giáo trình luật dân sự và tố tụng dân sự nghề pháp luật trung cấp

<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

Sæ LAO ĐàNG – TH¯¡NG BINH VÀ Xà HàI ĐÂK LÂK

<b>TR¯âNG TRUNG CÂP TR¯âNG S¡N </b>

<b> </b>

<b>GIO TRèNH </b>

<b>MễN HõC: LUắT DN S V T TỵNG DN S NGNH/NGH: PHP LUắT </b>

<b>TRèNH ị: TRUNG CP </b>

<i>Ban hành kèm theo Quyết định số:140/QĐ-TCTS ngày 02 tháng 8 năm 2022 cāa Hiệu trưáng Trưßng trung cấp Trưßng Sơn </i>

<small> </small>

<b> </b>

<b>ĐÁk LÁk, năm 2022 </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

<b>TUYÊN Bà BÀN QUYÀN </b>

Tài liáu này thuác lo¿i sách giáo trình nên các nguồn thơng tin có thÅ đ°ÿc phép dùng nguyên bÁn hoặc trích dùng cho các māc đích và đào t¿o và tham khÁo.

Mãi māc đích khác mang tính lách l¿c hoặc sử dāng vãi māc đích kinh doanh thiÁu lành m¿nh s¿ bá nghiêm cÃm.

<b> </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

<b>LâI GIàI THIÞU </b>

<i>Giới thiệu xuất xứ cāa giáo trình, quá trình biên soạn, mối quan hệ cāa giáo trình với chương trình đào tạo và cấu trúc chung cāa giáo trình. </i>

<i>Lßi cảm ơn cāa các cơ quan liên quan, các đơn vị và cá nhân đã tham gia. </i>

<i>Đắk Lắk, ngày 02 tháng 8 năm 2022 </i>

Tham gia biên so¿n

1. Ngun Thá Bích ĐiÃn - Chă biờn 2. Nguyòn Quỏc Quõn

3. DÂng Vn Quý

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

<b>MỵC LỵC </b>

LọI GIâI THIàU ... iii

BÀI 1 : KHÁI NIàM, CÁC NGUYÊN TÂC C¡ BÀN CĂA LUÀT Tà TĀNG DÂN SĀ ... 2

1.Khái niám LuÁt Tá tāng dân sā ... 2

2.Các nguyên tÃc c¢ bÁn căa LuÁt Tá tāng dân sā ... 3

BÀI 2: CHĂ THÄ QUAN Hà PHÁP LUÀT Tà TĀNG DÂN SĀ ... 12

1.Chă thÅ tiÁn hành tá tāng ... 12

2.Chă thÅ tham gia tá tāng ... 13

<b>3. Nhÿng ng°ãi tham gia tá tÿng dân sā khác ... 15 </b>

BÀI 3: THÀM QUYÂN CĂA TÒA ÁN NHÂN DÂN ... 20

1.ThÁm quyÃn chung căa tòa án nhân dân ... 20

2.ThÁm quyÃn theo cÃp tòa án ... 21

3. ThÁm quyÃn theo lãnh thổ và thÁm quyÃn theo sā lāa chãn ... 26

BÀI 5: THĂ TĀC S¡ THÀM VĀ ÁN DÂN SĀ ... 38

1.Khỗi kiỏn v th lý v ỏn dõn sā ... 38

2.ChuÁn bá xét xử s¢ thÁm ... 39

2.1. Thåi h¿n chuÁn bá xét xử ... 39

2.2. Hịa giÁi... 40

2.3. T¿m đình chß giÁi qut vā án dân sā ... 42

2.4. Đình chß giÁi quyÁt vā án dân sā ... 44

2.5. Bián pháp khÁn cÃp t¿m thåi ... 45

3. Xét xử s¢ thÁm ... 46

BÀI 6: THĂ TĀC PHÚC THÀM DÂN SĀ ... 51

1.Tính chÃt căa thă tāc phúc thÁm dân sā ... 51

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

BÀI 7: THĂ TĀC XÉT L¾I CÁC BÀN ÁN, QUYÀT ĐàNH ĐÃ CĨ HIàU LĀC

1.4. Phiên tịa giám đác thÁm ... 58

1.5. QuyÃn h¿n căa hái đồng giám đác thÁm ... 59

2. Thă tāc tái thÁm. ... 60

</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">

<b>GIÁO TRÌNH MƠN HâC/MƠ UN Tờn mụn hóc: LUắT DN S V T TỵNG DÂN SĀ </b>

Mã sá mơn hãc: MH 15

Và TRÍ, TÍNH CHÂT CĂA MƠN HâC:

- Vá trí: Là mơn khoa hóc c sỗ trong nỏi dung chÂng trỡnh o t¿o căa nghà pháp lt.

- Tính chÃt: Là mơn khoa hãc xã hái, hãc sinh s¿ đ°ÿc tiÁp cÁn vãi nái dung kiÁn thức và luÁt dân sā và tỏ tng dõn s

<b>MỵC TIấU MễN HõC: </b>

- Nng lāc tā chă và trách nhiám:

+ Xây dāng các quan há đúng đÃn, đúng pháp luÁt và quyÃn và nghĩa vā cßa mßi con ng°åi trong đåi sáng xã hái....

<b>NÞI DUNG MƠN HâC: </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

<b>BÀI 1 : KHÁI NIÞM, CÁC NGUYÊN TÀC C¡ BÀN CĀA LUắT T TỵNG DN S</b>

<b>Giỏi thiòu: </b>Lut tỏ tāng dân sā là mát ngành luÁt trong há tháng pháp luÁt căa n°ãc Cáng hoà xã hái chă nghĩa Viát Nam, trong đó bao gồm há tháng các quy ph¿m pháp luÁt điÃu chßnh các quan há phát sinh trong tá tāng dân sā đÅ đÁm bÁo viác giÁi quyÁt vā viác dân sā và thi hành án dân sā mát cách nhanh chóng, đúng đÃn bÁo vá quyÃn

<i><b>Mÿc tiêu: </b></i>

<i>- Nắm bắt khái niệm, các nguyên tắc cơ bản cāa luật tố tÿng dân sự </i>

<b>Nßi dung chính: </b>

<b>1.Khái nißm Lu¿t Tá tÿng dân sā </b>

QuyÃn và lÿi ích căa các chă thÅ là vÃn đà quan trãng, là đáng lāc đÅ các chă thÅ tham gia vào các quan hỏ xó hỏi. Tuy ỗ nhng mc ỏ khỏc nhau nh°ng pháp luÁt căa các quác gia trên thÁ giãi đÃu cơng nhÁn và bÁo há qun, lÿi ích chính đáng căa các chă thÅ. QuyÃn, lÿi ích chính đáng căa các chă thÅ không trái pháp luÁt đ°ÿc Nhà n°ãc bÁo vá đ°ÿc gãi là quyÃn, lÿi ích hÿp pháp.

Xã hái là há tháng các quan há đa d¿ng và phức t¿p. Khi tham gia vào các quan há xã hái các chă thÅ phÁi thāc hián đúng các quyÃn, nghĩa vā căa mình theo quy đánh căa pháp luÁt. Viác mát chă thÅ không thāc hián hoặc thāc hián khơng đúng qun, nghĩa vā căa mình theo quy đánh căa pháp luÁt có thÅ s¿ xâm ph¿m đÁn quyÃn, lÿi ích hÿp pháp căa chă thÅ khác, d¿n đÁn tranh chÃp. ĐÅ duy trì trÁt tā xã hái, Nhà n°ãc thiÁt lÁp c¢ chÁ pháp lý bÁo vá quyÃn, lÿi ích hÿp pháp căa các chă thÅ. Theo đó, cá nhân, c¢ quan, tổ chức hay chă thÅ khác có qun, lÿi ích hÿp pháp bá xâm ph¿m có quyÃn sử dāng các bián pháp do pháp lt quy đánh đÅ bÁo vá qun, lÿi ích đó nh° yêu c¿u ng°åi có hành vi trái pháp luÁt chÃm dứt hành vi trái pháp luÁt, yêu c¿u toà án hoặc c¢ quan nhà n°ãc có thÁm qun khác bÁo vá quyÃn, lÿi ích hÿp pháp căa hã.

Căn cứ vào ĐiÃu 2 LuÁt tổ chức toà án nhân dân (LTCTAND) năm 2014 thì tồ án là c¢ quan xét xử căa n°ãc Cáng hoà xã hái chă nghĩa Viát Nam, thāc hián quyÃn t° pháp. Toà án nhân dân có nhiám vā bÁo vá cơng lí, bÁo vá quyÃn con ng°åi, quyÃn công dân, bÁo vá chÁ đá xã hái chă nghĩa, bÁo vá lÿi ích căa Nhà n°ãc, quyÃn và lÿi ích hÿp pháp căa tổ chức, cá nhân. Bằng ho¿t đáng căa mình, tồ án góp ph¿n giáo dāc công dân trung thành vãi Tổ quác, nghiêm chßnh chÃp hành pháp lt, tơn trãng nhÿng quy tÃc căa cuác sáng xã hái, ý thức đÁu tranh phòng, cháng tái ph¿m, các vi ph¿m pháp luÁt khác. Do vÁy, khi có chă thÅ yêu c¿u bÁo vá các quyÃn, lÿi ích hÿp pháp căa hã trong tr°ång hÿp có vi ph¿m hoặc có tranh chÃp thì tồ án phÁi xem xét thā lí giÁi quyÁt đÅ bÁo vá quyÃn, lÿi ích hÿp pháp căa hã. Các vā viác phát sinh từ quah há pháp luÁt dân sā, hơn nhân và gi¿ đình, kinh doanh, th°¢ng m¿i và lao đáng do toà án giÁi quyÁt đ°ÿc gãi là vā viác dân Sā. Trong đó, đáß vãi nhÿng viác có tranh chÃp và quyÃn và nghĩa vā giÿa các bên đ°ÿc gãi là vā án dân sā; đái vãi nhÿng viác khơng có ÿanh chÃp và qun và nghĩa vā giÿa các bên đ°ÿc gãi là viác dân sā.

Quá trình giÁi quyÁt vā viác dân sā và thi hành án dân sā là quá trình phức t¿p, bao gồm nhiÃu ho¿t đáng khác nhau căa toà án, vián kiÅm sát, c¢ quan thi hành án dân sā, đ°¢ng sā, ng°åi đ¿i dián căa đ°¢ng sā, ng°åi bÁo vá qun và lÿi ích hÿp pháp căa đ°¢ng sā, ng°åi làm chửng, ng°åi giám đánh, ng°åi phiên dách, ng°åi đánh giá tài

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

sÁn, ng°åi thÁm đánh giá tài sÁn (sau đây gái chung là ng°åi đánh giá tài sÁn) và nhÿng ng°åi có liên quan đÁn viác giÁi quyÁt vā viác dân sā và thi hành án dân Sā nh° cá nhân, c¢ quan, tổ chức l°u giÿ các chứng cứ tài liáu căa vā viác dân sā v.v.. Các chă thÅ này tham gia vào q trình này vãi nhÿng māc đích, đáng c¢, nhiám vā, quyÃn h¿n khác nhau và giÿa hã nÁy sinh các quan há khác nhau nh° quan há giÿa toà án, vián kiÅm sát, c¢ quan thi hành án dân sā vãi đ°¢ng sā, ng°åi đ¿i dián căa đ°¢ng sā, ng°åi bÁo vá qun và lÿi ích hÿp pháp căa đ°¢ng sā, ng°åi làm chứng, ng°åi giám đánh, ng°åi phiên dách và ng°åi liên quan; quan há giÿa toà án, vián kiÅm sÁt, c¢ quan thi hành án dân sā vãi nhau và quan há giÿa các đ°¢ng sā vãi ng°åi liên quan. ĐÅ bÁo đÁm viác giÁi quyÁt các vā viác dân sā và thi hành án dân sā đ°ÿc nhanh chóng, đúng đÃn; bÁo vá đ°ÿc quyÃn, lÿi ích hÿp pháp căa cá nhân, c¢ quan, tổ chức và lÿi ích căa Nhà n°ãc, pháp luÁt quy đánh cā thÅ quyÃn và nghĩa vā căa các chă thÅ tham gia vào các quan há đó. Trong khoa hãc pháp lý, trình tā do phàp luÁt quy đánh cho viác giÁi quyÁt vā viác dân sā và thi hành án dân sā đ°ÿc gãi là <tá tāng d¿n sā=. Ho¿t đáng căa các chă thÅ nêu trên tiÁn hành trong quá trình giÁi quyÁt vā viác dân sā và thi hành án dân sā theo quy đánh căa pháp luÁt đ°ÿc gãi là ho¿t đáng tá tāng dân sā. Tuy vÁy, hián nay v¿n có ý kiÁn cho rằng ho¿t đáng thi hành án dân sā không phÁi là ho¿t đáng tá tāng dân sā vì cơng tác thi hành án dân sā do c¢ quan thi hành án dân sā tổ chức. Căn cứ vào ph¿m vi điÃu chßnh căa các bá luÁt tá tāng dân sā (BLTTDS) do Nhà n°ãc ta đã ban hành thì tá tāng dân sā bao gm khỗi kiỏn, ho gii, xột x s thm, phỳc thÁm, giám đác thÁm, tái thÁm và thi hành bÁn án, quyÁt đánh căa toà án nên thi hành án dân sā phÁi đ°ÿc coi là mát giai đo¿n căa tá tāng dân sā. Từ đó, tÁp hÿp các quy ph¿m pháp luÁt điÃu chßnh các quan há phát sinh trong tá tāng dân sā thành ngành luÁt đ°ÿc gãi là luÁt tá tāng dân sā. Từ đó, có thÅ đánh nghĩa luÁt tổ tāng dân sā nh° sau:

<i>Luật tổ tÿng dân sự Việt Nam là một ngành luật trong hệ thống pháp luật cāa nước Cộng hoà xã hội chā nghĩa Việt Nam, bao gôm hệ thổng các quy phạm pháp luật điều chỉnh các quan hệ phát sinh trong tố tÿng dân sự để bảo đảm việc giải quyết vÿ việc dân sự và thi hành án dân sự nhanh chóng, đúng đắn bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp </i>

<i><b>cāa cá nhân, cơ quan, tổ chức và lợi ích cāa Nhà nước. </b></i>

<b>2.Các ngun tÁc c¢ bÁn cāa Lu¿t Tá tÿng dân sā </b>

<i><b>a. Các nguyên tắc chung của Luật Tố tụng dân sự : (1) Tuân thă pháp luÁt trong tá tāng dân sā </b></i>

Mãi ho¿t đáng tá tāng dân sā căa c¢ quan tiÁn hành tá tāng, ng°åi tiÁn hành tá tāng, ng°åi tham gia tá tāng, căa c¢ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan phÁi tuân theo các quy đánh căa Bá luÁt này.

<i><b>(2) </b></i>QuyÃn yêu c¿u Tòa án bÁo vá quyÃn và lÿi ích hÿp pháp

- C¢ quan, tổ chức, cá nhân do Bá luÁt này quy ỏnh cú quyn khỗi kiỏn v ỏn dõn s, yêu c¿u giÁi quyÁt viác dân sā t¿i Tòa án có thÁm qun đÅ u c¿u Tịa án bÁo vá công lý, bÁo vá quyÃn con ng°åi, quyÃn công dân, bÁo vá lÿi ích căa Nhà n°ãc, quyÃn và lÿi ích hÿp pháp căa mình hoặc căa ng°åi khác.

- Tịa án khơng đ°ÿc từ chái giÁi qut vā viác dân sā vì lý do ch°a có điÃu lt đÅ áp dāng.

Vā viác dân sā ch°a có điÃu luÁt đÅ áp dāng là vā viác dân sā thuác ph¿m vi điÃu chßnh căa pháp luÁt dân sā nh°ng t¿i thåi điÅm vā viác dân sā đó phát sinh và c¢ quan, tổ chức, cá nhân u c¿u Tịa án giÁi quyÁt ch°a có điÃu luÁt đÅ áp dāng.

</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">

Viác giÁi quyÁt vā viác dân sā quy đánh t¿i khoÁn này đ°ÿc thāc hián theo các nguyên tÃc do Bá luÁt dân sā và Bá luÁt này quy đánh.

<i><b>(3) QuyÃn quyÁt đánh và tā đánh đo¿t căa đ°¢ng sā </b></i>

- Đ°¢ng sā có qun qut ỏnh viỏc khỗi kiỏn, yờu cu Tũa ỏn cú thm qun giÁi qut vā viác dân sā. Tịa án chß thā lý giÁi quyÁt vā viác dân sā khi có Ân khỗi kiỏn, Ân yờu cu ca Âng s v chò gii quyt trong phm vi Ân khỗi kiỏn, Ân u c¿u đó.

- Trong q trình giÁi qut vā viác dân sā, đ°¢ng sā có qun chÃm dứt, thay đổi u c¿u căa mình hoặc thßa thn vãi nhau mát cách tā nguyán, không vi ph¿m điÃu cÃm căa uÁt và không trái đ¿o đức xã hái.

<i><b>(4) Cung cÃp chứng cứ và chứng minh trong tá tāng dân sā </b></i>

- Đ°¢ng sā có qun và nghĩa vā chă đáng thu thÁp, giao náp chứng cứ cho Tòa án và chứng minh cho u c¿u căa mình là có căn cứ và hÿp pháp.

C¢ quan, tổ chức, cá nhõn khỗi kiỏn, yờu cu bo vỏ quyn v lÿi ích hÿp pháp căa ng°åi khác có qun và nghĩa vā thu thÁp, cung cÃp chứng cứ, chứng minh nh Âng s.

- Tũa ỏn cú trỏch nhiỏm hò trÿ đ°¢ng sā trong viác thu thÁp chứng cứ và chß tiÁn hành thu thÁp, xác minh chứng cứ trong nhÿng tr°ång hÿp do Bá luÁt này quy đánh.

<i><b>(5) </b></i>Trách nhiám cung cÃp tài liáu, chứng cứ căa c¢ quan, tổ chức, cá nhân có thÁm qun

C¢ quan, tổ chức, cá nhân trong ph¿m vi nhiám vā, qun h¿n căa mình có trách nhiám cung cÃp đ¿y đă và đúng thåi h¿n cho đ°¢ng sā, Tịa án, Vián kiÅm sát nhân dân tài liáu, chứng cứ mà mình đang l°u giÿ, quÁn lý khi có u c¿u căa đ°¢ng sā, Tịa án, Vián kiÅm sát theo quy đánh căa Bá luÁt này và phÁi cháu trách nhiám tr°ãc pháp luÁt và viác cung cÃp tài liáu, chứng cứ đó; tr°ång hÿp khơng cung cÃp đ°ÿc thì phÁi thông báo bằng văn bÁn và nêu rõ lý do cho đ°¢ng sā, Tịa án, Vián kiÅm sát.

<i><b>(6) </b></i>Bình đẳng và quyÃn và nghĩa vā trong tá tāng dân sā

- Trong tá tāng dân sā mãi ng°åi đÃu bình đẳng tr°ãc pháp lt, khơng phân biát dân tác, giãi tính, tín ng°ỡng, tơn giáo, thành ph¿n xã hái, trình đá văn hóa, nghà nghiáp, đáa vá xã hái.

Mãi c¢ quan, tổ chức, cá nhân đÃu bình đẳng trong viác thāc hián quyÃn và nghĩa vā tá tāng tr°ãc Tịa án.

- Tịa án có trách nhiám bÁo đÁm nguyên tÃc bình đẳng trong viác thāc hián quyÃn và nghĩa vā căa c¢ quan, tổ chức, cá nhân trong tá tāng dân sā.

<i><b>(7) BÁo đÁm quyÃn bÁo vá quyÃn và lÿi ích hÿp pháp căa đ°¢ng sā </b></i>

- Đ°¢ng sā có qun tā bÁo vá hoặc nhå luÁt s° hay ng°åi khác có đă điÃu kián theo quy đánh căa Bá luÁt này bÁo vá qun và lÿi ích hÿp pháp căa mình.

- Tịa án có trách nhiám bÁo đÁm cho đ°¢ng sā thāc hián quyÃn bÁo vá căa hã.

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

- Nhà n°ãc có trách nhiám bÁo đÁm trÿ giúp pháp lý cho các đái t°ÿng theo quy đánh căa pháp luÁt đÅ hã thāc hián quyÃn bÁo vá qun và lÿi ích hÿp pháp tr°ãc Tịa án.

- Không ai đ°ÿc h¿n chÁ quyÃn bÁo vá quyÃn và lÿi ích hÿp pháp căa đ°¢ng sā trong tá tāng dân sā.

<i><b>(8) </b></i>Hòa giÁi trong tá tāng dân sā

Tịa án có trách nhiám tiÁn hành hòa giÁi và t¿o điÃu kián thuÁn lÿi cỏc Âng s thòa thun vói nhau v viác giÁi quyÁt vā viác dân sā theo quy đánh căa Bá luÁt này.

<i><b>(9) Hái thÁm nhân dân tham gia xét xử vā án dân sā </b></i>

- Viác xét xử s¢ thÁm vā án dân sā có Hái thÁm nhân dân tham gia theo quy đánh căa Bá luÁt này, trừ tr°ång hÿp xét xử theo thă tāc rút gãn.

- Khi biÅu quyÁt và quyÁt đánh giÁi quyÁt vā án dân sā, Hái thÁm nhân dân ngang quyÃn vãi ThÁm phán.

<i><b>(10) </b></i>ThÁm phán, Hái thÁm nhân dân xét xử vā án dân sā, ThÁm phán giÁi quyÁt viác dân sā đác lÁp và chß tuân theo pháp luÁt

- ThÁm phán, Hái thÁm nhân dân xét xử vā án dân sā, ThÁm phán giÁi quyÁt viác dân sā đác lÁp và chß tuân theo pháp luÁt.

- Nghiêm cÃm c¢ quan, tổ chức, cá nhân can thiáp vào viác xét xử căa ThÁm phán, Hái thÁm nhân dân, viác giÁi quyÁt viác dân sā căa ThÁm phán d°ãi bÃt kỳ hình thức nào.

<i><b>(11) </b></i>Trách nhiám căa c¢ quan tiÁn hành tá tāng, ng°åi tiÁn hành tá tāng

- C¢ quan tiÁn hành tá tāng, ng°åi tiÁn hành tá tāng phÁi tôn trãng Nhân dân và cháu sā giám sát căa Nhân dân.

- Tịa án có nhiám vā bÁo vá cơng lý, bÁo vá quyÃn con ng°åi, quyÃn công dân, bÁo vá chÁ đá xã hái chă nghĩa, bÁo vá lÿi ích căa Nhà n°ãc, quyÃn và lÿi ích hÿp pháp căa tổ chức, cá nhân.

Vián kiÅm sát có nhiám vā bÁo vá pháp luÁt, bÁo vá quyÃn con ng°åi, quyÃn công dân, bÁo vá chÁ đá xã hái chă nghĩa, bÁo vá lÿi ích căa Nhà n°ãc, quyÃn và lÿi ích hÿp pháp căa tổ chức, cá nhân, góp ph¿n bÁo đÁm pháp luÁt đ°ÿc chÃp hành nghiêm chßnh và tháng nhÃt.

- C¢ quan tiÁn hành tá tāng, ng°åi tiÁn hành tá tāng phÁi giÿ bí mÁt nhà n°ãc, bí mÁt cơng tác theo quy đánh căa pháp luÁt; giÿ gìn thu¿n phong mỹ tāc căa dân tác, bÁo vá ng°åi ch°a thành niên, giÿ bí mÁt nghà nghiáp, bí mÁt kinh doanh, bí mÁt cá nhân, bí mÁt gia đình căa đ°¢ng sā theo u c¿u chính đáng căa hã.

- C¢ quan tiÁn hành tá tāng, ng°åi tiÁn hành tá tāng cháu trách nhiám tr°ãc pháp luÁt và viác thāc hián nhiám vā, quyÃn h¿n căa mình. Tr°ång hÿp ng°åi tiÁn hành tá tāng có hành vi trái pháp lt thì tùy theo tính chÃt, mức đá vi ph¿m mà bá xử lý kỷ luÁt hoặc bá truy cứu trách nhiám hình sā theo quy đánh căa pháp luÁt.

- Ng°åi tiÁn hành tá tāng trong khi thāc hián nhiám vā, qun h¿n căa mình có hành vi trái pháp luÁt gây thiát h¿i cho c¢ quan, tổ chức, cá nhân thì c¢ quan trāc tiÁp

</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11">

qn lý ng°åi thi hành cơng vā có hành vi trái pháp luÁt đó phÁi bồi th°ång cho ng°åi bá thiát h¿i theo quy đánh căa pháp luÁt và trách nhiám bồi th°ång căa Nhà n°ãc.

<i><b>(12) Tòa án xét xử tÁp thÅ </b></i>

Tòa án xét xử tÁp thÅ vā án dân sā và quyÁt đánh theo đa sá, trừ tr°ång hÿp xét xử theo thă tāc rút gãn.

<i><b>(13) </b></i>Tịa án xét xử káp thåi, cơng bằng, cơng khai

- Tịa án xét xử káp thåi trong thåi h¿n do Bá luÁt này quy đánh, bÁo đÁm cơng bằng.

- Tịa án xét xử cơng khai. Tr°ång hÿp đặc biát c¿n giÿ bí mÁt nhà n°ãc, giÿ gìn thu¿n phong mỹ tāc căa dân tác, bÁo vá ng°åi ch°a thành niên hoặc giÿ bí mÁt nghà nghiáp, bí mÁt kinh doanh, bí mÁt cá nhân, bí mÁt gia đình căa đ°¢ng sā theo u c¿u chính đáng căa hã thì Tịa án có thÅ xét xử kín.

<i><b>(14) </b></i>BÁo đÁm sā vô t°, khách quan trong tá tāng dân sā

- Chánh án Tòa án, ThÁm phán, Hái thÁm nhân dân, ThÁm tra viên, Th° ký Tòa ỏn, Viỏn trỗng Viỏn kim sỏt, Kim sỏt viờn, Kim tra viên, ng°åi phiên dách, ng°åi giám đánh, thành viên Hái đồng đánh giá không đ°ÿc tiÁn hành hoặc tham gia tá tāng nÁu có lý do xác đáng đÅ cho rằng hã có thÅ khơng vơ t°, khách quan trong khi thāc hián nhiám vā, quyÃn h¿n căa mình.

- Viác phân công ng°åi tiÁn hành tá tāng phÁi bÁo đÁm đÅ hã vô t°, khách quan khi thāc hián nhiám vā, quyÃn h¿n căa mình.

- BÁn án, qut đánh căa Tịa án đã có hiáu lāc pháp luÁt mà phát hián có vi ph¿m pháp luÁt hoặc có tình tiÁt mãi theo quy đánh căa Bá lt này thì đ°ÿc xem xét l¿i theo thă tāc giám đác thÁm hoặc tái thÁm.

<i><b>(16) Giám đác viác xét xử </b></i>

Tòa án nhân dân tái cao giám đác viác xét xử căa các Tòa án; Tòa án nhân dân cÃp cao giám đác viác xét xử căa Tòa án nhõn dõn tònh, thnh phỏ trc thuỏc trung Âng, Tũa án nhân dân huyán, quÁn, thá xã, thành phá thuác tßnh và thành phá thuác thành phá trāc thuác Trung °¢ng thuác ph¿m vi thÁm quyÃn theo lãnh thổ đÅ bÁo đÁm viác áp dāng pháp luÁt nghiêm chßnh và tháng nhÃt.

<i><b>(17) BÁo đÁm hiáu lāc căa bÁn án, quyÁt đánh căa Tòa án </b></i>

- BÁn án, quyÁt đánh căa Tịa án đã có hiáu lāc pháp lt phÁi đ°ÿc thi hành và phÁi đ°ÿc c¢ quan, tổ chức, cá nhân tơn trãng; c¢ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan phÁi nghiêm chßnh chÃp hành.

</div><span class="text_page_counter">Trang 12</span><div class="page_container" data-page="12">

- Trong ph¿m vi nhiám vā, quyÃn h¿n căa mình, Tịa án và c¢ quan, tổ chức đ°ÿc giao nhiám vā thi hành bÁn án, quyÁt đánh căa Tịa án phÁi nghiêm chßnh thi hành và cháu trách nhiám tr°ãc pháp luÁt và viác thāc hián nhiám vā đó.

- Tịa án có qun u c¿u c¢ quan thi hành án thơng báo tiÁn đá, kÁt quÁ thi hành bÁn án, quyÁt đánh căa Tịa án. C¢ quan thi hành án trāc tiÁp tổ chức thi hành bÁn án, quyÁt đánh căa Tịa án có trách nhiám trÁ låi cho Tịa án.

<i><b>(18) TiÁng nói và chÿ viÁt dùng trong tá tāng dân sā </b></i>

TiÁng nói và chÿ viÁt dùng trong tá tāng dân sā là tiÁng Viát.

Ng°åi tham gia tá tāng dân sā có quyÃn dùng tiÁng nói và chÿ viÁt căa dân tác mình; tr°ång hÿp này phÁi có ng°åi phiên dách.

Ng°åi tham gia tá tāng dân sā là ng°åi khut tÁt nghe, nói hoặc khut tÁt nhìn có qun dùng ngơn ngÿ, ký hiáu, chÿ dành riêng cho ng°åi khuyÁt tÁt; tr°ång hÿp này phÁi có ng°åi biÁt ngôn ngÿ, ký hiáu, chÿ dành riêng cho ng°åi khuyÁt tÁt đÅ dách l¿i.

<i><b>(19) </b></i>KiÅm sát viác tuân theo pháp luÁt trong tá tāng dân sā

- Vián kiÅm sát kiÅm sát viác tuân theo pháp luÁt trong tá tāng dân sā, thāc hián các quyÃn yêu c¿u, kiÁn nghá, kháng nghá theo quy đánh căa pháp luÁt nhằm bÁo đÁm cho viác giÁi quyÁt vā viác dân sā káp thåi, đúng pháp luÁt.

- Vián kiÅm sát tham gia các phiên hãp s¢ thÁm đái vãi các viác dân sā; phiên tịa s¢ thÁm đái vãi nhÿng vā án do Tòa án tiÁn hành thu thÁp chứng cứ hoặc đái t°ÿng tranh chÃp là tài sÁn công, li ớch cụng cỏng, quyn s dng t, nh ỗ hoặc có đ°¢ng sā là ng°åi ch°a thành niên, ng°åi mÃt năng lāc hành vi dân sā, ng°åi bá h¿n chÁ năng lāc hành vi dân sā, ng°åi có khó khăn trong nhÁn thức, làm chă hành vi hoặc tr°ång hÿp quy đánh t¿i khoÁn 2 ĐiÃu 4 căa Bá luÁt này.

- Vián kiÅm sát tham gia phiên tòa, phiên hãp phúc thÁm, giám đác thÁm, tái thÁm.

- Vián kiÅm sát nhân dân tái cao chă trì phái hÿp vãi Tòa án nhân dân tái cao h°ãng d¿n thi hành ĐiÃu này.

<i><b>(20) </b></i>Trách nhiám chuyÅn giao tài liáu, giÃy tå căa Tòa án

- Tòa án có trách nhiám táng đ¿t, chun giao, thơng báo bÁn án, quyÁt đánh, giÃy triáu tÁp, giÃy måi và các giÃy tå khác căa Tòa án theo quy đánh căa Bá luÁt này.

- Ăy ban nhân dân cÃp xã hoặc c¢ quan, tổ chức, cá nhân liên quan có trách nhiám chuyÅn giao bÁn án, quyÁt đánh, giÃy triáu tÁp, giÃy måi và các giÃy tå khác căa Tòa án khi có u c¿u căa Tịa án và phÁi thơng báo kÁt q viác chun giao đó cho Tịa án.

<i><b>(21) </b></i>Viác tham gia tá tāng dân sā căa c¢ quan, tổ chức, cá nhân

C¢ quan, tổ chức, cá nhân có quyÃn và nghĩa vā tham gia tá tāng dân sā theo quy đánh căa Bá luÁt này, góp ph¿n vào viác giÁi quyÁt vā viác dân sā t¿i Tòa án káp thåi, đúng pháp luÁt.

<i><b>(22) BÁo đÁm tranh tāng trong xét xử </b></i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 13</span><div class="page_container" data-page="13">

- Tịa án có trách nhiám bÁo đÁm cho đ°¢ng sā, ng°åi bÁo vá quyÃn và lÿi ích hÿp pháp căa đ°¢ng sā thāc hián quyÃn tranh tāng trong xét xử s¢ thÁm, phúc thÁm, giám đác thÁm, tái thÁm theo quy đánh căa Bá luÁt này.

- Đ°¢ng sā, ng°åi bÁo vá quyÃn và lÿi ích hÿp pháp căa đ°¢ng sā có qun thu thÁp, giao náp tài liáu, chứng cứ kÅ từ khi Tòa án thā lý vā án dân sā và có nghĩa vā thơng báo cho nhau các tài liáu, chứng cứ đã giao náp; trình bày, đái đáp, phát biÅu quan điÅm, lÁp luÁn và đánh giá chứng cứ và pháp luÁt áp dāng đÅ bÁo vá yêu c¿u, quyÃn, lÿi ích hÿp pháp căa mình hoặc bác bß u c¿u căa ng°åi khác theo quy đánh căa Bá luÁt này.

- Trong quá trình xét xử, mãi tài liáu, chứng cứ phÁi đ°ÿc xem xét đ¿y đă, khách quan, tồn dián, cơng khai, trừ tr°ång hÿp khơng đ°ÿc cơng khai theo quy đánh t¿i khoÁn 2 ĐiÃu 109 căa Bá luÁt này. Tòa án điÃu hành viác tranh tāng, hßi nhÿng vÃn đà ch°a rõ và căn cứ vào kÁt quÁ tranh tāng đÅ ra bÁn án, quyÁt đánh.

<i><b>(23) BÁo đÁm quyÃn khiÁu n¿i, tá cáo trong tá tāng dân sā </b></i>

C¢ quan, tổ chức, cá nhân có quyÃn khiÁu n¿i, cá nhân có quyÃn tá cáo nhÿng hành vi, quyÁt đánh trái pháp luÁt căa c¢ quan tiÁn hành tá tāng, ng°åi tiÁn hành tá tāng hoặc căa bÃt cứ c¢ quan, tổ chức, cá nhân nào trong ho¿t đáng tá tāng dân sā.

C¢ quan, tổ chức, cá nhân có thÁm quyÃn phÁi tiÁp nhÁn, xem xét và giÁi quyÁt káp thåi, đúng pháp luÁt khiÁu n¿i, tá cáo; thông báo bằng văn bÁn và kÁt quÁ giÁi quyÁt cho ng°åi đã khiÁu n¿i, tá cáo

<i><b>b. Các nguyên tắc đặc thù của Luật Tố tụng dân sự </b></i>

Ngun tÃc căa mßi ngành lt ln đ°ÿc coi là kim chß nam cho chính ngành lt đó, là nhÿng t tỗng chò o, ỏnh hóng hot ỏng xõy dng cũng nh° thāc hián pháp luÁt căa đÃu phÁi tuân thă các nguyên tÃc này. LuÁt Tá tāng Dân sā cũng vÁy, nguyên tÃc căa LuÁt Tá tāng Dân sā có thÅ chia thành các nhóm chính nh°: Các nguyên tÃc thÅ hián tính tuân thă pháp luÁt căa ho¿t đáng tá tāng dân sā;

Các nguyên tÃc và tổ chức ho¿t đáng xét xử căa tòa án; Các nguyên tÃc bÁo đÁm quyÃn tham gia tá tāng căa đ°¢ng sā; Các nguyên tÃc thÅ hián trách nhiám căa c¢ quan tiÁn hành tá tāng, ng°åi tiÁn hành tá tāng;& Trong đó, các nguyên tÃc đặc thù căa LuÁt Tá tāng Dân sā có thÅ kÅ đÁn nh°:

♦ Nguyên tÃc quyÃn tā đánh đo¿t căa đ°¢ng sā:

Nguyên tÃc quyÃn tā đánh đo¿t là mát trong nhÿng nguyên tÃc quan trãng căa luÁt tá tāng hình sā. QuyÃn tā đánh đo¿t căa đ°¢ng sā là quyÃn căa đ°¢ng sā trong viác tā quyÁt đánh và quyÃn, lÿi ích căa hã và lāa chãn bián pháp pháp lý c¿n thiÁt đÅ bÁo vá qun, lÿi ích đó. T¿i ĐiÃu 5 Bá Lt Tá tāng Dân sā 2015 quy đánh và QuyÃn quyÁt đánh và tā đánh đo¿t căa đ°¢ng sā:

<1. Đ°¢ng sā có quyÃn quyÁt đánh viỏc khỗi kiỏn, yờu cu Tịa án có thÁm qun giÁi qut vā viác dân sā. Tịa án chß thā lý gii quyt v viỏc dõn s khi cú Ân khỗi kiỏn, Ân yờu cu ca Âng s v chò gii quyt trong phm vi Ân khỗi kiỏn, Ân yờu cu đó.

2. Trong q trình giÁi qut vā viác dân sā, đ°¢ng sā có qun chÃm dứt, thay đổi u c¿u căa mình hoặc thßa thn vãi nhau mát cách tā nguyán, không vi ph¿m điÃu cÃm căa luÁt và không trái đ¿o đức xã hái.=

</div><span class="text_page_counter">Trang 14</span><div class="page_container" data-page="14">

C sỗ ca nguyờn tc ny chớnh l t quyÃn tā đánh đo¿t trong quan há dân sā. Các quan há dân sā đÃu phát sinh, xác lÁp, thay đổi hay chÃm dứt trên nguyên tÃc tā nguyán, tā thßa thuÁn giÿa các bên tham gia. Mà LuÁt Tá tāng Dân sā là luÁt quy đánh và trình tā, thă tāc đÅ giÁi quyÁt nhÿng yêu c¿u, tranh chÃp phát sinh từ quan há pháp luÁt nái dung (quan há pháp lt dân sā nói chung) nên nó ln gÃn liÃn vãi pháp luÁt nái dung. Từ đó, pháp LuÁt Tá tāng Dân sā quy đánh và quyÃn tā đánh đo¿t căa đ°¢ng sā.

Đ¿u tiên, nguyên tÃc này xác đánh quyÃn căa đ°¢ng sā tā quyÁt đánh và viác tham gia tá tāng dân sā, đó chính là cỏc ch hon ton t quyt v viỏc cú khỗi kián vā án dân sā hoặc yêu c¿u giÁi quyÁt viác dân sā hay khơng? Các chă thÅ có thÅ tā mình thāc hián quyÃn này hoặc thông qua ng°åi đ¿i dián hÿp pháp đÅ thāc hiỏn quyn. Bờn cnh quyn khỗi kiỏn thỡ nguyờn tÃc này cịn đ°ÿc thÅ hián thơng qua viác đ°a ra yêu c¿u phÁn tá căa bá đ¢n và quyÃn đ°a ra yêu c¿u đác lÁp căa ng°åi có quyÃn lÿi, nghĩa vā liên quan. Trong quá trình tá tāng, các đ°¢ng sā có qun thay đổi, bổ sung, rút yêu c¿u căa mình trong các giai đo¿n chuÁn bá xét xử và t¿i phiên tòa xét xử. Bên c¿nh đó, các đ°¢ng sā hồn tồn có qun tā qut trong viác hịa giÁi, tā thßa thn;&

Viác ghi nhÁn quyÃn tā đánh đo¿t căa đ°¢ng sā là mát nguyên tÃc, LuÁt Tá tāng Dân sā đã đÁm bÁo cho đ°¢ng sā đ°ÿc đÁm bÁo qun, lÿi ích căa mình. Đồng thåi, nguyên tÃc này cũng xác đánh rõ ràng trách nhiám căa Tòa án là phÁi đÁm bÁo quyÃn lÿi tát nhÃt và qun, lÿi ích căa đ°¢ng sā. Và nguyên tÃc này cũng t¿o điÃu kián cho đ°¢ng sā có thÅ tìm đ°ÿc cho mình mát ph°¢ng thức đÅ giÁi quyÁt tranh chÃp mát cách hiáu quÁ.

♦ Nguyên tÃc cung cÃp chứng cứ và chứng minh trong tá tāng dân sā:

T¿i ĐiÃu 6 căa Bá LuÁt Tá tāng Dân sā 2015 quy đánh và nguyên tÃc cung cÃp chứng cứ và chứng minh trong tá tāng dân sā nh° sau:

<1. Đ°¢ng sā có qun và nghĩa vā chă đáng thu thÁp, giao áp chứng cứ cho Tòa án và chứng minh cho yêu c¿u căa mình là có căn cứ và hÿp pháp.

C¢ quan, t chc, cỏ nhõn khỗi kiỏn, yờu cu bo vá quyÃn và lÿi ích hÿp pháp căa ng°åi khác có quyÃn và nghĩa vā thu thÁp, cung cÃp chứng cứ, chứng minh nh° đ°¢ng sā.

2. Tịa án có trỏch nhiỏm hò tr Âng s trong viỏc thu thp chứng cứ và chß tiÁn hành thu thÁp, xác minh chứng cứ trong nhÿng tr°ång hÿp do Bá luÁt này quy đánh.=

Nguyên tÃc cung cÃp chứng cứ và chứng minh trong tá tāng dân sā xác đánh khi đ°a yêu c¿u hay bác bß yêu c¿u căa ng°åi khác, đ°¢ng sā có qun, nghĩa vā cung cÃp chứng cứ chứng minh đÅ làm rõ căn cứ yêu c¿u căa mình hay căn cứ bác bß u c¿u căa ng°åi khỏc. Tróc tiờn l ỏi vói ngồi khỗi kiỏn khi khỗi kiỏn thỡ cú quyn, ngha v chng minh cho viỏc thc hiỏn quyn yờu cu, quyn khỗi kiỏn ca mình là có căn cứ và hÿp pháp. Và nÁu bá đ¢n khơng chÃp nhÁn u c¿u căa ngun đ¢n thì bá đ¢n cũng phÁi đ°a ra các chứng cứ đÅ chứng minh cho sā phÁn đái đó.

</div><span class="text_page_counter">Trang 15</span><div class="page_container" data-page="15">

Tr°ång hÿp cá nhân, c¢ quan, tổ chức khỗi kiỏn yờu cu tũa ỏn bo vỏ quyn, li ích hÿp pháp căa ng°åi khác thì cũng có qun, nghĩa vā cung cÃp chứng cứ và chứng minh nh° đ°¢ng sā. Mặc dù các c¢ quan, tổ chức, cá nhân khơng có qun và lÿi ích hÿp pháp bá xâm ph¿m hoặc có tranh chÃp nh°ng các c¢ quan, tổ chức, cá nhân đó là chă thÅ đ°a ra yêu c¿u nên hã cũng phÁi chứng minh cho yêu c¿u căa mình đó là có căn cứ và hÿp phỏp.

Tũa ỏn chò hò tr Âng s thc hiỏn nghĩa vā chứng minh trong tr°ång hÿp hã không thÅ tā mình thāc hián đ°ÿc và trong nhÿng tr°ång hÿp pháp luÁt quy đánh. Tr°ång hÿp các đ°¢ng sā khơng cung cÃp, giao náp chứng cứ hoặc đ°a ra khơng đă chứng chứ thì Tịa án giÁi quyÁt vā viác dân sā theo chứng cứ đã thu thÁp đ°ÿc có trong hồ s¢ vā viác và do Tòa án thu thÁp đ°ÿc.

♦ Nguyên tÃc hòa giÁi trong tá tāng dân sā:

Nguyên tÃc hòa giÁi trong tá tāng dân sā là mát nguyên tÃc c¢ bÁn và đặc tr°ng trong Tá tāng dân sā. Nguyên tÃc xác đánh trách nhiám căa Tòa án trong viác hòa giÁi vā viác dân sā và t¿o điÃu kiỏn thun li cho cỏc Âng s thòa thun vói nhau và viác giÁi quyÁt vā viác dõn s trờn c sỗ tā nguyán (tā nguyán tham gia hòa giÁi, tā nguyán và nái dung hịa thßa thn), nái dung thßa thn không vi ph¿m điÃu cÃm căa pháp luÁt, trái vãi đ¿o đức xã hái. Nguyên tÃc này đ°ÿc ghi nhÁn t¿i ĐiÃu 10 Bá LuÁt Tá tāng Dân sā 2015: <Tịa án có trách nhiám tiÁn hành hịa giÁi và to iu kiỏn thun li cỏc Âng s thòa thuÁn vãi nhau và viác giÁi quyÁt vā viác dân sā theo quy đánh căa Bá luÁt này.=

Nguyên tÃc này đ°ÿc thÅ hián trong giai đo¿n chuÁn bá giÁi qut vā viác, Tịa án có trách nhiám tiÁn hành hịa giÁi cho các đ°¢ng sā( Khn 1 ĐiÃu 205 Bá LuÁt Tá tāng Dân sā 2015) thông qua phiên hãp kiÅm tra viác giao náp, tiÁp cÁn, công khai chứng chứ và hòa giÁi. Trong thă tāc hòa giÁi, Tịa án đóng vai trị là mát bên trung gian, ỏc lp giỳp cỏc Âng s thÂng lng, thòa thun và viác giÁi quyÁt vā viác dân sā. T¿i phiên tòa, phiên hãp giÁi quyÁt vā viác, Tòa án t¿o điÃu kián tát nhÃt cho các đ°¢ng sā có thÅ thßa thuÁn vãi nhau và viác giÁi quyÁt vā viác.

Ngun tÃc hịa giÁi trong tá tāng dân sā có ý nghĩa rÃt lãn cho viác giÁi quyÁt vā viác dân sā. Đó là c¢ hái đÅ các bên cùng thßa thuÁn đÅ giÁi quyÁt triát đÅ vā viác, t¿o điÃu kián thuÁn lÿi cho viác thi hành án. Đồng thåi, cũng giúp cho ho¿t đáng giÁi quyÁt vā viác dân sā t¿i tòa án thêm hiáu quÁ, linh ho¿t h¢n

</div><span class="text_page_counter">Trang 17</span><div class="page_container" data-page="17">

<b>BÀI 2: CHĀ THÂ QUAN Hị PHP LUắT T TỵNG DN S Mó chÂng/mó bi: </b>

<b>Giái thißu: </b>Căn cứ vào ĐiÃu 1 Bá luÁt tá tāng dân sā thì chă thÅ căa quan há pháp luÁt tá tāng dân sā bao gồm: Toà án, vián kiÅm sát, c¢ quan thi hành án dân sā, đ°¢ng sā, ng°åi đ¿i dián căa đ°¢ng sā, ng°åi bÁo vá qun và lÿi ích hÿp pháp căa đ°¢ng sā, ng°åi làm chứng, ng°åi giám đánh, ng°åi phiên dách, ng°åi đánh giá tài sÁn

ThÁm phán là ng°åi tiÁn hành tá tāng đ°ÿc bổ nhiám theo quy đánh cửa pháp luÁt đÅ làm nhiám vā xét xử các vā án và giÁi quyÁt các viác khác thuác thÁm quyÃn căa toà án (ĐiÃu 65 LuÁt tổ chức tòa án nhân dân năm 2014; ĐiÃu 1 PLTP&HTTAND). ThÁm phán là ng°åi thuác biên chÁ căa toà án. Trong tá tāng dân sā, thÁm phán là ng°åi tiÁn hành tá tāng chă yÁu, thāc hián nhiám vā, quyÃn h¿n căa toà án ÿong giÁi quyÁt vā viác dân sā. ThÁm phán tham gia vào tÃt cÁ các giai đo¿n căa quá trình giÁi quyÁt vā viác dân sā. ĐÅ thÁm phán thāc hián đ°ÿc nhiám vā, quyÃn h¿n căa hã, pháp luÁt quy đánh cā thÅ các tiêu chuÁn căa thÁm phán. Ng°åi đ°ÿc bổ nhiám làm thÁm phán phÁi có đă tiêu chn và chính trá, chun môn, nghiáp vā và sức khoẻ quy đánh t¿i ĐiÃu 67 LuÁt tổ chức tòa án nhân dân năm 2014, ĐiÃu 5 PLTP&HTTAND.

Hái thÁm nhân dân là ng°åi tiÁn hành tá tāng đ°ÿc b¿u theo quy đánh căa pháp luÁt đÅ làm nhiám vā xét xử các vā án thuác thÁm quyÃn căa toà án (ĐiÃu 1 PLTP&HTTAND). Khác vãi thÁm phán, hái thÁm nhân dân khơng phÁi là ng°åi thc biên chÁ căa tồ án mà do hái đồng nhân dân cùng cÃp b¿u theo nhiám kỳ. Tuy cũng là ng°åi tiÁn hành tá tāng thāc hián nhiám vā, quyÃn h¿n trong viác giÁi quyÁt vā án dân sā nh°ng hái thÁm nhân dân không tham gia giÁi quyÁt tÃt cÁ các vā viác dân sā và tÃt cÁ các giai đo¿n căa quá trình tá tāng. Hái thÁm nhân dân chß tham gia xột x v n dõn s ỗ ti phiờn to s¢ thÁm. Khi tham gia xét xử, hái thÁm nhân < dân ngang quyÃn vãi thÁm phán, đác lÁp và phÁi tuân theo pháp luÁt trong viác giÁi quyÁt vā án. Ng°åi đ°ÿc b¿u làm hái thÁm nhân dân cũng phÁi có đă tiêu chn và chính trá, pháp lý và sức khoẻ theo quy đánh t¿i ĐiÃu 85 LuÁt tổ chức tòa án nhân dân năm 2014, ĐiÃu 5 PLTP&HTTAND. ThÁm tra viên là ng°åi tiÁn hành tá tāng đ°ÿc bổ nhiám theo quy đánh căa pháp luÁt thāc hián viác thÁm tra hồ s¢ vā viác dân sā c¿n xem xét l¿i theo thă tāc giám đác thÁm, tái thÁm; thu thÁp tài liáu, chứng cứ có liên quan đÁn vā viác dân sā và hß trÿ thÁm phán thāc hián ho¿t đáng tá tāng dân sā trong viác xét l¿i bÁn án, quyÁt đánh đã có hiáu lāc pháp luÁt theo thă tāc giám đác thÁm, tái thÁm. Theo quy đánh t¿i ĐiÃu 93 LuÁt tổ chức tòa án nhân dân năm 2014, ng°åi đã làm th° ký toà án từ

</div><span class="text_page_counter">Trang 18</span><div class="page_container" data-page="18">

05 năm trỗ lờn, ó c o to nghiỏp v thm tra viên thì có thÅ đ°ÿc bổ nhiám vào ng¿ch thÁm tra viên. ThÁm tra viên tiÁn hành tá tāng theo sā phân cơng căa chánh án tồ án và thÁm phán.

Th° ký toà án là ng°åi tiÁn hành tá tāng thāc hián nhiám vā, quyÃn h¿n trong viác ghi các biên bÁn tá tāng. Th° ký toà án thuác biên chÁ căa toà án. Tiêu chuÁn căa th° ký tồ án tuy khơng đ°ÿc pháp luÁt quy đánh cā thÅ nh°ng đÅ thāc hián đ°ÿc nhiám vā, quyÃn h¿n căa mình thì hã cũng phÁi có mát trình đá pháp lt và trình đá nghiáp vā nhÃt đánh. Trong tá tāng dân sā, ngoài viác ghi các biên bÁn và tá tāng, th° ký tồ án cịn có thÅ đ°ÿc giao thāc hián nhÿng viác khác. Th° ký toà án tiÁn hành tá tāng theo sā phân cơng căa chánh án tồ ỏn v thm phỏn.

Viỏn trỗng viỏn kim sỏt l ng°åi tiÁn hành tá tāng đứng đ¿u vián kiÅm sát, tổ chức và cháu trách nhiám và viác thāc hián nhiám vā, quyÃn h¿n căa vián kiÅm sát. Trong tá tng dõn s, viỏn trỗng viỏn kim sỏt l ngồi tổ chức kiÅm sát viác tuân theo pháp luÁt trong viác giÁi quyÁt các vā viác dân sā và thi hành án dân sā và cháu °ách nhiám và viác thāc hián nhiám vā, quyÃn h¿n này căa vián kiÅm sỏt l ch yu. Tuy vy, viỏn trỗng viỏn kim sát cũng có thÅ trāc tiÁp tiÁn hành kiÅm sát viác tuân theo pháp luÁt trong quá trình giÁi quyÁt các vā viác dân sā và thi hành án dân sā nh° các kiÅm sát viên khác.

KiÅm sát viên là ng°åi tiÁn hành tá tāng đ°ÿc bổ nhiám theo quy đánh căa pháp luÁt đÅ làm nhiám vā thāc hành quyÃn công tá và kiÅm sát ho¿t đáng t° pháp (ĐiÃu 74 LuÁt tổ chức vián kiÅm sát nhân dân năm 2014; ĐiÃu 1 PLKSVKSND). Trong tá tāng dân sā, kiÅm sát viên thāc hián nhiám vā, quyÃn h¿n kiÅm sát viác tuân theo pháp luÁt trong viác giÁi quyÁt các vā viác dân sā và thi hành án dân sā theo sā phân cơng và d°ãi sā chß o ca viỏn trỗng viỏn kim sỏt. Kim sỏt viờn thuác biên chÁ căa vián kiÅm sát. Ng°åi đ°ÿc bổ nhiám làm kiÅm sát viên cũng phÁi có đă chuÁn các tiêu chuÁn và chính trá, chun mơn, nghiáp vā và sức khoẻ do pháp luÁt quy đánh. Theo quy đánh t¿i ĐiÃu 75 LuÁt tổ chức vián kiÅm sát nhân dân năm 2014 và các điÃu 2, 18, 19, 20 PLKSVVKSND thì tiêu chuÁn căa kiÅm sát viên c¢ bÁn cũng nh° tiêu chuÁn căa thÁm phán.

KiÅm tta viên là ng°åi đ°ÿc bổ nhiám theo quy đánh căa pháp luÁt đÅ giúp kiÅm sát viên thāc hành quyÃn công tá, kiÅm sát ho¿t đáng t° pháp; thāc hián các nhiám vā, quyÃn hn khỏc theo s phõn cụng ca viỏn trỗng viỏn kiÅm sát nhân dân. Tiêu chuÁn bổ nhiám kiÅm tra viên quy đánh t¿i ĐiÃu 2 Nghá quyÁt căa ăy ban th°ång vā Quác hái sá 924/2015/UBTVQH13 ngày 13/5/2015 và tiêu chuÁn bổ nhiám, điÃu kián nâng ng¿ch kiÅm tra viên căa vián kiÅm sát nhân dân. KiÅm tra viên tiÁn hành tá tāng theo sā phân công căa viỏn trỗng viỏn kim sỏt v kim sỏt viờn

<b>2.Ch thà tham gia tá tÿng </b>

<b>a</b><i><b>. Năng lực chủ thể tham gia tố tụng </b></i>

<b>♦ Năng lāc pháp lu¿t cāa đ°¢ng sā trong Tá tÿng dân sā. </b>

<i>KhoÁn 1, ĐiÃu 69, BLTTDS năm 2015 quy đánh: "Năng lực pháp luật tố tÿng dân sự là khả năng có các quyền, nghĩa vÿ trong tố tÿng dân sự do pháp luật quy định. Mọi cơ quan, tổ chức, cá nhân có năng lực pháp luật tố tÿng dân sự như nhau trong việc yêu cầu Tòa án bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cāa mình." Năng lāc pháp luÁt </i>

(NLPL) là khÁ năng mà pháp luÁt quy đánh cho cá nhân, tổ chức có quyÃn, nghĩa vā pháp lý, tiÃn đÃ, điÃu kián c¿n thiÁt đÅ chă thÅ có quyÃn và nghĩa vā. Khi tham gia vào

</div><span class="text_page_counter">Trang 19</span><div class="page_container" data-page="19">

q trình Tịa án giÁi qut VVDS, đ°¢ng sā có thÅ có nhÿng qun và nghĩa vā tá tāng theo quy đánh căa pháp luÁt TTDS. Vì vÁy, chúng ta có thÅ xác đánh rằng, năng lāc pháp luÁt TTDS căa đ°¢ng sā là khÁ năng pháp lt quy đánh cho đ°¢ng sā có qun và nghĩa vā TTDS.

Nh° vÁy, NLPL là điÃu kián đ¿u tiên đÅ mát chă thÅ tham gia vào quá tình TTDS. Mát chă thÅ chß có qun tham gia tá tāng khi đ°ÿc pháp luÁt thừa nhÁn cho năng lāc hành vi TTDS và gÃn vãi mßi cá nhân, có từ khi hã sinh ra và mÃt đi khi cá nhân đó chÁt. gÃn liÃn vãi cá nhân suát đåi và không bá nh hỗng vói tinh thn, tui tỏc, hon cnh, ti sÁn, bình đẳng. Đái vãi tổ chức, NLPL có từ khi thành lÁp và mÃt đi khi khơng cịn tồn t¿i.

<b>♦ Năng lāc hành vi cāa đ°¢ng sā trong Tá tÿng dân sā </b>

<i>KhoÁn 2, ĐiÃu 68, BLTTDS năm 2015 quy đánh: <Năng lực hành vi tố tÿng dân sự là khả năng tự mình thực hiện quyền, nghĩa vÿ tố tÿng dân sự hoặc āy quyền cho ngưßi đại diện tham gia tố tÿng dân sự.= Đây là mát ph¿m trù phức t¿p bỗi tớnh </i>

liờn quan n yu tỏ ch quan nh khÁ năng nhÁn thức, khÁ năng hành đáng, ý chí và lý trí. Trong tá tāng dân sā, năng lāc hành vi (NLHV) TTDS đ°ÿc hiÅu là khÁ năng bằng hành vi căa mình thāc hián các quyÃn và nghĩa vā TTDS. Năng lāc hành vi khụng bỡnh ng v c xỏc ỏnh ỗ cỏc mức đá khác nhau. Năng l°c hành vi tá tāng dõn s c xỏc ỏnh da trờn c sỗ khÁ năng nhÁn thức và khÁ năng điÃu khiÅn hành vi ú v trờn c sỗ tớnh cht, yờu cu căa viác tham gia quan há pháp luÁt TTDS. Đái vã cá nhân chß có thÅ coi là có NLHV TTDS khi cá nhân đó đã thành niên và khơng bá mÃt năng lāc hành vi dân sā. Vì khi mn Tịa án bÁo vá qun lÿi căa mình thì đ°¢ng sā phÁi có khÁ năng nhân thức và điÃu chßnh hành vi, tham gia quan há căa pháp luÁt nái dung và có sā hiÅu biÁt nhÃt đánh và qun và lÿi ích căa mình đ°ÿc quy đánh nh° thÁ nào ?

Trong Tá tāng dân sā, năng lāc hành vi căa đ°¢ng sā đ°ÿc xác đánh mát cách rõ nét nh° sau:

<small> Đ°¢ng sā là ng°åi t mồi tỏm tui trỗ lờn cú y năng lāc hành vi tá </small>tāng dân sā, trừ ng°åi mÃt năng lāc hành vi dân sā hoặc pháp luÁt có quy đánh khác. Đái vãi ng°åi bá h¿n chÁ năng lāc hành vi dân sā, ng°åi có khó khăn trong nhÁn thức, làm chă hành vi thì năng lāc hành vi tá tāng dân sā căa hã đ°ÿc xác đánh theo qut đánh căa Tịa án.

<small> Đ°¢ng sā là ng°åi ch°a đă sáu tuổi hoặc ng°åi mÃt năng lāc hành vi dân sā </small>thì khơng có năng lāc hành vi tá tāng dân sā. Viác thāc hián quyÃn, nghĩa vā tá tāng dân sā căa đ°¢ng sā, viác bÁo vá quyÃn và lÿi ích hÿp pháp cho nhÿng ng°åi này t¿i Tòa án do ng°åi đ¿i dián hÿp pháp căa hã thāc hián.

<small> Đ°¢ng sā là ng°åi từ đă sáu tuổi đÁn ch°a đă m°åi lăm tuổi thì viác thāc hián </small>quyÃn, nghĩa vā tá tāng dân sā căa đ°¢ng sā, viác bÁo vá quyÃn và lÿi ích hÿp pháp cho nhÿng ng°åi này t¿i Tòa án do ng°åi đ¿i dián hÿp pháp căa hã thāc hián. Đái vãi ng°åi bá h¿n chÁ năng lāc hành vi dân sā, ng°åi có khó khăn trong nhÁn thức, làm chă hành vi thì viác thāc hián quyÃn, nghĩa vā tá tāng dân sā căa hã, viác bÁo vá quyÃn và lÿi ích hÿp pháp cho hã đ°ÿc xác đánh theo qut đánh căa Tịa án.

<small> Đ°¢ng sā là ng°åi từ đă m°åi lăm tuổi đÁn ch°a đă m°åi tám tuổi đã tham </small>gia lao đáng theo hÿp đồng lao đáng hoặc giao dách dân sā bằng tài sÁn riêng căa mình đ°ÿc tā mình tham gia tá tāng và nhÿng viác có liên quan đÁn quan há lao đáng

</div><span class="text_page_counter">Trang 20</span><div class="page_container" data-page="20">

hoặc quan há dân sā đó. Trong tr°ång hÿp này, Tịa án có qun triáu tÁp ng°åi đ¿i dián hÿp pháp căa hã tham gia tá tāng. Đái vãi nhÿng viác khác, viác thāc hián quyÃn, nghĩa vā tá tāng dân sā căa đ°¢ng sā t¿i Tịa án do ng°åi đ¿i dián hÿp pháp căa hã thāc hián.

<small> Đ°¢ng sā là c¢ quan, tổ chức do ng°åi đ¿i dián hÿp pháp tham gia tá tāng. </small>Năng lāc hành vi căa hã đ°ÿc xác đánh dāa trên năng lāc hành vi căa ng°åi đ¿i dián tham gia tá tāng.

Nh° vÁy, năng lāc pháp luÁt là tiÃn đà căa năng lāc hành vi pháp lt. Khơng thÅ có năng lāc hành vi pháp lt nÁu khơng có năng lāc pháp luÁt. Năng lāc pháp luÁt tá tāng dân sā cùng vãi năng lāc hành vi tá tāng dân sā t¿o thành năng lāc chă thÅ pháp luÁt tá tāng dân sā

<i><b>b. Các chủ thể tham gia tố dân sự: </b></i>

Ngồi c¢ quan tiÁn hành tá tāng và ng°åi tiÁn hành tá tāng thāc hián viác giÁi quyÁt vā viác dân sā, thi hành án dân sā còn có các cá nhân, c¢ quan, tổ chức khác tham gia vào vā viác dân sā đÅ bÁo vá quyÃn, lÿi ích hÿp pháp căa mình, căa ng°åi khác hoặc hò tr c quan tin hnh tỏ tng trong viỏc giÁi quyÁt vā viác dân sā, thi hành án dân sā. Các ho¿t đáng tá tāng căa hã cháu sā chi phái căa các c¢ quan tiÁn hành tá tāng và ng°åi tiÁn hành tá tāng. Nhÿng ng°åi này đ°ÿc gãi là ng°åi tham gia tá tāng dân sā.

<i>Ngưßi tham gia tố tÿng dân sự là ngưßi tham gia vào việc giải quyết vÿ việc dân sự và thi hành án dân sự để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp cāa mình hay cāa ngưßi khác hoặc hỗ trợ toà án, cơ quan thi hành án trong việc giải quyết vÿ việc dân sự và thi hành án dân sự. </i>

Nhÿng ng°åi tham gia tá tāng dân sā gồm có: Đ°¢ng sā, ng°åi đ¿i dián căa đ°¢ng sā, ng°åi bÁo vá quyÃn và lÿi ích hÿp pháp căa đ°¢ng sā, ng°åi làm chứng, ng°åi giám đánh, ng°åi phiên dách và ng°åi đánh giá tài sàn. Các điÃu từ ĐiÃu 68 đÁn ĐiÃu 90 Bá luÁt tá tāng dân sā năm 2015 đã quy đánh t°¢ng đái đ¿y đă nhÿng ng°åi này là ng°åi tham gia tá tāng, trừ ng°åi đánh giá tài sÁn. Tuy Bá luÁt tá tāng dân sā không quy đánh nh°ng theo chúng tôi, ng°åi đánh giá tài sÁn c¿n đ°ÿc coi là ng°åi tham gia tá tāng vì ho¿t đáng căa hã có Ánh hỗng rt lón n viỏc gii quyt v viỏc dõn sā và thi hành án dân sā. Nhÿng ng°åi tham gia tá tāng có thÅ là cá nhân, c¢ quan, tổ chức đáp óng đ°ÿc các điÃu kián do pháp luÁt tá tāng dân sā quy đánh.

Trong mßi vā viác dân sā, sá l°ÿng, thành ph¿n nhÿng ng°åi tham gia tá tāng dân sā có thÅ khác nhau. Viác tham gia tá tāng căa hã tuy bá chi phỏi bỗi cỏc c quan tin hnh tỏ tng v ngồi tin hnh tỏ tng nhng vn cú nh hỗng rÃt lãn đÁn tá tāng dân sā. Đái vãi mát sá ng°åi, các ho¿t đáng tá tāng căa hã có thÅ cịn làm phát sinh, thay đổi hay đình chß tá tāng dân sā.

<b>3. Nhÿng ng°ãi tham gia tá tÿng dân sā khác </b>

a. Ng°åi tham gia tá tāng khác là ng°åi bÁo vá quyÃn và lÿi ích hÿp pháp căa đ°¢ng sā

Thứ nhÃt, ng°åi bÁo vá quyÃn và lÿi ích hÿp pháp căa đ°¢ng sā là ng°åi tham gia tá tāng đÅ bÁo vá quyÃn và lÿi ích hÿp pháp căa đ°¢ng sā.

</div><span class="text_page_counter">Trang 21</span><div class="page_container" data-page="21">

Thứ hai, nhÿng ng°åi sau đây đ°ÿc làm ng°åi bÁo vá quyÃn và lÿi ích hÿp pháp căa đ°¢ng sā khi có u c¿u căa đ°¢ng sā và đ°ÿc Tịa án làm thă tāc đăng ký ng°åi bÁo vá quyÃn và lÿi ích hÿp pháp căa đ°¢ng sā:

LuÁt s° tham gia tá tāng theo quy đánh căa pháp luÁt và luÁt s°;

Trÿ giúp viên pháp lý hoặc ng°åi tham gia trÿ giúp pháp lý theo quy đánh căa pháp luÁt và trÿ giúp pháp lý;

Đ¿i dián căa tổ chức đ¿i dián tÁp thÅ lao đáng là ng°åi bÁo vá quyÃn và lÿi ích hÿp pháp căa ng°åi lao đáng trong vā viác lao đáng theo quy đánh căa pháp luÁt và lao đáng, cơng đồn;

Cơng dân Viát Nam có năng lāc hành vi dân sā đ¿y đă, khơng có án tích hoặc đã đ°ÿc xóa án tích, khơng thc tr°ång hÿp đang bá áp dāng bián pháp xử lý hành chính; khơng phÁi là cán bá, cơng chức trong các c¢ quan Tịa án, Vián kiÅm sát và cơng chức, sĩ quan, h¿ sĩ quan trong ngành Công an.

Thứ ba, mát sá l°u ý đái vãi ng°åi bÁo vá quyÃn và lÿi ích hÿp pháp căa đ°¢ng sā:

Ng°åi bÁo vá quyÃn và lÿi ích hÿp pháp căa đ°¢ng sā có thÅ bÁo vá qun và lÿi ích hÿp pháp căa nhiÃu đ°¢ng sā trong cùng mát vā án, nÁu quyÃn và lÿi ích hÿp pháp căa nhÿng ng°åi đó khơng đái lÁp nhau. NhiÃu ng°åi bÁo vá quyÃn và lÿi ích hÿp pháp căa đ°¢ng sā có thÅ cùng bÁo vá qun và lÿi ích hÿp pháp căa mát đ°¢ng sā trong vā án.

Khi đà nghá Tòa án làm thă tāc đăng ký ng°åi bÁo vá quyÃn và lÿi ích hÿp pháp căa đ°¢ng sā, ng°åi đà nghá phÁi xt trình các giÃy tå sau đây:

LuÁt s° xuÃt trình các giÃy tå theo quy đánh căa LuÁt luÁt s°;

Trÿ giúp viên pháp lý hoặc ng°åi tham gia trÿ giúp pháp lý xuÃt trình văn bÁn cử ng°åi thāc hián trÿ giúp pháp lý căa tổ chức thāc hián trÿ giúp pháp lý và thẻ trÿ giúp viên pháp lý hoặc thẻ luÁt s°;

Đ¿i dián căa tổ chức đ¿i dián tÁp thÅ lao đáng xuÃt trình văn bÁn căa tổ chức đó cử mình tham gia bÁo vá qun và lÿi ích hÿp pháp cho ng°åi lao đáng, tÁp thÅ ng°åi lao đáng;

Cơng dân Viát Nam có đă điÃu kián quy đánh t¿i điÅm d khoÁn 2 ĐiÃu này xuÃt trình giÃy yêu c¿u căa đ°¢ng sā và giÃy tå tùy thân.

Sau khi kiÅm tra giÃy tå và thÃy ng°åi đà nghá có đă điÃu kián làm ng°åi bÁo vá qun và lÿi ích hÿp pháp căa đ°¢ng sā quy đánh t¿i các khoÁn 2, 3 và 4 ĐiÃu này thì trong thåi h¿n 03 ngày làm viác, kÅ từ ngày nhÁn đ°ÿc đà nghá, Tòa án phÁi vào sổ đăng ký ng°åi bÁo vá quyÃn và lÿi ích hÿp pháp căa đ°¢ng sā và xác nhÁn vào giÃy yêu c¿u ng°åi bÁo vá quyÃn và lÿi ích hÿp pháp căa đ°¢ng sā. Tr°ång hÿp từ chái đăng ký thì Tịa án phÁi thơng báo bằng văn bÁn và nêu rõ lý do cho ng°åi đà nghá.

<b>b. Ng°ãi làm chứng</b>

<i>ĐiÃu 77 Bá luÁt tá tāng dân sā 2015 quy đánh ng°åi làm chứng là <Ngưßi biết các tình tiết có liên quan đến nội dung vÿ việc được đương sự đề nghị, Tòa án triệu tập tham gia tố tÿng với tư cách là ngưßi làm chứng. Ngưßi mất năng lực hành vi dân sự khơng thể là ngưßi làm chứng.= </i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 22</span><div class="page_container" data-page="22">

Ng°åi làm chứng c¿n tuân thă các quy đánh căa pháp luÁt dân sā và quyÃn và nghĩa vā căa mình, cā thÅ t¿i điÃu 78 bá luÁt tá tāng dân sā, nh°:

Cung cÃp tồn bá thơng tin, tài liáu, đồ vÁt mà mình có đ°ÿc có liên quan đÁn viác giÁi qut vā viác.

Khai báo trung thāc nhÿng tình tiÁt mà mình biÁt đ°ÿc có liên quan đÁn viác giÁi qut vā viác.

Đ°ÿc từ chái khai báo nÁu låi khai căa mình liên quan đÁn bí mÁt nhà n°ãc, bí mÁt nghà nghiáp, bí mÁt kinh doanh, bí mÁt cá nhân, bí mÁt gia đình hoặc viác khai báo đó có nh hỗng xu, bt li cho Âng s l ngồi có quan há thân thích vãi mình.

Đ°ÿc nghß viác trong thåi gian Tòa án triáu tÁp hoặc lÃy låi khai, nÁu làm viác trong c¢ quan, tổ chức.

Đ°ÿc thanh tốn các khn chi phí có liên quan theo quy đánh căa pháp luÁt.Yêu c¿u Tòa án đã triáu tÁp, c¢ quan nhà n°ãc có thÁm qun bÁo vá tính m¿ng, sức khße, danh dā, nhân phÁm, tài sÁn và các quyÃn và lÿi ích hÿp pháp khác căa mình khi tham gia tá tāng; khiÁu n¿i hành vi tá tāng căa ng°åi tiÁn hành tá tāng.

Bồi th°ång thiát h¿i và cháu trách nhiám tr°ãc pháp luÁt do khai báo sai sā thÁt gây thiát h¿i cho đ°¢ng sā hoặc cho ng°åi khác.

Và các quyÃn nghĩa vā khác theo quy đánh căa điÃu luÁt. c. Ng°åi giám đánh, ng°åi phiên dách, ng°åi đ¿i dián

Theo quy đánh căa bá luÁt tá tāng dân sā l¿n l°ÿt t¿i các điÃu 79, 81, 85 ng°åi phiên dách, ng°åi giám đánh, ng°åi đ¿i dián là nhÿng ng°åi:

<i><b>“Điều 79: Người giám định </b></i>

Ng°åi giám đánh là ng°åi có kiÁn thức, kinh nghiám c¿n thiÁt theo quy đánh căa pháp luÁt và lĩnh vāc có đái t°ÿng c¿n giám đánh mà Tòa án tr°ng c¿u giám đánh hoặc đ°ÿc đ°¢ng sā yêu c¿u giám đánh theo quy đánh t¿i ĐiÃu 102 căa Bá luÁt này.=

<b> </b><i><b>“Điều 81. Người phiên dịch </b></i>

1.Ng°åi phiên dách là ng°åi có khÁ năng dách từ mát ngôn ngÿ khác ra tiÁng Viát và ng°ÿc l¿i trong tr°ång hÿp có ng°åi tham gia tá tāng khơng sử dāng đ°ÿc tiÁng Viát. Ng°åi phiên dách đ°ÿc mát bên Âng s la chón hoc cỏc bờn Âng s thòa thuÁn lāa chãn và đ°ÿc Tòa án chÃp nhÁn hoặc đ°ÿc Tòa án yêu c¿u đÅ phiên dách.

2.Ng°åi biÁt chÿ căa ng°åi khut tÁt nhìn hoặc biÁt nghe, nói bằng ngôn ngÿ, ký hiáu căa ng°åi khuyÁt tÁt nghe, nói cũng đ°ÿc coi là ng°åi phiên dách.

Tr°ång hÿp chß có ng°åi đ¿i dián hoặc ng°åi thân thích căa ng°åi khuyÁt tÁt nhìn hoặc ng°åi khuyÁt tÁt nghe, nói biÁt đ°ÿc chÿ, ngôn ngÿ, ký hiáu căa ng°åi khuyÁt tÁt thì ng°åi đ¿i dián hoặc ng°åi thân thích có thÅ đ°ÿc Tịa án chÃp nhÁn làm ng°åi phiên dách cho ng°åi khuyÁt tÁt đó.=

<b> </b><i><b>“Điều 85. Người đại diện </b></i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 23</span><div class="page_container" data-page="23">

1.Ng°åi đ¿i dián trong tá tāng dân sā bao gồm ng°åi đ¿i dián theo pháp luÁt và ng°åi đ¿i dián theo ăy quyÃn. Ng°åi đ¿i dián có thÅ là cá nhân hoặc pháp nhân theo quy đánh căa Bá luÁt dân sā.

2.Ng°åi đ¿i dián theo pháp luÁt theo quy đánh căa Bá luÁt dân sā là ng°åi đ¿i dián theo pháp luÁt trong tá tāng dân sā, trừ tr°ång hÿp bá h¿n chÁ quyÃn đ¿i dián theo quy đánh căa pháp luÁt.

C¢ quan, tổ chức, cỏ nhõn khỗi kiỏn bo vỏ quyn v li ích hÿp pháp căa ng°åi khác cũng là ng°åi đ¿i dián theo pháp luÁt trong tá tāng dân sā căa ng°åi đ°ÿc bÁo vá.

3.Tổ chức đ¿i dián tÁp thÅ lao đáng là ng°åi đ¿i dián theo pháp luÁt cho tp th ngồi lao ỏng khỗi kiỏn v ỏn lao đáng, tham gia tá tāng t¿i Tòa án khi quyÃn, lÿi ích hÿp pháp căa tÁp thÅ ng°åi lao đáng bá xâm ph¿m; tổ chức đ¿i dián tÁp thÅ lao ỏng i diỏn cho ngồi lao ỏng khỗi kiỏn v án lao đáng, tham gia tá tāng khi đ°ÿc ng°åi lao đáng ăy quyÃn.

Tr°ång hÿp nhiÃu ng°åi lao đáng có cùng yêu c¿u đái vãi ng°åi sử dāng lao đáng, trong cùng mát doanh nghiáp, đ¢n vá thì hã đ°ÿc ăy quyÃn cho mát đ¿i dián căa tổ chức i diỏn tp th lao ỏng thay mt hó khỗi kián vā án lao đáng, tham gia tá tāng t¿i Tòa án.

4.Ng°åi đ¿i dián theo ăy quyÃn theo quy đánh căa Bá luÁt dân sā là ng°åi đ¿i dián theo ăy quyÃn trong tá tāng dân sā.

Đái vãi viác ly hơn, đ°¢ng sā khơng đ°ÿc ăy qun cho ng°åi khác thay mặt mình tham gia tá tāng. Tr°ång hÿp cha, mẹ, ng°åi thân thích khác u c¿u Tịa án giÁi quyÁt ly hôn theo quy đánh t¿i khoÁn 2 ĐiÃu 51 căa Lt hơn nhân và gia đình thì hã là ng°åi đ¿i dián.=

Ng°åi giám đánh, ng°åi phiên dách, ng°åi đ¿i dián có quyÃn và nghĩa vā theo quy đánh căa luÁt.

<b>BÀI T¾P: </b>

Bài 1:

Vÿ chồng ơng A, bà B có 3 ng°åi con là C, D, E. Năm 2016 ông bà chÁt không đÅ l¿i di chúc.Tài sÁn căa ông bà đÅ l¿i cho các con là căn há 3 t¿ng tổng dián tớch l 320m2 ỗ phỏ X, H Nỏi. Sau khi ụng b cht, anh C ỗ tng 1, chỏ D ç t¿ng 2, anh E ç t¿ng 3. Năm 2006 anh C bán cho ơng K 1/2 dián tích nhà t¿ng 1 và khi giao nhà thì xÁy ra tranh chÃp do chi D, anh E không đồng ý viác bán nhà. Nay chá D, anh E kián ông K yêu c¿u hăy hÿp đồng mua bán nhà.

b) T° cách tham gia tá tāng dân sā căa các đ°¢ng sā:

</div><span class="text_page_counter">Trang 24</span><div class="page_container" data-page="24">

Chá D, anh E: ngun đ¢n Ơng K: bá đ¢n

Anh C: ng°åi có quyÃn, nghĩa vā liên quan. Bài 2:

Vÿ chồng A,B u c¿u Tịa án giÁi qut viêc ly hơn và chia tài sÁn chung căa vÿ chồng . Sau khi thā lý, Tịa án tiÁn hành điÃu tra thì đ°ÿc biÁt vÿ chồng A, B có vay căa ơng M 60 triáu đồng, vay căa bà N 40 triáu đồng. Ông M yêu c¿u vÿ chồng A, B trÁ sá tiÃn nÿ 60 triáu đồng, còn sá tiÃn nÿ 40 triáu đồng, bà N khơng u c¿u Tịa án giÁi quyÁt vì nÿ ch°a hÁt h¿n. Anh (chá) hãy xác đánh t° cách tham gia tá tāng căa các đ°¢ng sā trong vā án?

T° cách tham gia tá tāng: vÿ chồng A, B - ng°åi yêu c¿u giÁi quyÁt viác dân sā

Ông M, bà N: ng°åi có quyÃn lÿi, nghĩa vā liên quan. Bài 3:

Căn nhà cÃp 4 trên dián tích đÃt 250 t¿i xã Vĩnh Tuy – Thanh Trì – Hà Nái là căa ơng A và bà B. Ơng bà có 5 ng°åi con là M, N, P, Q và chá H. Ông A chÁt năm 2016, bà B chÁt năm 1990. Ngày 13/5/2018 M, N viÁt giÃy bán nhà đÃt cho anh K vãi giá 42 triáu đồng. Sau khi mua nhà đÃt do ch°a có nhu c¿u sử dāng ngay nên anh K đã cho M, N t¿m thåi quÁn lý sử dāng. Năm 2020 M, N tuyên bá không bán nhà đÃt nÿa và trÁ tiÃn cho K vì P, Q và H không đồng ý bán nhà đÃt.

Ngy 28/3/2021 anh K khỗi kiỏn yờu cu Tũa án buác M, N trÁ l¿i nhà đÃt anh đã mua. Anh (chá) hãy xác đánh quan há pháp luÁt tranh chÃp c¿n giÁi quyÁt và t° cách tham gia tá tāng căa các đ°¢ng sā trong vā án?

Bài 4:

Tháng 5/2017 bà B cho ông T vay 2000 USD vãi thåi h¿n 2 năm. Ông T đã viÁt giÃy biên nhÁn nÿ và Ký tên. Tháng 4/2019 bà B chÁt. Tháng 6/2019 chồng bà B là ông A yêu c¿u ông T trÁ nÿ nh°ng ông T không cháu trÁ vãi lý do đã trÁ cho bà B lúc bà cịn sáng. Tháng 1/2020 ơng A cùng các con M, N, P khỗi kiỏn yờu cu Tũa ỏn buác ông T phÁi trÁ nÿ. Anh (chá) hãy xác đánh quan há pháp luÁt tranh chÃp c¿n giÁi quyÁt và t° cách tham gia tá tāng căa các đ°¢ng sā trong vā án?

</div><span class="text_page_counter">Trang 25</span><div class="page_container" data-page="25">

<b>BÀI 3: THÀM QUN CĀA TỊA ÁN NHÂN DÂN Mã ch°¢ng/mã bài: </b>

<b>Giái thißu: </b>ThÁm qun dân sā căa tồ án là quyÃn xem xét giÁi quyÁt các vā viác và quyÃn h¿n ra các quyÁt đánh khi xem xét giÁi quyÁt các vā viác đó theo thă tāc Tá tāng dân sā căa tồ án. Do đó các chức năng, nhiám vu, trình tā hay thă tāc c¿n tiÁn hành theo quy đánh căa HiÁn pháp, các văn bÁn pháp luÁt trong lĩnh vāc dân sā.

Theo từ điÅn tiÁng Viát, <thÁm quyÃn= là quyÃn xem xét đÅ kÁt luÁn và đánh đo¿t mát vÃn đà theo pháp luÁt.Các quyÃn lāc và quyÃn h¿n đ°ÿc trao trong tính chÃt phân cơng, phái hÿp qn lý đÃt n°ãc. Các c¢ quan nhà n°ãc thāc hián qun h¿n căa mình, cũng chính là thāc hián chức năng, nhiám vā đ°ÿc phân công.

Theo từ điÅn LuÁt hãc, <thÁm quyÃn= là tổng hÿp các quyÃn và nghĩa vā hành đáng, quyÁt đánh căa các c¢ quan, tổ chức thuác há tháng bá máy nhà n°ãc do pháp luÁt quy đánh. Từ thÁm quyÃn mãi d¿n đÁn quyÁt đánh, hành đáng thāc hián trong ho¿t đáng tổ chức.

Nh° vÁy, thÁm quyÃn là thuÁt ngÿ dùng đÅ chß ph¿m vi, giãi h¿n chức năng, nhiám vā, quyÃn h¿n căa cá nhân hoặc c¢ quan nhà n°ãc trong viác thāc thi quyÃn lāc nhà n°ãc đ°ÿc pháp luÁt quy đánh. Từ đó quyÁt đánh công viác đ°ÿc thāc hián, phÁi thāc hián trong tính chÃt quÁn lý nhà n°ãc.

<i>b.Thẩm quyền cāa Tịa án : </i>

Có thÅ thÃy, thÁm qun căa Tịa án bao gồm các quyÃn khác nhau căa Tòa án khi giÁi quyÁt vā viác. Tòa án thāc hián chức năng xét xử, cho nên có chức năng, quyÃn h¿n, nhiám vā trong ho¿t đáng xét sử. Trên thāc tÁ, các lĩnh vāc, khía c¿nh giÁi qut căa Tịa án rÃt ráng. Cho nên:

<i><Tòa án nhân dân tối cao, các tòa án nhân dân địa phương, các Tòa án quân sự và các Tòa án khác do luật định là các cơ quan xét xử cāa nước Cộng hòa xã hội chā nghĩa Việt Nam. Tòa án xét xử những vÿ án hình sự, dân sự, hơn nhân và gia đình, lao động, kinh tế, hành chính và giải quyết những việc khác theo quy định cāa pháp luật=. </i>

Nh° vÁy, chúng ta có thÅ thÃy:

ThÁm qun căa tịa án đ°ÿc xác đánh trong tính chÃt vā viác. Là quyÃn căa tòa án trong viác xem xét giÁi quyÁt các vā án hình sā, vā án hành chính, vā viác dân sā và nhÿng vā viác khác theo quy đánh căa pháp luÁt. KÁt quÁ căa công viác xét xử là

</div><span class="text_page_counter">Trang 26</span><div class="page_container" data-page="26">

quyÃn ra bÁn án, quyÁt đánh khi giÁi quyÁt vā viác đó. KÁt luÁn cuái cùng căa tịa án có hiáu lāc thi hành bÃt bc trong c¢ chÁ quÁn lý nhà n°ãc.

<b>2.ThÁm quyÁn theo cÃp tòa án </b>

<i><b>a. Thẩm quyền của Tòa án nhân dân cấp huyện </b></i>

ThÁm quyÃn căa Tòa án nhân dân huyán, quÁn, thá xã, thành phá thuác tònh v tÂng c c quy ỏnh nh sau:

Mỏt là, s¢ thÁm vā viác theo quy đánh căa pháp luÁt:

<b>– Trong tá tÿng hình sā theo KhoÁn 1 ĐiÁu 268 Bß lu¿t Tá tÿng hình sā 2015 quy đánh </b>

<1. Tòa án nhân dân cÃp huyán xét xử s¢ thÁm nhÿng vā án hình sā và tái ph¿m ít nghiêm trãng (là tái ph¿m có tính chÃt và mức đá nguy hiÅm cho xã hái không lãn mà mức cao nhÃt căa khung hình ph¿t do Bá luÁt hình sā quy đánh đái vãi tái Ãy là ph¿t tiÃn, ph¿t cÁi t¿o không giam giÿ hoặc ph¿t tù đÁn 03 năm); tái ph¿m nghiêm trãng (là tái ph¿m có tính chÃt và mức đá nguy hiÅm cho xã hái lãn mà mức cao nhÃt căa khung hình ph¿t do Bá luÁt hình sā quy đánh đái vãi tái Ãy là từ trên 03 năm tù đÁn 07 năm tù) và tái ph¿m rÃt nghiêm trãng ( là tái ph¿m có tính chÃt và mức đá nguy hiÅm cho xã hái rÃt lãn mà mức cao nhÃt căa khung hình ph¿t do Bá luÁt hình sā quy đánh đái vãi tái Ãy là từ trên 07 năm tù đÁn 15 năm tù;), trừ nhÿng tái ph¿m:

a) Các tái xâm ph¿m an ninh quác gia;

b) Các tái phá ho¿i hịa bình, cháng lồi ng°åi và tái ph¿m chiÁn tranh;

c) Các tái quy đánh t¿i các ĐiÃu 123 (tái giÁt ng°åi), ĐiÃu 125 (tái giÁt ng°åi trong tr¿ng thái tinh th¿n bá kích đáng m¿nh), ĐiÃu 126 (Tái giÁt ng°åi do v°ÿt quá giãi h¿n phòng vá chính đáng hoặc do v°ÿt quá mức c¿n thiÁt khi bÃt giÿ ng°åi ph¿m tái), ĐiÃu 227 (tái vi ph¿m quy đánh và nghiên cứu, thăm dò khai thác tài nguyên) , ĐiÃu 277 (tái vi ph¿m quy đánh và điÃu khiÅn tàu bay), ĐiÃu 278 (tỏi cn trỗ giao thụng ồng khụng), ĐiÃu 279 (tái đ°a vào sử dāng tàu bay, thiÁt bá bÁo đÁm ho¿t đáng bay không đÁm bÁo an toàn) , ĐiÃu 280 (tái điÃu đáng hoặc giao cho ng°åi không đă điÃu kián điÃu khiÅn tàu bay), ĐiÃu 282 (tái chiÁm đo¿t tàu bay, tàu biÅn), ĐiÃu 283 (tái điÃu khiÁn tàu bay vi ph¿m quy đánh và hàng không căa n°ãc Cáng hòa xã hái chă nghĩa Viát Nam, ĐiÃu 284 (tái điÃu khiÅn ph°¢ng tián hàng hÁi vi ph¿m quy đánh và hàng hÁi căa n°ãc cáng hòa xã hái chă nghĩa Viát Nam), ĐiÃu 286 (tái phát tán ch°¢ng trình tin hãc gây h¿i cho ho¿t đơng căa m¿ng mỏy tớnh, mng viòn thụng, phÂng tiỏn iỏn t), iu 287 (Tỏi cn trỗ hoc gõy rỏi lon hot ỏng căa m¿ng máy tính, m¿ng vißn thơng, ph°¢ng tián đián tử), ĐiÃu 288(Tái đ°a hoặc sử dāng trái phép thơng tin m¿ng máy tính, m¿ng vißn thơng) , ĐiÃu 337 (Tái cá ý làm lá bí mÁt nhà n°ãc; tái chiÁm đo¿t, mua bán hoặc tiêu hăy vÁt hoặc tài liáu bí mÁt nhà n°ãc), ĐiÃu 368 (Tái truy cứu trách nhiám hình sā ng°åi khơng có tái), ĐiÃu 369 (Tái khơng truy cứu trách nhiám hình sā ng°åi có tái), ĐiÃu 370 (t¿o ra bÁn án trái pháp luÁt), ĐiÃu 371 ( tái ra quyÁt đánh trái pháp luÁt), ĐiÃu 399 (tái đ¿u hàng đách) và ĐiÃu 400 (tái khai báo hoặc tā nguyán làm viác cho đách khi bá bÃt làm tù binh) căa Bá luÁt hình sā;

d) Các tái ph¿m đ°ÿc thāc hiỏn ỗ ngoi lónh th nóc Cỏng hũa xó hỏi chă nghĩa Viát Nam.=

</div><span class="text_page_counter">Trang 27</span><div class="page_container" data-page="27">

<b>– Trong tá tÿng dân sā theo ĐiÁu 35 Bß lu¿t tá tÿng dân sā 2015 quy đánh </b>

<1. Tòa án nhân dân cÃp huyán có thÁm quyÃn giÁi quyÁt theo thă tāc s¢ thÁm nhÿng tranh chÃp sau đây:

a) Tranh chÃp và dân sā, hơn nhân và gia đình quy đánh t¿i ĐiÃu 26 và ĐiÃu 28 căa Bá luÁt này, trừ tranh chÃp quy đánh t¿i khoÁn 7 ĐiÃu 26 căa Bá luÁt này;

b) Tranh chÃp và kinh doanh, th°¢ng m¿i quy đánh t¿i KhoÁn 1 ĐiÃu 30 căa Bá luÁt này, ví dā: <1. Tranh chÃp phát sinh trong ho¿t đáng kinh doanh, th°¢ng m¿i giÿa cá nhân, tổ chức có đăng ký kinh doanh vãi nhau và đÃu có māc đích lÿi nhn.

Tranh chÃp và quyn sỗ hu trớ tuỏ, chuyn giao cụng nghỏ gia cá nhân, tổ chức vãi nhau và đÃu có māc đích lÿi nhn.

Tranh chÃp giÿa cơng ty vãi các thành viên căa công ty; tranh chÃp giÿa công ty vãi ng°åi quÁn lý trong công ty trách nhiám hÿu h¿n hoặc thành viên Hái đồng quÁn trá, giám đác, tổng giám đác trong công ty cổ ph¿n, giÿa các thành viên căa công ty vãi nhau liên quan đÁn viác thành lÁp, ho¿t đáng, giÁi thÅ, sáp nhÁp, hÿp nhÃt, chia, tách, bàn giao tài sÁn căa công ty, chun đổi hình thức tổ chức căa cơng ty.

Các tranh chÃp khác và kinh doanh, th°¢ng m¿i, trừ tr°ång hÿp thuác thÁm quyÃn giÁi quyÁt căa c¢ quan, tổ chức khác theo quy đánh căa pháp luÁt.=

c) Tranh chÃp và lao đáng quy đánh t¿i ĐiÃu 32 căa Bá luÁt này.&.

4. Tòa án nhân dân cÃp hun n¢i c° trú căa cơng dân Viát Nam hăy viác kÁt hôn trái pháp luÁt, giÁi quyÁt viác ly hôn, các tranh chÃp và quyÃn và nghĩa vā căa vÿ chồng, cha mẹ và con, và nhÁn cha, mẹ, con, nuôi con nuôi và giám há gia cụng dõn Viỏt Nam c trỳ ỗ khu vc biên giãi vãi công dân căa n°ãc láng giÃng cùng c trỳ ỗ khu vc biờn giói vói Viỏt Nam theo quy đánh căa Bá luÁt này và các quy đánh khác căa pháp luÁt Viát Nam.=

<b>– Trong tá tÿng hành chính theo ĐiÁu 31 Lu¿t tá tÿng hành chính năm 2015 quy đánh </b>

<Tịa án cÃp huyán giÁi quyÁt theo thă tāc s¢ thÁm nhÿng khiÁu kián sau đây: 1. KhiÁu kián quyÁt đánh hành chính, hành vi hành chính căa c¢ quan hành chính nhà n°ãc từ cÃp huyán trỗ xuỏng trờn cựng phm vi ỏa giói hnh chớnh vãi Tịa án hoặc căa ng°åi có thÁm qun trong c¢ quan hành chính nhà n°ãc đó, trừ qut đánh hành chính, hành vi hành chính căa Ăy ban nhân dân cÃp huyán, Chă tách Ăy ban nhân dân cÃp huyán.

2. KhiÁu kián quyÁt đánh kỷ luÁt buác thôi viác căa ng°åi đứng đ¿u c¢ quan, tổ chức từ cp huyỏn trỗ xuỏng trờn cựng phm vi ỏa giói hành chính vãi Tịa án đái vãi cơng chức thc thÁm qun qn lý căa c¢ quan, tổ chức đó.

3. KhiÁu kián danh sách cử tri căa c¢ quan lÁp danh sách cử tri trên cùng ph¿m vi đáa giãi hành chính vãi Tịa án.=

Hai là, giÁi qut viác khác theo quy đánh căa pháp luÁt.

ĐiÅn hình là giÁi quyÁt các yêu c¿u dân sā (KhoÁn 2, ĐiÃu 35 Bá luÁt tá tāng dân sā năm 2015)

</div><span class="text_page_counter">Trang 28</span><div class="page_container" data-page="28">

<2. Tòa án nhân dân cÃp huyán có thÁm quyÃn giÁi quyÁt nhÿng yêu c¿u sau đây:

a) Yêu c¿u và dân sā quy đánh t¿i các KhoÁn 1, 2, 3, 4, 6, 7, 8, 9 và 10 ĐiÃu 27 căa Bá luÁt này;

b) Yêu c¿u và hơn nhân và gia đình quy đánh t¿i các KhoÁn 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 10 và 11 ĐiÃu 29 căa Bá luÁt này;

c) Yêu c¿u và kinh doanh, th°¢ng m¿i quy đánh t¿i KhoÁn 1 và khoÁn 6 ĐiÃu 31 căa Bá luÁt này;

d) Yêu c¿u và lao đáng quy đánh t¿i KhoÁn 1 và KhoÁn 5 ĐiÃu 33 căa Bá luÁt này.=

Hián nay, sá l°ÿng tòa án nhân dân cÃp huyán là rÃt lãn và đang có xu h°ãng gia tăng do nhu c¿u chia tách, thành lÁp các đ¢n vá hành chính cÃp hun mãi, t°¢ng ứng vãi 705 đ¢n vá hành chính cÃp hun là 705 tịa án cp huyỏn. V c sỗ vt cht ca cỏc Tũa án, do trong thåi gian dài ch°a đ°ÿc quan tâm đúng mức và do tình hình chia tách đáa giãi hnh chớnh cp huyỏn, nờn hiỏn nay tr sỗ lm viác và hái tr°ång xét xử căa nhiÃu Tòa án, nht l ỗ cp huyỏn cũn thiu thỏn, cht chỏi, thÁm chí có đ¢n vá v¿n ch°a đ°ÿc cÃp đÃt xõy dng tr sỗ m phi thuờ nÂi lm viác và hái tr°ång xét xử

Vì Tịa án cÃp huyán đ°ÿc tổ chức dàn trÁi theo các đ¢n vá hành chính cÃp huyán, nên sá l°ÿng các vā viác giÁi quyÁt căa Tòa phā thuác vào đặc điÅm dân sá, mức đá phát triÅn kinh tÁ-xã hái, tình hình tái ph¿m, các tranh chÃp dân sā, th°¢ng m¿i, xÁy ra trên từng đáa bàn, do đó có sā chênh lách giÿa Tịa án huyán này và tòa án huyán khác trong cùng mát tßnh hoặc giÿa Tịa hun căa tßnh này và Tịa án hun căa tßnh khác.

Tuy nhiên, v c bn, c sỗ vt cht ca Tũa án nhân dân huyán ngày càng đ°ÿc bÁo đÁm, phāc vā cho công tác xét xử, đái ngũ cán bá, công chức ngành ngày càng nâng cao và sá l°ÿng- có 8.593 ng°åi (3.813 ThÁm phán), Và trình đá chun mơn nghiáp vā và lý ln chính trá, 20% ThÁm phán Tịa án cÃp hun có trình đá cử nhân chính trá hoặc cao cÃp lý luÁn chính trá , và phÁm chÃt đ¿o đức, 100% ThÁm phán Tòa án nhân dân các cÃp là ĐÁng viên ĐÁng cáng sÁn Viát Nam, đa sá đáp ứng yêu c¿u, tiêu chuÁn và phÁm chÃt đ¿o đức đái vãi ng°åi cán bá, ĐÁng viên theo quy đánh căa Trung °¢ng, đáp ứng đ°ÿc địi hßi căa cơng viác.

ĐÅ ho¿t đáng xét xử căa Tòa án nhân dân cÃp huyán đ°ÿc bÁo đÁm, c¿n thāc hián các giÁi pháp sau: đà cao trách nhiám, thāc hián tát h¢n nguyên tÃc HiÁn đánh và tôn trãng, bÁo vá quyÃn con ng°åi, quyÃn công dân; đÁm bÁo áp dāng pháp luÁt mát cách tháng nhÃt; Kián toàn tổ chức và đái ngũ cán bá Tịa án các cÃp; làm tát cơng tác tun chãn, đào t¿o, quy ho¿ch, bổ nhiám, tinh giÁn biên chÁ; nâng cao chÃt l°ÿng đái ngũ cán bá, công chức, viên chức Tòa án nhân dân các cÃp; Căng cá v hiỏn i húa c sỗ vt cht cho cỏc Tịa án;, tăng c°ång ứng dāng cơng nghá thơng tin và trao đổi

<i><b>kinh nghiám, hÿp tác quác tÁ phāc vā cho ho¿t đáng xét xử căa Tòa án. b. Thẩm quyền của Tòa án nhân dân cấp Tỉnh </b></i>

Tòa ỏn nhõn dõn tònh, thnh phỏ trc thuỏc trung Âng có nhiám vā, quyÃn h¿n hay thÁm quyÃn nh° sau:

</div><span class="text_page_counter">Trang 29</span><div class="page_container" data-page="29">

<b>Mòt l, s thm v viòc theo quy đánh cāa pháp lu¿t + Trong tá tÿng hình sā: </b>

< Tịa án nhân dân cÃp tßnh xét xử s¢ thÁm nhÿng vā án: Vā án hình sā và các tái ph¿m khơng thc thÁm qun căa Tịa án nhân dân cÃp hun; Vā án hình sā có bá cáo, bá h¿i, đ°¢ng s ỗ nóc ngoi hoc tài sÁn có liên quan n v ỏn ỗ nóc ngoi; Vā án hình sā thuác thÁm quyÃn xét xử căa Tịa án nhân dân cÃp hun nh°ng có nhiÃu tình tiÁt phức t¿p khó đánh giá, tháng nhÃt và tính chÃt vā án hoặc liên quan đÁn nhiÃu cÃp, nhiÃu ngành; vā án mà bá cáo là ThÁm phán, KiÅm sát viên, ĐiÃu tra viên, cán bá lãnh đ¿o ch chỏt ỗ huyỏn, qun, thỏ xó, thnh phỏ thuỏc tònh, thnh phỏ thuỏc thnh phỏ trc thuỏc trung Âng, ng°åi có chức sÃc trong tơn giáo hoặc có uy tín cao trong dân tác ít ng°åi.= theo KhoÁn 2, ĐiÃu 268 Bá luÁt Tá tāng hình sā 2015

< Bỏ cỏo phm tỏi ỗ nóc ngoi nu xột x ç Viát Nam thì Tịa án nhân dân cÃp tßnh nÂi c trỳ cuỏi cựng ca bỏ cỏo ỗ trong n°ãc xét xử. NÁu khơng xác đánh đ°ÿc n¢i c° trỳ cuỏi cựng ỗ trong nóc ca bỏ cỏo thỡ tùy tr°ång hÿp, Chánh án Tòa án nhân dân tái cao ra quyÁt đánh giao cho Tòa án nhân dân thành phá Hà Nái hoặc Tòa án nhân dân thành phá Hồ Chí Minh hoặc Tịa án nhân dân thành phá Đà Nẵng xét xử.= Theo KhoÁn 2, ĐiÃu 269, Bá luÁt Tá tāng hình sā 2015

b) Yêu c¿u và dân sā, hơn nhân và gia đình, kinh doanh, th°¢ng m¿i, lao đáng quy đánh t¿i các ĐiÃu 27, 29, 31 và 33 căa Bá luÁt này, trừ nhÿng yêu c¿u thuác thÁm quyÃn giÁi quyÁt căa Tòa án nhân dân cÃp huyán quy đánh t¿i KhoÁn 2 và KhoÁn 4 ĐiÃu 35 căa Bá luÁt

c) Tranh chÃp, yờu cu m cú Âng s hoc ti sn ỗ n°ãc ngoài hoặc c¿n phÁi ăy thác t° pháp cho c¢ quan đ¿i dián n°ãc Cáng hịa xã hái chă ngha Viỏt Nam ỗ nóc ngoi, cho Tũa ỏn, c quan có thÁm qun căa n°ãc ngồi khơng thc thÁm quyÃn giÁi quyÁt căa Tòa án nhân dân cÃp huyán, trừ tr°ång hÿp Tịa án nhân dân cÃp hun n¢i c° trú căa công dân Viát Nam hăy viác kÁt hôn trái pháp luÁt, giÁi quyÁt viác ly hôn, các tranh chÃp và quyÃn và nghĩa vā căa vÿ chồng, cha mẹ và con, và nhÁn cha, mẹ, con, nuôi con nuôi và giám há giÿa công dân Viát Nam c trỳ ỗ khu vc biờn giói vói cụng dõn ca nóc lỏng ging cựng c trỳ ỗ khu vc biên giãi vãi Viát Nam theo quy đánh căa Bá luÁt này và các quy đánh khác căa pháp luÁt Viát Nam.

Tịa án nhân dân cÃp tßnh có thÁm quyÃn giÁi quyÁt theo thă tāc s¢ thÁm nhÿng vā viác dân sā thuác thÁm quyÃn giÁi quyÁt căa Tòa án nhân dân cÃp huyán quy đánh t¿i ĐiÃu 35 căa Bá luÁt này mà Tòa án nhân dân cÃp tßnh tā mình lÃy lên đÅ giÁi qut khi xét thÃy c¿n thiÁt hoặc theo đà nghá căa Tòa án nhân dân cÃp huyán.= theo ĐiÃu 37 Bá luÁt Tá tāng dân sā 2015

<b>+ Trong tá tÿng hành chính: </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 30</span><div class="page_container" data-page="30">

Theo ĐiÃu 32 LuÁt Tá tāng hành chính năm 2015Tịa án cÃp tßnh giÁi quyÁt theo thă tāc s¢ thÁm nhÿng khiÁu kián sau đây:

<1. KhiÁu kián quyÁt đánh hành chính, hành vi hành chính căa bá, c¢ quan ngang bá, c¢ quan thc Chính phă, Văn phịng Chă tách n°ãc, Văn phịng Qc hái, KiÅm tốn nhà n°ãc, Tòa án nhân dân tái cao, Vián kiÅm sát nhân dân tái cao và quyÁt đánh hành chính, hành vi hành chính căa ng°åi có thÁm qun trong c¢ quan ú m ngồi khỗi kiỏn cú nÂi c trỳ, nÂi lm viỏc hoc tr sỗ trờn cựng phm vi ỏa giói hnh chớnh vói Tũa ỏn; trồng hp ngồi khỗi kián khơng có n¢i c° trú, n¢i làm viác hoặc tr sỗ trờn lónh th Viỏt Nam thỡ thm quyn giÁi qut thc Tịa án n¢i c¢ quan, ng°åi có thÁm qun ra qut đánh hành chính, có hành vi hành chính.

2. KhiÁu kián quyÁt đánh hành chính, hành vi hành chính căa c¢ quan thc mát trong các c¢ quan nhà n°ãc quy đánh t¿i khoÁn 1 ĐiÃu này và quyÁt đánh hành chính, hành vi hành chính căa ng°åi có thÁm qun trong c¢ quan đó mà ngồi khỗi kiỏn cú nÂi c trỳ, nÂi lm viỏc hoc tr sỗ trờn cựng phm vi ỏa giói hnh chớnh vói Tũa ỏn; trồng hp ngồi khỗi kiỏn khụng cú nÂi c trỳ, nÂi lm viỏc hoc tr sỗ trên lãnh thổ Viát Nam thì thÁm quyÃn giÁi quyÁt thc Tịa án n¢i c¢ quan, ng°åi có thÁm qun ra qut đánh hành chính, có hành vi hành chính.

3. KhiÁu kián quyÁt đánh hành chính, hành vi hành chớnh ca c quan nh nóc cp tònh trờn cựng ph¿m vi đáa giãi hành chính vãi Tịa án và căa ng°åi có thÁm qun trong c¢ quan nhà n°ãc đó.

4. KhiÁu kián qut đánh hành chính, hành vi hành chính căa Ăy ban nhân dân cÃp huyán, Chă tách Ăy ban nhân dân cÃp huyán trên cùng ph¿m vi đáa giãi hành chính vãi Tịa án.

5. KhiÁu kián quyÁt đánh hành chính, hành vi hành chính căa c¢ quan đ¿i dián căa n°ãc Cáng hịa xã hái ch ngha Viỏt Nam ỗ nóc ngoi hoc ca ngồi cú thm quyn trong c quan ú m ngồi khỗi kián có n¢i c° trú trên cùng ph¿m vi đáa giói hnh chớnh vói Tũa ỏn; trồng hp ngồi khỗi kián khơng có n¢i c° trú t¿i Viát Nam thì Tịa án có thÁm qun là Tịa án nhân dân thành phá Hà Nái hoặc Tòa án nhân dân thành phá Hồ Chí Minh.

6. KhiÁu kián quyÁt đánh kỷ lt bc thơi viác căa ng°åi đứng đ¿u c¢ quan, t chc cp tònh, bỏ, ngnh trung Âng m ngồi khỗi kiỏn cú nÂi lm viỏc khi bỏ k lut trên cùng ph¿m vi đáa giãi hành chính vãi Tịa án.

7. KhiÁu kián quyÁt đánh giÁi quyÁt khiÁu n¿i và quyÁt đánh xử lý vā viác c¿nh tranh mà ngồi khỗi kiỏn cú nÂi c trỳ, nÂi lm viỏc hoc tr sỗ trờn cựng phm vi ỏa giói hnh chính vãi Tịa án.

8. Tr°ång hÿp c¿n thiÁt, Tịa án cÃp tßnh có thÅ lÃy lên giÁi qut vā án hành chính thc thÁm qun giÁi qut căa Tịa án cÃp huyán theo quy đánh t¿i ĐiÃu 31 căa LuÁt này.=

<b>Hai là, phúc thÁm vÿ vißc mà bÁn án, quy¿t đánh s¢ thÁm cāa Tịa án nhân dân huyòn, qun, thỏ xó, thnh phỏ thuòc tònh v tÂng Âng cha cú hiòu lc phỏp lut bỏ khỏng cỏo, kháng nghá theo quy đánh cāa pháp lu¿t. </b>

+ Trong Tá tāng hình sā: Tịa án nhân dân cÃp tßnh có thÁm quyÃn xét xử phúc thÁm bÁn án, quyÁt đánh căa Tòa án nhân dân cÃp huyán bá kháng cáo, kháng nghá. Tòa án cÃp phúc thÁm xem xét ph¿n nái dung căa bÁn án, quyÁt đánh bá kháng cáo, kháng

</div><span class="text_page_counter">Trang 31</span><div class="page_container" data-page="31">

nghá. NÁu xét thÃy c¿n thiÁt, có thÅ xem xét các ph¿n khác căa bÁn án, quyÁt đánh không bá kháng cáo, kháng nghá. (KhoÁn 1, ĐiÃu 344; ĐiÃu 345 Bá luÁt tá tāng hình sā 2015).

+ Trong Tá tāng dân sā: thÁm quyÃn phúc thÁm đ°ÿc quy đánh dành cho các Tòa chuyên trách Tòa án nhân dân cÃp tßnh (Tịa dân sā, tịa gia đình và ng°åi ch°a thành niên, Tịa kinh tÁ, Tịa lao đáng )- ĐiÃu 38 Bá luÁt Tá tāng dân sā 2015

<b>Ba là, kiÃm tra bÁn án, quy¿t đánh đã có hißu lāc pháp lu¿t cāa Tịa án nhân dân huyßn, qu¿n, thá xã, thành phá thußc tònh v tÂng Âng, </b>

Khi phỏt hiỏn cú vi phm pháp lt hoặc có tình tiÁt mãi theo quy đánh căa luÁt tá tāng thì kiÁn nghá vãi Chánh án Tòa án nhân dân cÃp cao, Chánh án Tòa án nhân dân tái cao xem xét, kháng nghá. ĐiÃu này cũng hồn tồn hÿp lý, khi Tịa án nhân dân cÃp hun là c¢ quan cÃp d°ãi trāc tiÁp, vì vÁy, mãi sai ph¿m trong tá tāng c¿n đ°ÿc Tòa án nhân dân tßnh phát hián và kháng nghá lên c¢ quan có thÁm qun đÅ giÁi quyÁt.

<b>Bán là, giÁi quy¿t vißc khác theo quy đánh cāa pháp lu¿t: giÁi quy¿t vißc dân sā theo quy đánh cāa Bß lu¿t tá tÿng dân sā, Bß lu¿t dân sā </b>

Ví dā nh° tun bá mÃt tích hoặc đã chÁt; quyÁt đánh cho thi hành bÁn án n°ãc ngoài t¿i Viát Nam; quyÁt đánh cho thi hành phán quyÁt căa Trãng t¿i th°¢ng m¿i; hăy kÁt hôn trái pháp luÁt; yêu c¿u chÃm dứt viác ni con;&

Vai trị căa Tịa án nhân dân tßnh đ°ÿc thÅ hián rõ thơng qua viác thāc hián nhiám vā, quyÃn h¿n căa các Tòa chun trách căa Tịa án nhân dân tßnh bao gồm: Tịa hình sā, Tịa dân sā; Tịa hành chính; Tịa kinh tÁ; Tịa lao đáng; Tịa gia đình và ng°åi ch°a thành niên hoặc tòa khác (tùy thuác vào thāc tißn xét xử t¿i các Tịa án nhân dân tònh, thnh phỏ trc thuỏc trung Âng).

Hiỏn nay, hỏ tháng tịa án nhân dân tßnh đã đ°ÿc tổ chức 63/63 tònh, thnh phỏ trc thuỏc trung Âng, ang l cánh tay nái dài cho há tháng Tòa án nhằm đÁm bÁo đ°ÿc chức năng xét xử, bÁo vá quyÃn con ng°åi, bÁo vá lÿi ích căa đÃt n°ãc. Tịa án nhân dân tßnh vừa ho¿t đáng mát cách đác lÁp, vừa phā thuác trong mái quan há vãi cÁ há tháng.

<b>3. ThÁm quyÁn theo lãnh thổ và thÁm quyÁn theo sā lāa chãn a. ThÁm quyÁn theo lãnh thổ </b>

ThÁm qun căa Tịa án là tồn bá qun do pháp lt quy đánh, theo đó Tịa án

<b>đ°ÿc tiÁn hành xem xét, giÁi quyÁt nhÿng vā viác cā thÅ theo quy đánh pháp luÁt. Ý nghĩa căa viác xác đánh đ°ÿc thÁm quyÃn căa Tòa án: </b>

– Tránh đ°ÿc sā chồng chéo nhiám vā, t¿o điÃu kián cho Tịa án xét xử nhanh chóng và đúng đÃn vãi tính chÃt căa vā viác

– Tránh tình tr¿ng giÁi quyÁt không đúng thÁm quyÃn hoặc đùn đÁy trách nhiám giÿa các Tòa án.

– Xác đánh đ°ÿc các điÃu kián chuyên môn, nghiáp vā c¿n thiÁt căa đái ngũ cán bá.

– Tránh đ°ÿc vā viác bá hăy đÅ xét xử l¿i gây mÃt thåi gian, tổn phí vÁt chÃt.

</div><span class="text_page_counter">Trang 32</span><div class="page_container" data-page="32">

– T¿o điÃu kián thuÁn lÿi cho viác thi hành án dân sā, chuyÅn giao bÁn án, quyÁt đánh, giÁi thích bÁn án, quyÁt đánh.

– T¿o điÃu kián thuÁn lÿi cho các đ°¢ng sā trong viác tham gia bÁo vá quyÃn và lÿi ích hÿp pháp căa mình tr°ãc Tịa án.

Và ngun tÃc viác phân đánh thÁm quyÃn căa Tòa án theo lãnh thổ phÁi đ°ÿc tiÁn hành dāa trên c¢ sỗ bo m viỏc gii quyÁt vā viác dân sā căa Tịa án đ°ÿc nhanh chóng, đúng đÃn, bÁo đÁm viác bÁo vá lÿi ích căa Nhà n°ãc, qun và lÿi ích hÿp pháp căa các đ°¢ng sā nh°ng v¿n đÁm bÁo Tịa án có thÁm qun giÁi quyÁt là Tòa án thuÁn lÿi nhÃt cho viác tham gia tá tāng căa đ°¢ng sā, là Tịa án có điÃu kián thuÁn lÿi nhÃt đÅ giÁi quyÁt vā án. Và căn bÁn các quy đánh và thÁm quyÃn theo lãnh thổ t¿i ĐiÃu 39 và ĐiÃu 40 Bá luÁt Tá tāng dân sā năm 2015 đã kÁ thừa các quy đánh tr°ãc đây. Tuy nhiên, cũng có nhÿng điÅm khác biát nhÃt đánh.

Ví dā nh° quy đánh t¿i điÅm c KhoÁn 1 ĐiÃu 39 Bá luÁt Tá tāng dân sā năm 2015 thì theo h°ãng cā thÅ h¢n là <Đái t°ÿng tranh chÃp là bÃt đáng sÁn thỡ chò Tũa ỏn nÂi cú bt ỏng sn cú thÁm quyÃn giÁi quyÁt=. Quy đánh này căa Bá luÁt Tá tāng dân sā năm 2015 d°ång nh° đã đi theo h°ãng giãi h¿n h¢n thÁm qun căa Tịa án nÂi cú bt ỏng sn chò ỏi vói trồng hp có đái t°ÿng tranh chÃp là bÃt đáng sÁn chứ không bao hàm cÁ tr°ång hÿp tranh chÃp và quyÃn tài sÁn liên quan đÁn bÃt đáng sÁn. Quy đánh này là hÿp lý Tịa án n¢i có bÃt đáng sÁn là Tịa án có điÃu kián thn lÿi h¢n cÁ trong viác tiÁn hành các bián pháp xác minh, đÁm bÁo cho viác giÁi quyÁt vā kián sát vãi thāc tÁ sā viác nh° xem xét, thÁm đánh t¿i chß (xác minh thāc đáa); tiÁn hành đánh giá tài sÁn; thu thÁp tài liáu từ c¢ quan nhà đÃt& Hián nay, Bá luÁt tá tāng dân sā 2015 ch°a có mát quy đánh có tính đánh nghĩa chính thức nh° thÁ nào là tr°ång hÿp <đái t°ÿng tranh chÃp là bÃt đáng sÁn= đÅ khi vÁn dāng có thÅ bao qt và xác đánh chính xác Tịa án có thÁm quyÃn đái vãi các tranh chÃp dân sā.

Ngoài ra, điÅm b KhoÁn 1 ĐiÃu 39 Bá luÁt tá tāng dân sā 2015 quy đánh: <Các đ°¢ng sā có quyÃn tā thßa thuÁn vãi nhau bằng văn bÁn yêu c¿u Tịa án n¢i c° trú, làm viác căa ngun đ¢n&=. Nh° vÁy, quyÃn tā đánh đo¿t căa các đ°¢ng sā đã đ°ÿc pháp luÁt đà cao, tôn trãng, theo đó nÁu bá đ¢n đồng ý vãi ngun đ¢n và viác giÁi qut vā án t¿i Tịa án ngun đ¢n c° trú làm viác thì Tịa án đó khơng đ°ÿc từ chái thā lý. Tuy nhiên, đái vãi tranh chÃp mà đái t°ÿng tranh chÃp là bÃt đáng sÁn thì các bên khơng đ°ÿc thßa thn mà v¿n là Tòa án n¢i có bÃt đáng sÁn giÁi quyÁt. Bên c¿nh các quy đánh và xác đánh thÁm quyÃn nh° trên thì đÅ đÁm bÁo thuÁn tián cho nguyên đ¢n trong viác tham gia tá tāng, t¿i điÅm b khoÁn 1 ĐiÃu 39 Bá luÁt tá tāng dân sā 2015 quy đánh nguyên đ¢n, ng°åi u c¿u có thÅ lāa chãn Tịa án mà khơng c¿n sā đồng ý căa bá đ¢n, ng°åi yêu c¿u. Quy đánh này hồn tồn phù hÿp vãi thāc tißn, t¿o điÃu kián thuÁn lÿi, linh ho¿t cho chă thÅ khỗi kiỏn thc hiỏn viỏc la chón Tũa ỏn cú thÁm quyÃn giÁi quyÁt cho mình, trao cho hã sā chă đáng trong viác lāa chãn Tòa án giÁi quyÁt tranh chÃp trong mát sá tr°ång hÿp nhÃt đánh nh°: Ngun đ¢n khơng biÁt n¢i c° trú, làm viác, trā sỗ ca bỏ Ân; tranh chp v bi thồng thiỏt h¿i ngoài hÿp đồng;&

b.<b> ThÁm quyÁn theo sā lāa chãn </b>

ThÁm quyÃn giÁi quyÁt tranh chÃp theo lo¿i viác là tổng hÿp các lo¿i vā viác và dân sā mà Tịa án có thÁm quyÃn thā lý và giÁi quyÁt theo thă tāc tá tāng dân sā

</div><span class="text_page_counter">Trang 33</span><div class="page_container" data-page="33">

(TTDS). ThÁm quyÃn và lo¿i viác căa Tòa án s¿ phân đánh vãi nhÿng vā viác dân sā thuác thÁm quyÃn giÁi quyÁt căa c¢ quan khác.

Bá luÁt Tá tāng Dân sā (BLTTDS) năm 2015 đ°ÿc xây dāng dāa trên HiÁn pháp năm 2013 và theo đó ngun tÃc qun u c¿u Tịa án bÁo vá quyÃn và lÿi ích hÿp pháp căa các chă thÅ đ°ÿc ghi nhÁn t¿i ĐiÃu 4 BLTTDS năm 2015. Đáng chú ý là sā bổ sung khoÁn 2 ĐiÃu lt này: <Tịa án khơng đ°ÿc từ chái giÁi qut vā viác dân sā vì lý do ch°a có điÃu luÁt đÅ áp dāng=, đây có thÅ nói là sā thay đổi quan trãng nhÃt căa BLTTDS năm 2015 so vãi BLTTDS năm 2004 (sửa đổi, bổ sung năm 2011) nhằm đÁm bÁo quyÃn con ng°åi, quyÃn công dân, quyÃn tiÁp cÁn công lý căa ng°åi dân đ°ÿc thāc hián.

*ThÁm quyÃn căa Tòa án theo cÃp

Theo quy đánh căa LuÁt Tổ chức Tòa án năm 2014 quy đánh và há tháng tổ chức Tịa án thì TAND cÃp hun và TAND cÃp tßnh có thÁm qun xét xử s¢ thÁm đái vãi các VADS. Do vÁy, viác xác đánh đúng thÁm quyÃn căa Tòa án theo cÃp chßnh là viác xác đánh xem đái vãi mát VADS cā thÅ TAND cÃp huyán hay TAND cÃp tßnh s¿ có thÁm quyÃn giÁi quyÁt. Viác xác đánh thÁm quyÃn căa Tòa án theo cÃp đ°ÿc quy đánh t¿i ĐiÃu 35, 37 BLTTDS năm 2015 dāa trên tính chÃt phức t¿p căa từng lo¿i vā viác, dāa vào điÃu kián c sỗ vt cht, trỡnh ỏ chuyờn mụn nghiỏp v thāc tÁ căa đái ngũ cán bá Tòa án.

sā

Và nguyên tÃc viác phân đánh thÁm quyÃn căa Tòa án theo lãnh thổ phÁi đ°ÿc tiÁn hành da trờn c sỗ bo đÁm viác giÁi quyÁt vā viác dân sā căa Tòa án đ°ÿc nhanh chóng, đúng đÃn, bÁo đÁm viác bÁo vá lÿi ích căa Nhà n°ãc, quyÃn và lÿi ích hÿp pháp căa các đ°¢ng sā nh°ng v¿n đÁm bÁo Tịa án có thÁm qun giÁi qut là Tịa án thuÁn lÿi nhÃt cho viác tham gia tá tāng căa đ°¢ng sā, là Tịa án có điÃu kián thn lÿi nhÃt đÅ giÁi quyÁt vā án. Và căn bÁn các quy đánh và thÁm quyÃn theo lãnh thổ t¿i ĐiÃu 39 và ĐiÃu 40 BLTTDS năm 2015 đã kÁ thừa các quy đánh căa BLTTDS tr°ãc đây. Các tranh chÃp và hơn nhân và gia đình do Lt hơn nhân và gia đình năm 2014, Bá luÁt dân sā năm 2015 điÅu chßnh đÃu thuác. thÁm quyÅn giÁi quyÁt căa Tòa dân sā.

Bên c¿nh các quy đánh và xác đánh thÁm quyÃn nh° trên thì đÅ đÁm bÁo thuÁn tián cho nguyên đ¢n trong viác tham gia tá tāng, t¿i điÅm b khoÁn 1 ĐiÃu 39 Bá luÁt Tá tāng Dân sā 2015 quy đánh nguyên đ¢n, ng°åi u c¿u có thÅ lāa chãn Tịa án mà khơng c¿n sā đồng ý căa bá đ¢n, ng°åi yêu c¿u. Quy đánh này hồn tồn phù hÿp vãi thāc tißn, t¿o điÃu kián thuÁn lÿi, linh ho¿t cho chă thÅ khỗi kiỏn thc hiỏn viỏc la chón Tũa ỏn cú thÁm quyÃn giÁi quyÁt cho mình, trao cho hã sā chă đáng trong viác lāa chãn Tòa án giÁi quyÁt tranh chÃp trong mát sá tr°ång hÿp nhÃt đánh nh°: Ngun đ¢n khơng biÁt n¢i c° trú, làm viác, trā sỗ ca bỏ Ân; tranh chp v bi thồng thiỏt h¿i ngoài hÿp đồng;&

Trong mát sá tr°ång hÿp viác xác đánh thÁm quyÃn theo lãnh thổ gặp khó khăn ví dā trong vā án có nhiÃu bá đ¢n mà n¢i bá đ¢n c° trú, làm viác hoặc có trā sỗ ỗ mỏt nÂi khỏc nhau, hoc trong mỏt v tranh chp bt ỏng sn, cỏc bt ỏng sn ỗ nhiÃu n¢i khác nhau, V.V. hoặc nÁu đÅ Tịa án có thÁm quyÅn theo lãnh thổ giÁi quyÁt s¿

</div><span class="text_page_counter">Trang 34</span><div class="page_container" data-page="34">

khơng thn lÿi cho ngun đ¢n, ng°åi yêu c¿u, trong mát sá tr°ång hÿp lÿi ích căa nguyên đ¢n, ng°åi yêu c¿u phÁi đ°ÿc chú ý bÁo vá, ví dā nh° ngun đ¢n là ng°åi bá bá đ¢n gây thiát h¿i, V.V.. Vì thÁ, ĐiÃu 40 Bá luÁt tá tāng dân sā hián hành đã quy đánh trong mát sá tr°ång hÿp nguyên đ¢n, ng°åi yêu c¿u có qun lāa chãn Tịa án giÁi qut vā viác. Khi áp dāng ĐiÃu 40 Bá luÁt tá tāng dân sā hián hành thì c¿n phÁi chú ý:

- Và nguyên tÃc là phÁi áp dāng ĐiÅu 35, 37 và ĐiÅu 39 Bá luÁt tá tāng dân sā hián hành đÅ xác đánh thÁm qun. Vì vÁy, khi ngun đ¢n chón Tũa ỏn khỗi kiỏn thỡ phi ỏi chiu vãi quy đánh căa ĐiÃu 35, 37 và ĐiÃu 39 Bá luÁt tá tāng dân sā hián hành đÅ xác đánh viác ngun đ¢n lāa chãn Tịa án giÁi qut có đ°ÿc pháp lt cho phép hay khơng? Và có phù hÿp, có thßa mãn điÃu kián đã quy đánh ß ĐiÃu 40 Bá luÁt tá tāng dân sā hián hành hay không? NÁu là tr°ång hÿp bÃt buác phÁi tuân theo quy đánh t¿i ĐiÃu 39 Bá luÁt tá tāng dân sā hián hành thì khơng chÃp nhÁn u c¿u lāa chãn Tịa án căa ngun đ¢n và phÁi áp dāng ĐiÃu 39 Bá luÁt tá tāng dân sā hián hành

Nay anh A cho rằng anh D có ý đánh chiÁm tồn bá nhà đÃt nên có đ¢n khỗi kiỏn yờu cu chia tha k.

Yờu cu :

Theo anh chá, Tịa án cÃp nào có thÁm qun s¢ thÁm vā viác trên?

Có ý kiÁn cho rng anh A phi khỗi kiỏn ti tũa ỏn thnh phá M thuác tßnh TG. Hãy cho biÁt ý kiÁn này đúng hay sai và giÁi thích t¿i sao?

<b>Tồ án có thÁm quy¿n giÁi quy¿t vÿ vißc trên là Toà án nhân dân thành phá H. </b>

Căn cứ vào ĐiÅm a Khn 1 ĐiÃu 33 thì <Tồ án nhân dân hun,thá xã, thành phá thc tßnh có thÁm qun giÁi quyÁt theo thă tāc s¢ thÁm tranh chÃp và dân sā, hơn nhân và gia đình quy đánh t¿i điÃu 25 và điÃu 27 bá luÁt này=.

Theo KhoÁn 5 ĐiÃu 25 Bá luÁt tá tāng dân sā thì <Tranh chÃp và thừa kÁ tài sÁn= là mát trong nhÿng tranh chÃp dân sā thuác thÁm quyÃn giÁi quyÁt căa Tồ án. Tịa án có thÁm qun giÁi qut đái vãi các tranh chÃp và thừa kÁ, trong đó phÁi kÅ đÁn yêu c¿u chia di sÁn thừa kÁ, có thÅ theo di chúc hoặc theo pháp luÁt.

Trong vā viác đà ra, Ơng bà M, N có 4 ng°åi con là A, B, C, D , sau khi qua đåi đÅ l¿i ngơi nhà trên dián tích đÃt 400m2 t¿i ph°ång K, quÁn D, thành phá H. D có há khÁu th°ång trú t¿i thành phá M thuác tßnh TG nh°ng hián đang quÁn lý, sử dāng nhà đÃt cha mẹ đÅ l¿i và có đăng ký t¿m trú t¿i ph°ång K, quÁn D, thành phá H, A cho rằng anh D có ý đánh chiÁm tồn bá nh t nờn cú Ân khỗi kiỏn yờu cu chia thừa

</div>