Tải bản đầy đủ (.pdf) (196 trang)

bài giảng thuốc lý huyết

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (19.15 MB, 196 trang )

<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

<b>THUỐC LÝ HUYẾT</b>

ThS. Võ Thanh Phong

<b><small>1</small></b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

<b>Chương 1</b>

<b>Đại cương</b>

<b><small>3</small></b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

Thuốc lý huyết: hoạt huyết, chỉ huyết, bổ huyết

<b>Thuốc hoạt huyết: thuốc tăng cường lưu thông huyết dịch</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

<b>Chương 2</b>

<b>Thuốc hoạt huyết</b>

<b><small>5</small></b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">

Phần lớn vị cay đắng

Quy kinh can tâm, nhập huyết phận

Thông qua tác dụng hoạt huyết hoá ứ  giảm đau, điều kinh, phá huyếttiêu trưng

Trị tiêu thũng, hoạt huyết tiêu mụn nhọt

<b>Tác dụng</b>

<small>Source: Trần Quốc Bảo (2011), Thuốc y học cổ truyền và ứng dụng lâm sàng, NXB Y Học.</small> <b><small>6</small></b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

<b>Phân loại</b>

<b><small>7</small></b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

<b>Hoạt huyết chỉ thống (ôn dược)</b>

<b>So sánh tác dụng</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

<b><small>Mức độTên VN</small></b>

<i><small>Corydalidis rhizoma</small></i>

<small>Xuyên khung</small>

<i><small>Chuanxiong rhizoma</small></i>

<small>Hồng hoa</small>

<i><small>Carthami flos</small></i>

<small>Bồ hoàng</small>

<i><small>Typhae pollen</small></i>

<small>Ngũ linh chi</small>

<i><small>Trogopterori faeces</small></i>

<small>Khương hồng</small>

<i><small>Achyranthis bidentatae radix</small></i>

<small>Ngưu tất</small>

<i><small>Achyranthis bidentatae radix</small></i>

<small>Mai khơi hoa</small>

<i><small>Rosae flos</small></i>

<small>Kê huyết đằng</small>

<i><small>Spatholobi caulis et radix</small></i>

<small>Trạch lan</small>

<i><small>Lycopi herba</small></i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">

<b>Phá huyết khử ứ</b>

<b>So sánh tác dụng</b>

<b><small>Mức độTên VN</small></b>

<b><small>Tên latin</small></b>

<small>Thủy điệt</small>

<small>Thổ miết trùng</small>

<small>Tam lăng</small>

<i><small>Sparganii rhizoma</small></i>

<small>Nga truật</small>

<i><small>Curcumae rhizoma</small></i>

<small>Nhũ hương</small>

<small>Một dược</small>

<small>Đào nhân</small>

<i><small>Persicae semen</small></i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

<b>Thông kinh hoạt lạc</b>

<b>So sánh tác dụng</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

<b><small>Mức độTên VN</small></b>

<b><small>Tên latin</small></b>

<small>Ngơ cơng</small>

<small>Tồn yết</small>

<small>Địa long</small>

<small>Xun sơn giáp</small>

<i><small>Manitis squama</small></i>

<small>Đương quy</small>

<i><small>Angelicae sinensis radix</small></i>

<small>Lộ lộ thông</small>

<i><small>Liquidambaris fructus</small></i>

<small>Vương bất lưu hành</small>

<i><small>Vaccariae semen</small></i>

<small>Kê huyết đằng</small>

<i><small>Spatholobi caulis et radix</small></i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11">

<b>Hoạt huyết bổ huyết (lương dược)</b>

<b>So sánh tác dụng</b>

<b><small>Mức độTên VN</small></b>

<i><small>Leonuri herba</small></i>

<small>Xích thược dược</small>

<i><small>Paeoniae radix rubra</small></i>

<small>Đan sâm</small>

<i><small>Salviae miltiorrhizae radix</small></i>

<small>Thiến thảo căn</small>

<i><small>Rubiae radix</small></i>

<small>Mẫu đơn bì</small>

<i><small>Moutan cortex</small></i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 12</span><div class="page_container" data-page="12">

Thuốc dễ làm hao huyết động huyết  không dùng trường hợp mất huyếtnhiều mà khơng có ứ huyết

Khơng dùng khi có thai

<b>Lưu ý</b>

<small>Source: Trần Quốc Bảo (2011), Thuốc y học cổ truyền và ứng dụng lâm sàng, NXB Y Học.</small> <b><small>12</small></b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 13</span><div class="page_container" data-page="13">

<i><b>Tên: Achyranthes bidentata</b></i>

<b>Họ: Amarantaceae</b>

<b>Ngưu tất</b>

<b>Achyranthis bidentataeradix</b>

<b><small>13</small></b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 14</span><div class="page_container" data-page="14">

<b>Ngưu tất</b>

<b>Achyranthis bidentataeradix</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

<b>Mức độĐặc điểm</b>

CanQuy kinh

Hướng tác động

Hạ tiêuVị trí tác động

</div><span class="text_page_counter">Trang 15</span><div class="page_container" data-page="15">

<b>Ngưu tất</b>

<b>Achyranthis bidentataeradix</b>

<b>Mức độTác dụng YHCT</b>

RL kinh nguyệt, vô kinh, thống kinhHoạt huyết

Bầm máu, chấn thương

đầu, nhìn mờ (do can dương vượng)Tả hoả

Tiểu đau, tiểu máu, đới hạ

Thanh nhiệt

Bổ can thận âm, dẫn hoả đi xuống, can

dương vượng, xuất huyết do hoả nhiệt, đau đầu, THA

Bổ âm

Đau đầu, chóng mặt, THA, đột quỵ,

mãn kinhTiềm dương

</div><span class="text_page_counter">Trang 16</span><div class="page_container" data-page="16">

<b>Ngưu tất</b>

<b>Achyranthis bidentataeradix</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

<b>Sử dụng</b>

3-15 gLiều lượng

20 phútThời gian sắc

</div><span class="text_page_counter">Trang 17</span><div class="page_container" data-page="17">

<i><b>Tên: Artemisia anomala</b></i>

<b>Họ: Asteraceae</b>

<b>Lưu ký nô</b>

<b><small>17</small></b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 18</span><div class="page_container" data-page="18">

<b>Lưu ký nô</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

<b>Mức độĐặc điểm</b>

Quy kinh

Hướng tác động

Hạ tiêu, lýVị trí tác động

</div><span class="text_page_counter">Trang 19</span><div class="page_container" data-page="19">

<b>Lưu ký nô</b>

<b>Mức độTác dụng YHCT</b>

Thống kinh, vô kinh, đau bụng

Phá huyết ứ

Huyết ứ, gẫy, tụ máu, gan to

Tán kết

Gẫy, chấn thương, sưng

Chấn thương, sang thương, tụ máu

Đau bụng dưới, đau bụng do

huyết, gẫy, vết thương sưng viêm(dùng ngồi)

Chỉ thống

Đau thượng vị, đau bụng, rối loạn

tiêu hốThơng trường

Vơ kinh, đau bụng, đau sau chấn

thương, sưng, tụ máuThông kinh

</div><span class="text_page_counter">Trang 20</span><div class="page_container" data-page="20">

<b>Lưu ký nô</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

<b>Sử dụng</b>

3-15 gLiều lượng

20 phútThời gian sắc

Độc tính

Chống chỉ định

<b>Khơng dùng</b>

Thai kỳ

</div><span class="text_page_counter">Trang 21</span><div class="page_container" data-page="21">

<i><b>Tên: Campsis grandiflora</b></i>

<b>Họ: Bignoniaceae</b>

<b>Lăng tiêu hoaCampsitis flos</b>

<b><small>21</small></b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 22</span><div class="page_container" data-page="22">

<b>Lăng tiêu hoaCampsitis flos</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

<b>Mức độĐặc điểm</b>

Quy kinh

Tâm bào

Hướng tác động

Hạ tiêu, daVị trí tác động

</div><span class="text_page_counter">Trang 23</span><div class="page_container" data-page="23">

<b>Lăng tiêu hoaCampsitis flos</b>

<b>Mức độTác dụng YHCT</b>

Chàm, ban chẩn

Lương huyết

Mụn nhọt ở da

Tiêu phong

Thống kinh, huyết ứ sau sinh, vú

sưng đau sản phụ sau sinhPhá huyết ứ

Ngứa, chàm, loét

Trừ phong thấp

Ngứa, chàm

Chàm, bỏng,loét

Ngứa, tăng khi gặp nóng

Chỉ dưỡng

</div><span class="text_page_counter">Trang 24</span><div class="page_container" data-page="24">

<b>Lăng tiêu hoaCampsitis flos</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

<b>Sử dụng</b>

3-9 gLiều lượng

3 phútThời gian sắc

Độc tính

Âm hưChống chỉ định

<b>Khơng dùng</b>

Thai kỳ

</div><span class="text_page_counter">Trang 25</span><div class="page_container" data-page="25">

<i><b>Tên: Carthamus tinctorius</b></i>

<b>Họ: Asteraceae</b>

<b>Hồng hoa</b>

<b>Carthami flos</b>

<b><small>25</small></b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 26</span><div class="page_container" data-page="26">

<b>Hồng hoa</b>

<b>Carthami flos</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

<b>Mức độĐặc điểm</b>

TâmQuy kinh

Hướng tác động

Hạ tiêu, kinh lạcVị trí tác động

</div><span class="text_page_counter">Trang 27</span><div class="page_container" data-page="27">

<b>Hồng hoa</b>

<b>Carthami flos</b>

<b>Mức độTác dụng YHCT</b>

RL kinh nguyệt, thống kinh, xuất huyếtsau sinh, đau bụng, tích khối ở bụng, đautứ chi

nhọt, đau chi, thống kinhChỉ thống

Xuất huyết các khiếu, vết thương chậm

lành, hồng ban, Lương huyết

Huyết ứ: vết thương, loét đau, nhọt, hồng

banChàm, bỏng,

Sưng, đau (dùng tại chỗ hoặc toàn thân)

Chấn thương, máu tụ

</div><span class="text_page_counter">Trang 28</span><div class="page_container" data-page="28">

<b>Hồng hoa</b>

<b>Carthami flos</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

<b>Sử dụng</b>

3-10 gLiều lượng

3 phútThời gian sắc

Không dùng quá liều, nguy hiểm do gây xuấthuyết

</div><span class="text_page_counter">Trang 29</span><div class="page_container" data-page="29">

<i><b>Tên: Ligusticum chuanxiong, L. wallichii</b></i>

<b>Họ: Apiaceae</b>

<b>Xuyên khung</b>

<b>Chuanxiong rhizoma</b>

<b><small>29</small></b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 30</span><div class="page_container" data-page="30">

<b>Xuyên khung</b>

<b>Chuanxiong rhizoma</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

<b>Mức độĐặc điểm</b>

CanQuy kinh

Tâm bàoThăngHướng tác động

Kinh lạc, đầu mụcVị trí tác động

</div><span class="text_page_counter">Trang 31</span><div class="page_container" data-page="31">

<b>Xuyên khung</b>

<b>Chuanxiong rhizoma</b>

<b>Mức độTác dụng YHCT</b>

Huyết ứ, thống kinh, vơ kinh, máu tụ, bỏng hố học

Hoạt huyết

Đau hơng sườn

Hành khí

Đau đầu do ngoại phong, chóng mặt,

bệnh daTrừ phong

Đau đầu trán/thái dương do phong, nhiệt, hàn, hư, tý chứng

Chỉ thống

Đau khớpTrừ phong thấp

Đau đầu

Trừ phong nhiệt

</div><span class="text_page_counter">Trang 32</span><div class="page_container" data-page="32">

<b>Xuyên khung</b>

<b>Chuanxiong rhizoma</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

<b>Sử dụng</b>

1-10 gLiều lượng

20 phútThời gian sắc

Q liều gây nơn ói, chóng mặtĐộc tính

Âm hư hoả vượng, băng huyết sau sinh, đau đầu do can dương vượng, khí hư, cường kinh

Chống chỉ định

<b>Khơng dùng</b>

Thai kỳ

</div><span class="text_page_counter">Trang 33</span><div class="page_container" data-page="33">

<i><b>Tên: Corydalis yanhusuo, C. ambigua, C. Amurensis</b></i>

<b>Họ: Papaveraceae</b>

<b>Diên hồ sách</b>

<b>Corydalidis rhizoma</b>

<b><small>33</small></b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 34</span><div class="page_container" data-page="34">

<b>Diên hồ sách</b>

<b>Corydalidis rhizoma</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

<b>Mức độĐặc điểm</b>

CanQuy kinh

Hướng tác động

Hạ tiêu, kinh lạcVị trí tác động

</div><span class="text_page_counter">Trang 35</span><div class="page_container" data-page="35">

<b>Diên hồ sách</b>

<b>Corydalidis rhizoma</b>

<b>Mức độTác dụng YHCT</b>

Đau ngực, đau bụng, đau bụng dướisau chấn thương, thống kinh

Hoạt huyết

Hành khí hoạt huyết sau chấn

thương, thống kinh, đau ngực, đauthượng vị

Chỉ thống

Thống kinh, đau sau chấn thươngPhá huyết ứ

Đau hông sườn, đau thượng vị

Hành khí

</div><span class="text_page_counter">Trang 36</span><div class="page_container" data-page="36">

<b>Diên hồ sách</b>

<b>Corydalidis rhizoma</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

<b>Sử dụng</b>

3-15 gLiều lượng

20 phútThời gian sắc

Độc tính

Khơng có thực chứngChống chỉ định

<b>Không dùng</b>

Thai kỳ

</div><span class="text_page_counter">Trang 37</span><div class="page_container" data-page="37">

<i><b>Tên: Crocus sativus</b></i>

<b>Họ: Iridaceae</b>

<b>Phiên hồng hoaCroci stigma</b>

<b><small>37</small></b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 38</span><div class="page_container" data-page="38">

<b>Phiên hồng hoaCroci stigma</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

<b>Mức độĐặc điểm</b>

Quy kinh

Hướng tác động

Hạ tiêu, daVị trí tác động

</div><span class="text_page_counter">Trang 39</span><div class="page_container" data-page="39">

<b>Phiên hồng hoaCroci stigma</b>

<b>Mức độTác dụng YHCT</b>

RL kinh nguyệt, biến chứng sau sanh

Lý huyết

Vô kinh, hồi hộp, lo lắng, đau ngực

Phá huyết ứ

Sốt cao, phát ban

Lương huyết

Mất ngủ, hồi hộp, lo lắng

Dưỡng tâm

</div><span class="text_page_counter">Trang 40</span><div class="page_container" data-page="40">

<b>Phiên hồng hoaCroci stigma</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

<b>Sử dụng</b>

1.5-6 gLiều lượng

Thêm vào sau sắcThời gian sắc

Quá liều gây xảy thai, tử vong (xảy thai với liều10g, tử vong 12-20g). Ngộ độc: ói, xuất huyếtâm đạo, viêm ruột, tiêu máu, tiểu máu, xuấthuyết mắt, mũi, miệng, ngất, vàng da và tê liệtĐộc tính

ThaiChống chỉ định

<b>Khơng dùng</b>

Thai kỳ

</div><span class="text_page_counter">Trang 41</span><div class="page_container" data-page="41">

<i><b>Tên: Curcuma longa, C. rotunda</b></i>

<b>Họ: Zingiberaceae</b>

<b>Khương hoàng</b>

<b><small>41</small></b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 42</span><div class="page_container" data-page="42">

<b>Khương hoàng</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

<b>Mức độĐặc điểm</b>

Hướng tác động

TrầmVị trí tác động

</div><span class="text_page_counter">Trang 43</span><div class="page_container" data-page="43">

<b>Khương hồng</b>

<b><small>Mức độTác dụng YHCT</small></b>

<small>Vơ kinh, thống kinh do hàn và huyết ứ, </small>

<small>đau ngực và bụng, uất ngực bụngLý huyết</small>

<small>Huyết ứ ngực bụng, bụng dưới</small>

<small>Hoạt huyết</small>

<small>Đau thượng vị, bụng và hông sườn, </small>

<small>kinh nguyệt không đềuHành khí</small>

<small>Đau thượng vị, đau bụng, khí uất</small>

<small>Giáng khí</small>

<small>Đau cơ, khớp, tý chứng, đặc biệt đau</small>

<small>vaiTrừ phong thấp</small>

<small>Sưng đau sau chấn thương, uất ngực</small>

<small>bụngPhá huyết ứ</small>

<small>Đau cơ khớp, đặc biệt đau vai, đau</small>

<small>thượng vị, hạ sườn, thống kinhChỉ thống</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 44</span><div class="page_container" data-page="44">

<b>Khương hoàng</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

<b>Sử dụng</b>

3-10 gLiều lượng

20 phútThời gian sắc

Hiếm, dị ứngĐộc tính

Tất cả trường hợp hư, đặc biệt khơng có khítrệ huyết ứ

Chống chỉ định

<b>Khơng dùng</b>

Thai kỳ

</div><span class="text_page_counter">Trang 45</span><div class="page_container" data-page="45">

<i><b>Tên: Curcuma longa, C. rotunda</b></i>

<b>Họ: Zingiberaceae</b>

<b>Uất kim</b>

<b><small>45</small></b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 46</span><div class="page_container" data-page="46">

<b>Uất kim</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

<b>Mức độĐặc điểm</b>

Quy kinh

Hướng tác động

Sâu, lý, kinh lạc, hạ và trung tiêu

Vị trí tác động

</div><span class="text_page_counter">Trang 47</span><div class="page_container" data-page="47">

<b>Uất kim</b>

<b>Mức độTác dụng YHCT</b>

Đau sau chấn thương, cảm thấy tíchkhối ở dụng

Hoạt huyết

Đau và cảm thấy tích khối ở bụng

Phá huyết ứ

Đau hạ sườn, ngực và bụng, thốngkinh, can khí uất, trầm cảm, tiền hànhkinh, rối loạn gan mật

Hành khí

Nhiệt ở Tâm: xuất huyết, nhiệt đàm,

kích thích, sợ hãi, động kinh, giảm tri giác

Thanh nhiệt

Xuất huyết

Lương huyết

Vàng da, đau đầu, nặng ngực, chán ăn

Trừ thấp nhiệt

</div><span class="text_page_counter">Trang 48</span><div class="page_container" data-page="48">

<b>Uất kim</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

<b>Sử dụng</b>

3-10 gLiều lượng

20 phútThời gian sắc

</div><span class="text_page_counter">Trang 49</span><div class="page_container" data-page="49">

<i><b>Tên: Curcuma phaeocaulis</b></i>

<b>Họ: Zingiberaceae</b>

<b>Nga truật</b>

<b><small>49</small></b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 50</span><div class="page_container" data-page="50">

<b>Nga truật</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

<b>Mức độĐặc điểm</b>

CanQuy kinh

Hướng tác động

Hạ và trung tiêu, tỳ vịVị trí tác động

</div><span class="text_page_counter">Trang 51</span><div class="page_container" data-page="51">

<b>Nga truật</b>

<b>Mức độTác dụng YHCT</b>

Thống kinh, vô kinh, kinh nguyệt khôngđều, ứ vùng chậu, khối u bụng và thượngvị

Phá huyết ứ

Đau bụng, thượng vị, đau hạ vị, thống

kinh, thực tích, trường phongHành khí

Đau bụng do khí huyết ứ trệ, thực tích

Chỉ thống

Tắc nghẽn, đặc biệt vùng chậu, khối u,

bụng căng chướngPhá kết

Khối u ở bụng do huyết ứNhuyễn kiên

Gan lách to, xơ gan, thống kinh

Lý huyết

</div><span class="text_page_counter">Trang 52</span><div class="page_container" data-page="52">

<b>Nga truật</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

<b>Sử dụng</b>

3-10 gLiều lượng

20 phútThời gian sắc

</div><span class="text_page_counter">Trang 53</span><div class="page_container" data-page="53">

<i><b>Tên: Daemonorops draco</b></i>

<b>Họ: Arecaceae</b>

<b>Huyết kiệt</b>

<b>Daemonoropsis resina</b>

<b><small>53</small></b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 54</span><div class="page_container" data-page="54">

<b>Huyết kiệt</b>

<b>Daemonoropsis resina</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

<b>Mức độĐặc điểm</b>

Quy kinh

Hướng tác động

Da, kinh lạcVị trí tác động

</div><span class="text_page_counter">Trang 55</span><div class="page_container" data-page="55">

<b>Huyết kiệt</b>

<b>Daemonoropsis resina</b>

<b>Mức độTác dụng YHCT</b>

Gẫy xương, đụng giập, bong gân

Hoạt huyết

Sưng, đau cấp và mạn, vơ kinh, dùng

ngồi khi chấn thươngPhá huyết ứ

Vết thương hở, vết thương bên trong,

huyết ứ kèm đau, rối loạn kinh

nguyệt, gẫy xương, bong gân, đụnggiập

ngoài), loét cấp và mạn, thúc đẩy tạomô mới

Chỉ huyết

</div><span class="text_page_counter">Trang 56</span><div class="page_container" data-page="56">

<b>Huyết kiệt</b>

<b>Daemonoropsis resina</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

<b>Sử dụng</b>

1-1.5 gLiều lượng

Hoàn hoặc tán, cao dán dùng ngoàiThời gian sắc

</div><span class="text_page_counter">Trang 57</span><div class="page_container" data-page="57">

<i><b>Tên: Dalbergia odorifera</b></i>

<b>Họ: Fabaceae</b>

<b>Giáng hương</b>

<b><small>57</small></b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 58</span><div class="page_container" data-page="58">

<b>Giáng hương</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

<b>Mức độĐặc điểm</b>

CanQuy kinh

Hướng tác động

Kinh lạc, trung tiêuVị trí tác động

</div><span class="text_page_counter">Trang 59</span><div class="page_container" data-page="59">

<b>Giáng hương</b>

<b>Mức độTác dụng YHCT</b>

Đau, xuất huyết do huyết ứ, đau ngực, hạ sườn, chấn thương (dùng trong vàngồi)

Hành khí

Nội thương, sang thương, gẫy xương,

ngoại thương, chấn thương thể thao, đauviêm, vết thương chảy máu

Chỉ thống

Táo thấp, nôn, đau bụng

Bổ tỳ

Sang thương, gẫy xương, bong gân, tụ

máu (dùng trong và ngoài)Sang thương,

tụ máu

</div><span class="text_page_counter">Trang 60</span><div class="page_container" data-page="60">

<b>Giáng hương</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

<b>Sử dụng</b>

3-6 gLiều lượng

20 phútThời gian sắc

</div><span class="text_page_counter">Trang 61</span><div class="page_container" data-page="61">

<i><b>Tên: Eupolyphaga sinensis, Steleophaga planyi</b></i>

<b>Họ: Blattidae</b>

<b>Thổ miết trùngEupolyphaga</b>

<b><small>61</small></b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 62</span><div class="page_container" data-page="62">

<b>Thổ miết trùngEupolyphaga</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

<b>Mức độĐặc điểm</b>

CanQuy kinh

Hướng tác động

Lý, kinh lạcVị trí tác động

</div><span class="text_page_counter">Trang 63</span><div class="page_container" data-page="63">

<b>Thổ miết trùngEupolyphaga</b>

<b>Mức độTác dụng YHCT</b>

Vơ kinh, đau bụng sau sinh, bụng cótích khối, sau chấn thương, tê, lưỡisưng

Phá huyết ứ

Rối loạn kinh nguyệt, tê, tụ máu, sau

tai nạnHoạt huyết

Ung, thư, tích khối ở bụng

Tán kết

Sau tai nạn, chấn thương, đụng giập,

gẫy xương, thúc đẩy nhanh liền câncơ

Chấn thương, tụ máu, sang thương

</div><span class="text_page_counter">Trang 64</span><div class="page_container" data-page="64">

<b>Thổ miết trùngEupolyphaga</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

<b>Sử dụng</b>

3-10 gLiều lượng

20 phútThời gian sắc

Độc tính

Khơng có huyết ứChống chỉ định

<b>Khơng dùng</b>

Thai kỳ

</div><span class="text_page_counter">Trang 65</span><div class="page_container" data-page="65">

<i><b>Tên: Gleditsia sinensis</b></i>

<b>Họ: Fabaceae</b>

<b>Tạo giác thíchGleditsiaespina</b>

<b><small>65</small></b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 66</span><div class="page_container" data-page="66">

<b>Tạo giác thíchGleditsiaespina</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

<b>Mức độĐặc điểm</b>

Quy kinh

Hướng tác động

DaVị trí tác động

</div><span class="text_page_counter">Trang 67</span><div class="page_container" data-page="67">

<b>Tạo giác thíchGleditsiaespina</b>

<b>Mức độTác dụng YHCT</b>

Phù, sưng

Hoạt huyết

Sưng, nọt giai đoạn sớm

Bài nùng

Sưng, nhọt

Trừ thấp nhiệt

Vẩy nến

Trừ phong thấp

Tiêu độc

Vẩy nến, nhọt, loét, sưng

Chàm, bỏng, loét

</div><span class="text_page_counter">Trang 68</span><div class="page_container" data-page="68">

<b>Tạo giác thíchGleditsiaespina</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

<b>Sử dụng</b>

3-10 gLiều lượng

20 phútThời gian sắc

Độc tính

Nhọt đã vỡ miệngChống chỉ định

<b>Không dùng</b>

Thai kỳ

</div><span class="text_page_counter">Trang 69</span><div class="page_container" data-page="69">

<i><b>Tên: Whitmania pigra, Hirudo nipponica</b></i>

<b>Họ: Hirudinidae</b>

<b>Thuỷ điệtHirudo</b>

<b><small>69</small></b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 70</span><div class="page_container" data-page="70">

<b>Thuỷ điệtHirudo</b>

<i><small>Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and </small></i>

<i><small>animal products. Elsevier Health Sciences.</small></i>

<b>Mức độĐặc điểm</b>

CanQuy kinh

Bàng quang

Hướng tác động

Hạ tiêuVị trí tác động

</div><span class="text_page_counter">Trang 71</span><div class="page_container" data-page="71">

<b>Thuỷ điệtHirudo</b>

<b>Mức độTác dụng YHCT</b>

Vơ kinh, bụng chướng, tích khối cốđịnh

Phá huyết ứ

Vơ kinh do huyết ứ, khối cứng vùngchậu, tụ máu, táo bón, đau bụngdưới

Hoạt huyết

Khối u bụng dưới, tích khối, huyết ứ,

tụ máu, sau chấn thươngTiêu tích

Sau chấn thương (dùng trong và

ngoài)Chấn thương,

máu tụ, sang thương

</div>

×