nghiên cứu tác động của chỉ số nhóm thực phẩm chỉ số nhóm văn hóa giải trí và du lịch chỉ số nhóm đồ uống và thuốc lá lên chỉ số giá tiêu dùng cpi của việt nam giai đoạn từ tháng 1 2020 12 2022

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (3.04 MB, 25 trang )

Trang 1<div class="page_container" data-page="1">

BỘ TÀI CHÍNHHỌC VIỆN TÀI CHÍNH

</div>Trang 2<div class="page_container" data-page="2">

LỜI CAM ĐOAN

Nhóm nghiên cứu xin cam đoan bài tập nhóm mơn Kinh tế lượng với chủ

đề “Nghiên cứu tác động của chỉ số nhóm thực phẩm, chỉ số nhóm văn hóa,giải trí và du lịch, chỉ số nhóm đồ uống và thuốc lá lên chỉ số giá tiêu dùngCPI của Việt Nam giai đoạn từ tháng 1/2020 - 12/2022” là bài tổng hợp, phân

tích, đánh giá độc lập của nhóm chúng tơi.

Các trích dẫn, tài liệu tham khảo, các số liệu thống kê được sử dụng trongbài tập nhóm là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng.

</div>Trang 3<div class="page_container" data-page="3">

DANH SÁCH THÀNH VIÊN NHÓM

Lê ThịHồng Vân

19.1LT2 - 41 Nhóm trưởng, trực tiếp làm cùngchương III và IV + Kiểm định hiệntượng tự tương quan

Tổng hợp chỉnh sửa thành bản cuốicùng

NguyễnHoàng Dương

19.1LT2 - 08 Chương I: Tổng quan tài liệu và cơsở lý luận + Ước lượng khoảng tincậy

Vũ Thị ThuHà

19.1LT2 - 11 Chương III: Kết quả nghiên cứu vàkiểm định mô hình + Kiểm địnhkhuyết tật đa cộng tuyến

Nguyễn ĐìnhHưng

19.1LT2 - 17 Chương I: Tổng quan tài liệu và cơsở lý luận + Ước lượng khoảng tincậy

Lương ThịPhương Nga

19.1LT2 - 25 Chương II: Thiết kế nghiên cứu vàphương pháp nghiên cứu +Ướclượng khoảng tin cậy

Lê Bảo Ngân 19.1LT2 - 26 Chương II: Thiết kế nghiên cứu vàphương pháp nghiên cứu +Ướclượng khoảng tin cậy

Nguyễn ThịVui

19.1LT2 - 42 Chương II: Thiết kế nghiên cứu vàphương pháp nghiên cứu + Kiểmđịnh phương sai sai số thay đổiNguyễn Thị

19.1LT1 - 06 Chương III: Kết quả nghiên cứu vàkiểm định mô hình + Kiểm định bỏsót biến

Đinh ThịTuyết Mai

19.1LT1 - 22 Chương III: Kết quả nghiên cứu vàkiểm định mơ hình + Kiểm địnhphân phối chuẩn của sai số ngẫunhiên

Nguyễn ThịCẩm Vân

19.1LT1 - 42 Mở đầu + Tìm bộ số liệu nghiên cứu+ Kiểm định sự phù hợp của mơhình hồi quy

</div>Trang 4<div class="page_container" data-page="4">

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU...6

1. Tính cấp thiết của đề tài...6

2. Mục tiêu nghiên cứu...6

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu...7

4. Phương pháp nghiên cứu...7

5. Ý nghĩa của đề tài...7

6. Kết cấu bài nghiên cứu...7

CHƯƠNG I: TỔNG QUAN TÀI LIỆU...9

1.1. Khái niệm liên quan...9

1.2. Khoảng trống nghiên cứu...9

1.3. Tác động của một số chỉ số liên quan lên chỉ số giá tiêu dùng...9

1.3.1. Tác động của chỉ số thực phẩm lên chỉ số giá tiêu dùng...9

1.3.2. Tác động của chỉ số nhóm văn hóa, giải trí và du lịch lên chỉ số giá tiêu dùng 91.3.3. Tác động của chỉ số nhóm đồ uống và thuốc lá lên chỉ số giá tiêu dùng...10

CHƯƠNG II: THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU...10

2.1. Thiết kế nghiên cứu...10

2.1.1. Xây dựng mơ hình nghiên cứu...10

2.1.2. Lựa chọn mơ hình nghiên cứu...11

2.1.3. Lập mơ hình mơ tả mối quan hệ của các biến...12

</div>Trang 5<div class="page_container" data-page="5">

3.2. Ước lượng khoảng tin cậy...15

3.2.1. Ước lượng khoảng tin cậy của β2...15

3.2.2. Ước lượng khoảng tin cậy của β3...15

3.2.3. Ước lượng khoảng tin cậy của β4...16

3.2.4. Khoảng tin cậy của σ2...17

3.3. Kiểm định sự phù hợp của mơ hình hồi quy...18

3.4. Kiểm định khuyết tật đa cộng tuyến...18

3.5. Kiểm định hiện tượng phương sai sai số thay đổi...20

3.6. Kiểm định hiện tượng tự tương quan...21

3.7. Kiểm định bỏ sót biến...23

3.7.1. Kiểm định bỏ sót 1 biến...23

3.7.2. Kiểm định bỏ sót 2 biến...24

3.8. Kiểm định phân phối chuẩn của sai số ngẫu nhiên...26

3.9. Kiểm định ý nghĩa về mặt thống kê của các hệ số hồi quy...27

CHƯƠNG IV: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ...29

4.1. Kết luận...29

4.2. Khuyến nghị...29

TÀI LIỆU THAM KHẢO...31

</div>Trang 6<div class="page_container" data-page="6">

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Ngày nay cùng với sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế thế giới nóichung và Việt Nam nói riêng, giá cả hàng hóa dịch vụ cũng bắt đầu thay đổitheo thời gian. Nhưng nếu giá cả lên xuống đột ngột sẽ tạo nên cú sốc rất lớn đốivới nền kinh tế. Chính vì vậy, chỉ số giá tiêu dùng ra đời như công cụ đo lườnggiá cả hàng hóa dịch vụ, cho biết nền kinh tế có bị lạm phát hay khơng để có giảipháp điều chỉnh, giải quyết vấn đề, đưa ra quyết định tài chính, các chính sáchcủa nhà nước. Do đó chỉ số giá tiêu dùng rất được chú trọng và đóng vai trị rấtquan trọng đối với nhà nước và nền kinh tế, viết tắt là CPI.

Bằng cách thu thập thơng tin chi tiêu của hàng triệu hộ gia đình trên cảnước, những nhà kinh tế dựa vào CPI để theo dõi sự thay đổi chi phí sinh hoạtcủa người dân qua từng tháng, từng năm. Từ đó đưa ra rổ tính hàng hóa dịch vụđược sử dụng để tính CPI bao gồm 11 nhóm chỉ số thiết yếu, đó là: Hàng ăn vàdịch vụ ăn uống (trong đó bao gồm 3 chỉ số: lương thực, thực phẩm, ăn uốngngoài gia đình); Đồ uống và thuốc lá; May mặc, mũ nón, giày dép; Nhà ở và vậtliệu xây dựng (nhóm này bao gồm tiền thuê nhà ở, điện, nước, chất đốt và vậtliệu xây dựng); Thuốc và dịch vụ y tế; Giao thơng; Bưu chính viễn thơng; Giáodục; Văn hóa, giải trí và du lịch; Hàng hố dịch vụ khác.

Để hiểu rõ trong rổ các chỉ số tính giá tiêu dùng CPI, nhóm đã nghiên cứu“Tác động của chỉ số nhóm thực phẩm, chỉ số nhóm văn hóa, giải trí và du lịch,chỉ số nhóm đồ uống và thuốc lá lên chỉ số giá tiêu dùng CPI của Việt Nam giaiđoạn từ tháng 1/2010 - 12/2022”.

2. Mục tiêu nghiên cứu

Mục tiêu tổng quát: phân tích sự ảnh hưởng của chỉ số nhóm thực phẩm,chỉ số nhóm văn hóa, giải trí và du lịch, chỉ số nhóm đồ uống và thuốc lá lên chỉsố giá tiêu dùng CPI.

Mục tiêu cụ thể:

 Phân tích thực trạng của chỉ số giá tiêu dùng, cụ thể là sự tác động của cácyếu tố thực phẩm; văn hóa, giải trí và du lịch; đồ uống và thuốc lá đến chỉsố giá tiêu dùng.

 Xây dựng mơ hình định lượng nhằm phân tích mối quan hệ của các chỉ sốthực phẩm; chỉ số văn hóa, giải trí và du lịch; chỉ số đồ uống và thuốc lávới chỉ số giá tiêu dùng. Đánh giá các yếu tố tác động hiệu quả của các

</div>Trang 7<div class="page_container" data-page="7">

chỉ số trên đến chỉ số giá tiêu dùng CPI của Việt Nam giai đoạn từ tháng1/2020 - 12/2022.

 Định hướng và đưa ra giải pháp nâng cao chất lượng chỉ số thực phẩm;chỉ số văn hóa, giải trí và du lịch; chỉ số đồ uống và thuốc lá.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu: Tác động của chỉ số nhóm thực phẩm, chỉ số nhómvăn hóa, giải trí và du lịch, chỉ số nhóm đồ uống và thuốc lá lên chỉ số giá tiêudùng CPI.

4. Phương pháp nghiên cứu

Phương pháp thu thập số liệu: số liệu thứ cấp tổng hợp những thơng tin từtạp chí, tài liệu, báo cáo của Tổng cục thống kê, Internet,...

Phương pháp phân tích số liệu: sử dụng phần mềm phân tích kinh tếlượng Eviews 8.

5. Ý nghĩa của đề tài

Bài nghiên cứu đã tổng hợp đầy đủ cơ sở lý luận, đo lường mức độ cácyếu tố tác động của chỉ số nhóm thực phẩm, chỉ số nhóm văn hóa, giải trí và dulịch, chỉ số nhóm đồ uống và thuốc lá lên chỉ số giá tiêu dùng CPI của Việt Namthơng qua mơ hình kinh tế lượng được sử dụng.

Bài nghiên cứu cung cấp cơ sở đáng tin cậy, cung cấp bộ số liệu, dẫnchứng nêu lên được thực trạng các chỉ số nhóm thực phẩm, chỉ số nhóm vănhóa, giải trí và du lịch, chỉ số nhóm đồ uống và thuốc lá cùng chỉ số giá tiêudùng ở Việt nam hiện nay.

Bài nghiên cứu cũng góp phần làm sáng tỏ mối quan hệ giữa các yếu tốchỉ số nhóm thực phẩm, chỉ số nhóm văn hóa, giải trí và du lịch, chỉ số nhóm đồuống và thuốc lá lên chỉ số giá tiêu dùng.

</div>Trang 8<div class="page_container" data-page="8">

6. Kết cấu bài nghiên cứu

Ngoài phần mở đầu mà nhóm đã trình bày về lý do chọn đề tài nghiên cứuvà giới thiệu về đối tượng nghiên cứu, đồng thời đưa ra mục tiêu và ý nghĩanghiên cứu, thì bài nghiên cứu của nhóm gồm có 4 chương chính như sau:

Chương I: Tổng quan tài liệu

Trong chương này nhóm đã nghiên cứu và tìm ra khoảng trống nghiêncứu, từ đó xây dựng phương pháp nghiên cứu phù hợp nhất. Bên cạnh đó cịn đềcập đến các khái niệm liên quan đến chủ đề và phân tích tác động của chỉ sốnhóm thực phẩm, chỉ số nhóm văn hóa, giải trí và du lịch, chỉ số nhóm đồ uốngvà thuốc lá lên chỉ số giá tiêu dùng CPI của Việt Nam giai đoạn từ tháng 1/2020đến tháng 12/2022.

Chương II: Thiết kế nghiên cứu và phương pháp nghiên cứu.

Dựa trên cơ sở lý luận đã nêu, nhóm chọn ra mơ hình nghiên cứu phù hợpnhất để đạt được kết quả tốt. Phương pháp tổng hợp kế thừa, bình phương nhỏnhất OLS được hồi quy bằng phần mềm Eviews 8 sẽ được giải thích trongchương này. Sau chương 2 các dữ liệu thu được sẽ được kiểm định ở chương 3.

Chương III: Kết quả nghiên cứu và kiểm định mơ hình.

Với những dữ liệu đã thu được, nhóm nghiên cứu sẽ tiến hành hồi quy vàđưa ra kết quả, sau đó sẽ kiểm định mơ hình và đưa ra các kết quả nghiên cứu.

Chương IV: Kết luận và khuyến nghị

Dựa trên những kết quả thu được ở chương 3, nhóm đưa ra những bànluận và nhận xét về đối tượng nghiên cứu, phân tích tác động của chỉ số nhómthực phẩm, chỉ số nhóm văn hóa,giải trí và du lịch, chỉ số nhóm đồ uống vàthuốc lá lên chỉ số giá tiêu dùng CPI của Việt Nam giai đoạn từ tháng 1/2020 -12/2022. Đồng thời đưa ra những khuyến nghị để nâng cao chỉ số giá tiêu dùng.

</div>Trang 9<div class="page_container" data-page="9">

CHƯƠNG I: TỔNG QUAN TÀI LIỆU

1.1. Khái niệm liên quan

Chỉ số giá tiêu dùng (hay được viết tắt là CPI, từ các chữ tiếng AnhConsumer Price Index) là chỉ số tính theo phần trăm để phản ánh mức thay đổitương đối của giá hàng tiêu dùng theo thời gian. Sở dĩ chỉ là thay đổi tương đốivì chỉ số này chỉ dựa vào một giỏ hàng hóa đại diện cho toàn bộ hàng tiêu dùng.Đây là chỉ tiêu được sử dụng phổ biến nhất để đo lường mức giá và sự thay đổicủa mức giá chính là lạm phát (một chỉ tiêu khác để phản ánh mức giá chung làChỉ số giảm phát tổng sản phẩm trong nước hay Chỉ số điều chỉnh GDP)

1.2. Khoảng trống nghiên cứu

Đã có rất nhiều đề tài nghiên cứu về chỉ số giá tiêu dùng CPI nhưng chưacó đề tài nào nghiên cứu về các chỉ số trong rổ tính chỉ số CPI tác động lẫn nhaunhư thế nào. Chính vì thế, nhóm đã chọn đề tài “nghiên cứu tác động của chỉ sốnhóm thực phẩm, chỉ số nhóm văn hóa, giải trí và du lịch, chỉ số nhóm đồ uốngvà thuốc lá lên chỉ số giá tiêu dùng CPI của Việt Nam”.

1.3. Tác động của một số chỉ số liên quan lên chỉ số giá tiêu dùng

1.3.1. Tác động của chỉ số thực phẩm lên chỉ số giá tiêu dùng

Thực phẩm là nguồn cung cấp chất dinh dưỡng chủ yếu cho con người,khi xã hội ngày càng phát triển người ta đã đa dạng hóa các chủng loại thựcphẩm thơng qua các phương pháp như chế biến, nấu nướng và sản xuất,... Vìtầm quan trọng của nó nên các loại thực phẩm tiện ích, dễ sử dụng nhưng vẫnđảm bảo chất dinh dưỡng ngày càng phổ biến như thực phẩm ăn liền, thực phẩmđóng hộp, thực phẩm chức năng. Chỉ cần nơi nào có dân cư thì những cửa hàngbán thực phẩm sẽ có mặt theo đến đó. Bây giờ đời sống con người nâng cao thìnhu cầu ăn uống cũng tăng lên theo khơng chỉ để no mà cịn phải ngon mớiđược. Các cửa hàng xuất hiện nhiều cạnh tranh trực tiếp với nhau sẽ ảnh hưởngđến chỉ số giá tiêu dùng.

1.3.2. Tác động của chỉ số nhóm văn hóa, giải trí và du lịch lên chỉ số giá tiêudùng

Hiện nay, ngành du lịch tại các tỉnh thành ở Việt Nam đã có cổng thơngtin du lịch thơng minh, giúp khách hàng cả trong và ngồi nước dễ dàng tìmkiếm về lịch sử, văn hóa, các danh lam thắng cảnh, sự kiện, khách sạn, nhàhàng, quán ăn... Do đó, tại các khu du lịch văn hóa tâm linh, sinh thái nghỉdưỡng, cùng các lễ hội, làng nghề truyền thống,… đã thu hút lượng lớn kháchtrong và ngoài nước đến tham quan. Chính vì thế nhu cầu tiêu dùng hàng hóa

</div>Trang 10<div class="page_container" data-page="10">

tăng cao, các dịch vụ phục vụ văn hóa, giải trí, du lịch phát triển nhanh chóng đểđáp ứng lượng khách đồng thời làm chỉ số giá tiêu dùng tăng theo.

1.3.3. Tác động của chỉ số nhóm đồ uống và thuốc lá lên chỉ số giá tiêu dùng

Khi nhu cầu về đồ uống và thuốc lá tăng cũng đồng nghĩa với việc cáctrung tâm mua sắm, siêu thị, cửa hàng bán lẻ mở ra nhiều hơn để đáp ứng nhucầu của người tiêu dùng. Các siêu thị mini (minimart) là kênh bán hàng pháttriển số 1 trong các chuỗi cửa hàng được mở ra. Chính điều này sẽ giúp tăngtrưởng tinh tế, tăng tính cạnh tranh ảnh hưởng trực tiếp lên chỉ số giá tiêu dùng.

CHƯƠNG II: THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU VÀ PHƯƠNG PHÁPNGHIÊN CỨU

2.1. Thiết kế nghiên cứu

2.1.1. Xây dựng mơ hình nghiên cứu

Bài nghiên cứu sử dụng bộ số liệu thứ cấp được tổng hợp qua từng thángvới nguồn số liệu từ finance.vietstock.vn

Bảng số liệu thống kế với 3 biến biến độc lập đó là: chỉ số nhóm thựcphẩm, chỉ số nhóm đồ uống và thuốc lá, chỉ số văn hóa, giải trí và du lịch; cùngvới đó là biến phụ thuộc: chỉ số giá tiêu dùng.

Bảng số liệu sau đây cho chuỗi thời gian từ tháng 1/2020 đến tháng12/2022 về chỉ số nhóm thực phẩm( TP- đơn vị: %), chỉ số nhóm văn hóa, giảitrí và du lịch ( DL- đơn vị: %), chỉ số nhóm đồ uống và thuốc lá ( TL- đơn vị:%) và cuối cùng là chỉ số giá tiêu dùng (CPI- đơn vị: %).

Bảng 2.1 Số liệu các chỉ số giai đoạn T1/2020- T12/2022

Thời gianChỉ sốgiá tiêudùng –CPI (%)

Chỉ sốnhóm thựcphẩm – TP

Chỉ sốnhóm văn

hố, giảitrí và dulịch – DL

Chỉ sốnhóm đồ

uống vàthuốc lá –

TL (%)

</div>Trang 12<div class="page_container" data-page="12">

2.1.2. Lựa chọn mơ hình nghiên cứu

Để đánh giá được tác động của chỉ số nhóm thực phẩm, chỉ số nhóm vănhóa, giải trí và du lịch, chỉ số nhóm đồ uống và thuốc lá lên chỉ số giá tiêu dùngCPI của Việt Nam giai đoạn từ tháng 1/2020 đến tháng 12/2022, nhóm đã sửdụng phương pháp bình phương nhỏ nhất (OLS) được hồi quy dựa trên phầnmềm Eviews 8. Sau khi tiến hành hồi quy chúng tôi sẽ đánh giá các biến β , β ,12

β3, β có phù hợp với lý thuyết kinh tế khơng? Sau đó chúng tơi tiến hàng kiểm4

định khuyết tật của mơ hình và cuối cùng sẽ đưa ra mơ hình hồn chỉnh cùngcác kết luận phân tích kèm theo.

2.1.3. Lập mơ hình mơ tả mối quan hệ của các biến

 β1 : hệ số chặn – là giá trị trung bình của biến phụ thuộc khi các biến độclập bằng 0

β2, β , β : các tham số chưa biết của mơ hình34

 Ui : sai số ngẫu nhiên

</div>Trang 13<div class="page_container" data-page="13">

Sau khi dữ liệu được thu thập, nhóm đã tiến hành mã hóa và đưa vào phầnmềm Eviews để phân tích và đánh giá tác động của chỉ số thực phẩm, chỉ sốnhóm đồ uống và thuốc lá, chỉ số văn hóa, giải trí và du lịch lên chỉ số giá tiêudùng ở Việt Nam trong giai đoạn từ tháng 1/2020 đến tháng 12/2022.

2.2.2. Phương pháp bình phương nhỏ nhất OLS (hồi quy bằng phần mềmEviews)

Phương pháp bình phương nhỏ nhất OLS (Ordinary Least Squares – OLS)là phương pháp được sử dụng rộng rãi nhất để ước lượng các tham số trongphương trình hồi quy. Để tối thiểu hố tổng bình phương của các khoảng cáchtheo phương thẳng đứng giữa số liệu thu thập được và đường (hay mặt) hồi quy.Sử dụng phương pháp này kèm theo một vài giả thiết, các ước lượng thu đượccó tính chất đặc biệt nhờ đó mà phương pháp này là phương pháp mạnh nhất vàđược nhiều người thích sử dụng.

Số liệu trong bài nghiên cứu được tổng hợp từ Vietstock.vn qua từ tháng1/2020 đến tháng 12/2022 (N=36) để nghiên cứu sự tác động của chỉ số thựcphẩm, chỉ số nhóm đồ uống và thuốc lá, chỉ số văn hóa, giải trí và du lịch lên chỉsố giá tiêu dùng ở Việt Nam. Từ mô hình hồi quy tổng thể ta có mơ hình hồi quymẫu:

</div>Trang 14<div class="page_container" data-page="14">

Bảng 3.4: Kết quả hồi quy biến TLi theo các biến TPi và DLi

Hồi quy mô hình: TLi= α1+α2TPi+α3DLi+V ta thu được R3=0.488341

=> VIF(TLi¿ = 1−R1

3=1−0.4883411 = 1.954426

Kết luận : Như vậy, qua 3 mơ hình hồi quy phụ ta thấy khơng có giá trị

VIF(Xj)>2.5. Do đó mơ hình gốc khơng có hiện tượng đa cộng tuyến.

3.5. Kiểm định hiện tượng phương sai sai số thay đổi

Chúng tôi sử dụng kiểm định White để kiểm tra hiện tượng phương sai sai sốngẫu nhiên thay đổi có xảy ra trong mơ hình ban đầu hay không.

Sử dụng kiểm định White trên phần mềm Eviews, ta thu được kết quả như sau:

</div>Trang 15<div class="page_container" data-page="15">

Bảng 3.5: Kết quả kiểm định BG trên phần mềm Eviews