chủ đề đặc trưng của kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở việt nam vai trò của kinh tế tư nhân đối với sự phát triển của việt nam trong giai đoạn hiện nay

<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI NGUYÊN VÀ MƠI TRƯỜNG HÀ NỘI

<b>KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ</b>

<b>KỲ THI KẾT THÚC HỌC PHẦNHỌC KỲ II; NĂM HỌC 2020-2021</b>

<b>Chủ đề: Đặc trưng của kinh tế thị trường định hướng xã hội chủnghĩa ở Việt Nam. Vai trò của kinh tế tư nhân đối với sự phát</b>

<b>triển của Việt Nam trong giai đoạn hiện nay</b>

<i><b>Sinh viên thực hiện : Đỗ Thị ThảoMã sinh viên : 20111502418</b></i>

<i><b>Lớp : DH10NA2</b></i>

<i><b>Học phần : Kinh tế chính trị - Marx Lenin LCML2102Giảng viên hướng dẫn :</b></i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

<b>LỜI MỞ ĐẦU</b>

Là một nước đang phát triển theo định hướng Xã hội Chủ nghĩa, nền kinhtế thị trường có ảnh hưởng lớn đến sự tồn tại và phát triển của nền kinh tế xã hộiViệt Nam. Kinh tế thị trường là đường lối kinh tế tiềm năng, đa dạng khi vừa vậnhành theo cơ chế thị trường mà vẫn chịu ảnh hưởng từ sự điều tiết của nhà nước.Đồng thời sở hữu đa dạng các thành phần kinh tế, phân phối dựa theo hiệu quảkinh tế, nhu cầu của thị trường. Nền kinh tế thị trường chịu sự quản lý của Nhànước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo, điềutiết vì mục tiêu: “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”.

Kinh tế tư nhân là một trong những hình thức kinh tế trong kinh tế thịtrường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. Đóng góp 39-42% GDP cảnước, góp phần quan trọng huy động các nguồn lực xã hội đầu tư phát triển sảnxuất kinh doanh, tăng trưởng kinh tế, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, tăng thu ngânsách nhà nước, tạo việc làm, cải thiện đời sống nhân dân, dân sinh xã hội.

Trong những năm qua, sau khi Nghị quyết Trung ương 5 khóa IX về “tiếptục thay đổi cơ chế, chính sách, khuyến khích và tạo điều kiện phát triển kinh tếtư nhân” được thực hiện, kinh tế tư nhân đã chính thức được khuyến khích pháttriển với nhiều giải pháp quan trọng. Vai trò của kinh tế tư nhân đối với sự pháttriển của kinh tế Việt Nam nói riêng và sự phát triển của Việt Nam nói chung tiếptục được khẳng định và nhấn mạnh.

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

Kinh tế thị trường định hướng xã hội là sản phẩm của thời kỳ đổi mới, trựctiếp thay thế nền kinh tế kế hoạch bằng kinh tế hỗn hợp nhiều thành phần hoạtđộng theo cơ chế thị trường. Những thay đổi này giúp Việt Nam hội nhập vớikinh tế toàn cầu. Nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa vừa phảibao hàm đầy đủ các đặc trưng chung vốn có của kinh tế thị trường nói chung,vừa có những đặc trưng riêng của Việt Nam. Đây là kiểu mơ hình kinh tế thịtrường phù hợp với đặc trưng lịch sử, trình độ phát triển, hồn cảnh lịch sửkhách quan quy định.

<b>2. Đặc trưng. </b>

Kinh tế thị trường quyết định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam là mộtkiểu tổ chức kinh tế vừa dựa trên những quy tắc và quy luật của kinh tế thịtrường, vừa dựa trên cơ sở và được dẫn dắt, chi phối bởi các nguyên tắc và bảnchất của chủ nghĩa xã hội. Việc phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hộichủ nghĩa ở Việt Nam, phản ánh điều kiện lịch sử khách quan ở nước ta so vớicác quốc gia trên thế giới.

2

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

a. Mục tiêu.

Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là phương thức để phát triển lựclượng sản xuất, xây dựng cơ sở vật chất - kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội; nângcao đời sống nhân dân, thực hiện “dân giàu nước mạnh dân chủ văn minh”

b. Quan hệ sở hữu.

Sở hữu là quan hệ giữa người với người trong qúa trình sản xuất và tái sản xuất xã hội trên cơ sở chiếm hữu nguồn lực của quá trình sản xuất và kết quả laođộng tương ứng của quá trình sản xuất hay tái sản xuất ấy trong một điều kiệnlịch sử nhất định Sở hữu hàm ý trong đó bao gồm có chủ thể sở hữu, đối tượng<b>. </b>

sở hữu, lợi ích từ đối tượng sở hữu.c. Thành phần kinh tế.

Kinh tế thị trường định hướng XHCN ở Việt Nam là nền kinh tế có nhiều hìnhthức ở hữu, nhiều thành phần kinh tế, trong đó kinh tế nhà nước giữ vai trò chủđạo, kinh tế tư nhân là động lực quan trọng, kinh tế nhà nước, kinh tế tập thểcùng với kinh tế tư nhân là nòng cốt để phât triển một nền kinh tế độc lập, tựchủ.

d. Quản lý.

Là nền kinh thế do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo, Nhà nước pháp quyềnquản lý, nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa được điều tiếtthông qua pháp luật, các chiến lược, kế hoạch, cơ chế chính sách và các cơng cụ

</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">

kinh tế trên cơ sở tôn trọng nguyên tắc của thị trường, khắc phục những khuyếttật của kinh tế thị trường và phù hợp với yêu cầu xây dựng CNXH ở Việt Nam.e. Quan hệ phân phối.

Quan hệ phân phối bị chi phối và quyết định bởi quan hệ sở hữu về TLSX. Nềnkinh tế thị trường với sự đa dạng các hình thức sở hữu do vậy thích ứng với nósẽ có các loại hình phân phối khác nhau: phân phối theo kết quả làm ra chủyếu theo kết quả lao động, hiệu quả kinh tế, theo mức đóng góp vốn cùng cácnguồn lực khác và thông qua hệ thống an sinh xã hội, phúc lợi xã hội.f. Quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế và công bằng xã hội.

Tăng trưởng kinh tế là nền tảng để xã hội phát triển. Vì vậy việc chú trọngcơng tác tăng trưởng kinh tế là nhằm đảm bảo sự phát triển của xã hội. Song,cùng với đó thì tiến bộ và công bằng xã hội lại vừa là điều kiện đảm bảo cho sựphát triển bền vững của nền kinh tế, vừa là mục tiêu thể hiện bản chất tốt đẹpcủa chế độ xã hội Chủ nghĩa mà chúng ta phải hiện thực hóa từng bước trongsuốt thời kỳ quá độ lên CNXH.

Những vấn đề nêu trên đã khái quát rõ nét những vấn đề cơ bản của kinh tế thịtrường định hướng xã hội chủ nghĩa, trong đó vấn đề định hướng xã hội chủnghĩa thể hiện ở năm điểm: cần có sự quản lý của Nhà nước pháp quyền xã hộichủ nghĩa; do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo đồng thời cần phát huy vai tròlàm chủ của nhân dân trong phát triển kinh tế - xã hội. Xác lập các mối quan hệsản xuất tiến bộ phù hợp để thúc đẩy phát triển mạnh lực lượng sản xuất. Nhất

4

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

là: thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội trong từng bước, từng chính sách pháttriển. Thực hiện mục tiêu mà

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

<b>II. Vai trò của kinh tế tư nhân đối với sự phát triển của Việt Nam trong giai đoạn hiện nay.</b>

Kinh tế tư nhân là bộ phận cấu thành cơ bản quan trọng của nền kinh tếthị trường, là thành phần kinh tế dựa trên chế độ sở hữu tư nhân về tư liệu sảnxuất. Về hình thức đăng ký kinh doanh, kinh tế tư nhân bao gồm các hộ kinhdoanh cá thể và doanh nghiệp, công ty (cả trong và ngoài nước) dựa trên sở hữutư nhân. Việc phát triển KTTN là vấn đề có tầm chiến lược lâu dài trong quátrình xây dựng và phát triển kinh tế hàng hóa nhiều thành phần theo nền kinh tếthị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

<b>1. Tiềm năng. </b>

Ngày nay, ở các nước phát triển, khu vực kinh tế tư nhân chiếm trên 85%GDP, là trụ cột bảo đảm cho nền kinh tế quốc gia phát triển ổn định, vững mạnh.Các nước có nền kinh tế thị trường phát triển đều xác định kinh tế tư nhân làđộng lực, là xương sống của nền kinh tế. Từ đó các nhà nước đều tạo mọi điềukiện cho thành phần kinh tế này phát triển. Nhờ vậy, giai đoạn đầu cơng nghiệphóa, hiện đại hóa, tốc độ tăng trưởng GDP bình quân hàng năm đều đạt hai consố, như Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore… Đồng thời, bằng chính sách điều tiếtthu nhập các giai tầng trong xã hội, khát vọng làm giàu của con người ở các quốcgia phát triển là nhân tố đóng vai trị quan trọng nhất, tạo tiềm lực tài chính đểthực hiện nhiều chính sách an sinh xã hội tiến bộ, điển hình như tại Đan Mạch,Thuỵ Điển, Na Uy, Hà Lan, Phần Lan…

Điều đó càng cho thấy để đưa nền kinh tế đất nước phát triển, thoát khỏisự thiếu cân bằng trong cơ cấu kinh tế thì cần phải đặt cơ cấu kinh tế nói chungvà kinh tế tư nhân trong nước nói riêng về đúng vị thế vốn có của nó.

6

</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">

<b>2. Vai trò thực tiễn. </b>

Trong phát triển kinh tế xã hội, kinh tế tư nhân đóng vai trị tập hợp cáchoạt động nhằm thực hiện chức năng, nhiệm vụ của các thành phần kinh tếtrong việc góp vốn đầu tư, thúc đẩy tăng trưởng, phát triển kinh tế - xã hội, giảiquyết vấn đề công ăn việc làm và thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế của địaphương, đất nước theo hướng hợp lý, tiến bộ.

Trải qua hơn 20 năm đổi mới, từ lúc chưa được thừa nhận, bị hạn chế pháttriển đến nay, kinh tế tư nhân ở nước ta đã có những thay đổi đáng kể, với việctừng bước được “cởi trói” và dần trở thành một thành phần không thể thiếu trongnền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Ban Chấp hành Trung ươngĐảng đã ban hành Nghị quyết số 10-NQ/TW về “Phát triển kinh tế tư nhân trởthành một động lực quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủnghĩa”. Đó là bước tiến tất yếu, rất quan trọng trong nhận thức và tổ chức thựchiện nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ngày càng hoàn bị vàhiện đại. Và, doanh nghiệp tư nhân vươn tới phải là doanh nghiệp mang thươnghiệu Việt, một trong những chủ thể làm nên nội lực của nền kinh tế.

Kết thúc năm 2019, thành phần kinh tế tư nhân chiếm trên 70% giá trị sảnxuất công nghiệp và trên 70% giá trị xuất khẩu của nước ta. Năm 2020, xuấtkhẩu kể cả dầu thô đạt gần 181 tỷ USD, tăng 6,6% so với cùng kỳ, chiếm 71,3%kim ngạch xuất khẩu. Xuất khẩu không kể dầu thô đạt 179,5 tỷ USD, tăng 6,9%so với cùng kỳ, chiếm 70,7% kim ngạch xuất khẩu cả nước. Nhập khẩu của khuvực đầu tư nước ngoài đạt 148,9 tỷ USD, tăng 9,1% so cùng kỳ và chiếm 63,5%kim ngạch nhập khẩu cả nước. Tính chung, khu vực đầu tư nước ngoài xuất siêu32,1 tỷ USD kể cả dầu thô và xuất siêu 30,6 tỷ USD không kể dầu thô, bù đắp

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

phần nhập siêu 12,7 tỷ USD của khu vực trong nước, giúp cả nước xuất siêu 19,4tỷ USD.

<b>III. Vận dụng thực tiễn – Liên hệ bản thân.</b>

Là một sinh viên, em nhận thức được rằng bản thân mình cần phải cốgắng hơn nữa, khơng ngừng học tập, cải thiện trình độ chuyên môn, học vấn củabản thân. Nỗ lực hết mình để góp phần phát triển kinh tế - xã hội trong thời kỳquá độ lên chủ nghĩa xã hội. Cùng với đó rèn luyện tư duy, cải thiện đạo đức, lốisống, thực hiện tốt các nhiệm vụ được giao.

Để vai trò của kinh tế tư nhân được phát huy đúng với những tiềm năngmà nó mang lại cho nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở ViệtNam thì cá nhân em thấy vị thế của kinh tế tư nhân cần được khẳng định rõ hơn.Cần thống nhất tư tưởng, nhận thức và hành động trong hệ thống chính trị. Ởnhững nước phát triển, nhà nước ln có những chính sách phát triển cho kinh tếtư nhân. Việc có những khoản đầu tư, hỗ trợ cho những start-up này phát triểnkhơng chỉ tránh được tình trạng mất cân bằng cơ cấu kinh tế mà còn giúp kinh tếxã hội phát triển, đạt được những cột mốc mới. Điển hình là ở Trung Quốc –một quốc gia có nền kinh tế khá giống nước ta hiện đang phát triển nhanhchóng. Một phần lớn ở đó là nhờ kinh tế tư nhân mà nhà nước Trung Quốc rấtchú trọng phát triển.

8

</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11">

<b>TỔNG KẾT</b>

Việt Nam là một nước theo nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủnghĩa. Đây là nền kinh tế hỗn hợp nhiều thành phần, vừa vận hành theo cơ chếthị trường, vừa có sự điều tiết của nhà nước, sở hữu đa dạng các hình thức sởhữu và đa dạng thành phần kinh tế. Việc điều tiết của nền kinh tế thị trường doĐảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo và Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩaViệt Nam quản lý. Việc phân phối được thực hiện chủ yếu theo kết quả lao động,hiệu quả kinh tế, đồng thời đóng góp vốn cùng các nguồn lực khác và phân phốiqua hệ thống an sinh, phúc lợi xã hội. Đây cũng là nền kinh tế hiện đại trongthời kỳ hội nhập quốc tế.

Là một trong những thành phần chính của nền kinh tế thị trường địnhhướng xã hội chủ nghĩa, hiện đang đóng góp khoảng 40% GDP cả nước, kinh tếtư nhân là bộ phận kinh tế dựa trên chế độ sở hữu tư nhân về tư liệu sản xuất. Vềhình thức, kinh tế tư nhân bao gồm các hộ kinh doanh cá thể, donh nghiệp, côngty dựa trên sở hữu tư nhân. Đây là hình thức kinh tế có tiềm năng phát triển, đảmbảo cho nền kinh tế quốc gia phát triển ổn định, vững mạnh. Song, dù có nhữngđóng góp to lớn như thế thì kinh tế tư nhân lại chưa được đặt đúng vị thế củamình. Hiện nay, mơ hình kinh tế này đang dần được chú trọng, Nhà nước đã cónhững chính sách, những giải pháp để hỗ trợ, loại bỏ những rào cản cho sự pháttriển của kinh tế tư nhân.

</div>