bài giảng tiếp cận thiếu máu mạn

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (959.85 KB, 27 trang )

Trang 1<div class="page_container" data-page="1">

Faculty of Traditional Medicine

University of Medicine and Pharmacy

Tiếp cận thiếu máu mạn

ThS. Võ Thanh Phong

</div>Trang 2<div class="page_container" data-page="2">

Faculty of Traditional Medicine

Giới hạn tham chiếu

Source: Lin, Judith C. (2018), "Approach to Anemia in the Adult and Child", in Hoffma,

Ronald, et al., Editors, Hematology, basic principles and practice, Elsevier.

</div>Trang 3<div class="page_container" data-page="3">

Faculty of Traditional Medicine

Các nguyên nhân thường gặp

Source: Lin, Judith C. (2018), "Approach to Anemia in the Adult and Child", in Hoffma,

Ronald, et al., Editors, Hematology, basic principles and practice, Elsevier.

• Bất sản hồng cần đơn thuần (virus hoặc vơ căn)

• Loạn sản tủyTán huyết• Bệnh lý hemoglobin di truyền

• Rối loạn màng tế bào di truyền

• Thiếu máu tán huyết miễn dịch

• Thiếu máu tán huyết do bệnh lí vi mạch

• Bệnh lý hemoglobin di truyền mức độ nhẹ• Rối loạn màng tế bào di truyền mức độ nhẹ• Thiếu G6PD

• Thiếu máu tán huyết miễn dịch

• Thiếu máu tán huyết do bệnh lí vi mạch (DIC, TTP, HUS, aHUS)

aHUS, Atypical hemolytic uremic syndrome; DIC, disseminated intravascular coagulation; G6PD, glucose-6-phosphate dehydrogenase; HUS, hemolytic uremic syndrome; MDS, myelodysplastic syndrome; RBC, red blood cell; TTP, thrombotic thrombocytopenic purpura

</div>Trang 4<div class="page_container" data-page="4">

Faculty of Traditional Medicine

Tiếp cận theo MCV

Source: Lin, Judith C. (2018), "Approach to Anemia in the Adult and Child", in Hoffma,

Ronald, et al., Editors, Hematology, basic principles and practice, Elsevier.

MCV thấp (<80 fL)MCV bình thường (80-99 fL)MCV cao (≥100 fL)

RDW bình thường

• Thiếu máu do bệnh mạn tính• Α- hoặc β-

thalassemia• Hemoglobin E

• Mất máu cấp

• Thiếu máu do bệnh mạn tính

• Thiếu máu do bệnh thận

• Thiếu máu bất sản• Bệnh gan mạn

• Hóa trị, kháng virus, hoặc rượu

(thiếu sắt + B12)• Hồng cầu hình liềm• Bệnh gan mạn• Loạn sản tủy

• Thiếu sắt hoặc B12

• Thiếu máu tán huyết miễn dịch• Hóa trị gây độc tế bào

• Bệnh gan mạn• Loạn sản tủy

• Hồng cầu hình cầu, hồng cầu hình ellip, bệnh hemoglobin bẩm sinh và bệnh enzyme hồng cầu

</div>Trang 5<div class="page_container" data-page="5">

Faculty of Traditional Medicine

Tiếp cận theo CTM và HC lưới

Source: Lin, Judith C. (2018), "Approach to Anemia in the Adult and Child", in Hoffma,

Ronald, et al., Editors, Hematology, basic principles and practice, Elsevier.

• Loạn sản tủy• Thiếu máu tán huyết miễn dịch• Bệnh gan mạn

</div>Trang 6<div class="page_container" data-page="6">

HC lưới>2% hoặc >100,000/uL

Thiếu máu do giảm tăng sinh

Thiếu máu do mất máu hoặc tán huyết

Phân nhóm theo

MCV, RDW Phết máu ngoại biên

Các test chuyên biệtCác test chuyên biệt

Sinh thiết tủy nếu vẫn chưa rõ

Source: Lin, Judith C. (2018), "Approach to Anemia in the Adult and Child", in Hoffma,

Ronald, et al., Editors, Hematology, basic principles and practice, Elsevier.

</div>Trang 7<div class="page_container" data-page="7">

bình thường)

HC to (MCV )Chỉ số Mentzer >13

Dinh dưỡng kémNữ, 16-49t

Dân số nguy cơ thiếu Vit B12

Bệnh bẩm sinh?

Source: Jansen, Verena (2019), "Diagnosis of anemia—A synoptic overview and practical

approach", Transfusion and Apheresis Science. 58(4), pp. 375-385.

</div>Trang 8<div class="page_container" data-page="8">

Faculty of Traditional

</div>Trang 9<div class="page_container" data-page="9">

Faculty of Traditional Medicine

University of Medicine and Pharmacy

Tiếp cận tăng bạch cầu

ThS. Võ Thanh Phong

</div>Trang 10<div class="page_container" data-page="10">

Faculty of Traditional Medicine

Biệt hóa tế bào máu

Source: Riley, Lyrad K. and Rupert, Jedda (2015), "Evaluation of patients with

leukocytosis", American family physician. 92(11), pp. 1004-1011.

</div>Trang 11<div class="page_container" data-page="11">

Faculty of Traditional Medicine

Giới hạn tham chiếu

Source: Riley, Lyrad K. and Rupert, Jedda (2015), "Evaluation of patients with

leukocytosis", American family physician. 92(11), pp. 1004-1011.

</div>Trang 12<div class="page_container" data-page="12">

Faculty of Traditional

Tăng bạch cầu>11,000/mm3

Tăng BC có thể giải thích bằng sinh lý?

Xem xét bệnh lí ác tính

Lặp lại CTMPhết máu ngoại biên

Xác nhận có tăng? CĨ

Có dấu hiệu nghi ngờ ác tính?

>7,000/mm3Đánh giá định hướng nguyên nhân:

- Tiền sử

- ESR, CRP, ANA- Cấy máu, CDTS- Hình ảnh học

Source: Riley, Lyrad K. and Rupert, Jedda (2015), "Evaluation of patients with

leukocytosis", American family physician. 92(11), pp. 1004-1011.

Xem xét:- Tiền sử

- Hình ảnh học- ESR, CRP,

Basophilia> 100/mm3

Xem xét:- Tiền sử- Dị ứng

Eosinophilia> 500/mm3

Xem xét:- Tiền sử- Test da- Test dị ứng- KST

Lymphocytosis> 4,500/mm3

Xem xét:- Tiền sử

- Hình ảnh học- Test đặc hiệu

tác nhân(virus)

KHÔNG

</div>Trang 13<div class="page_container" data-page="13">

Faculty of Traditional Medicine

Dấu hiệu bệnh lý huyết học ác tính

• Dễ xuất huyết/bầm• Mệt mỏi, yếu

• Gan hoặc lách to

• Giảm HC hoặc Hb/Hct• Tăng hoặc giảm tiểu cầu

• Tăng lympho đồng dạng trên phết máu ngoại biên

• Tăng ưu thế tế bào chưa trưởng thành trên phết máu ngoại biên

• Bạch cầu >30,000/mm3

Source: Riley, Lyrad K. and Rupert, Jedda (2015), "Evaluation of patients with

leukocytosis", American family physician. 92(11), pp. 1004-1011.

</div>Trang 14<div class="page_container" data-page="14">

Faculty of Traditional Medicine

Nguyên nhân

Sinh lý Thai, béo phì, chủng tộc, tuổi Chọn giới hạn tham chiếu theo đúng nhòm tuổi, giới, thai

Nhiễm trùng Sốt, triệu chứng hệ thống đặc hiệu, khám

lâm sàng Cấy bệnh phẩm, hình ảnh họcXem xét các marker khác: CRP, PCTTăng phản ứng Gắng sức, stress thể chất (hậu phẫu,

động kinh), stress cảm xúc, hút thuốc lá

Thiếu máu tán huyết, giảm tiểu cầu miễn dịch, hồi phục sau ức chế tủy, CSF

Làm lại CTM, so sánh với ban đầuPhết máu ngoại biên

HC lưới và LDHSinh thiết tủyCắt lách Tiền căn chấn thương hoặc HC hình liềm Hỏi tiền sửBẩm sinh Tăng bạch cầu mạn tính vơ căn, HC

Down Hỏi tiền căn gia đình

Source: Riley, Lyrad K. and Rupert, Jedda (2015), "Evaluation of patients with

leukocytosis", American family physician. 92(11), pp. 1004-1011.

</div>Trang 15<div class="page_container" data-page="15">

Faculty of Traditional Medicine

Định hướng theo dòng bạch cầu

• Bệnh lí ác tính (CML, CNL, CMML)• Nhiễm trùng

• Viêm, stress thể chất, xuất huyết, tán huyết

• Tăng bạch cầu bẩm sinh hoặc di truyền• Hút thuốc lá

• Thuốc: CSF, glucocorticoid, epinephrine, lithium• Bệnh lí ác tính

ngồi hệ tạo máu• Cắt lách

• Béo phì

• Hồi phục sau giảm neutrophil

• Nhiễm trùng: lao, viêm nội tâm mạc nhiễm trùng bán cấp, nhiễm Bruceella, nấm, EBV

• Bệnh mơ liên kết• Hồi phục sau ức chế

• Bệnh lí ác tính: MDS, MPD, CMML, bạch cầu cấp và mạn dịng monocyte, MML, lympho Hodgkin và non-Hodgkin

• Dị ứng

• Bệnh da liễu• Viêm thực

quản tăng eosin

• Hội chứng tăng eosin vơ căn

• Bệnh lý ác tính

• Thuốc• Nhiễm KST

• Dị ứng

• Leukemia • Leukemia cấp và mạn• Phản ứng

tăng cảm• Nhiễm trùng

(virus, ho gà)

Source: Riley, Lyrad K. and Rupert, Jedda (2015), "Evaluation of patients with

leukocytosis", American family physician. 92(11), pp. 1004-1011.

</div>Trang 16<div class="page_container" data-page="16">

Faculty of Traditional Medicine

University of Medicine and Pharmacy

Tiếp cận giảm tiểu cầu

ThS. Võ Thanh Phong

</div>Trang 17<div class="page_container" data-page="17">

Faculty of Traditional

Source: Ali, Naveed and Auerbach, Herbert E. (2017), "New-onset acute thrombocytopenia

in hospitalized patients: pathophysiology and diagnostic approach", Journal of Community

Hospital Internal Medicine Perspectives. 7(3), pp. 157-167.

Tế bào gốc tạo máu đa năng

Tiểu cầu mới hình thành

1. Ức chế tủy (như: MDS)2. Rượu

3. Hóa trị và thuốc khác4. Thiếu B12 hoặc folate

5. Xơ hóa tủy

6. Leukemia, lymphoma và các ung thư khác7. Nhiễm trùng

8. Bệnh gan9. Bệnh tự miễn

MDS (myelodysplastic syndrome), TPO (thrombopoietin), IL (interleukin), SCF (stem cell factor), NF-κB (nuclear factor kappa B)B (nuclear factor kappa B)

</div>Trang 18<div class="page_container" data-page="18">

Faculty of Traditional

Source: Ali, Naveed and Auerbach, Herbert E. (2017), "New-onset acute thrombocytopenia

in hospitalized patients: pathophysiology and diagnostic approach", Journal of Community

Hospital Internal Medicine Perspectives. 7(3), pp. 157-167.

Tiểu cầu trong tuần hoànThời gian bán hủy 8

ngàyThực bào bởi đại thực

bào của gan và lách

Phá hủy tiểu cầu qua trung gian kháng thểNội mạc bị tổn thương

dẫn đến hình thành huyết khối và tiêu hao tiểu cầu

6. Tiền sản giật và HELLP7. Dụng cụ nội mạch

DIC (disseminated intravascular coagulation), HELLP (hemolysis, elevated liver enzymes and low platelets)

</div>Trang 19<div class="page_container" data-page="19">

Giảm tiểu cầu thực sựGiảm tiểu cầu giả

Tiểu cầu vón cụcTiểu cầu vệ tinhThực bào tiểu cầu

Tiểu cầu khổng lồ

Xác định yếu tố kích phát

- Phẫu thuật- Nhiễm trùng- Thuốc mới, heparin

- Truyền máu- Dụng cụ nội mạch

- Thai kỳ

Giảm tiểu cầu mắc phải

Source: Ali, Naveed and Auerbach, Herbert E. (2017), "New-onset acute thrombocytopenia

in hospitalized patients: pathophysiology and diagnostic approach", Journal of Community

Hospital Internal Medicine Perspectives. 7(3), pp. 157-167.

</div>Trang 20<div class="page_container" data-page="20">

Faculty of Traditional

Giảm tiểu cầu mắc

24h nhập việnMức độ giảm tiểu cầu

Theo số lượng

Hậu phẫu, CBP, IABP, dụng cụ trợ thất, giảm tiểu cầu do huyết khối

cấp, ngộ độc rượu cấp, HIT type 1, giảm

tiểu cầu do virus

Biểu hiện lâm sàng

Pha loãng, CBP, LABP, dụng

cụ trợ thất, hậu phẫu

Huyết khối

Source: Ali, Naveed and Auerbach, Herbert E. (2017), "New-onset acute thrombocytopenia

in hospitalized patients: pathophysiology and diagnostic approach", Journal of Community

Hospital Internal Medicine Perspectives. 7(3), pp. 157-167.

Xuất huyết Huyết khối/ Xuất huyết

HIT type 2 nhiễm mỡ cấp PTP, Gan trong thai kỳ, HELLP, TTP,

1-5d nhập viện

Giảm tiểu cầu liên quan huyết

khối cấp, giảm tiểu cầu nhiễm trùng, DIC,

5-10d nhập viện

HIT type 2, PTP, DITP

Pha loãng (10-20 UI), giảm tiểu cầu do huyết

khối cấp, sản giật, HELLP, giảm tiểu cầu nhiễm trùng, HIT type

kỳ, TTP, DITP

DIC (disseminated intravascular coagulation), TTP (thrombotic thrombocytopenic purpura), ST-HUS (Shiga toxin-mediated hemolytic uremic syndrome), aHUS (atypical hemolytic uremic syndrome), CPB (cardiopulmonary bypass), IABP (intraaortic balloon pump), HIT (heparin-induced

thrombocytopenia), DITP induced immune thrombocytopenia), HELLP ((hemolysis, elevated liver enzymes, and low platelets), PTP (post transfusion purpura)

</div>Trang 21<div class="page_container" data-page="21">

(drug-Faculty of Traditional Medicine

Tiếp cận giảm tiểu cầu di truyền theo MPV

Nhỏ (MPV<7fL)Bình thường (MPV 7-11fL)Lớn (MPV>11fL)

• Hội chứng Wiskott Aldrich• Giảm tiểu cầu liên

• Rối loạn tiểu cầu dạng gia đình với giảm tiểu cầu khơng có tiểu cầu mẫu

</div>Trang 22<div class="page_container" data-page="22">

Faculty of Traditional Medicine

University of Medicine and Pharmacy

Các marker rối loạn đông máu

ThS. Võ Thanh Phong

</div>Trang 23<div class="page_container" data-page="23">

Faculty of Traditional

</div>Trang 24<div class="page_container" data-page="24">

Faculty of Traditional

</div>Trang 25<div class="page_container" data-page="25">

Faculty of Traditional Medicine

Xét nghiệm đông máu

Source: Pai, Menaka (2018), "Laboratory evaluation of hemostatic and thrombotic disorders",

in Hoffma, Ronald, et al., Editors, Hematology, basic principles and practice, Elsevier.

</div>Trang 26<div class="page_container" data-page="26">

Faculty of Traditional Medicine

Biện luận đông máu

PTAPTTTCTBệnh lý

BTBTBTĐông máu bình thường, rối loạn chức năng tiểu cầu, thiếu yếu tố XIII, rối loạn đông máu do mạch máu, thiếu protein đông máu nhẹ, vWD nhẹ, rối loạn ly giải fibrin (thiếu α2-antiplasmin, thiếu ức chế hoạt hóa plasminogen 1)

dàiKéo dàiKéo dàiKháng đơng, DIC, bệnh lí đơng máu pha lỗng, bệnh gan, thiếu fibrinogen, ức chế sự polyme hóa của fibrin, tăng li giải fibrin

APTT, Activated partial thromboplastin time; DIC, disseminated intravascular coagulation; HMWK, high-molecular-weight kininogen; PT, prothrombin time; TCT, thrombin clotting time; vWD, von Willebrand disease

Source: Pai, Menaka (2018), "Laboratory evaluation of hemostatic and thrombotic disorders",

in Hoffma, Ronald, et al., Editors, Hematology, basic principles and practice, Elsevier.

</div>