Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (44.01 MB, 74 trang )
<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">
<small>Chuyên ngành: Lý luận và Lịch sử Nhà nước và Pháp luật</small>
<small>Hà Nội 2012</small>
</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">Tơi rất mong nhận được sự góp ý của thầy cơ và bạn đọc để Luận văn<small>được hồn thiện hơn.</small>
<small>Tơi xin cam đoan Luận văn là cơng trình nghiên cứu của cá nhân tôi,các tai liệu trong luận văn là xác thực.</small>
<small>Học viên</small>
Hoàng Anh Tuan
</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">DANH MỤC VIET TAT
<small>Sở GD&DT: Sở Giáo dục va Dao tạo</small>
PTTH: Phổ thông trung học
<small>SGK: Sách giáo khoa</small>
<small>MỤC LỤCTrang bìa</small>
<small>Lời cảm ơn và cam đoan</small>
<small>Nội dung</small>
<small>Chương 1</small>
Cơ sở lý luận, pháp lý về cơng tác phịng, chống tham nhũng
<small>trong lĩnh vực giáo dục ở Việt Nam hiện nay</small>
Tham nhũng trong lĩnh vực giáo dục: khái niệm, đặc điểm vàcác biểu hiện.
Khái niệm tham nhũng trong lĩnh vực giáo dục và những đặc điểm
<small>của nó.</small>
Biéu hiện của tham nhũng trong lĩnh vực giáo dục ở Việt Nam hiện<small>nay.</small>
Khuôn khổ pháp lý và các biện pháp cơ bản phòng, chống
<small>tham nhũng trong lĩnh vực giáo dục.</small>
Khuôn khổ pháp lý quy định về cơng tác phịng, chống tham nhũng
<small>trong giáo dục ở Việt Nam hiện nay.</small>
Các biện pháp cơ bản phòng, chống tham nhũng trong lĩnh vực
<small>giáo dục.</small>
<small>Chương 2</small>
<small>Thực trạng công tác phịng, chơng tham nhũng trong lĩnh vựcgiáo dục ở Việt Nam hiện nay</small>
Những ưu điểm thành tựu và nguyên nhân
Về công khai, minh bạch trong hoạt động của ngành.
Việc hướng dẫn thực hiện quy định cán bộ, công chức, viên chức nộp
lại quà và xây dựng quy tắc ứng xử.
Về việc triển khai quy định chuyển đổi vị trí công tác, xây dựng các
<small>chê độ định mức, tiêu chuân.</small>
<small>34</small>
</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5"><small>2.1.8.2.2.22s L¿ÁP, R925</small>
<small>2.2.3.pie2.3.1.2.3.2.An rếu</small>
Về việc tăng cường áp dụng khoa học, công nghệ trong quản lý,điều hành hoạt động của cơ quan Bộ và đôi mới phương thức thanh
<small>tốn, trả lương qua tài khoản.</small>
Về việc gắn cơng tác phòng, chống tham nhũng với việc đây mạnh
<small>cải cách hành chính.</small>
Về việc triển khai tai các cơ sở giáo dục và dao tạo.
Về việc phát hiện và xử lý các vụ việc về tham nhũng thời gian từ
Nguyên nhân của những ưu điểm, thành tựu.Một số hạn chế, bất cập và nguyên nhân.Về hệ thống chính sách pháp luật giáo dục
Việc thực hiện các chính sách về phịng, chống tham những trong
<small>lĩnh vực giáo dục.</small>
Nguyên nhân của hạn chế, bất cập
Tác động của tham nhũng đối với chất lượng giáo dục.Ảnh hưởng kinh tế, xã hội.
Giảm chất lượng giáo dục
Xói mịn chuẩn mực đạo đức của giáo viên và người học
<small>Chương 3 </small>
<small>-Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác phịng, chơng thamnhũng trong lĩnh vực giáo dục ở Việt Nam hiện nay</small>
Đối với Nhà nước.
Đối với các cơ quan quản lý giáo dục.Đối với phụ huynh học sinh.
Đối với người học.
Đối với xã hội và truyền thông.
Đối với dư luận xã hội về tác hại của tham thũng.KET LUẬN CHUNG
TAI LIEU THAM KHAO
<small>5657616263636567</small>
</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">1. Tính cấp thiết của đề tài
lý kinh tế, cải cách hành chính, cải cách tư pháp, hồn thiện hệ thống pháp
trong đó có tệ nạn tham nhũng. Cùng với lãng phí, tham nhũng vẫn diễn ranghiêm trọng ở nhiều ngành, nhiều cấp, nhiều lĩnh vực với phạm vi rộng,
nhân dân, là một trong những nguy cơ lớn de doa sự tồn vong của Dang và
nhũng như Luật phòng chống, tham nhũng ngày 29/11/2005; Nghị quyết số04-NQ/TƯ ngày 21/8/2006 của BCHTƯ về tăng cường sự lãnh đạo của
21/NQ-CP ngày 12/5/2009 của Chính phủ ban hành Chiến lược quốc giaphòng, chống tham những đến năm 2020.
hợp của cả hệ thống chính tri và của tồn dân, thực hiện đồng bộ các biệnpháp chính trị, tư tưởng, tổ chức, hành chính, kinh tế, hình sự. Thực hiện
trình hành động của Chính phủ (kèm theo Quyết định số 30/2006/QĐ-TTg
ngành đưa nội dung phòng, chống tham nhũng vào chương trình đào tạo.
hành Chương trình hành động của Bộ GD&PT thực hiện Luật phòng, chồngtham những và có văn bản hướng dẫn tồn ngành thực hiện cơng tác tuyên
Chương trình hành động của Bộ GD&DT thực hiện Luật phịng, chống thamnhũng, cơng tác phịng, chống tham nhũng trong ngành giáo dục đã có những
Hiện nay hệ thống giáo dục quốc dân bao gồm gần 40.000 cơ sở giáo
Ngành giáo dục và đào tạo cùng với việc tiếp tục thực hiện Chỉ thị số
thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục” (hai khơng); cuộc vận động “mỗi
phịng, chống tham nhũng là nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên của toàn
Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của dé tài là cơng tác phịng, chống
phịng, chống tham nhũng trong ngành giáo dục ở nước ta hiện nay.<small>3. Phương pháp nghiên cứu</small>
<small>Cơ sở phương pháp luận cua Luận văn là chủ nghĩa Mác Lê nin, tư</small>
kết cầu thành ba chương:
<small>vực giáo dục ở Việt Nam hiện nay;</small>
hạn, hoặc nhiệm vụ được giao để vụ lợi. Theo nghĩa hẹp, tham nhũng là sự
chống tham nhũng năm 2005 [1, tr 138], theo đó tham nhũng là hành vi của
Người có chức vụ, quyền hạn bao gồm: cán bộ, công chức, viên chức; sĩquan, quân nhân chun nghiệp, cơng nhân quốc phịng trong cơ quan, đơn
<small>vị thuộc Quân đội nhân dân; sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ, sĩ quan, hạ sĩ</small>
<small>quan chuyên môn - kỹ thuật trong cơ quan, đơn vi thuộc Công an nhân dân;</small>
<small>cán bộ lãnh đạo, quản lý trong doanh nghiệp của Nhà nước; cán bộ lãnh đạo,</small>
quản lý là người đại diện phần vốn góp của Nhà nước tại doanh nghiệp;
hạn mong muốn đạt từ việc thực hiện hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn
<small>của mình.</small>
</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">Tham nhũng là một hiện tượng tiêu cực của xã hội bao gồm những hành
<small>làm tha hố một bộ phận của cán bộ, công chức của bộ máy nhà nước, trong</small>
Những hành vi tham nhũng rất đa dang, phố biến là hành vi tham 6 tài
khăn, phiền hà, sách nhiễu cho tô chức, cá nhân để vụ lợi, thu vén quyền lợi
thuế, ngân hàng, hải quan, xuất nhập khẩu, tư pháp, giáo đục, y tế thực hiện
<small>chính sách xã hội trong quản lý hành chính, cơng tác xã hội...</small>
Đối với lĩnh vực giáo dục, trường học vẫn được coi là nơi tôi luyện cho
hội có tơi tệ đến đâu thì việc đầu tư giáo duc vẫn luôn được xếp vào van đềbat khả xâm phạm. Tuy vậy, tham nhũng trong giáo dục cũng tôn tại như bat
<small>thức; những sai phạm mang tính chun mơn như thiên vị thân nhân, không</small>
quyền hạn nào đó, đặc biệt là những người liên quan đến việc cung cấp dịch
hiện hành vi lợi dụng chức vu quyền hạn, lợi dụng dia vi công tác được giao
nhóm người mà mình quan tâm. Một người có chức vụ quyền hạn thực hiện
<small>hành vi vi phạm pháp luật vì động cơ vụ lợi, nhưng hành vi đó khơng lợi</small>
Tham nhũng xảy ra trong các dự án đầu tư xây dựng trường học, các lớphọc, nhà công vụ cho giáo viên từ nguồn vốn ngân sách trong nước và viện trợcủa nước ngồi, làm thất thốt một lượng tiền lớn trong từng dự án. Ngoài ra,
trình xây dựng khơng đáp ứng được u cầu và tiêu chuẩn chất lượng. Kết quả<small>là sự an toàn của giáo viên và học sinh bị đe dọa bởi những cơng trình xây</small>
<small>dựng khơng an toản.</small>
ban nhân dân phê duyệt và ra quyết định cuối cùng về việc đầu tư. Vì đầu tư từ
<small>ngân sách nhà nước hạn hẹp, trong khi các trường lại thường không đáp ứng</small>
công tác thanh tra việc xây dựng trường học ở 50 tỉnh và thành phố. Một loạtcác hành vi sai phạm đã được phát hiện như: sai phạm trong quyết toán thu -chi, xây dựng không đúng với thiết kế được phê duyệt và giao thầu không
trường hợp này, tham những xảy ra chủ yếu từ giai đoạn lập kế hoạch, bằng
cụ khoa học như nhiệt kế, am-pe kế khơng chính xác, vì vậy ảnh hưởng đến
dạy, những sai phạm gây thiệt hại tới 63 tỉ đồng đã bị phát hiện, trong đó 26 tỉ
cũng cho thấy nhiều thiết bị giảng dạy có chất lượng kém, như chất liệu kínhgiịn và dé vỡ, nhựa mỏng. Nhiều thiết bị cịn khơng phù hợp với nội dung của
<small>sách giáo khoa.</small>
Loại tham nhũng này có thé xảy ra dưới hình thức như: độc quyền xuất
GD&DT trên cơ sở thâm định của một Hội đồng phê duyệt sách giáo khoa dé
không thể đủ năng lực dé đảm nhận tồn bộ cơng việc. Vì vậy, nhà xuất bản
trường và giáo viên có thé nhận hoa hồng và lại quả từ việc bán sách giáo khoakhi đóng vai trị này. Tuy nhiên, hầu hết phụ huynh học sinh không mua sách
không quan tâm đến “hoa hồng” trả cho trường từ việc bán sách giáo khoa.Điều này cũng có nghĩa răng họ nhận thấy có sự tồn tại của “hoa hồng”. Trongtrường hợp nào thì đây cũng là một hiện tượng phức tạp, vì cảm nhận của mỗi
<small>người lại khác nhau. Do hình thức tham nhũng này khá phức tạp, phụ huynh</small>
Như vậy, điều rõ ràng là nguồn lực đang bị lãng phí và cơ chế tạo ra
<small>khoa và sách bài tập chỉ được sử dụng một năm. Lãng phí này có liên quan</small>
sinh khối lớp 12 đều đăng ky mua các tài liệu nay thông qua nhà trường. Tại
trường này nói “vì có cơng văn chính thức gửi từ Sở GD&DT”, điều đó chứng
Có những hình thức tham nhũng tơn tại trong mối quan hệ giữa các trường
trong những năm gan đây. Việc đạt danh hiệu trường chuẩn có thể giúp cho
<small>Hiện tượng tham nhũng dưới hình thức bệnh thành tích hay chạy theo</small>
<small>nhống” của bệnh thành tích và chạy theo danh hiệu rom.</small>
<small>Theo quy định hiện hành, hiệu trưởng các trường trung học phải day it</small>
chuẩn quy định.
Một hình thức tham nhũng xảy ra là tiết dạy “ma”, đây là hiện tượng phơ
báo cáo năm 2006 của Viện nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương (CIEM),
nhân viên thư viện, trong khi đó lại vẫn thiếu giáo viên phụ trách các mơn học
<small>chính [8].</small>
tranh và năng lực thực sự khơng, có thể thấy tất cả phục thuộc vào chủ quan
Những trường hợp này khơng chỉ giới hạn trong ngành giáo dục. Có thêthấy những hiện tượng tương tự trong những lĩnh vực khác của nền cơng vụ.
một sự đầu tư, bởi vì họ biết rang những vi trí đó có thể đảm bảo cho họ một
Tham những và những hiện tượng tiêu cực liên quan đến thi cử đã xảy ra
Những hành vi tham nhũng như vậy có thé là những vụ việc mang tính cá
<small>nhân giữa hiệu trưởng và học sinh, hay giữa giáo viên và học sinh như: trường</small>
hợp nâng điểm từ 0 (điểm thấp nhất) lên điểm 10 (điểm cao nhất) ở trườngtrung học Phạm Hồng Thái, hoặc cũng có thể là những vụ việc tập thể trongđó tham nhũng dé nâng điểm xảy ra một cách có hệ thống ở tinh Bạc Liêu:
giới, đưa nhận hối lộ với số tiền lên đến hàng trăm triệu đồng, trong đó ngành
“lây lịng”.
<small>Tóm lại, rõ ràng những hiện tượng như vậy giup những học sinh hoc tập</small>
kém cũng có thể được lên lớp [13]. Cơ bản hơn nữa tình trạng này làm xói
dục, trong khi lại củng cô thêm “thị trường việc làm”.
1.1.2.8. Tham những liên quan đến việc tuyển sinh vào trường và lớp theonguyện vọng
Tương tự như trên, hiện tượng hối lộ dé được nhận vào các trường và lớp
nhất định nhằm làm giảm những hiện tượng bị lên án nói trên [14], nhưng
ngoại thành Ha Nội về tính phố biến của hiện tượng này. Giáo viên ở khu vựcngoại thành Hà Nội cho răng hiện tượng này ít xảy ra, trong khi đó các giáoviên trong nội thành Hà Nội lại cho rằng hiện tượng này khá phố biến, điều
<small>này minh họa cho nhận định hiện tượng này ít xảy ra ở khu vực ngoại thànhhơn.</small>
Có thể giải thích như sau: (a) Ở nông thôn, mỗi xã hay huyện chỉ có một
nhiều người khơng có khả năng đáp ứng các chi phí cho con em đi học. Vì
<small>vậy, họ khơng có khả năng chạy trường, chạy lớp như các hộ gia đình ở thành</small>
<small>1.1.2.9. Tham những trong day thêm va học thêm</small>
Hiện tượng dạy thêm và học thêm liên quan đến việc giáo viên tổ chứclớp học thêm cho học sinh (nhằm bé sung thu nhập) và phụ huynh học sinh
cho các bài kiểm tra và thi). Xu hướng tham nhũng ở các “lớp học thêm” là
<small>Việc có con di học thêm ở cả trường và những nơi khác ngoai trường</small>nhằm làm “hài hòa” cả hai phía, giáo viên và phụ huynh học sinh góp phần hỗ
mới có thể cung cấp cho con mình những kỹ năng tốt hơn và nhiều kiến thức
Lớp học thêm không phải là một hành vi tham nhũng nếu cha mẹ và học
viên. Rất ít phụ huynh học sinh nói rằng con em họ đến lớp học thêm của giáoviên là theo đề nghị của giáo viên.
Đại đa số nói rằng con em mình di học thêm là để học được nhiều hơn.
dục cũng giải thích răng day thêm được tổ chức theo yêu cầu của phụ huynh.
Trong hau hết các trường hợp, phụ huynh thường được yêu cầu nộp đơnxin học thêm cho giáo viên. Tuy nhiên, cho dù là tự nguyện thực sự hoặc xuấtphát từ nhu câu tăng cường kiến thức cho học sinh hay khơng thì đây cũng là
những cơ hội đánh giá công băng và thực chất kết quả của học sinh, đặc biệtkhi trọng tâm của bài thi được công bố trước cho học sinh. Câu chuyện của
phải lên bảng kiểm tra và phải nhận điểm thấp, nhưng với các bạn đi học thêmthì mọi chun lại hồn tồn khác. Thực sự tất cả chúng cháu đều thấy VIỆC
học sinh dám đứng lên dé nói rõ nguyện vọng của minh. Nhưng cũng không
không đi học thêm lên bảng và chuẩn bị cho kiểm tra những câu hỏi khó đểcho điểm kém...”.
1.1.2.10. Tham nhũng liên quan đến tiễn cấp cho học sinh
Hành vi lợi dụng và biến thủ tiền của học sinh được biểu hiện ở nhiềuhình thức như: bớt xén tiền Chính phủ hỗ trợ học sinh nghèo [17], thu tiền mua
giải quyết một cách triệt để. Trong một số trường hợp, người tố cáo thamnhững lại trở thành nạn nhân. Điều này rõ ràng làm giảm lòng tin của cộng
<small>quan tâm nâng cao sức khoẻ.</small>
giáo khoa mà đáng lẽ phải miễn phí theo Chương trình 135; lập chứng từ
hồi lại số tiền ông Viên đã tự ý cắt xén, thu sai nguyên tắc là 83 triệu đồng,trong đó thu trả lại cho các đối tượng là 40 triệu đồng, thu nộp ngân sách Nhà
phân công giám sát các hoạt động của nhà bếp, cùng nhiều nhân viên nhà bếp
từ đây bà phát hiện nhiều loại thực phẩm, gạo, chất đốt... đều bị nâng giá và
định khơng hợp pháp đã được báo chí nói nhiều và là đề tài nghiên cứu của
<small>Theo các nhà quản lý trường học, các trường phải thu thêm của phụ</small>
<small>huynh học sinh cho các quỹ bởi vì ngân sách nhà nước khơng đủ cho hoạt</small>
<small>không được phép hoặc họ cũng không nhớ những quy định này.</small>
Phụ huynh liệt kê đến 14 loại phí họ phải nộp cho trường, có thể được
<small>chia thành ba nhóm chính: (a) Phí theo quy định của Bộ GD&DT (ví dụ hoc</small>
phí); (b) Phí thu hộ cho các cơ quan khác (ví dụ như bảo hiểm y tế, bảo hiểm
<small>trong quy định chính thức (ví dụ như quỹ trường, quỹ lớp, đóng góp từ thiện,</small>đóng góp mua trang thiết bị giảng dạy).
Vấn đề khơng minh bạch và khả năng xảy ra tham nhũng xuất hiện ởnhóm thu thứ ba và một chút ở nhóm thứ hai. Một số phụ huynh học sinhkhang định họ không nhận được giấy biên nhận từ nhà trường và giáo viên đối
rang đó là những chi phí thơng thường và phổ biến mà mọi người đều phải
<small>Tuy nhiên, cũng có những lo ngại vì phụ huynh học sinh khơng nhận</small>
sinh và đạt loại giỏi... 100%. Tổng kết cuối năm, mỗi em phải đóng các khoảncho lớp lên đến gần 1,5 triệu đồng để mua điều hòa nhiệt độ, tivi... cho lớp,rồi mua máy tính xách tay, thậm chí cả thẻ điện thoại cho giáo viên dùng.
trang bị đỗ dùng học tập”. Trên đây là con số được Ban đại diện phụ huynh
phụ huynh được biết.
1.2.1. Khuôn khổ pháp lý quy định về cơng tác phịng, chong tham
<small>những trong giáo dục ở Việt Nam hiện nay</small>
<small>Đảng, Nhà nước và nhân dân ta đã lên án mạnh mẽ tệ tham nhũng,</small>
quyết tâm đấu tranh phòng ngừa và chặn đứng, đây lùi tham nhũng. Nhậnxét, đánh giá về tình hình tham nhũng và những quốc sách phòng, chốngtham nhũng đã được nhiều lần nêu lên trong các nghị quyết của Đảng, pháp
thông tin đại chúng, băng học tập, hội nghị, hội thảo chuyên đề ở từng cấp,từng ngành, từng khu vực. Tình hình tham nhũng và phòng, chống tham
</div><span class="text_page_counter">Trang 25</span><div class="page_container" data-page="25">này. Đồng thời, nó cũng là những câu chuyện thường ngày phản ánh sự bấtbình, bức xúc của mỗi người dân cả ở thành thị lẫn nông thôn.
sửa đổi năm 2000 và một bộ luật mới được ban hành năm 2003, đưa ra các
lý chống tham nhũng; Luật dành riêng Điều 23, Chương 1 dé qui định về minh
thi hành luật đã được ban hành ở cấp bộ.
tháng 5 năm 2009 thông qua “Chiến lược phòng, chong tham nhũng đến năm
Cuối cùng, tháng 6 năm 2009, Việt Nam phê chuẩn Công ước Liên hợp quốc vềchống tham những (UNCAC) mà Việt Nam đã tham gia ký kết năm 2003.
Những năm gần đây, các cơ quan nhà nước bắt đầu có những bước đi
dục” cịn gọi là chiến dịch “hai không”. Cuộc vận động này được coi là bước
cho việc thực hiện các giải pháp khác nhăm khắc phục những van dé và thiếusót trong ngành, là một bước tăng cường hiệu quả và chất lượng giáo dục.Ngay từ đầu năm học 2007 - 2008, Bộ GD&DT đã chỉ thị cho tat cả các Sở
1 năm 2007 về van đề “day thêm va học thêm”. Quyết định này đưa ra nhữngnguyên tắc cắm giáo viên ép học sinh phải đóng tiền và đến các lớp học thêm“một hình thức thu tiền để cho điểm cao hoặc giảng dạy nội dung chính khóatại lớp học thêm”. Quyết định này xác định rõ những loại hình dạy thêm không
phạm đạo đức của giáo viên. Theo chỉ thị này, Bộ GD&DT yêu câu các SởGD&DT của các tỉnh và thành phố phối hợp với các co quan hữu quan có
<small>hành động kip thời xử lý các trường hợp vi phạm dao đức của giáo viên. Chi</small>
quy trình và khung thời gian công khai để xem xét trước khi áp dụng. Quyết
- Thơng tư số 09/2009/TT-BGDĐT quy định minh bạch trong các cơ sở<small>đào tạo thuộc hệ công lập được Bộ GD&DT ban hành ngày 7 tháng 5 năm</small>
bố trên Internet hay bảng thông tin của trường trước và sau năm học. Cáctrường học phải tạo điều kiện thuận lợi cho người dân tiếp cận những thơng tinnày khi có u cầu.
hành vi của học sinh đối với hành vi tham nhũng.
định về việc miễn, giảm học phí, hỗ trợ chi tiêu giáo dục, cơ chế thu và sử
một học sinh, tùy theo từng khu vực cụ thể. Trong các năm học tiếp theo, mức
quy định danh mục các vi trí cơng tác phải thực hiện định kỳ chuyên đôi đối<small>với công chức, viên chức không giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý trong ngành</small>
<small>Những văn bản pháp lý này hiện đang được đưa vào thực hiện tại các</small>
tham những trong ngành giáo dục có thé giảm đáng ké mặc dù cịn q sớm dé
chính sách này có hiệu quả hay khơng và để theo dõi, cần có những nghiên
Phòng, chống tham nhũng trong lĩnh vực giáo dục là hệ thống các biện
<small>pháp của nhà nước, của nghành giáo dục và của xã hội nhăm đê phòng và</small>
</div><span class="text_page_counter">Trang 29</span><div class="page_container" data-page="29"><small>ngăn ngừa tham nhũng, tìm ra nguyên nhân phát sinh tham nhũng và áp dụngcác biện pháp loại trừ tham nhũng xảy ra trong lĩnh vực giáo dục.</small>
Phòng, chống tham nhũng mang tính chất hệ thống, đồng bộ và có sự phốihợp chặt chẽ giữa các cơ quan nhà nước, các tô chức xã hội và cơng dân. Cơng tácphịng, chống tham nhũng trong lĩnh vực giáo dục có các biện pháp cơ bản sau
<small>hoạt động của các cơ quan nhà nước. Với việc công khai minh bạch trong hoạt</small>
động tại các cơ quan nhà nước, người dân sẽ dé dàng nhận biết được các quyền vànghĩa vụ của mình để chủ động thực hiện theo các quy định của pháp luật cũng
<small>như đòi hỏi cơ quan nhà nước và các cán bộ, cơng chức nhà nước thực hiện cácquy định đó công khai, minh bạch sẽ làm cho công chức nhà nước có ý thức hơntrong việc thực hiện chức trách, cơng vụ của mình theo đúng trình tự, thủ tục,</small>
thâm quyền mà pháp luật quy định bởi, mọi hành vi vi phạm, phiền hà, sách nhiễuhay lợi dụng chức trách dé tư lợi đều có thé bi phát hiện và xử lý. "Cơng khai vàminh bạch là những chìa khố then chốt nhằm bảo đảm đấu tranh chống tham
<small>những thành cơng "</small>
Luật phịng, chống tham nhũng đưa ra các ngun tắc cũng như thể chế hoádé bảo đảm cho việc thực hiện các nguyên tắc đó. Bên cạnh đó Luật quy định côngkhai, minh bạch trong một số lĩnh vực hoạt động cụ thé, những lĩnh vực dễ xảy ra
<small>tham nhũng.</small>
Thứ hai, xây dựng và thực hiện các chế độ, định mức tiêu chuẩn
Xây dựng và thực hiện các chế độ, định mức tiêu chuẩn là lĩnh vực mà tìnhtrạng tham những xảy ra rất phổ biến bởi nó liên quan đến việc sử dụng tài sản,vốn và ngân sách nhà nước. Việc thực hiện một cách tùy tiện và trái phép các chếđộ, định mức, tiêu chuẩn sẽ dẫn đến tài sản của Nhà nước bị thất thoát, tiền bạc,
<small>các lợi ích vật chât băng cách này, cách khác rơi vào tay một sô người, thực chât</small>
</div><span class="text_page_counter">Trang 30</span><div class="page_container" data-page="30">đó là sự hưởng lợi bat chính của những người có chức vụ, quyền hạn hoặc có quanhệ thân quen với người có chức vụ, qun hạn, đó chính là hành vi tham nhũng.
Trong những năm gần đây, cùng với việc thực hiện cải cách hành chính,cơng tác rà soát, ban hành về chế độ, định mức tiêu chuẩn đã được Chính phủ, cácbộ ngành, địa phương đây mạnh trên các lĩnh vực, qua đó nâng cao hiệu quả quảnlý, sử dụng tài sản nhà nước, tích cực phịng, chống tham nhũng lãng phí.
Xây dựng, thực hiện các quy tắc ứng xử, quy tắc đạo đức nghé nghiệp: chođến nay, phần lớn các cơ quan trung ương đã ban hành và thực hiện các quy tắc
<small>ứng xử của cán bộ, công chức, viên chức theo quy định; các địa phương thì đang</small>
tiếp tục triển khai thực hiện quy tắc ứng xử của cán bộ, công chức, viên chức làmviệc trong bộ máy chính quyền địa phương.
Chính phủ đã yêu cau các tổ chức xã hội - nghề nghiệp ở trung ương phảixây dựng quy tắc đạo đức nghề nghiệp đối với hội viên. Hầu hết các tô chức xã hội- nghề nghiệp đã nhận thức được tầm quan trong của việc xây dựng quy tắc đạođức, nghề nghiệp trong cơng tác phịng, chống tham nhũng. Nhiều tơ chức đã hoànthành việc xây dựng quy tắc đạo đức, nghề nghiệp của hội viên.
Thứ ba, quy tac ứng xử, quy tắc đạo đức nghệ nghiệp, việc chuyển đổi vị trí
<small>cơng tác cua can bộ, công chức, viên chức</small>
Quy tắc ứng xử của cán bộ, công chức, viên chức: Quy tắc ứng xử là cácchuan mực xử sự của cán bộ, công chức, viên chức trong thi hành nhiệm vụ, côngvụ và trong quan hệ xã hội, bao gồm những việc phải làm hoặc không được làm,
<small>phù hợp với đặc thù công việc của từng nhóm cán bộ, cơng chức, viên chức và</small>
từng lĩnh vực hoạt động công vụ, nhăm bảo đảm sự liêm chính và trách nhiệm của
<small>đơn vị; quy định về tặng qua và nhận quà tang của cán bộ, công chức, viên chức.</small>
</div><span class="text_page_counter">Trang 31</span><div class="page_container" data-page="31">Quy tắc dao duc nghề nghiệp: Quy tắc đạo đức nghề nghiệp là chuân mực xửsự phù hợp với đặc thù của từng nghề bảo đảm sự liêm chính, trung thực và tráchnhiệm trong việc hành nghề.
Tổ chức xã hội - nghề nghiệp phối hop với cơ quan nhà nước có thẩm quyềnban hành quy tắc dao đức nghề nghiệp đối với hội viên của mình theo quy định
<small>của pháp luật.</small>
Chiến lược quốc gia phòng, chống tham nhũng đến năm 2020 đặt ra yêu cầu:đây mạnh việc xây dựng, công bố công khai các quy tắc ứng xử, đạo đức công vụ,đạo đức nghề nghiệp của cán bộ, công chức và tăng cường giám sát việc thực hiện
<small>theo quy định của pháp luật.</small>
Van đề chuyển đổi vị trí cơng tác của cán bộ, cơng chức, viên chức: việc chuyểnđổi vị trí cơng tác được coi là một giải pháp quan trọng nhằm ngăn ngừa hiệntượng cấu kết, móc nói hình thành "ê kíp", "đường dây" tiêu cực tham nhũng. Điều43 quy định một số ngun tắc chung về chuyển đổi vị trí cơng tác của cán bộ,công chức, viên chức. Dé đảm bao sự ổn định của quản ly và tính chất chuyên sâucủa công việc, việc chuyên đổi chỉ là chuyên đổi về vị trí, mang tính chất địa lý, cơhọc chứ khơng phải chun đổi về nội dung, tính chất cơng việc, đồng thời việcchuyển đổi chỉ thực hiện đối với một số vị trí quản lý tiền, tài sản của nhà nướchoặc trực tiếp tiếp xúc, giải quyết công việc của cơ quan, tổ chức, cá nhân. Đây làmột biện pháp mới trong cơng tác phịng, chống tham nhũng được nhiều nước áp
<small>dụng có hiệu quả.</small>
Chun đơi vị trí cơng tác là để tránh việc cán bộ, công chức, viên chức dolàm lâu ở một vị trí sẽ tìm ra được kẽ hở hay những khiếm khuyết của cơ chếchính sách dé tìm cách lợi dụng tham nhũng. Hoặc, do làm lâu ở một vi trí nên tìmcách móc nối với những người có liên quan dé thực hiện những hành vi thamnhũng tinh vi, khó phát hiện và ngăn chặn. Chang hạn, giữa những người cùng tơgiao kinh phí ngân sách nhà nước, cấp phát văn bằng chứng chỉ, giao chỉ tiêutuyển sinh. Ngoài ra, việc chuyên đổi vị trí cơng tác phải dựa trên những nguntac nhất định chứ không thé chuyển đổi một cách tuỳ tiện. Việc chuyền đổi vị trícơng việc khơng làm thay đổi tính chất cơng việc mà cán bộ, cơng chức, viên chức
<small>đó đang thực hiện và phải phù hợp với chuyên môn, trình độ nghiệp vụ của người</small>
</div><span class="text_page_counter">Trang 32</span><div class="page_container" data-page="32">của địa bàn A có thể chuyên sang theo dõi địa bàn B.
Ngày 27/10/2007, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 158/2007/NĐ-CP vềviệc chuyến đổi vị trí cơng tác. Điều 8, Nghị định số 158 quy định phải định kỳchun đổi 21 vị trí cơng tác trong các lĩnh vực, trong đó về lĩnh vực giáo dụcgồm: (a) Hoạt động quan lý tài chính, ngân sách, tài sản của Nhà nước; (b) Quảnly, cấp phát các loại văn bằng, chứng chỉ; (b) Công tác tuyên dụng, đào tạo, thituyên, thi nâng ngạch công chức, viên chức; công tác nhân sự và quản lý nhân lực.
Thứ tư, minh bạch tài sản, thu nhập của can bộ, cơng chức: kiểm sốt tài sản,thu nhập của cán bộ, công chức luôn là một trong những biện pháp hữu hiệu déphòng ngừa tham nhũng. Pháp lệnh chống tham nhũng năm 1998 đã có quy địnhvề kê khai tài sản của cán bộ, công chức song trên thực tế việc kê khai cịn mangtính hình thức, ít có tác dụng. Luật phòng, chống tham nhũng năm 2005 quy địnhvề kê khai tài sản, thu nhập có nhiều điểm mới so với trước đây. Luật quy định rõđối tượng có nghĩa vụ phải kê khai, tài sản phải kê khai và các quy định về xácminh tài sản, thu nhập nhằm đánh giá về tính trung thực của việc kê khai, gópphần đánh giá cán bộ, cơng chức hoặc người tham gia ứng cử vào các cơ quanquyền lực để đảm bảo bộ máy nhà nước có một đội ngũ cán bộ trung thực, liêm
<small>chính và khơng tham nhũng.</small>
Về đối tượng có nghĩa vụ phải kê khai: theo quy định của Luật phịng,chống tham nhũng năm 2005, khơng phải mọi cán bộ, cơng chức déu phải cónghĩa vụ kê khai tài sản, mà chỉ cán bộ có chức vụ từ phó trưởng phòng của cấphuyện quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh trở lên hoặc tương đương trong các cơquan, tô chức, đơn vị và cán bộ, công chức làm tại một số vị trí nhất định (sẽ doChính phủ quy định). Cụ thể, về lĩnh vực giáo dục những người sau đây phải kê
<small>khai tài sản:</small>
Hiệu trưởng, phó hiệu trưởng, kế toán trưởng trường mam non, tiêu học củaNhà nước tại quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh; hiệu trưởng, phó hiệu trưởng, kếtốn trưởng trường trung học cơ sở, trung học phô thông, trường trung cấp chuyênnghiệp, dạy nghề, trung tâm giáo dục thường xuyên của Nhà nước; hiệu trưởng,phó hiệu trưởng, kế tốn trưởng, trưởng phịng, phó trưởng phịng, trưởng khoa,phó trưởng khoa, giảng viên chính trường đại học, cao đắng của Nhà nước.
</div><span class="text_page_counter">Trang 33</span><div class="page_container" data-page="33">Người ứng cử đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân làm trong
<small>[ĩnh vực giáo dục.</small>
Cán bộ, công chức từ phó trưởng phịng của ủy ban nhân dân cấp huyện trởlên và người được hưởng phụ cấp chức vụ tương đương phó trưởng phịng của ủyban nhân dân cấp huyện trở lên trong cơ quan, tô chức, đơn vị (phòng giáo dục
<small>thuộc ủy ban nhân dân).</small>
Thứ năm, quy định về trách nhiệm của người đứng dau cơ quan, tô chức,đơn vị khi để xảy ra tham những: Luật phòng, chéng tham nhũng năm 2005 đã quyđịnh nguyên tắc: "Người đứng đầu cơ quan, tô chức, đơn vị phải chịu trách nhiệmvề việc dé xảy ra hành vi tham nhũng trong cơ quan, tô chức, đơn vị do minh quanlý, phụ trách". Trên cơ sở nguyên tắc chung như trên, Luật cũng quy định tuỳ từngtrường hợp cụ thể mà xác định mức độ trách nhiệm khác nhau của người đứng đầuvà cấp phó của người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị, có trường hợp họ phảichịu trách nhiệm trực tiếp, có trường hợp thì liên đới chịu trách nhiệm.
Ở mọi cơ sở giáo dục, đều có sự phân công trách nhiệm lãnh đạo, chỉ đạođiều hành giữa người đứng đầu và các cấp phó của họ, theo đó cấp phó có thểđược giao phụ trách từng mảng công việc hay lĩnh vực công tác nhất định hoặctrực tiếp phụ trách một hoặc một số đơn vị trong cơ quan tô chức. Trong trườnghợp này, người được phân công phụ trách phải chịu trách nhiệm trực tiếp về việcđể xảy ra hành vi tham nhũng trong đơn vị mà họ phụ trách, cịn người đứng đầuthì vẫn phải chịu trách nhiệm liên đới. Khoản 2 Điều 54 Luật phịng, chống thamnhũng năm 2005 quy định cấp phó của người đứng đầu cơ quan, tô chức, don vịphải chịu trách nhiệm trực tiếp về việc để xảy ra hành vi tham nhũng trong lĩnhvực công tác và trong đơn vị do mình trực tiếp phụ trách. Người đứng đầu cơ quantổ chức, đơn vị phải chịu trách nhiệm liên đới về việc để xảy ra hành vi thamnhũng trong lĩnh vực công tác và trong đơn vị do cấp phó của mình trực tiếp phụtrách. Người đứng đầu đơn vị trực thuộc cơ quan, tổ chức phải chịu trách nhiệmtrực tiếp về việc dé xảy ra hành vi tham những trong đơn vị do minh quản lý.
Thứ sáu, cải cách hành chính, đổi mới cơng nghệ quản lý và phương thứcthanh tốn trong lĩnh vực giáo dục nhằm phịng ngừa tham những: Chính phủ đãban hành Nghị quyết số 53/2007/NQ-CP ngày 07/01/2007 về cơng tác cải cáchhành chính đặt ra yêu cầu các bộ, ngành, địa phương đã đây mạnh cơng tác rà sốt
</div><span class="text_page_counter">Trang 34</span><div class="page_container" data-page="34">thủ tục hành chính dé sửa đồi, bổ sung hoặc bãi bỏ những quy định khơng cịn phùhợp; cơng khai các thủ tục hành chính, thực hiện cơ chế "một cửa" và "một cửaliên thông" trong việc giải quyết công việc của người dân và doanh nghiệp đến cấpxã, áp dụng tiêu chuẩn ISO 900 1: 2000 vào quan lý hành chính.
Luật phịng, chống tham nhũng năm 2005 cũng quy định có tính chất định
<small>hướng cho các cơ quan nhà nước áp dụng khoa học, công nghệ trong quản lý</small>
nhằm giảm bớt cơ hội và nguy cơ xảy ra tham nhũng nhất là việc tiếp xúc trực tiếpgiữa người quản lý và người bị quản lý trong những trường hợp không cần thiết.Theo đó, cơ quan, tơ chức, đơn vị thường xun cải tiến công tác, tăng cường ápdụng khoa học, công nghệ trong hoạt động của mình, tạo thuận lợi đề công dân, cơquan, tô chức, đơn vị thực hiện quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Cơ quan, tơchức, đơn vị có trách nhiệm hướng dẫn trình tự, thủ tục giải quyết công việc để cơquan, tổ chức, đơn vị, cá nhân chủ động thực hiện mà không phải trực tiếp tiếp xúc
<small>với cán bộ, công chức, viên chức.</small>
<small>Một giải pháp phòng ngừa tham những quan trọng nữa mà Luật phịng,</small>
chống tham nhũng năm 2005 có quy định đó là vấn đề đổi mới phương thức thanhtoán. Hiện nay, về cơ bản nên kinh tế của chúng ta vẫn là nền kinh tế tiền mặt, cácgiao dịch chủ yếu băng tiền mặt, rất khó kiểm sốt, ngay cả các khoản thu nhập
<small>của cán bộ, công chức từ ngân sách nhà nước. Vì vậy, cùng với việc áp dụng khoa</small>
học công nghệ trong quan lý, cần phải đổi mới phương thức thanh toán để kiểmsoát chặt chẽ hơn các giao dịch, nhất là những khoản chi có sử dụng ngân sách nhànước và các khoản chi liên quan đến cán bộ, công chức, viên chức để bảo đảm sựminh bạch trong các nguồn thu nhập của họ. Cụ thể là: các cơ sở giáo dục áp dụngcác biện pháp quản lý để thực hiện việc thanh tốn thơng qua tài khoản tại ngânhàng, Kho bạc nhà nước. Cơ quan, tô chức, đơn vị có trách nhiệm thực hiện cácquy định về thanh toán bằng chuyên khoản.
<small>1.2.2.2. Các giải pháp phát hiện tham nhĩng</small>
<small>Phát hiện tham nhũng là việc tìm ra vụ việc tham nhũng và có biện pháp</small>
kịp thời dé hạn chế thiệt hại xảy ra, đồng thời xác định mức độ trách nhiệm của
<small>người có hành vi vi phạm, có hình thức xử lý thích đáng và nghiêm minh. Việcphát hiện tham nhũng đòi hỏi sự no lực của mọi cơ quan, tô chức đặc biệt là các cơ</small>
</div><span class="text_page_counter">Trang 35</span><div class="page_container" data-page="35">quan có chức năng thanh tra, điều tra, giám sát, kiểm sát cũng như sự tham gia tíchcực của cơng dân. Luật phịng, chống tham nhũng năm 2005 quy định việc pháthiện tham nhũng thông qua ba hoạt động chủ yếu, trong đó bao gồm cả lĩnh vực
<small>giáo dục:</small>
Một là, công tác kiểm tra của các cơ quan quản lý nhà nước: kiểm tra làmột hoạt động không thé thiếu trong quản lý nhà nước. Các hành vi tham nhũngcó thé diễn ra trong mọi lĩnh vực quản lý. Vi vậy, công tác kiểm tra của các cơ
<small>quan quản lý có một ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong việc phát hiện các vụ việc</small>
tham nhũng. Trên thực tế, việc xác định tính chất và mức độ của vụ việc thamnhũng cũng như trách nhiệm của những người vi phạm địi hỏi có nhiều thời gianvà cơng sức, thường thuộc trách nhiệm của các cơ quan thanh tra, điều tra nhưngnhững dấu hiệu ban đầu của các các vi phạm, những dấu hiệu khơng bình thường
<small>trong hoạt động quản lý lại thường do các cơ quan quản lý phát hiện</small>
Hai là, hoạt động thanh tra, kiểm tra, giảm sái, kiểm toán: đây là nhữnghoạt động chủ yếu trong việc phát hiện và xử lý tham nhũng. Các cơ quan thanhtra, điều tra, kiểm toán, xét xử và giám sát có chức năng bảo vệ pháp luật và kịp
<small>thời phát hiện, xử lý nghiêm minh những hành vi vi phạm trong đó có tham nhũng.</small>
Đây là lực lượng chính trong cuộc đấu tranh chống vi phạm pháp luật.
Ba là, tổ cáo của công đân: tỗ cáo là việc cơng dân báo cho cơ quan, tổchức, cá nhân có thẩm quyên biết về hành vi vi phạm pháp luật của bất cứ cơquan, tổ chức, các nhân nào gây thiệt hại hoặc de doa gây thiệt hại lợi ích của Nhanước, quyền, lợi ich hợp pháp của công dân, cơ quan, tô chức. Tố cáo là một kênhquan trọng trong phát hiện hành vi tham nhũng. Luật phòng, chống tham nhũngquy định những nguyên tắc chung và nội dung co bản của tố cáo hành vi thamnhũng. Luật quy định cơ chế bảo vệ người tố cáo, quyền và nghĩa vụ của người tốcáo và trách nhiệm của cơ quan, tô chức, đơn vị trong tiếp nhận và xử lý tô cáohành vi tham nhũng, khen thưởng người tô cáo...
</div><span class="text_page_counter">Trang 36</span><div class="page_container" data-page="36"><small>Chương 2</small>
TRONG LĨNH VỰC GIÁO DỤC Ở VIỆT NAM HIỆN NAY
Việc thực hiện công khai: tham nhũng trong lĩnh vực giáo dục ở nước ta diễn
ra ở tat cả các khâu: tuyên sinh (đầu vào), quá trình học, cap văn bằng, chứng chi.Đồng thời, tham nhũng cũng xảy ra trong các hoạt động có tính chất quản lý nhànước và sử dụng ngân sách nhà nước. Hiện nay, chúng ta dang day mạnh xã hộihố giáo dục, q trình này đã nảy sinh nhiều hiện tượng tiêu cực tham nhũng,nhất là có sự móc nối giữa những người có chức trách quản lý và những kẻ mượndanh nghĩa giáo dục để thực hiện những hành vi vi phạm pháp luật, thu lợi bấtchính. Bộ đã triển khai các nội dung cơng khai trong toàn ngành về các nội dungnhư sau: (a) Công khai việc tuyển sinh, thi, kiểm tra, cấp văn bằng, chứng chỉ. (b)
<small>Các cơ quan quản lý giáo dục, cơ sở giáo dục có sử dụng ngân sách, tài sản củaNhà nước công khai việc: quản lý, sử dụng ngân sách, tài sản của Nhà nước, việc</small>
thu, quản lý, sử dụng học phí, lệ phí tuyên sinh, các khoản thu từ hoạt động tư vấn,chuyên giao công nghệ, các khoản hỗ trợ, đầu tư cho giáo dục và các khoản thukhác theo quy định của pháp luật. (c) Công khai trong việc tuyển, dụng cán bộ
<small>công chức.</small>
<small>Các nội dung công khai trên đã được các cơ sở giáo dục dao tạo cơng khai</small>
dưới nhiều hình thức như: cơng bố tại cuộc họp của cơ quan, tổ chức, đơn vị; niêmyết công khai tại trụ sở làm việc của cơ quan, tô chức, đơn vị; thông báo băng vănbản đến cơ quan, tơ chức, đơn vị, cá nhân có liên quan; phát hành ấn phẩm; thông
<small>báo trên các phương tiện thông tin đại chúng; đưa lên trang thông tin điện tử;</small>
Cung cấp thông tin theo yêu cầu của cơ quan, tô chức, cá nhân.
Việc thực hiện minh bạch tài sản và thu nhập: Bộ GD&DT đã triển khai thực
<small>hiện việc kê khai tài sản, thu nhập cá nhân tại cơ quan Bộ và chỉ đạo toàn ngành</small>
</div><span class="text_page_counter">Trang 37</span><div class="page_container" data-page="37">thực hiện đối với các đối tượng theo quy định của Nghị định 37/2007/NĐ-CP ngày09/3/2007 của Chính phủ về minh bạch tài sản, thu nhập và hướng dẫn tại Thông
<small>tư 2442/2007/TT-TTCP ngày 13/11/2007 của Thanh tra Chính phủ và mới đây là</small>
văn bản số 01/2010/TT-TTCP ngày 22/01/2010 của Thanh tra Chính phủ sửa đổi,bố sung một số quy định tại thơng tư số 2442/2007/TT-TTCP ngày 13/11/2007của Thanh tra Chính phủ hướng dẫn thi hành một số điều của Nghị định số37/2007/NĐ-CP, cụ thể như:
Đã lập danh sách đại biểu Quốc hội khố XII, các giám đốc, phó giám đốccác Sở GD&DT và các cán bộ lãnh đạo thuộc Bộ quản lý được bồ nhiệm từ tháng8/2006 đến nay để kiểm tra việc thực hiện các quy định của Chính phủ về thựchiện công khai, minh bạch tài sản cá nhân (năm 2009 các giám đốc, phó giám đốcvà các đại biểu Quốc hội của 63 tỉnh thành và của ngành đã thực hiện kê khai theo
<small>quy định riêng cơ quan Bộ và các đơn vị trực thuộc có 338 cá nhân diện phải kê</small>
khai đã thực hiện kê khai dat hơn 90%) còn một số chưa thực hiện kê khai vì cáclý do cơng tác nước ngồi và một số đơn vị chưa gửi báo cáo nên chưa tổng hợpday đủ, Bộ đã có cơng văn u cau thực hiện kê khai bố sung, chưa phát hiện ra
<small>trường hợp nào vi phạm quy định phải xử lý.</small>
Kết quả việc kê khai tài sản, thu nhập cá nhân qua các năm 2007, 2008, 2009,2010 (theo báo cáo kết quả kê khai các đơn vị thuộc Bộ).
<small>STT Nội dung Năm 2007 Năm 2008 Năm 2009 Năm 2010</small>
<small>1 Số cơ quan phải kê khai tai 81 81 81 81</small>
<small>2 Tổng số cơ quan đã hoàn 67 67 77 77</small>
<small>thành kê khai tài sản</small>
<small>3 Tổng số người phải kê khai 0 0 2372 1383</small>
</div>