Đề cương Ôn thi luật thương mại quốc tế

<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

<b>FORM ĐỀ THI:</b>

4 câu nhận định (4đ): Phần hợp đồng1 bài tập tình huống (6đ): gồm 2 câu hỏi

- Câu 1: Liên quan đến CISG 1980- Câu 2:

+ Hợp đồng được ký kết chưa?

+ Các bên có vi phạm hợp đồng khơng? → Đầu tiên phải trả lời đượccó hợp đồng chưa? Có hợp đồng hay khơng thì trả lời cho việc cóchào hàng, có chấp nhận hợp đồng chưa? Chấp nhận chào hàngbằng cách nào, hình thức nào. Sau đó kết luận 1 hợp đồng đã có.Kết luận 2 ai vi phạm hợp đồng, ai khơng vi phạm.

+ Có được miễn trách nhiệm khơng?

+ Việc chuyển hóa hàng hóa hợp pháp khơng?+ A và B có đúng khơng?

<b>Form đề thi cuối kỳ:</b>

2 câu nhận định đúng sai, mỗi câu 1,5 điểm. 2 câu này liên quanđến phần WTO 1 câu hỏi lý thuyết 3 điểm, liên quan đến phầnWTO

1 bài tập tình huống 4 điểm bao gồm 2 câu hỏi thành phần liên quan đếnCISG

</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

1. Phạm vi áp dụng: điều chỉnh hợp đồng giữa các thương nhân vớinhau điều 1,2,13

2. Tính miễn trách nhiệm: Hợp đồng được ký kết ra sao? Khi thực hiệnhợp đồng mà vi phạm hợp đồng nhưng rơi vào tình huống khơng thểlàm khác được (ví dụ: bất khả kháng) → dù vi phạm nhưng khôngcần bồi thường hợp đồng

- Sự kiện bất khả kháng (khoản 1 điều 79 công ước viên 1980): làsự kiện bất khả kháng khi chứng minh được 4 điều kiện sau:+ Trở ngại nằm ngoài tầm kiểm soát:

Cháy là sự kiện nằm trong tầm kiểmsốt Đình công đúng/trái pháp luật+ Không lường trước được:

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

kháng đối với B. Lúc này B mới được miễn trách bởi A (vì B cónghĩa vụ phải khắc phục)

<b>Lưu ý thi: </b>đề thi có trường hợp liên quan tới người thứ 3 → khôngđược miễn trách nhiệm

- Lỗi của bên có quyền: điều 80 CISG- Do thỏa thuận: điều 6 CISG

<b>Bài 1: Ngày 10/2/2012, Cơng ty A (có trụ sở chính tại quốc gia G) gửi tới</b>

trụ sở của công ty C (pháp nhân đăng ký tại quốc gia H) đơn đặt hàng mua8 máy cán giấy tự động, theo đơn giá và phương thức vận chuyển cụ thểmà cơng ty C giới thiệu trên website của mình. Trong đơn đặt hàng, công

<b>ty A ghi rõ muốn nhận được hồi âm của C trước 11/3/2012. Công ty C</b>

khơng có văn bản chính thức thể hiện việc chấp nhận chào hàng gửi cho A,tuy nhiên đã tiến hành sản xuất máy cán giấy như yêu cầu của A, sau đóthuê phương tiện vận tải để chở hàng cho A. Ngày 10/3/2012, khi công tyC thông báo tàu hàng đã cập cảng và đề nghị công ty A nhận hàng và thanhtốn thì nhận được thơng báo của A từ chối nhận hàng vì hai bên chưa kýkết hợp đồng.

<b>Anh/Chị hãy cho biết:</b>

Nếu G là thành viên của CISG 1980, trong khi H không phảithành viên CISG 1980 thì hợp đồng giữa A và C có thể chịu sự điều

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

chỉnh của CISG 1980 hay không ? Tại sao? Để CISG 1980 được ápdụng/ Khả năng CISG 1980 được áp dụng/ Luật được áp dụng trongtrường hợp này có thể là CISG 1980 là:

- Hợp đồng này phải được ký kết giữa các bên, có trụ sở thương mạitại các quốc gia khác nhau và rơi vào 1 trong các trường hợp sau:+ Trường hợp 1: Các quốc gia đó đều là thành viên CISG 1980 theođiều 1.1a

+ Trường hợp 2: Khi quy tắc tư pháp quốc tế dẫn chiếu tới luật củaquốc gia thành viên CISG 1980 theo điều 1.1b

+ Trường hợp 3: Khi các bên lựa chọn áp dụng CISG 1980

+ Trường hợp 4: Khi cơ quan giải quyết tranh chấp tự mình áp dụngCISG 1980

Để hợp đồng này được điều chỉnh bởi CISG 1980 thì:

- Hợp đồng này phải được ký kết giữa các bên, có trụ sở thương mạitại các quốc gia khác nhau và rơi vào 1 trong các trường hợp sau:+ Trường hợp 1: Các quốc gia đó đều là thành viên CISG 1980 theođiều 1.1a

+ Trường hợp 2: Khi quy tắc tư pháp quốc tế dẫn chiếu tới luật củaquốc gia thành viên CISG 1980 theo điều 1.1b

+ Trường hợp 3: Khi các bên lựa chọn áp dụng CISG 1980

</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">

+ Trường hợp 4: Khi cơ quan giải quyết tranh chấp tự mình áp dụngCISG 1980

Để hợp đồng này được điều chỉnh bởi CISG 1980 thì:Xét trường hợp trên ta có:

- Trường hợp 1: G là thành viên nhưng S khơng là thanh viên vì thếnên theo CISG 1980 sẽ không điều chỉnh theo điều số 1

- Trường hợp 2: Nếu quy tắc tư pháp quốc tế dẫn chiến tới luật củaquốc gia của G thì CISG 1980 điều chỉnh → CISG 1980 có thể đượcáp dụng

- Trường hợp 3: CISG 1980 có thể điều chỉnh nếu các bên lựa chọn ápdụng

- Trường hợp 4: CISG 1980 có thể điều chỉnh khi cơ quan giảiquyết tranh chấp lựa chọn áp dụng

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

~ Kết luận: Hợp đồng này có thể được điều chỉnh bởi CISG 1980 dựa trêncơ sở điều kiện 2,3,4.

Việc từ chối nhận hàng của Công ty A hợp pháp không? Tại sao?Được biết trong quá trình làm việc với nhau từ trước, giữa hai bên đã hình thành một thói quen là C không cần trả lời chấp nhận mà chỉ cầnthực hiện việc giao hàng đúng thời hạn đã thỏa thuận.

<i><b>Phân tích: Phải xem là có hợp đồng hay chưa? Hợp đồng được cấu thành</b></i>

bởi 2 yếu tố: 1 bên đưa ra chào hàng, bên còn lại đưa ra lời đồng ý chấpnhận lời chào hàng đó.

Khoản 1 điều 18 CISG 1980, sự im lặng khơng mặc nhiên được coi là chấpthuận. Im lặng được coi là đồng ý khi:

Trường hợp 1 (thói quen): Các bên có thói quen mà thói quen này 1 ngườithường đưa ra đề nghị bên cịn lại im lặng thì mặc nhiên được coi là đồngý (với điều kiện là thói quen xảy ra trong thời gian dài)

Điều kiện tiên quyết là lời đề nghị đó qua thời gian khơng đượcthay đổi. Trường hợp 2 (tập quán ngành hàng):

Trường hợp 3 (chấp nhận bằng hành vi): Khoản 3 điều 18 CISG 1980

Có bên chào hàng và bên chấp nhận hợp đồng chào hàng→ Kết luận 1 hợp đồng đã có

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

Trường hợp trên là im lặng do có thói quen từ trước → đồng ý việc C imlặng là chấp nhận

→ Kết luận 2: C đúng. Công ty A vi phạm hợp đồng.

<b>Bài 2: Ngày 15/9/2012 công ty TNHH A (Trung Quốc) gửi đề nghị giao</b>

kết hợp đồng đến công ty cổ phần B (Nhật) để chào bán 100 màn hìnhLCD Samsung với giá X, thời hạn trả lời cuối cùng là ngày 30/9/2012 (đếnhết 5h chiều giờ Trung Quốc). Theo đề nghị, nếu B đồng ý, A sẽ giao hàngcho B trong thời hạn 01 tháng kể từ ngày nhận được chấp nhận đề nghị củaB. Ngày 28/9/2012, công ty B đã fax trả lời A với nội dung đồng ý mua100 màn hình LCD nói trên và thêm rằng A sẽ giao hàng cho B theo điềukiện CIF Yokohama Incoterms 2000, thời hạn trả lời là 01/10/2012. Nhậnđược fax của B, A không trả lời. Đến 3h30 chiều ngày 30/9/2012 (giờTrung Quốc), B quyết định không mua hàng nữa do giá LCD trên thịtrường giảm xuống đột ngột, liền fax sang cho A.

Đến ngày 05/10/2012, B nhận được thơng báo của A theo đó A sẽ giaohàng cho bên chuyên chở vào ngày 15/10, và hàng sẽ đến cảng Yokohamavào ngày 25/10. Sau khi nhận được thông báo của A, B đã fax lại và khẳngđịnh rằng B từ chối mua hàng của A. A vẫn cứ tiến hành giao hàng cho Bvà đề nghị B thanh tốn. B khơng nhận hàng và từ chối thanh tốn.

Anh/Chị hãy phân tích các dữ kiện của vụ việc trên và cho biết A và/hoặc B

</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">

có vi phạm hợp đồng khơng theo CISG 1980?

<b>LÝ THUYẾT:</b>

<b>Đồng ý nhưng thay đổi bổ sung cơ bản: (điều 19 CISG 1980)</b>

Quy tắc: chào hàng không được thay đổi hoặc có thay đổi bổ sung thì làhồn chào hàng Hồn chào hàng nghĩa là người chào hàng đã từ chối giaohàng đó và chính người được chào hàng đã tạo ra chào hàng mới → địa vịpháp lý của 2 bên đổi cho nhau. Người được chào hàng sẽ trở thành ngườichào hàng mới, người chào hàng sẽ là người được chào hàng mới. Lúcnày, người người chào hàng ban đầu mới là người có quyền say yes.

<b>~ Cứ thay đổi bổ sung là hồn chào hàng đó là quy tắc của khoản 1 điều19 CISG 1980.</b>

Tuy nhiên, pháp luật trên thế giới mỗi nước sẽ khác nhau.

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

<b>Khoản 2 điều 19 CISG 1980: trả lời đồng ý nhưng có sửa đổi bổ sung thì</b>

về bản chất nguyên tắc ban đầu cứ thay đổi bổ sung thì là hoàn chào hàngnhưng nếu thay đổi bổ sung rơi vào các điều khoản nội dung không cơ bảncủa hợp đồng thì hợp đồng vẫn ký kết chỉ trừ khi người chào hàng ban đầuphản đối việc bổ sung thì hợp đồng chấm dứt. Còn nếu thay đổi điều khoảnnội dung cơ bản thì ngay lập tức lập ra hồn chào hàng.

<b>Xác định điều khoản cơ bản?? → khoản 3 điều 19</b>

<i><b>Giải: 15/9 có chào hàng, sau đó thời hạn trả lời là 30/9 nhưng ngày 28/9</b></i>

người ta trả lời → trả lời hợp lệ vì cịn trong thời gian còn hiệu lực chàohàng.

Nhưng trả lời này là đồng ý nhưng thêm điều kiện CIF YokohamaIncoterms 2000 (trên thực tế thay đổi điều khoản Incoterm là thay đổiphạm vi trách nhiệm của các bên, thay đổi giá cả hàng hóa. Vì trách nhiệmnhiều hơn nên giá cả hàng hóa sẽ tăng lên).

</div><span class="text_page_counter">Trang 12</span><div class="page_container" data-page="12">

<b>ƠN TẬP (theo Youtube)</b>

Nhận định đúng/sai → Căn cứ pháp lý: Điều….Công ước viên 1980 về muabán hàng hóa quốc tế thì….

Câu hỏi tự luận

<i><b>Tình huống: Bài tập liên quan đến hợp đồng</b></i>

<b>- Phần 1: Giao kết hợp đồng: thường rơi vào</b>

● Chấp nhận đề nghị giao kết hợp đồng: (tương tự đề nghị giao kếthợp đồng) có 2 tình huống xảy ra:

+ Tình huống 1: Chấp nhận đề nghị giao kết hợp đồng được trả lờitrong thời hạn quy định: → phù hợp về mặt thời gian

+ Tình huống 2: Mặc dù phù hợp về mặt thời gian nhưng lưu ý vềmặt nội dung thì có phù hợp hay khơng?

<b>Giả sử: bên đề nghị ban đầu gửi bản hợp đồng ghi rõ giá bán, sau đó bên</b>

được đề nghị trả lời chấp nhận nhưng sửa đổi giá thì việc sửa đổi giá khi đó

</div><span class="text_page_counter">Trang 13</span><div class="page_container" data-page="13">

có được xem là chấp nhận hồn tồn hay khơng hay đó là sự từ chối và sựtrả lời lúc này trả thành lời đề nghị mới → làm rõ nội dung này ⇒ xemlại công ước viên 1980 về hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế quy địnhnhư thế nào

<b>- Phần 2: Tranh chấp phát sinh từ hợp đồng:</b>

+ Tranh chấp liên quan đến vấn đề thực hiện hợp đồng không đúngnội dung cam kết trong hợp đồng quy định: thời gian, số lượng,chất lượng, địa điểm.,...

+ Tranh chấp mâu thuẫn từ bên thứ 3+ Bất khả kháng: thiên tai, hỏa hoạn,..

+ Sự thay đổi chính sách pháp luật của 1 quốc gia/ chính quyền địaphương: dịch covid phong tỏa không cho phép tập trung đôngngười nên công ty khơng thể sản xuất → xem xét có được miễn trừpháp luật không? Hoặc sản xuất xong rồi mà vận chuyển bị chậmtrệ (ví dụ: chiến tranh giữa nga và ukraine; hàng không biển bịphong tỏa)

<b>- Phần 3: Giao nhận hàng hóa: trách nhiệm của các bên trong</b>

việc xác định thời điểm chuyển giao hàng hóa và chuyển giao rủi

<b>ro (áp dụng theo Incoterm 2020)</b>

Lưu ý: Incoterm khơng có tính phụ quyết lẫn nhau, quan trọng các bên lựachọn điều kiện giao nhận và Incoterm nào để thống nhất và ghi vào hợp

</div><span class="text_page_counter">Trang 14</span><div class="page_container" data-page="14">

đồng, vì khi lựa chọn Incoterm nào thì sẽ áp dụng theo Incoterm đóNhóm phổ biến: nhóm C, nhóm F

<b>Tình huống 1:</b>

- Tháng 1/2020 công ty A (Trung Quốc) chào bán 1 lô hàng khẩutrang y tế N95 cho công ty thiết bị y tế TPHCM (gọi là công ty B)với giá 100USD/thùng, thời hạn trả lời chậm nhất là ngày 20.Trong nội dung của bản đề nghị bên công ty A nêu rõ: nếu công tythiết bị y tế TPHCM không trả lời sau thời hạn nêu trên thì điều đóđồng nghĩa cơng ty thiết bị y tế chấp nhận mua lơ hàng nói trên.

</div><span class="text_page_counter">Trang 15</span><div class="page_container" data-page="15">

<i>1.Hãy cho biết, nếu em là công ty B thì em sẽ làm gì trong trườnghợp này? Nếu quá thời hạn trả lời nêu trên thì hợp đồng có xem làđã được giao kết hay khơng? Nêu rõ căn cứ pháp lý</i>

Xem lại các quy định trong Công ước viên 1980 quy định điều khoản nàoquy định trả lời trong hạn, trong trường hợp trả lời q hạn thì có đượcchấp nhận hay khơng?

Theo quy định của khoản 2 Điều 18 công ước viên 1980, sự chấp nhậnchào hàng chỉ có giá trị pháp lý khi nó thể hiện bằng lời hoặc hành vi củangười chào hàng và sự im lặng không mặc nhiên có giá trị như là sự chấpnhận

Nếu áp dụng cơng ước viên 1980 thì trong trường hợp hợp đồng có ấn địnhrõ thời hạn trả lời thì có thể trả lời trong hạn hoặc khơng trả lời thì xemnhư khơng giao kết hợp đồng

<b>→ Trả lời: Phía cơng ty A: Nếu q thời hạn đó khơng trả lời thì xem như</b>

chấp nhận → đúng/sai? ⇒ Theo khoản 1 Điều 18 Công ước viên 1980không cho phép bên đề nghị ghi nội dung im lặng là sự đồng ý trong hợpđồng nên điều khoản này của công ty A khơng phù hợp với cơng ước viên1980. (Ví dụ họ nhận được mà họ khơng có nhu cầu nên khơng quan tâmthì khơng thể là im lặng là sự đồng ý giao kết hợp đồng được → không hợplý)

- <b>Mở rộng: Ngày 18/1, công ty B gửi email cho công ty A với nội</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 16</span><div class="page_container" data-page="16">

dung đồng ý mua lô hàng nêu trên nhưng có sửa đổi về mức giá làgiảm 15% so với giá ban đầu.

<i>2.Theo anh/chị nội dung trả lời của phía cơng ty thiết bị y tế có phùhợp với quy định của pháp luật khơng và có được xem là một chấpnhận chào hàng hay khơng? Nêu rõ căn cứ pháp lý?</i>

<b>→ Trả lời: Việc gửi đi thư chấp nhận nhưng có sự thay đổi cơ bản là thay</b>

đổi giá hàng hóa thì theo khoản 1 Điều 19 Cơng ước viên 1980 thì đây cóvẻ là sự chấp nhận nhưng thật ra là sự từ chối và bản chào hàng đang gửi điđược xem là đề nghị mới mà phía bên mua (cơng ty B) chào mua với đơngiá thấp hơn 15%

- <b>Mở rộng: Sau nhiều lần đàm phán và thương lượng của các bên,</b>

phía cơng ty A đồng ý giảm 5% với điều kiện là áp dụng điều khoảnCIF của Incoterm 2020 tại cảng Đà Nẵng và yêu cầu công ty B xácnhận chậm nhất là ngày 25/1. Ngày 23/1 phía cơng ty B gửi đi bảnchấp nhận toàn bộ. Đến ngày 1/4/2020, công ty B vẫn không nhậnđược lô hàng nêu trên từ công ty A, sau khi kiểm tra và xác địnhnguyên nhân và được biết thư chấp nhận của công ty B đã đến chậmso với thời gian quy định 15 ngày do những trở ngại bởi chính sáchhạn chế di chuyển của chính quyền vì lý do phịng dịch (thôngthường việc chuyển thư chấp nhận từ công ty y tế thiết bị đến TrungQuốc chỉ mất 48h)

</div><span class="text_page_counter">Trang 17</span><div class="page_container" data-page="17">

<i>3.Anh/chị hãy cho biết bản chấp nhận chào hàng mà cơng ty B gửiđi cho cơng ty A có hiệu lực pháp lý hay khơng? Hướng giải quyếtcho tình huống này như thế nào để phù hợp với quy định của luậtquốc tế.</i>

Có hiệu lực, theo khoản 2 Điều 21 Công ước viên 1980 thư từ hay văn bảnkhác do người nhận hàng hoặc nhận chào hàng gửi đi chứa đựng 1 sự chấpnhận chậm trễ mà thấy rõ ràng nó được gửi đi trong những điều kiệnchuyển giao bình thường nó đã đến tay người nhận kịp thời thì sự chậm trễđó coi như là sự chấp nhận đến kịp thời

Trong trường hợp này, do chính sách hạn chế di chuyển vì lý do phịngdịch và trong điều kiện bình thường thì chỉ mất 48h trong khi bị chậm trễđến tận 15 ngày thì theo khoản trên thì bản chấp nhận chào hàng công tyB gửi đi cho cơng ty A có hiệu lực pháp lý

<b>Ngược lại (phần mở rộng thêm): công ty A đợi chờ thư lâu q nên bán</b>

cho cơng ty khác rồi thì phía cơng ty A có sai gì khơng → Khơng sai, vì họkhông được báo trước về sự chậm trễ của công ty B và họ không biết thưchấp nhận bị gửi chậm vì thế q thời hạn chấp nhận họ có quyền bán lôhàng này cho người khác.

</div><span class="text_page_counter">Trang 18</span><div class="page_container" data-page="18">

Trong trường hợp công ty A biết rõ về sự chậm trễ đó mà họ cố tình báncho người khác thì họ mới sai nhưng trong trường hợp này họ cũng khơngbiết cơng ty B có gửi thư chấp nhận đó và chậm trễ do yếu tố khách quan→ cơng ty A không biết và công ty B cũng đã thực hiện tất cả các bước →Áp dụng quy định của cơng ước viên 1980 thì thấy rằng trong trường hợpnày nếu lơ hàng đó của cơng ty A vẫn cịn thì họ tiếp tục thực hiện việcgiao hàng, ngược lại lơ hàng đã bán cho bên khác thì khơng thể thực hiệntiếp hợp đồng vì lơ hàng khơng còn. Trường hợp thứ 3, lơ hàng đã bánnhưng có những lô hàng khác tương tự thay thế được thị công ty A sẽ giaohàng thay thế.

Trong thực tế, có những trường hợp mặc dù chào hàng/ chấp nhận chàohàng đến trễ so với thời hạn quy định nhưng bên nhận được thấy rằng nóvẫn cịn phù hợp với lợi ích của họ thì họ vẫn có thể chấp nhận được

<b>→ Trả lời:</b>

- Có hiệu lực, theo khoản 2 Điều 21 Cơng ước viên 1980. Trongtrường hợp này, do chính sách hạn chế di chuyển vì lý do phịngdịch và trong điều kiện bình thường thì chỉ mất 48h trong khi bịchậm trễ đến tận 15 ngày thì theo khoản trên thì bản chấp nhậnchào hàng công ty B gửi đi cho công ty A có hiệu lực pháp lý

- Nếu bình thường chấp nhận mà đến trễ thì theo cơng ước viên1980 khơng được chấp nhận tuy nhiên có ngoại lệ là nó có thể

</div>