liên kết giữa hộ nông dân với doanh nghiệp trong kinh doanh nông nghiệp trên địa bàn thành phố hà nội

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (9.11 MB, 210 trang )

<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

<b>HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM</b>

<b>NHÀ XUẤT BẢN HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP - 2021</b>

210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM

Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiLien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiLien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiLien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiLien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiLien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiLien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiLien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiLien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiLien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiLien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiLien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiLien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiLien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiLien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiLien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha Noi

210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

<b>HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM</b>

210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

<b>LỜI CAM ĐOAN </b>

Tôi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tơi, các kết quả nghiên cứu được trình bày trong luận án là trung thực, khách quan và chưa từng dùng để bảo vệ lấy bất kỳ học vị nào.

Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận án đã được cám ơn, các thơng tin trích dẫn trong luận án này đều được chỉ rõ nguồn gốc.

<b> Đàm Quang Thắng </b>

210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

<b>LỜI CẢM ƠN </b>

Trong suốt thời gian học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận án, tôi đã nhận được sự hướng dẫn, chỉ bảo tận tình của các thầy cơ giáo, sự giúp đỡ, động viên của bạn bè, đồng nghiệp và gia đình.

Nhân dịp hồn thành luận án, cho phép tơi được bày tỏ lịng kính trọng và biết ơn sâu sắc GS.TS. Phạm Thị Mỹ Dung đã tận tình hướng dẫn, dành nhiều cơng sức, thời gian và tạo điều kiện cho tơi trong suốt q trình học tập và thực hiện đề tài.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới Ban Giám đốc, Ban Quản lý đào tạo, Bộ môn Kinh tế Tài nguyên và Môi trường, Khoa Kinh tế và Phát triển nông thôn - Học viện Nông nghiệp Việt Nam đã tận tình giúp đỡ tơi trong q trình học tập, thực hiện đề tài và hoàn thành luận án.

Xin chân thành cảm ơn gia đình, người thân, bạn bè, đồng nghiệp đã tạo mọi điều kiện thuận lợi và giúp đỡ tôi về mọi mặt, động viên khuyến khích tơi hồn thành luận án./.

<b>Nghiên cứu sinh </b>

<b>Đàm Quang Thắng </b>

210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

1.1. Tính cấp thiết của đề tài ... 1

1.2. Mục tiêu nghiên cứu ... 3

1.2.1. Mục tiêu chung ... 3

1.2.2. Mục tiêu cụ thể ... 3

1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ... 4

1.3.1. Đối tượng nghiên cứu ... 4

2.1. Cơ sở lý luận về liên kết giữa hộ nông dân với Doanh nghiệp trong kinh doanh nông nghiệp ... 6

2.1.1. Một số khái niệm liên quan đến liên kết giữa hộ nông dân với doanh nghiệp trong kinh doanh nông nghiệp ... 6

123docz.net - File bi loi xin lienhe:

210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">

2.1.2. Vai trò liên kết giữa hộ nông dân và doanh nghiệp trong kinh doanh nông

2.2.1. Kinh nghiệm của một số nước trên thế giới ... 30

2.2.2. Kinh nghiệm về liên kết của hộ nông dân với doanh nghiệp trong kinh doanh nông nghiệp của một số tỉnh trong nước ... 34

2.2.3. Bài học kinh nghiệm rút ra cho Hà Nội ... 37

2.2.4. Tổng quan một số cơng trình nghiên cứu liên quan và khoảng trống nghiên cứu ... 39

Tóm tắt phần 2 ... 43

<b>Phần 3 Phương pháp nghiên cứu ... 44 </b>

3.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu ... 44

3.1.1. Điều kiện tự nhiên của Hà Nội ... 44

3.1.2. Điều kiện kinh tế, xã hội ... 45

3.1.3. Thuận lợi, khó khăn của đặc điểm địa bàn nghiên cứu trong liên kết

nông nghiệp ... 46

3.2. Phương pháp nghiên cỨu ... 47

3.2.1. Tiếp cận nghiên cứu ... 47

3.2.2. Khung nghiên cứu ... 49

3.2.3. Phương pháp nghiên cứu ... 50

3.2.4. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu ... 54

Tóm tắt phần 3 ... 57

<b>Phần 4. Kết quả nghiên cứu và thảo luận ... 58 </b>

4.1. Thực trạng sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp trên địa bàn thành phố Hà Nội ... 58

4.1.1. Thực trạng sản xuất sản phẩm nông nghiệp trên địa bàn thành phố Hà Nội ... 58

123docz.net - File bi loi xin lienhe:

210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

4.1.2. Thực trạng tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp trên địa bàn thành phố Hà Nội ... 64

4.1.3. Các bên liên quan trong kinh doanh nông nghiệp trên địa bàn thành phố

4.2.4. Kết quả và hiệu quả của liên kết giữa hộ nông dân với doanh nghiệp ... 83

4.2.5. Đánh giá với một số loại kinh doanh chủ yếu ... 91

4.2.6. Một số hạn chế trong liên kết giữa hộ nông dân với doanh nghiệp trong kinh doanh nông nghiệp ... 98

4.3. Các yếu tố ảnh hưởng tới liên kết giữa hộ và doanh nghiệp trong kinh doanh nông nghiệp trên địa bàn thành phố Hà Nội ... 100

4.3.1. Các yếu tố bên ngoài ... 100

4.3.2. Các yếu tố thuộc về doanh nghiệp ... 107

4.3.3. Các yếu tố ảnh hưởng từ phía hộ nơng dân tới liên kết giữa hộ với doanh nghiệp ... 110

4.3.4. Phân tích hồi quy các yếu tố ảnh hưởng liên kết của hộ nông dân với doanh nghiệp trong kinh doanh nông nghiệp ... 115

4.4. Định hướng và một số giải pháp thúc đẩy liên kết giữa hộ nông dân với doanh nghiệp trong kinh doanh nông nghiệp trên địa bàn thành phố Hà Nội .. 121

4.4.1. Căn cứ đề xuất thúc đẩy liên kết của hộ nông dân với doanh nghiệp trong kinh doanh nông nghiệp ... 121

4.4.2. Một số giải pháp thúc đẩy liên kết của hộ nông dân với doanh nghiệp trong kinh doanh nông nghiệp ... 122

Tóm tắt phần 4 ... 139

5.1. Kết luận ... 140

5.2. Khuyến nghị ... 142

Danh mục các cơng trình đã cơng bố liên quan đến luận án ... 143

Tài liệu tham khảo ... 144

Phụ lục ... 152

210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

<b>DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT </b>

<b>Tên viết tắt Nghĩa tiếng Việt </b>

NN & PTNT Nông nghiệp và phát triển nông thôn

210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">

<b>DANH MỤC BẢNG </b>

3.1. Phân loại các loại đất nông nghiệp trên địa bàn thành phố Hà Nội giai đoạn

2015-2018 ... 45

3.2. Một số chỉ tiêu tăng trưởng Kinh tế - Xã hội Hà Nội ... 46

3.3. Chọn mẫu điều tra, đánh giá ... 51

3.4. Các khối thông tin thứ cấp chủ yếu cho nghiên cứu ... 51

4.7. Liên kết của hộ với doanh nghiệp trong các giai đoạn kinh doanh ... 75

4.8. Liên kết giữa hộ và doanh nghiệp trong một số hoạt động sản xuất ... 76

4.9. Liên kết của doanh nghiệp với các hộ ... 77

4.10. Liên kết giữa hộ với doanh nghiệp theo một số sản phẩm ... 78

4.11. Liên kết giữa hộ nông dân với các bên liên quan trong kinh doanh nông nghiệp ... 79

4.12. Tổng quát các mơ hình liên kết giữa hộ nơng dân với doanh nghiệp ... 80

4.13. Một số kết quả trong cung ứng và tiêu thụ của doanh nghiệp cho các hộ nông dân tham gia liên kết ... 84

4.14. Phân loại các chuỗi cung ứng năm 2018 ... 86

210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

4.15. Hiệu quả kinh doanh một số sản phẩm của hộ nông dân khi liên kết với

doanh nghiệp ... 87

4.16. Một số đặc điểm của thỏa thuận trong liên kết tiêu thụ quả giá trị cao của thành phố Hà Nội ... 94

4.17. Vai trò của các bên đến thúc đẩy liên kết giữa doanh nghiệp với nông dân... 110

4.18. Quan hệ giữa hình thức tổ chức kinh doanh và liên kết giữa hộ với doanh nghiệp ... 111

4.19. Quan hệ giữa tham gia mơ hình & liên kết giữa hộ với doanh nghiệp ... 113

4.20. Quan hệ giữa các lĩnh vực kinh doanh và liên kết giữa hộ với doanh nghiệp .. 114

4.21. ết quả phân t ch các yếu tố ảnh hưởng từ mơ hình kinh tế lượng ... 116

4.22. Vị trí ảnh hưởng yếu tố đến liên kết trong cung ứng đầu vào ... 116

4.23. Vị tr ảnh hưởng của các yếu tố đến liên kết trong sản xuất ... 117

4.24. Phân tích vị trí ảnh hưởng của các yếu tố đến liên kết trong tiêu thụ ... 118

4.25. Vị trí ảnh hưởng của các yếu tố đến liên kết trong cung ứng đầu vào ... 118

4.26. Ước lượng ảnh hưởng các yếu tố đến tham gia liên kết của hộ nông dân ... 120

4.27. Một số gợi ý về hình thức, cơ chế và lĩnh vực liên kết giữa hộ nông dân và doanh nghiệp ... 123

210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11">

<b>DANH MỤC HÌNH </b>

3.1. Bản đồ hành chính thành phố Hà Nội ... 44

3.2. Khung nghiên cứu liên kết giữa hộ nông dân với doanh nghiệp ... 49

4.1. Liên kết tiêu thụ rau (ĐVT: %) ... 92

4.2. Liên kết tiêu thụ quả (ĐVT: %) ... 95

<b>DANH MỤC BIỂU ĐỒ </b>

<b>TT Tên biểu đồ Trang </b>4.1. Cơ chế liên liên kết giữa hộ với doanh nghiệp trong kinh doanh nông nghiệp ... 73

4.2. Một số lợi ích kinh tế của hộ từ liên kết với doanh nghiệp ... 88

4.3. Một số lợi ích kinh tế của doanh nghiệp từ liên kết với hộ ... 90

<b>DANH MỤC HỘP </b>

<b>TT Tên hộp Trang </b>4.1. Một số cách liên kết giữa hộ nông dân với doanh nghiệp ... 69

4.2. Cũng may chúng tôi quen biết doanh nghiệp ... 89

4.3. Hạn chế trong liên kết giữa nông dân và doanh nghiệp với kinh doanh rau an toàn của Hà Nội ... 93

4.4. Cánh đồng mẫu lớn của Hà Nội ... 101

4.5. Hỗ trợ liên kết của các tổ chức đoàn thể cho Hội viên ... 105

4.6. Nghiên cứu tình huống về Hội chăn ni và tiêu thụ gà M a Sơn Tây ... 106

4.7. Mua t mà giá cũng thấp dù là nông sản sạch ... 109

4.8. Cung cấp và hướng dẫn thông tin của doanh nghiệp ... 109

4.9. Nơng dân cũng có lỗi trong thực hiện hợp đồng... 115

210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 12</span><div class="page_container" data-page="12">

<b>TRÍCH YẾU LUẬN ÁN </b>

<b>Tên tác giả: Đàm Quang Thắng </b>

<b>Tên Luận án: Liên kết giữa hộ nông dân với doanh nghiệp trong kinh doanh nông </b>

nghiệp trên địa bàn thành phố Hà Nội.

<b>Ngành: Kinh tế phát triển Mã số: 9 31 01 05 Tên cơ sở đào tạo: Học viện Nông nghiệp Việt Nam </b>

<b>Mục tiêu nghiên cứu </b>

Đánh giá thực trạng liên kết giữa hộ nông dân với doanh nghiệp trong kinh doanh nông nghiệp, từ đó đề xuất một số các giải pháp thúc đẩy liên kết giữa hộ nông dân với doanh nghiệp trong kinh doanh nông nghiệp trên địa bàn thành phố Hà Nội trong thời gian tới.

<b>Phương pháp nghiên cứu </b>

Điều tra doanh nghiệp và hộ nông dân với bảng hỏi thiết kế sẵn: Tổng số hộ điều tra là 250 hộ được phân bố đều trong 5 xã, bao gồm có 95 hộ trồng cây ăn quả, 67 hộ sản xuất rau, 37 hộ chăn nuôi lợn và 29 hộ chăn nuôi gà. Các hộ được chọn ngẫu nhiên từ danh sách hộ nông dân được cung cấp từ khuyến nông viên của xã, bao gồm chủ yếu là các hộ có quy mô lớn, sản xuất tập trung trong khu quy hoạch với hai dạng là hộ trang trại và hộ gia trại. Tổng số doanh nghiệp điều tra là 30 dựa vào giới thiệu của UBND xã, doanh nghiệp và hộ nông dân. Trong 30 doanh nghiệp điều tra thì có 8 doanh nghiệp thương mại, 2 DN sản xuất và 20 doanh nghiệp tổng hợp. Phương pháp thống kê mơ tả, thống kê so sánh, phân tích mạng lưới xã hội và mơ hình logit nhị phân được s dụng để phân tích và đánh giá.

<b>Kết quả chính và kết luận </b>

Đề tài đã hệ thống hóa cụ thể hệ thống cơ sở lý luận liên quan đến liên kết giữa doanh nghiệp và nông dân. Bên cạnh đó tác giả đưa ra được những kinh nghiệm thực tiễn trong phát triển các hình thức liên kết tiêu thụ nơng sản của các nước trên thế giới và ở một số địa phương ở Việt Nam cho thấy Nhà nước thường đóng vai trị quan trọng trong việc tạo mơi trường phát triển các hình thức liên kết tiêu thụ nơng sản. Bên cạnh đó vai trị của Hợp tác xã (HTX) trong liên kết tiêu thụ nông sản của hộ nông dân được đánh giá cao. Liên kết tiêu thụ nông sản chỉ thực sự phát triển khi có sự phát triển mạnh của ngành công nghiệp chế biến nông sản.

Với nguồn thông tin thứ cấp và sơ cấp từ điều tra 250 hộ nông dân, 30 doanh nghiệp tác giả đã thể hiện rõ thực trạng tình hình liên kết giữa hộ nơng dân (HND) với DN trong DNN trên địa bàn thành phố Hà Nội. Cụ thể tác giả đã chỉ ra một số điểm như sau:

210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 13</span><div class="page_container" data-page="13">

- Liên kết giữa hộ nông dân và doanh nghiệp được phân tích theo q trình kinh doanh. HND Hà Nội đã liên kết với các DN trong các giai đoạn và cả quá trình KDNN nhưng tỷ lệ tham gia thấp và không đồng đều giữa các giai đoạn và lĩnh vực kinh doanh. Liên kết tiêu thụ yếu và không bền vững với 4,5-10% số hộ tham gia. Số lượng sản phẩm tiêu thụ từ liên kết quá ít so với số sản xuất (Quả 0,07 %; Rau 1,62%; Lợn 1,47%; Gia cầm 0,02%; Trứng 1,2%…). Tham gia liên kết của hộ trong trồng trọt thấp hơn nhiều so chăn nuôi, đặc biệt với kinh doanh rau chỉ có 5,9% tham gia liên kết trong cung ứng, 4,5% trong tiêu thụ.

- Nông dân Hà Nội liên kết với doanh nghiệp theo 4 hình thức nhưng phổ biến nhất vẫn là tự liên kết nhưng chưa được quan tâm xem xét. Cơ chế liên kết chủ yếu là khơng chính thức (72% trong cung ứng, 65% trong sản xuất và 87% trong tiêu thụ), liên kết chính thức t nhưng rất lỏng l o, hầu hết là biên bản ghi nhớ. Tỷ lệ liên kết theo hợp đồng rất t nhưng khi đã có hợp đồng thì thực hiện thường ở mức tốt và rất tốt.

- Có nhiều yếu tố ảnh hưởng tới tham gia liên kết của hộ nông dân với doanh nghiệp nhưng có thể chia thành ba nhóm là: Nhóm yếu tố thuộc chính sách của thành phố mà trọng tâm là quản lý liên kết và chương trình đề án nơng nghiệp; Nhóm yếu tố thuộc doanh nghiệp mà trọng tâm là, đặc điểm, khả năng của doanh nghiệp; Nhóm yếu tố thuộc về hộ mà trọng tâm là hình thức tổ chức kinh doanh, hướng kinh doanh, năng lực của hộ và đặc điểm người điều hành kinh doanh hộ.

- Trên cơ sở đánh giá thực trạng và và các nhóm yếu tố nghiên cứu đã đề xuất một số giải pháp thúc đẩy liên kết của hộ nơng dân với doanh nghiệp như: Hồn thiện việc quản lý liên kết trong KDNN của thành phố để có hệ thống quản lý ổn định, thống nhất; Thúc đẩy tham gia liên kết của hộ nông dân với doanh nghiệp trong các chương trình hỗ trợ KDNN bằng cách quy định, thiết kế liên kết linh hoạt để nông dân quyết định chọn liên kết trực tiếp hoặc giá tiếp với doanh nghiệp; Nâng cao vai trò và khả năng của doanh nghiệp trong liên kết với hộ nông dân bằng cách giúp doanh nghiệp tháo gỡ các khó khăn, được tiếp xúc và thỏa thuận trực tiếp với hộ nông dân; Phát triển kinh tế trang trại để tăng số lượng trang trại bằng cách tăng quy mô trang trại hoặc tăng chất lượng kinh doanh đạt tiêu chí kinh tế trang trại; Thúc đẩy các hộ nông dân phát triển kinh doanh chăn nuôi bằng cách đa dạng chăn nuôi, chăn nuôi ứng dụng công nghệ cao (CNC), mở rộng các khu chăn nuôi tập trung; Tăng năng lực kinh doanh cho hộ nông dân lấy trọng tâm là hỗ trợ hộ tăng tài sản kinh doanh và bồi dưỡng người điều hành kinh doanh lâu dài của hộ; Đa dạng hóa liên kết, xác định rõ các quan hệ và nguyên tắc liên kết trong các giai đoạn kinh doanh; Tuyên truyền phổ biến kiến thức và các mơ hình liên kết thành công tới hộ nông dân và doanh nghiệp.

210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 14</span><div class="page_container" data-page="14">

<b>THESIS ABSTRACT </b>

<b>PhD candidate: Dam Quang Thang </b>

<b>Thesis title: Linkages between farming households and enterprises in agribusiness in </b>

Hanoi

<b>Educational organization: Vietnam National University of Agriculture (VNUA) Research Objectives </b>

Evaluate the current status of linkages between farming households and enterprises in agribusiness, then propose some solutions to promote the linkages between farming households and enterprises in agribusiness in Hanoi in the coming time.

<b>Materials and Methods </b>

The study conducted interviews with enterprises and farmer households using designed questionnaires: The total number of surveyed households was 250 households, evenly distributed in 5 communes, including 95 households growing fruit trees, 67 households producing vegetables, 37 households raising pig raising, and 29 households raising chicken. Households were selected randomly from the farming household list provided by the commune's agricultural extension workers, consisting mainly of large-scale, concentrated production households in the planning area with two types of farm households and family farming households. The total number of surveyed enterprises was 30; these enterprises were selected based on the recommendation of the Communal People’s Committee, enterprises and farming households. Among the 30 enterprises surveyed, there were 8 commercial enterprises, 2 manufacturing enterprises, and 20 general enterprises. Descriptive statistical method, comparative statistics, social network analysis and binary logit model were employed for analysis and evaluation.

<b>pre-Main findings and Conclusions </b>

The research has provided literature review on the linkages between businesses and farmers. In addition, the author gives practical experiences in developing various forms of linkages in agricultural product consumption of countries around the world and in some localities in Vietnam, which shows that the State often plays an important role in creating an environment to develop different forms of linkages in agricultural products consumption. In addition, the role of the cooperatives in linking farm produce consumption is highly appreciated. Linkages in agricultural product consumption would only develop when there is a strong development of the agricultural product processing industry.

With the secondary and primary data sources from the surveys of 250 farmer households, and 30 enterprises, the authors clearly present the situation of the linkages between farmer households and enterprises in agribusiness in Hanoi. Specifically, the author has pointed out some main findings as follows:

210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 15</span><div class="page_container" data-page="15">

- The linkages between farmer households and enterprises were analyzed according to business processes. Hanoi farmer households have collaborated with enterprises in both phases and processes of agribusinesses, but the participation rate is low and uneven between stages and business sectors. The consumption linkage is weak and unsustainable with 4.5-10% of households participating in the lingkage. The number of products consumed from the linkage is too small as compared with the total number of production (0.07% of fruits; 1.62% of vegetables; 1.47% of pigs; 0.02% of poultry; and 1.2% of eggs, etc.). Household linkage in cultivation is much lower than in animal husbandry, especially with vegetable trading, only 5.9% participate in the linkage in supply, and 4.5% in consumption.

- Hanoi farmers collaborate with enterprises in 4 forms, but the most popular is self-association but not yet concerned greatly. The main linkage mechanism is informal (72% in supply, 65% in production, and 87% in consumption), the formal linkages are not common but very loose, mostly in the form of memoranda. The percentage of contractual likages is very small but when there is a contract, the execution is usually good and very good.

- There are many factors affecting the participation in linkages of farmers with enterprises, which can be divided into three main groups: Factors belong to the provincial policy of which the focus is on linkage management and agriculture project programs; Factors belong to the enterprises of which focus is on the characteristics and capabilities of the enterprise; Factors belong to the households of which the focus is on the form of business organization, business direction, capacity of the household and characteristics of the household business operator.

- On the basis of the assessment of the current situation and groups of research factors, the study proposed a number of solutions to promote the association of farmers with enterprises such as: Improving the management of linkages in the agribusiness in the province to achieve stable and unified management system; Promoting linkages between farmers and businesses in the agribusiness supporting programs by regulating and designing flexible linkages so that farmers are able to decide to choose direct or indirect linkages with firms; Enhancing the role and capacity of businesses in collaborating with farming households by helping businesses overcome difficulties, contact and negotiate directly with farmers; Developing farming economy to increase the number of farms by increasing farm size or increasing the quality of business to meet farm economic criteria; Promoting farming households to develop livestock businesses by diversifying livestock, raising livestock with high-tech applications, and expanding concentrated livestock areas; Increasing business capacity for farmer households with the focus on supporting households to increase business assets and fostering long-term business operators of households; Diversifying linkages and clearly defining relationships and association principles in different business stages; and Disseminating knowledge and successful linkage models to farmers and businesses.

210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 16</span><div class="page_container" data-page="16">

<b>PHẦN MỞ ĐẦU </b>

<b>1.1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI </b>

Liên kết giữa các nhà chính là chìa khóa giúp phát triển một nền nông nghiệp hiện đại, đảm bảo hài hịa lợi ích của các chủ thể tham gia. Trong liên kết mỗi nhà có những vị tr khác nhau. Nhà nước tạo cơ chế, hành lang pháp lý, giải quyết xung đột của các bên và trong một số trường hợp còn hỗ trợ một phần các nguồn lực cho liên kết. Nhà khoa học nghiên cứu tạo ra các tiến bộ khoa học công nghệ giúp phát triển liên kết và làm các dịch vụ khoa học công nghệ theo yêu cầu liên kết. Nông dân và doanh nghiệp (DN) là thành phần chủ yếu nhất trong quá trình liên kết từ sản xuất đến tiêu thụ-hai giai đoạn chính của q trình kinh doanh nơng nghiệp. Có thể nói khơng có nơng dân (cùng các tổ chức của họ) và doanh nghiệp thì khơng thể có kinh doanh nông nghiệp. Muốn kinh doanh nông nghiệp phát triển để sản phẩm nông nghiệp tham gia được vào các chuỗi cung ứng địa phương, quốc gia và tồn cầu thì khơng thể thiếu sự liên kết giữa nơng dân và doanh nghiệp vì liên kết nông dân với doanh nghiệp trong chuỗi giá trị là con đường tất yếu, là giải pháp, động lực để phát triển nền sản xuất hàng hóa. Q trình liên kết đó có những đặc điểm riêng và đóng vai trị quan trọng: Góp phần đảm bảo các bên cùng có lợi; làm tăng hiệu quả trong sản xuất nông sản; góp phần nâng cao hiệu quả, vai trò quản lý nhà nước về kinh tế… Tuy nhiên, trên thực tế hiện nay của Việt Nam tuy nhà nước đã cho nhiều chính sách, nhiều văn bản hướng dẫn , khuyến khích liên kết nói chung và liên kết nơng dân với doanh nghiệp nói riêng vẫn còn nhiều nút thắt khiến cho việc tiêu thụ các mặt hàng nơng sản đơi lúc cịn bỏ ngỏ dẫn đến tình trạng bị tư thương lợi dụng thao túng giá cả thị trường, thậm chí b gãy chuỗi liên kết một cách dễ dàng. Với sự đa dạng của các loại hộ nông dân và doanh nghiệp nên trong liên kết cũng thể hiện khác nhau, sự bất cập cũng không đồng nhất vì vậy mỗi địa phương cần có những nghiên cứu cụ thể nhằm đề ra giải pháp thích hợp.

Hà Nội là thành phố nhưng lại có những đặc điểm khá đặc trưng liên quan nông nghiệp, nông dân, nông thôn. Với tổng dân số của Hà Nội khoảng 8,2 triệu (Tổng cục Thống kê, 2017a), thu nhập bình quân khoảng 58,5 triệu người/năm với khoảng 40% dân số có thu nhập cao hơn mức trung bình (Tổng cục Thống kê, 2017b). Ngồi ra hàng năm cịn có khoảng 22 triệu lượt du khách đến Hà Nội

210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 17</span><div class="page_container" data-page="17">

(Sở Du lịch thành phố Hà Nội, 2017), đây là một thị trường tiềm năng song khá khó tính với yêu cầu cao hơn về chất lượng nông sản thực phẩm. Nông nghiệp của Hà Nội có ưu thế về khoảng cách thị trường nhưng lại gặp một số thách thức như yêu cầu cao của người tiêu dùng, sự cạnh tranh của hàng nhập khẩu và nông sản từ các địa phương trong nước. Điều này địi hỏi ngành nơng nghiệp Hà Nội cần phải có sự thay đổi tổ chức, sắp xếp các hoạt động sản xuất và phân phối hàng hóa nơng sản để đáp ứng nhu cầu người tiêu dùng, đặc biệt là kết nối các doanh nghiệp trong chuỗi nông sản – tác nhân quan trọng để đưa nơng sản hàng hóa tới người tiêu dùng một cách hiệu quả nhất trong bối cảnh hiện nay của thị trường thành phố.

Trên địa bàn thành phố có hơn 1.000 doanh nghiệp (DN) hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp (Hội Làm vườn Việt Nam, 2016) nhưng chủ yếu là cung cấp vật tư đầu vào theo kiểu mua bán, trao đổi trên thị trường tự do. Điều này đã không giải quyết được thực tiễn nhu cầu tiêu thụ sản phẩm của nông dân. Đến nay, thành phố mới xây dựng được 65 chuỗi liên kết thực phẩm an toàn từ sản xuất đến tiêu thụ, chỉ chiếm 15 đến 20% lượng hàng hóa tiêu thụ trên thị trường. Để xảy ra tình trạng này là do người nông dân chưa điều tiết sản xuất phù hợp với khả năng tiêu thụ của thị trường, chưa có cầu nối vững chắc giữa người nông dân và doanh nghiệp. Các hộ dân với kiểu làm ăn mang t nh chất thời vụ, theo lối chộp giật, chưa đáp ứng được những tiêu chí của hệ thống, dẫn đến tình trạng tiêu thụ bấp bênh. Một số liên kết trong kinh doanh nông sản giữa hộ nông dân với DN như hộ ở Quốc Oai và công ty Long Phú trong tiêu thụ chè, giữa hộ ở Cổ Bi với doanh nghiệp trong tiêu thụ chuối tiêu hồng nuôi cấy mô, giữa hộ trồng cây ăn quả giá trị cao với một số siêu thị (Viện Khoa học Phát triển nông thôn, 2014-2016), liên kết giữa Công ty sữa Quốc tế (IDP) và Công ty sữa Vinamilk với nông dân các xã Phù Đổng, Dương Hà v.v. song vẫn cịn gặp nhiều khó khăn, khơng thường xun. Đa số các hộ nơng dân sản xuất có quy mô nhỏ, hầu như tự độc lập kinh doanh. Kinh doanh nông nghiệp của Hà Nội hướng vào tiêu dùng cho thành phố với yêu cầu nông sản thực phẩm an tồn nên khơng thể thiếu liên kết nhưng liên kết thế nào thì đang là bài tốn khó, không thành công. Vấn đề đặt ra cấp bách cho ngành nông nghiệp của thành phố là làm như thế nào để xây dựng liên kết kinh doanh giữa những HND nhỏ và DN trên địa bàn thành phố, nhằm phát triển nông nghiệp ngoại thành bền vững và tận dụng ưu thế thị trường đô thị.

210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 18</span><div class="page_container" data-page="18">

Đã có khá nhiều nghiên cứu về liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp, cũng như về chuỗi giá trị nông sản (Hội Làm vườn Việt Nam, 2016; Viện Khoa học Phát triển nông thôn, 2017), tuy nhiên về liên kết giữa HND và DN trong bối cảnh thị trường đơ thị lớn như Hà Nội thì khá thiếu vắng những nghiên cứu đánh giá sâu và chi tiết để làm cơ sở cho Sở Nông nghiệp và chính quyền có những giải pháp xây dựng liên kết giữa hai tác nhân này trong kinh doanh nông nghiệp của thành phố. Do đó, nghiên cứu về “Liên kết giữa hộ nơng dân với doanh nghiệp trong kinh doanh nông nghiệp trên địa bàn thành phố Hà Nội sẽ đóng góp cả về lý luận và thực tiễn cho công tác phát triển sản xuất nông nghiệp của thành phố.

Nghiên cứu này nhằm trả lời các câu hỏi sau: Nên hiểu thế nào về liên kết giữa HND với DN trong KDNN?; Thực trạng liên kết giữa HND Hà Nội với các DN như thế nào?; Những yếu tố nào ảnh hưởng tới liên kết giữa HND Hà Nội với các DN?; Để thúc đẩy liên kết giữa HND với DN thì cần có những giải pháp nào?

<b>1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 1.2.1. Mục tiêu chung </b>

Trên cơ sở lý luận và thực tiễn liên kết giữa hộ nông dân với doanh nghiệp trong kinh doanh nông nghiệp tác giả đánh giá thực trạng liên kết giữa hộ nông dân với doanh nghiệp trong kinh doanh nông nghiệp, từ đó đề xuất một số giải pháp thúc đẩy liên kết giữa hộ nông dân với doanh nghiệp trong kinh doanh nông nghiệp trên địa bàn thành phố Hà Nội trong thời gian tới.

210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 19</span><div class="page_container" data-page="19">

<b> 3 ĐỐI TƢỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU 1.3.1. Đối tƣợng nghiên cứu </b>

Luận án nghiên cứu những vấn đề lý luận, thực trạng và giải pháp liên quan tới liên kết giữa hộ nông dân Hà Nội với các doanh nghiệp trong kinh doanh nông nghiệp trên địa bàn thành phố Hà Nội.

210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 20</span><div class="page_container" data-page="20">

KDNN của các nước trên thế giới và ở một số địa phương ở Việt Nam cho thấy: Liên kết giữa hộ nông dân với doanh nghiệp khá đa dạng vì DNN có t nh đặc thù cao; Hình thức liên kết thành cơng chủ yếu là trực tiếp, liên kết tự nguyện sẽ bền vững và thật sự hiệu quả, nhà nước có vai trị quan trọng trong thúc đẩy liên kết, để thúc đẩy liên kết cần kết hợp cả yếu tố kinh tế và xã hội.

Bên cạnh đó luận án đưa ra được những yếu tố ảnh hưởng đến liên kết giữa hộ nông dân với doanh nghiệp trong kinh doanh nông nghiệp trên địa bàn thành phố Hà Nội chia thành ba nhóm là: Nhóm yếu tố thuộc chính sách của thành phố mà trọng tâm là quản lý liên kết và chương trình đề án nơng nghiệp; Nhóm yếu tố thuộc doanh nghiệp mà trọng tâm là, đặc điểm, khả năng của doanh nghiệp; Nhóm yếu tố thuộc về hộ mà trọng tâm là hình thức tổ chức kinh doanh, hướng kinh doanh, năng lực của hộ và đặc điểm người điều hành kinh doanh hộ.

Từ những phân t ch thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng luận án đưa ra được một số giải pháp nhằm tăng cường liên kết giữa các hộ và doanh nghiệp trên địa bàn thành phố Hà Nội.

<b> 5 Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN 1.5.1. Ý nghĩa khoa học </b>

Hướng nghiên cứu Đánh giá thực trạng liên kết giữa hộ nông dân với doanh nghiệp trong kinh doanh nông nghiệp trên địa bàn Hà Nội là việc làm ý nghĩa và cần thiết. Nghiên cứu này góp phần làm sáng tỏ những lý luận liên quan đến liên kết giữa hộ và doanh nghiệp trong các lĩnh vực kinh doanh nông nghiệp. Bên cạnh đó giúp có cái nhìn r nét về thực trạng liên kết giữa hộ và doanh nghiệp trong kinh doanh nông nghiệp trên địa bàn thành phố Hà Nội.

<b>1.5.2. Ý nghĩa thực tiễn </b>

Kết quả đánh giá được thực trạng và phân t ch các yếu tố ảnh hưởng đã đưa ra được giải pháp tối ưu nhằm tăng cường liên kết giữa các hộ và doanh nghiệp trên địa bàn thành phố Hà Nội cũng như phát huy tối đa những ưu điểm mà liên kết đã mang lại.

210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 21</span><div class="page_container" data-page="21">

<b>PHẦN 2 TỔNG QUAN TÀI LIỆU </b>

<b>2 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ LIÊN KẾT GIỮA HỘ NÔNG DÂN VỚI DOANH NGHIỆP TRONG KINH DOANH NÔNG NGHIỆP </b>

<b>2.1.1. Một số khái niệm liên quan đến liên kết giữa hộ nông dân với doanh nghiệp trong kinh doanh nông nghiệp </b>

- Hộ nông dân: Hộ nông dân là các nông hộ thu hoạch các phương tiện sống từ ruộng đất, s dụng chủ yếu lao động gia đình trong sản xuất, ln nằm trong một hệ thống kinh tế rộng hơn, nhưng về cơ bản được đặc trưng bằng việc tham gia từng phần trong thị trường hoạt động với một trình độ hồn chỉnh khơng cao (Frank Ellis & Vũ Trọng Khải dịch, 2006; Đào Thế Tuấn, 2007). Có thể phân loại hộ nông dân theo một số cách như: Theo quy mơ hộ (Hộ lớn - hộ nhỏ); Theo hình thức tổ chức kinh doanh (Trang trại – Hộ); Theo mức độ chun mơn hóa (Hộ thuần nơng - Hộ kiêm ngành nghề)…

- Doanh nghiệp: Doanh nghiệp là tổ chức có tên riêng, có tài sản, có trụ sở giao dịch, được đăng ký thành lập theo quy định của pháp luật nhằm mục đ ch kinh doanh (Quốc hội, 2014). Tùy vào điều kiện cụ thể doanh nghiệp có thể được gọi là cơng ty, doanh nghiệp, siêu thị, nhà hàng… Có thể phân loại doanh nghiệp theo một số cách: Theo quy mô (siêu nhỏ - nhỏ - vừa - lớn); Theo hướng kinh doanh (sản xuất - thương mại - tổng hợp); Theo lĩnh vực kinh doanh (nông nghiệp- công nghiệp-dịch vụ); Theo nghĩa vụ pháp lý (Công ty trách nhiệm hữu hạn - Công ty cổ phần - Doanh nghiệp tư nhân - Doanh nghiệp hợp doanh); Theo sở hữu vốn (Nhà nước - Ngoài nhà nước - Nước ngoài - Liên doanh).

- Kinh doanh nông nghiệp: Theo khái niệm chung về kinh doanh (Bussiness, 2015; Quốc hội, 2014) thì KDNN là một trong ba lĩnh vực kinh doanh nói chung nên đều giống nhau về mục đ ch và quá trình kinh doanh nhưng khác nhau về quy định mã ngành (Quyết định số 27/2018/QĐ-TTg, 2018), dạng sản phẩm (Nghị định 57/2018/NĐ-CP, 2018). Đơn vị KDNN phải có hoạt động chính là sản xuất nông, lâm, diêm nghiệp và thủy sản nên chỉ bao gồm hộ nông dân, HTX và doanh nghiệp nông nghiệp. Các đơn vị khác có thể hoạt động trong lĩnh vực DNN nhưng không được xếp vào danh sách đơn vị KDNN. Từ đó tác giả đưa ra khái niệm như sau:

210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 22</span><div class="page_container" data-page="22">

“ inh doanh nông nghiệp là một trong ba lĩnh vực kinh doanh của xã hội gắn với chuẩn bị, sản xuất và bán các sản phẩm nông nghiệp ra thị trường nhằm mục đ ch sinh lời. Đầu vào cho kinh doanh nơng nghiệp phải có yếu tố sinh vật sống. Sản phẩm nông nghiệp là kết quả của sản xuất nông, lâm, diêm nghiệp và thủy sản. Các đơn vị kinh doanh nông nghiệp bao gồm hộ nông dân, hợp tác xã, doanh nghiệp nông nghiệp. Các đơn vị kinh doanh nơng nghiệp có thể tự kinh doanh hoặc liên kết với các đơn vị khác trong một, một số hoặc tồn bộ q trình kinh doanh .

<i><b>2.1.1.2. Liên kết trong kinh doanh nông nghiệp </b></i>

- Liên kết kinh tế: Theo David (1999) thì liên kết kinh tế chỉ các tình huống khi mà các khu vực khác nhau của một nền kinh tế thường là khu vực công nghiệp và nông nghiệp hoạt động phối hợp với nhau một cách có hiệu quả và phụ thuộc lẫn nhau, là một yếu tố của quá trình phát triển. Trần Văn Hiếu (2005) cho rằng liên kết kinh tế là quá trình xâm nhập, phối hợp với nhau trong SXKD của các chủ thể kinh tế dưới các hình thức tự nguyện nhằm thúc đẩy SXKD theo hướng có lợi nhất trong khn khổ luật pháp, thông qua hợp đồng kinh tế để khai thác tốt các tiềm năng của các chủ thể tham gia liên kết. Liên kết kinh tế có thể tiến hành theo chiều dọc hoặc chiều ngang, trong nội bộ ngành hoặc giữa các ngành, trong một quốc gia hay nhiều quốc gia, trên phạm vi khu vực và quốc tế.

Phạm Thị Minh Nguyệt (2006) đã chỉ rõ liên kết kinh tế là những phương thức hoạt động của hợp tác kinh tế và phát triển ngày càng phong phú, đa dạng theo sự phát triển của hợp tác kinh tế. Tất cả các mối quan hệ kinh tế được hình thành giữa hai hay nhiều đối tác với nhau dựa trên những hợp đồng đã ký kết đều gọi là liên kết kinh tế. Hồ Quế Hậu (2012) cho rằng liên kết kinh tế trong kinh tế thị trường và hội nhập kinh tế là sự chủ động nhận thức và thực hiện mối liên hệ kinh tế khách quan giữa các chủ thể kinh tế trong nền kinh tế xã hội, nhằm thực hiện mối quan hệ phân công và hợp tác lao động để đạt tới lợi ích kinh tế xã hội chung. Như vậy có thể hiểu một cách tổng quan: “Liên kết kinh tế là những hình thức phối hợp hoạt động, do các đơn vị kinh tế tự nguyện tiến hành để cùng nhau bàn bạc và đề ra các chủ trương, biện pháp có liên quan đến cơng việc sản xuất, kinh doanh của mình, nhằm thúc đẩy sản xuất phát triển theo hướng có lợi nhất .

- Liên kết trong kinh doanh nông nghiệp: Cho đến nay chưa có khái niệm về liên kết trong kinh doanh nông nghiệp nhưng dựa trên các khái niệm về kinh doanh nông nghiệp và liên kết kinh tế, liên kết kinh doanh nên tác giả luận án

210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 23</span><div class="page_container" data-page="23">

cho rằng: “Liên kết trong kinh doanh nông nghiệp là hình thức hợp tác phối hợp hoạt động giữa các đơn vị kinh doanh nông nghiệp và các đơn vị có liên quan trong quá trình kinh doanh từ cung ứng đầu vào, sản xuất và tiêu thụ nông sản trên thị trường theo quy định của pháp luật nhằm khai thác tốt hơn tiềm năng của mỗi bên theo hướng có lợi nhất cho các bên liên kết và khách hàng .

Các đơn vị tham gia liên kết trong kinh doanh nơng nghiệp có thể là Doanh nghiệp, hộ nơng dân, nhóm tổ nơng dân, hợp tác xã, các tổ chức liên quan khác như khoa học, nhà nước... Cũng vì vậy hiện nay thường nói tới liên kết 4 nhà nhưng tác giả cho rằng cần phân thành 2 loại với bản chất, vai trò khác nhau. Thứ nhất, liên kết giữa các đơn vị kinh doanh tạo thành sản phẩm dịch vụ cung ứng theo nhu cầu thị trường là liên kết nội bộ giữa các đơn vị kinh doanh trong hệ thống KDNN, là liên kết theo đúng bản chất thị trường, tự nguyện với mục đ ch lợi nhuận. Đây là liên kết quan trọng nhất, quyết đinh nhất trong việc đưa sản phẩm của nông dân đến người tiêu dùng hoặc cơ sở chế biến. Liên kết này thuộc bản chất của kinh tế hợp tác nên ln tồn tại khi các bên có nhu cầu. Thứ hai, liên kết giữa các đơn vị vị kinh doanh với các bên cung ứng dịch vụ ứng dịch vụ khoa học kỹ thuật hoặc dịch vụ công là liên kết giữa các đơn vị KDNN với các đơn vị bên ngồi hệ thống kinh doanh nơng nghiệp. Các đơn vị dịch vụ công tạo hành lang pháp lý cho các đơn vị kinh doanh nói chung và KDNN nói riêng. Liên kết này tùy thuộc vào chính sách của từng quốc gia, từng địa phương, không thuộc bản chất của liên kết. Các đơn vị KDNN liên kết với các nhà khoa học chính là tạo ra nhu cầu cho nhà khoa học để nghiên cứu phát triển khoa học công nghệ theo nhu cầu kinh doanh.

Sự khác biệt trên có thể được khẳng định thêm bởi Nghị định CP tại Việt Nam. Theo đó, đối tượng hưởng chính sách hợp tác liên kết là các đơn vị KDNN hoặc liên quan tới DNN như hộ nông dân, trang trại, cá nhân kinh doanh, tổ nhóm, doanh nghiệp, HTX. Các đối tượng này có thể tham gia liên kết theo hai mức độ là: Liên kết- thỏa thuận, tự nguyện cùng đầu tư, sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nơng nghiệp của mình để nâng cao hiệu quả sản xuất và chất lượng sản phẩm nông nghiệp; và liên kết theo chuỗi giá trị sản phẩm nông nghiệp- liên kết từ cung ứng vật tư, dịch vụ đầu vào, sản xuất, sơ chế hoặc chế biến gắn với tiêu thụ sản phẩm nơng nghiệp. Cụ thể hóa có 7 hình thức liên kết giữa các các đối tượng nhưng chỉ có 1 hình thức là liên kết theo chuỗi cịn lại chỉ là liên kết vì chỉ hợp tác từng khâu hoặc một số khâu trong KDNN.

98/2018/NĐ-Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha Noi98/2018/NĐ-Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha Noi98/2018/NĐ-Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha Noi98/2018/NĐ-Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiLien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiLien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiLien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiLien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha Noi

210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 24</span><div class="page_container" data-page="24">

<i><b>2.1.2.3. Phân loại liên kết trong kinh doanh nông nghiệp </b></i>

<i>a. Phân theo hướng liên kết </i>

- Liên kết dọc: Là liên kết được thực hiện theo một trật tự giữa các khâu, các giai đoạn của quá trình kinh doanh theo dòng vận động của sản phẩm từ sản xuất đến khách hàng. Liên kết toàn diện nhất là từ các giai đoạn cung ứng, sản xuất, chế biến, lưu giữ, phân phối hàng hóa, giai đoạn sau là khách hàng của giai đoạn trước, giai đoạn trước lại là đầu vào cho gia đoạn sau từ đó tạo nên chuỗi giá trị của một mặt hàng nên có thể làm giảm đáng kể chi phí vận chuyển, chi phí cho khâu trung gian (Lê Văn Lương, 2008). Hộ nông dân liên kết dọc với doanh nghiệp theo các chuỗi đưa sản phẩm nông nghiệp đến thị trường lương thực thực phẩm hoặc nguyên liệu nông nghiệp cho chế biến.

-Liên kết ngang: Các đơn vị độc lập nhưng có mối quan hệ với nhau thông qua một bộ máy kiểm soát chung nhằm cùng nhau hồn thành một cơng đoạn, một khâu trong quá trình tạo nên sản phẩm hàng hóa cuối cùng. Mỗi đơn vị có sản phẩm hoặc dịch vụ riêng liên kết lại để nâng cao khả năng cạnh tranh cho từng thành viên nhờ phát huy lợi ích quy mô của tổ chức ví dụ các đơn vị liên kết để cùng mua chung phân bón. Liên kết ngang hình thành những tổ chức như HTX, liên minh, hiệp hội, tổ nhóm... Với hình thức liên kết này, ngành nơng nghiệp có thể hạn chế được sự ép cấp, ép giá nông sản của các cơ sở chế biến nhờ sự làm chủ thị trường nông sản (Phạm Thị Minh Nguyệt, 2006).

- Liên kết hỗn hợp: Hình thức này kết hợp cả hai loại trên. Hình thức này xuất hiện trong quá trình phát triển và hội nhập khi mối quan hệ giữa các hộ, cơ sở và DN sản xuất kinh doanh là sự đan xen giữa hợp tác và cạnh tranh. Một mặt các đơn vị liên kết ngang với nhau theo nhóm, tổ, HTX... để nâng cao khả năng cạnh tranh cho từng thành viên, hạn chế tình trạng ép cấp, ép giá. Mặt khác các nhóm, tổ hay HTX đó lại liên kết dọc với các DN chế biến hoặc cung cấp sản phẩm cho các tác nhân tiếp theo của quá trình SX kinh doanh (Prowse, 2012).

Các tác nhân tham gia liên kết trong kinh doanh nông nghiệp bao gồm hộ nông dân; doanh nghiệp sản xuất, cung ứng, chế biến; bán buôn; bán l ; thương lái; thu gom...Theo tác nhân có thể phân thành nhiều loại khác nhau (Đỗ Quang Giám & Trần Hữu Cường, 2014): Nông dân với thương lái; Nông dân với người thu gom; Nông dân với một hộ trang trại hạt nhân; Nông dân với nhau; Nông dân

210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 25</span><div class="page_container" data-page="25">

với bán l ; Nông dân với hợp tác xã; Nông dân với nhà chế biến nông sản; Nơng dân với nhà xuất khẩu…

hó khăn nhất trong liên kết của hộ nông dân với các tác nhân là trong khâu tiêu thụ sản phẩm. Theo Andrew (2007), các hình thức liên kết giữa nông dân và các tác nhân khác có thể chia thành các loại như sau:

- Liên kết giữa hộ nông dân với người thu gom nơng sản: Người thu gom nơng sản có mối quan hệ truyền thống với hộ nông dân, họ có thể mua sản phẩm của hộ nơng dân ở chợ địa phương hay ngay tại hộ nông dân. Nếu mua ở chợ thì có thể mua được khối lượng lớn và giảm chi phí vận chuyển vì có nhiều hộ bán. Nếu mua tại hộ thì chi phí vận chuyển lớn hơn, khối lượng thu mua t hơn... Nếu nông dân cùng tập trung sản phẩm tại một điểm bán thì chi phí vận chuyển sẽ giảm. Người thu gom và hộ nông dân có thể hình thành các mối liên kết trong quá trình tiêu thụ sản phẩm nên các hộ thường muốn bán cho người quen và tin tưởng. Giữa hai bên cũng có thể có những cam kết nhất định về khối lượng, chất lượng, giá cả sản phẩm trao đổi, ứng trước vật tư, tiền vốn...

- Liên kết giữa hộ nông dân với người bán l nông sản: Những DN lớn thường không muốn thu mua nơng sản của từng hộ vì chi phí giao dịch tốn kém với khối lượng thu mua nhỏ l . Thay vào đó, những người bán l ở địa phương có thể mua trực tiếp của hộ bằng liên kết với một số hộ nông dân. Hình thức liên kết này chỉ giúp tiêu thụ khối lượng sản phẩm nhỏ của một số hộ nông dân. Giá mua bán thường biến động theo giá cả sản phẩm trên thị trường và thỏa thuận giữa hai bên, người bán l cũng có thể ứng tiền trả chậm cho hộ nông dân.

- Liên kết giữa hộ nơng dân với các doanh nghiệp: Đây là hình thức liên kết mang bản chất kinh tế - chính trị - xã hội rất sâu sắc. Về mặt kinh tế, đó là mối quan hệ liên kết giữa công nghiệp với nông nghiệp, là hai khâu nối tiếp nhau trong quá trình sản xuất và chế biến nơng sản phẩm. Về mặt chính trị, liên kết kinh tế giữa DN chế biến với nông dân lại là cơ sở vật chất của mối quan hệ liên minh công nhân với nông dân. Về mặt xã hội, đó là một trong những cơ sở nền tảng của mối quan hệ giữa nông thôn với thành thị. Liên kết kinh tế giữa DN chế biến với nông dân là một trong nhiều mối quan hệ trao đổi kinh tế hàng hóa giữa nơng thơn với thành thị, tạo cơ sở để quan hệ thành thị, nông thôn phát triển ra nhiều lĩnh vực khác như trao đổi tín dụng, tiền tệ, giao thơng, thơng tin liên lạc…

210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 26</span><div class="page_container" data-page="26">

Các DN chế biến nông sản thường cần khối lượng nguyên liệu đầu vào lớn để chế biến sản phẩm nên các DN có thể ký kết hợp đồng thu mua nông sản trực tiếp với hộ nông dân hoặc thông qua đại diện của hộ nông dân, thông qua người thu gom, hoặc thông qua HTX. DN chế biến có thể chỉ thu mua nông sản của hộ theo giá thỏa thuận, có thể cả thu mua và đầu tư vật tư, tiền vốn, trợ giúp kỹ thuật... cho hộ còn hộ sẽ phải cam kết bán khối lượng sản phẩm nhất định cho DN với giá cả thỏa thuận. Ưu điểm của hình thức liên kết này là hộ nơng dân có thể bán sản phẩm với khối lượng lớn, giá cả ổn định, được hỗ trợ trong quá trình sản xuất, cịn DN chế biến có thể chủ động được khối lượng nguyên liệu đầu vào. Tuy nhiên trong nhiều trường hợp khi giá cả sản phẩm trên thị trường cao thì một số hộ nơng dân bán sản phẩm ra thị trường chứ không bán cho DN, khi giá cả xuống thấp thì DN lại có xu hướng ép giá đối với các hộ nông dân thông qua yêu cầu về chất lượng sản phẩm...

- Liên kết trực tiếp giữa hộ nông dân và người tiêu dùng nông sản: Đây là hình thức liên kết tiêu thụ sản phẩm dựa trên sự tin tưởng về chất lượng và giá cả sản phẩm. Hộ nông dân cam kết bán sản phẩm đảm bảo chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm còn người tiêu dùng sẽ thỏa thuận về khối lượng và giá cả sản phẩm. Hình thức liên kết này chỉ giúp hộ nông dân tiêu thụ sản phẩm với khối lượng nhỏ. Đây là hình thức liên kết thường xuất hiện khi người tiêu dùng không tin tưởng vào chất lượng sản phẩm được bán trên thị trường.

-Liên kết giữa các tác nhân trong từng nhóm tác nhân: Hộ nông dân - Hộ nông dân, Doanh nghiệp - Doanh nghiệp, HTX - HTX, thu gom - Thu gom. Đây cũng là một kiểu hình liên kết ngang.

Tổ chức liên kết là sự kết hợp những chủ thể kinh tế tham gia vào liên kết. Nó chỉ ra “người chơi trong thể chế liên kết và mối quan hệ giữa họ. Theo Charles & Anddrew (2001) thì có thể chia thành 5 hình thức tổ chức liên kết là:

- Hình thức tập trung trực tiếp: Đây là hình thức cơ bản, điển hình, chặt chẽ nhất trong các hình thức tổ chức nông nghiệp theo hợp đồng. Theo đó, doanh nghiệp trực tiếp ký kết hợp đồng với từng hộ nông dân không qua bất kỳ trung gian nào, nhằm giảm chi phí giao dịch, ổn định nguồn cung cấp nguyên liệu, tăng khả năng quản lý kỹ thuật sản xuất và chất lượng sản phẩm. Thách thức của nó là doanh nghiệp phải đối diện trực tiếp với nhiều hộ nhỏ nên chi phí quản lý vùng

210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 27</span><div class="page_container" data-page="27">

nguyên liệu cao, trách nhiệm xã hội lớn, thương thảo hợp đồng với hộ nơng dân khó thực thi nên thiên về áp đặt một chiều, doanh nghiệp cũng thường thiếu hiểu biết về phong tục, tập quán địa phương, tiêu cực và hành vi cơ hội của hàng trăm cán bộ nơng vụ hoạt động độc lập.

- Hình thức đa chủ thể: Loại liên kết này bao gồm nhiều chủ thể tham gia như nhà nước, nhà khoa học, doanh nghiệp, HTX, hộ nông dân. Đặc điểm của hình thức này là các chủ thể có trách nhiệm và vai trò khác nhau. Trong đó, doanh nghiệp là người quyết định việc tiêu thụ sản phẩm của nông dân vì họ biết được thị trường cần gì để đặt hàng cho nông dân sản xuất. Doanh nghiệp cũng ch nh là người đặt hàng cho các nhà khoa học, kết nối với ngân hàng, cung cấp các dịch vụ cho mình để hỗ trợ các điều kiện sản xuất cho nơng dân. Vai trị của Nhà nước là x lý các tranh chấp giữa các bên ký kết hợp đồng, quy hoạch vùng sản xuất, đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng, giải quyết những vấn đề khó khăn nảy sinh do thị trường, thiên tai gây ra và vận động, giáo dục, tuyên truyền nâng cao nhận thức, kỹ năng cho các bên tham gia sản xuất theo hợp đồng. Ở Việt Nam, hình thức đa chủ thể chính là mơ hình liên kết 4 nhà. Trong hình thức đa chủ thể vai trị của doanh nghiệp và nông dân là quan trọng nhất. Thách thức lớn nhất của hình thức này là sự phức tạp trong việc phối hợp hành động và khó có khả năng duy trì lâu dài của liên kết.

- Hình thức hạt nhân trung tâm (Trang trại hạt nhân): Hình thức này tương tự hình thức tập trung nhưng bên mua sản phẩm là doanh nghiệp nắm quyền sở hữu đất đai, chuồng trại, vườn cây. Bên bán sản phẩm là nông dân chỉ thực hiện hoạt động sản xuất tạo ra sản phẩm và bán lại sản phẩm cho doanh nghiệp. Hình thức liên kết trong trường hợp này thường dưới dạng gia công sản phẩm, hoặc hợp tác kinh doanh phân chia sản phẩm hoặc khoán sản phẩm cho hộ gia đình. Thách thức của hình thức này là bị giới hạn qui mô thực hiện bởi đất đai và phạm vi vùng lân cận. Ở Việt Nam hình thức hạt nhân trung tâm thường thể hiện dưới hình thức nơng, lâm trường giao khốn cho nơng lâm trường viên của mình thay cho phương thức quản lý tập trung trước đây. Đó ch nh là các trang trại gia đình được tái lập trong lịng các doanh nghiệp nơng nghiệp lớn, về bản chất, chính là trang trại dự phần (affiliated farm) hay công ty dự phần (affiliated company) trong nơng nghiệp.

- Hình thức liên kết qua trung gian: Đây là hình thức doanh nghiệp ký hợp đồng mua sản phẩm của nông dân thông qua các đầu mối trung gian như HTX, tổ

210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 28</span><div class="page_container" data-page="28">

hợp tác, nhóm nơng dân hoặc một doanh nghiệp kinh doanh khác. Đặc điểm của hình thức này là doanh nghiệp không ký kết hợp đồng trực tiếp với hộ nông dân mà thay vào đó doanh nghiệp thuê các tổ chức trung gian thực hiện vai trị của mình. Vấn đề là dù là trung gian là ai thì người đó phải phục tùng chính sách kinh tế của doanh nghiệp; chỉ có thể là đại lý ủy thác của doanh nghiệp để ký lại hợp đồng với nơng dân và khơng có quyền tự chủ. Về phương diện quản trị hợp đồng phải do doanh nghiệp quản lý chỉ đạo chung. Mọi hình thức trung gian mà theo đó chỉ đi mua gom nông sản về để bán lại cho doanh nghiệp thực chất đó chỉ là trung gian trong cơ chế thị trường.

- Hình thức liên kết phi chính thức: Hình thức phi chính thức là thỏa thuận miệng giữa nông dân với doanh nghiệp chế biến thu mua sản phẩm. Hình thức này thường chỉ áp dụng trong cùng cộng đồng, sản xuất ở quy mô nhỏ. Mối quan hệ giữa nông dân với doanh nghiệp là mối quan hệ thân tình, láng giềng rất chặt chẽ nên hợp đồng mua bán được đảm bảo. Hạn chế của hình thức này là phụ thuộc vào lòng tin, khả năng mở rộng thấp, vai trị vị trí không quan trọng. Ở Việt Nam đây là hình thức liên kết giữa các cơ sở chế biến thủ công với nông dân nuôi trồng nguyên liệu xung quanh.

Như vậy có thể thấy rằng việc hình thành cấu trúc tổ chức cho một liên kết cụ thể phản ảnh mục tiêu sản xuất, cung ứng sản phẩm và điều kiện của liên kết về thị trường, vốn, khoa học công nghệ và môi trường pháp luật. Trong các hình thức liên kết đó, doanh nghiệp và hộ nông dân luôn là chủ thể của liên kết kinh tế. Trong đó doanh nghiệp giữ vai trị quyết định nhất.

<i>d. Phân loại theo tính pháp lý của các thỏa thuận/hợp đồng </i>

Theo Eaton & Shepherd (2001) định nghĩa sản xuất theo hợp đồng là “thoả thuận giữa những người nông dân với các doanh nghiệp chế biến hoặc doanh nghiệp kinh doanh trong việc sản xuất và cung cấp các sản phẩm nông nghiệp dựa trên thỏa thuận giao hàng trong tương lai, giá cả đã được định trước . Theo Sykuta & Parcell (2003), sản xuất theo hợp đồng trong nông nghiệp đưa ra những luật lệ cho việc phân bổ ba yếu tố chính: lợi ích, rủi ro, và quyền quyết định. Điều này có nghĩa là kết quả mùa màng thu hoạch được sẽ được phân chia giữa nông dân và doanh nghiệp theo một tỷ lệ nhất định theo 3 yếu tố trên.

-Thỏa thuận/Hợp đồng miệng (Hợp đồng không chính thức): Hợp đồng miệng là các thỏa thuận không được thể hiện bằng văn bản giữa các tác nhân,

210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 29</span><div class="page_container" data-page="29">

cam kết cùng nhau thực hiện một số hoạt động cơng việc nào đó. Hợp đồng miệng cũng được các bên thống nhất về số lượng, chất lượng, giá cả, thời hạn và địa điểm giao nhận hàng. Cơ sở của hợp đồng miệng là niềm tin, độ tín nhiệm, trách nhiệm cam kết thực hiện giữa các bên tham gia hợp đồng.

Hợp đồng miệng thường được thực hiện giữa các tác nhân có quan hệ thân thiết như (họ hàng, bạn bè, anh em ruột…) hoặc giữa các tác nhân đã có q trình hợp tác, liên kết sản xuất - kinh doanh với nhau và trong suốt thời gian hợp tác ln thể hiện được nguồn lực tài chính, khả năng tổ chức và trách nhiệm giữ chữ tín với các đối tác. Tuy nhiên hợp đồng miệng chỉ là các thỏa thuận trên nguyên tắc về số lượng, giá cả, điều kiện giao nhận hàng hóa. Khi có vi phạm hợp đồng hoặc tranh chấp thì cũng chỉ giải quyết bằng biện pháp khơng chính thức.

- Hợp đồng bằng văn bản (Hợp đồng chính thức): Liên kết theo hợp đồng văn bản là quan hệ mua bán chính thức được thiết lập giữa các tác nhân trong việc mua nguyên liệu hay bán sản phẩm. Theo Eaton & Sheperd (2001) hợp đồng là “sự thỏa thuận của nông dân với các cơ sở chế biến hoặc tiêu thụ sản phẩm nông sản về việc tiêu thụ sản phẩm trong tương lai và thường với giá đặt trước . Đây là hình thức kinh tế hợp tác trực tiếp, quan hệ giữa hai bên bị ràng buộc bởi hợp đồng, do đó nó có tính ổn định hơn. Quan hệ hợp tác trên cơ sở hợp đồng được thực hiện dưới hai hình thức:

+ Hợp đồng trên cơ sở cá nhân: Là quan hệ trực tiếp giữa người sản xuất nông nghiệp (nông hộ, trang trại) với cơ sở chế biến được thực hiện thông qua hợp đồng ký kết với hai bên. Các chủ thể có trách nhiệm giao nộp sản phẩm đúng thời gian, địa điểm, số và chất lượng cho cơ sở chế biến. Ngược lại cơ sở chế biến có trách nhiệm nhận nơng sản và thanh toán hợp đồng cho bên kia. Bên nào vi phạm sẽ có trách nhiệm bồi thường theo thỏa thuận.

+ Hợp đồng trên cơ sở nhóm: Có hai dạng

Dạng thứ nhất: Hợp đồng thông qua hiệp hội, hiệp hội là tập hợp các nhà sản xuất có cùng nhu cầu trong tiêu thụ sản phẩm của quá trình sản xuất nông nghiệp trên thị trường. Hiệp hội thay mặt các nhà sản xuất ký hợp đồng chung với cơ sở chế biến về thời gian giao nộp sản phẩm, địa điểm, số và chất lượng, giá cả cũng như phương thức thanh tốn.

Dạng thứ hai: Hợp đồng thơng qua HTX dịch vụ. Người sản xuất có quan hệ gián tiếp với cơ sở chế biến và quan hệ trực tiếp với HTX dịch vụ. HTX thay

210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 30</span><div class="page_container" data-page="30">

mặt người sản xuất ký hợp đồng với cơ sở chế biến, cơ sở thu mua nông sản và trực tiếp thanh tốn với cơ sở thu mua nơng sản sau đó thanh toán cho từng cơ sở sản xuất hoặc từng hộ nơng dân trong nhóm.

<i><b>2.1.1.3. Liên kết giữa hộ nông dân và doanh nghiệp trong kinh doanh nông nghiệp </b></i>

Cho đến nay chưa có tài liệu đề cập đến định nghĩa về liên kết giữa hộ nông dân và doanh nghiệp. Các tài liệu mới chỉ đề cập đến một số khái niệm liên quan như: Liên kết kinh tế là hình thức hợp tác phối hợp hoạt động do các đơn vị kinh tế tự nguyện tiến hành nhằm thúc đẩy sản xuất kinh doanh (Viện Nghiên cứu và Phổ biến Tri thức Bách khoa, 2001); Liên kết gắn sản xuất với tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp là việc thỏa thuận, tự nguyện cùng đầu tư, sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp của các bên tham gia để nâng cao hiệu quả sản xuất và chất lượng sản phẩm nông nghiệp (Nghị định 98/2018/NĐ-CP, 2018); Liên kết sản xuất của hộ nông dân với thị trường là một sự sắp đặt tổng thể các hoạt động từ rất nhỏ đến rất lớn. Liên kết ở mức độ phức tạp nhất là canh tác theo hợp đồng (Eaton & Shepherd, 2001)…

Tuy nhiên, hộ nông dân và doanh nghiệp đều là đơn vị cơ sở trong một nền kinh tế, hộ nông dân là đơn vị KDNN còn doanh nghiệp có thể là doanh nghiệp nơng nghiệp hoặc doanh nghiệp có hoạt động liên quan đến KDNN nên khái niệm về liên kết giữa hộ nông dân và doanh nghiệp trong kinh doanh nông nghiệp được hiểu trong luận án này là: “một dạng cụ thể của liên kết kinh tế giữa các đơn vị kinh tế cơ sở thông qua hợp tác thực hiện một, một số hoặc toàn bộ các hoạt động từ cung ứng đầu vào, sản xuất, bảo quản, chế biến, tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp do hộ nông dân sản xuất ra nhằm đưa lại lợi ích cho các bên tham gia .

Liên kết giữa hộ nông dân và doanh nghiệp theo nguyên tác bình đẳng, cùng có lợi, họ có thể liên kết trực tiếp với nhau hoặc liên kết qua một trung gian nào đó. Hộ nơng dân quy mơ lớn có thể liên kết trực tiếp với doanh nghiệp còn hộ nơng dân nhỏ thì thường liên kết qua nhóm tổ, qua HTX. Như vậy hộ nông dân Hà Nội liên kết với doanh nghiệp là phù hợp với xu thế chung.

Như vậy thành phần tham gia liên kết phải có t nhất là HND (đơn vị KDNN) và doanh nghiệp nơng nghiệp hoặc doanh nghiệp có hoạt động liên quan

210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 31</span><div class="page_container" data-page="31">

đến lĩnh vực KDNN. Liên kết nhằm cùng nhau thực hiện một, một số hoặc tồn bộ các cơng việc liên quan đến q trình KDNN của HND.

<i>b. Các loại hình liên kết giữa hộ nông dân với doanh nghiệp </i>

Mối quan hệ trực tiếp giữa HND và DN có thể được phân loại theo các hình thức sau:

- Theo số lượng đối tác: Tùy điều kiện, công việc, sản phẩm, thị trường... mà giữa hộ nông dân và doanh nghiệp sẽ có các quan hệ hợp tác 1 hộ nông dân -1 doanh nghiệp; 1 hộ nông dân - nhiều doanh nghiệp; nhiều hộ nông dân -1 doanh nghiệp; nhiều hộ nông dân - nhiều doanh nghiệp.

- Theo hướng liên kết: Hộ nơng dân và doanh nghiệp có thể liên kết ngang, dọc, hỗn hợp hoặc chuỗi. Liên kết ngang là sự hợp tác thực hiện cùng một hoặc một số việc cùng chức năng theo lợi thế mỗi bên. Liên kết dọc là sự hợp tác để thực hiện các khâu hoặc giai đoạn kế tiếp nhau theo dòng vật chất của sản phẩm. Liên kết hỗn hợp khi hộ nông dân vừa liên kết ngang và dọc với các doanh nghiệp. Liên kết chuỗi là khi hộ nông dân hợp tác với các doanh nghiệp trong cả quá trình kinh doanh một loại hoặc một nhóm sản phẩm nơng nghiệp.

- Theo thể chế thỏa thuận: Liên kết được thiết lập theo thỏa thuận chính thức và khơng chính thức (Thomas & cs., 2002). Thỏa thuận khơng chính thức là loại khơng thể hiện bằng văn bản mà bằng lịng tin, tín nhiệm. Thỏa thuận chính thức phải bằng văn bản mà mức cao nhất là hợp đồng kinh tế (Eaton & Shepherd, 2001) hoặc hợp đồng dân sự.

- Theo mức độ liên kết: Liên kết từng phần chỉ trong từng khâu nên có thể liên kết ngang, dọc hoặc hỗn hợp. Liên kết theo chuỗi chỉ có với liên kết dọc và gắn với từng sản phẩm cụ thể. Liên kết chuỗi là điều kiện để truy xuất nguồn gốc sản phẩm và phân t ch được chuỗi giá trị. Việt Nam khuyến khích liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp với 7 hình thức trong đó chỉ có một hình thức thể hiện đúng bản chất liên kết chuỗi (Chính phủ, 2018).

<b>2.1.2. Vai trị liên kết giữa hộ nông dân và doanh nghiệp trong kinh doanh nông nghiệp </b>

- Đối với hộ nông dân: Thơng qua liên kết hộ có thể khắc phục được những bất lợi về qui mô SX nhỏ l , không đáp ứng được yêu cầu của thị trường về số lượng nông sản hàng hóa cung ứng. Có thể thấy rằng cách duy nhất để những nơng dân SX nhỏ có thể tham gia vào chuỗi giá trị một cách hiệu quả là phải phối

210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 32</span><div class="page_container" data-page="32">

hợp với nhau thành một khối tổ chức để tăng sức mạnh thương thảo trên thị trường, tăng khả năng đàm phán để mua các yếu tố đầu vào và bán nông sản đầu ra với giá cả hợp lý, đảm bảo quyền lợi của họ. Sản xuất theo hướng phối hợp lẫn nhau, hay cịn gọi là nhóm SX nơng hộ, được xem như là một trong những chiến lược trọng yếu để nông dân nắm bắt và tận dụng các cơ hội kinh tế, cơ hội tham gia thị trường ở một tư thế mạnh, ổn định và bền vững hơn. Việc hình thành các nhóm SX này sẽ làm tăng khả năng thương lượng khi giao dịch mua bán của nông dân thông qua sự tăng trưởng về quy mô kinh tế và ứng dụng những dịch vụ mang t nh định hướng thị trường như quản lý chất lượng nông sản, áp dụng tiến bộ kỹ thuật, cấp giấy chứng nhận hàng hố, nhãn mác nơng sản SX ra (Dương Bá Phượng, 1995; Minot, 2007).

- Đối với doanh nghiệp: Nhờ có liên kết với hộ nông dân, các DN thu mua chế biến sản phẩm có thể chủ động được kế hoạch SX với nguồn cung cấp đầu vào ổn định. Các DN sẽ giảm được khá nhiều chi phí cho những khâu trung gian trong thu mua hoặc phân phối. Thông qua liên kết với các hộ nông dân, các DN thể hiện được vai trò đầu tàu dẫn dắt kinh tế hộ trong q trình phát triển. Ngồi ra, hình ảnh thương hiệu và phạm vi ảnh hưởng của DN cũng được nâng lên trong các khu vực liên kết. Bên cạnh đó thơng qua liên kết với hộ nông dân, chất lượng sản phẩm SX ra của DN sẽ được đảm bảo do DN có thể quản lý được chất lượng đầu vào là sản phẩm nơng sản của hộ. Đó là những sản phẩm đồng đều, đáp ứng theo yêu cầu kỹ thuật của quá trình SX, chế biến nên DN có thể mở rộng được quy mô hoạt động, tăng chất lượng sản phẩm đầu ra. Đặc biệt, khi các DN phải cạnh tranh gay gắt trên thị trường về chất lượng và giá cả sản phẩm, chỉ có gắn kết với hộ nơng dân thì DN mới quản lý tốt và có thể nâng cao chất lượng, hạ giá thành sản phẩm để vượt qua các rào cản (Dương Bá Phượng, 1995).

- Tạo điều kiện để các địa phương trong vùng bố trí sản xuất theo kế hoạch và quy hoạch, thống nhất từ chủ trương, ch nh sách của nhà nước đến sản xuất, thu mua, chế biến, tiêu thụ thay vì nặng về giấy tờ và sự áp đặt trước đây, liên kết “bốn nhà đã giúp các DN, nhà nông cũng như nhà khoa học có được sự chủ động trong hoạt động của mình dựa trên quy hoạch gắn với kế hoạch (Triều Hải Hồng, 2004).

- Góp phần thúc đẩy sự phát triển của kinh tế tập thể, củng cố liên minh công - nông, đẩy nhanh quá trình chun mơn hố SX và giúp hình thành nên

210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 33</span><div class="page_container" data-page="33">

một cộng đồng nông dân chuyên nghiệp, thực hiện được định hướng đường lối kinh tế - chính trị của Đảng và Nhà nước.

- Phát huy lợi thế của từng tác nhân trong tiêu thụ nơng sản, tạo ra sản phẩm có chất lượng cao, số lượng lớn đáp ứng nhu cầu của thị trường, tạo ra sự chun mơn hố và hợp tác hố trong quá trình SX kinh doanh của từng tác nhân trong liên kết cũng trong nền SX xã hội. Thông qua liên kết, đặc biệt là liên kết dọc giúp hình thành chuỗi giá trị của một ngành hàng mà ở đó, lợi ích xã hội được phân phối hài hòa hơn cho các tác nhân tham gia nhất là các hộ nơng dân vốn khơng có nhiều lợi thế trong giao dịch.

- Giúp cho Nhà nước dễ dàng trong việc hỗ trợ, ban hành chính sách, xây dựng cơ sở hạ tầng… thông qua các ch nh sách khuyến kh ch và đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, quy hoạch vùng nguyên liệu, chuyển giao tiến bộ KHKT, xúc tiến thương mại, đồng thời là người kiểm tra, giám sát và bảo đảm tính pháp lý cho việc thực hiện hợp đồng giữa các bên (Dương Bá Phượng, 1995).

-Góp phần quan trọng hiện thực hóa Quyết định 80 của Thủ Tướng chính phủ về “ huyến khích tiêu thụ nơng sản thông qua hợp đồng giữa doanh nghiệp và hộ nông dân, thực hiện một bước quá trình xã hội hóa sản xuất trong nông nghiệp, nông thôn, tăng cường được liên minh công- nông trong thời kỳ Công nghiệp hóa, hiện đại hóa.

- Giúp các nhà khoa học đóng góp cơng sức và chất xám của mình để thực hiện các hợp đồng theo đơn đặt hàng của các nhà DN cũng như của nhà SX vì trong SX, để tạo nên những sản phẩm vừa có năng suất, chất lượng và có giá trị kinh tế cao, vừa đáp ứng được nhu cầu của người tiêu dùng cũng như đơn đặt hàng của các DN, nhà khoa học có vai trị hết sức quan trọng. Nhà khoa học ở đây có thể là các nhà nghiên cứu, nhà khoa học thực tiễn hay cán bộ khuyến nông..., họ sẽ đóng góp cơng sức và chất xám của mình để thực hiện các hợp đồng theo đơn đặt hàng của các nhà DN cũng như của nhà SX.

<b>2.1.3. Đặc điểm của hộ nông dân Việt Nam ảnh hưởng tới liên kết giữa hộ và doanh nghiệp kinh doanh nông nghiệp </b>

- Hộ nông dân Việt Nam chủ yếu là hộ nhỏ, ruộng đất manh mún. Chính sách dồn điền đổi th a đã tạo thuận lợi hơn trong kinh doanh nơng nghiệp nhưng việc tích tụ ruộng đất diễn ra rất chậm chạp nên quy mô vẫn rất nhỏ. Thực tế này là hầu như không thể thay đổi mà phải chấp nhận.

210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 34</span><div class="page_container" data-page="34">

- Đất đai thuộc sở hữu Nhà nước, hộ được cấp giấy chứng nhận quyền s dụng đất lâu dài nhưng vẫn chưa đủ tạo sự an tâm cho nông dân.

- Chính sách tam nơng chỉ ra nông dân là trung tâm của phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn nhưng trong ch nh sách cụ thể chưa thúc đẩy kinh doanh nông nghiệp, chưa k ch th ch nông dân, doanh nghiệp đầu tư vào kinh doanh nông nghiệp.

- Trên thế giới có hai loại hình trang trại là trang trại gia đình và trang trại tư bản chủ nghĩa. Trong đó trang trại gia đình là phổ biến nhất còn trang trại tư bản chủ nghĩa chỉ chiếm tỷ trọng nhỏ (Trần Đức, 1995). Hiện nay Việt Nam dạng trang trại tư bản chính là việc một số nhà đầu tư thuê đất, thuê lao động để kinh doanh nơng nghiệp tìm kiếm lợi nhuận, là các doanh nghiệp nông nghiệp, công ty nông nghiệp…

Ở các nước phát triển thì trang trại là đơn vị kinh doanh nơng nghiệp thực sự với quy mô trang trại và quy mơ kinh doanh lớn, có đăng ký kinh doanh, thực hiện chế độ kế toán và thuế theo quy định, trang trại gần như là một doanh nghiệp nông nghiệp. Ở các nước đang phát triển thì trang trại gia đình (cịn gọi là hộ nông trại, nông trại, nông hộ) là phổ biến (Phạm Thị Mỹ Dung & Bùi Bằng Đoàn, 2001). Nước ta có một số phân biệt giữa trang trại và hộ, tiêu chí trang trại, cấp giấy chúng nhận trang trại… nhưng thực tế về pháp nhân kinh doanh thì trang trại cũng như hộ vì khơng phải đăng ký kinh doanh, trang trại chỉ là một hình thức tổ chức kinh doanh của hộ nơng dân. Có nhiều trang trại rất lớn về đất đai nhưng doanh thu lại kém hơn rất nhiều so với các hộ nhỏ.

<b>2.1.4. Nguyên tắc liên kết </b>

Về bản chất thì liên kết phải từ sự hợp tác, phối hợp tự nguyên thì sẽ bền vững nhưng do một số nước coi Liên kết giữa HND với DN là yêu cầu bắt buộc để được hưởng chính sách hỗ trợ Nhà nước quy định mơ hình, đối tác nên thường khơng bền vững. Tình trạng này khá phổ biến ở Trung Quốc, Việt Nam. Sáu nguyên tắc quan trọng nhất trong L giữa HND với DN là:

+Tự nguyện: Chỉ khi cả HND và DN tự nguyện thì họ mới cùng nhau phát huy hết năng lực nội tại, cùng chịu trách nhiệm về thất bại hay rủi ro, cùng giải quyết khó khăn và tìm kiếm thành cơng. Mọi L hình thức, áp đặt sẽ khơng thể bền vững và hiệu quả.

210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 35</span><div class="page_container" data-page="35">

+ Bình đẳng: Cả hai bên cùng góp nguồn lực để có lợi ch chung nên quản lý, điều hành, giám sát và phân phối lợi ch từ L phải dân chủ và bình đẳng. Muốn vậy phải cơng khai, minh bạch và có cơ chế điều phối chung do hai bên thống nhất ngay từ đầu…

+ Đặt mục tiêu chung lên hàng đầu: hi L ngồi mục tiêu chung thì mỗi bên cịn có những mục tiêu riêng nhưng trước hết phải là mục tiêu chung và có quan tâm tới mục tiêu riêng. Muốn vậy thì hai bên cần chia s để đối tác hiểu và tạo thuận lợi cho nhau. Mục tiêu quan trọng nhất trong liên kết giữa HND với DN là kinh tế nên phải phân chia kinh tế hài hòa là động lực quan trọng nhất cho liên kết bền vững.

+ Giữ chữ t n: Muốn vậy trước hết phải thực hiện đúng cam kết, chia s rủi ro. Đây là yếu tố cơ bản để quan hệ hợp tác kinh doanh được diễn ra tốt đẹp và lâu dài. Trên thực tế thì DN ln t nh đến lợi ch dài hạn còn HND thường quan tâm lợi ch ngắn hạn vì vậy mỗi bên cần đặt mình vào vị thế của đối tác để ứng x hợp lý.

+ Thường xuyên chia s thơng tin: Trong q trình thực hiện các cam kết nếu xảy ra các khó khăn, cản trở ảnh hưởng đến các kết quả đã thỏa thuận thì hai bên cần kịp thời trao đổi để x lý hoặc điều chỉnh hợp đồng nhằm giảm tối đa các vi phạm về lợi ch và mục tiêu của L .

+ Hướng đến thể chế ch nh thức: Trong điều kiện DNN với HND và DN nhỏ hoặc luật định chưa hồn thiện thì vẫn tồn tại cả thể chế ch nh thức và khơng chính thức. Với quan hệ cộng đồng và đạo đức xã hội thì trong nhiều trường hợp L khơng ch nh thức vẫn được chấp nhận, bền chặt và tạo lợi ch. Với sự phát triển của doanh hiện đại thì phải hướng tới thể chế hố ch nh thức. Cao nhất của thể chế ch nh thức là hợp đồng L dạng kinh tế hoặc dân sự theo quy định pháp lý. Pháp lý hoá L vừa nâng cao vị thế cho cả HND và DN vừa là cơ sở để ràng buộc trách nhiệm và thuận lợi lợi cho giải quyết tranh chấp.

<b>2.1.5. Các nội dung nghiên cứu liên kết giữa hộ nông dân với doanh nghiệp trong kinh doanh nông nghiệp </b>

(1) Nghiên cứu các hình thức liên kết

Giữa nơng dân và doanh nghiệp có thể có hai hình thức liên kết chủ yếu đó là liên kết trực tiếp và liên kết gián tiếp thông qua trung gian:

210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 36</span><div class="page_container" data-page="36">

- Liên kết trực tiếp: Liên kết trực tiếp khi HND và DN tự thỏa thuận và ký kết với nhau. Doanh nghiệp có thể có các dạng liên kết trực tiếp với từng nơng dân hoặc tổ nhóm của nơng dân trong các công đoạn từ cung cấp đầu vào tới tiêu thụ sản phẩm. Tùy từng công việc mà một bên sẽ là chủ trì nêu các yêu cầu thảo luận để đi đến thống nhất và thực hiện.

- Liên kết gián tiếp thông qua trung gian. Doanh nghiệp liên kết với nông dân thông qua một trung gian, trong đó trung gian sẽ thực hiện theo chính sách của bên thuê (Charles & Anddrew, 2001) và hưởng phí hoặc hoa hồng. Một số hình thức liên kết gián tiếp kiểu này có thể được mơ tả như sau:

+ Liên kết giữa DN và HND thông qua nông dân chủ chốt (leading farmers). FAO (2007) tổng kết đây là một trong những hình thức liên kết nhằm kết nối nông dân với thị trường, trong đó vai trị kết nối của các nông dân chủ chốt này có thể khơng hồn tồn vì lợi ích của các nơng dân nhỏ, song tăng lượng sản phẩm có thể tạo điều kiện kết nối với thị trường, ví dụ như trường hợp rau diếp ở Mindanao (Philippines) hay sản xuất rau ở Thái Lan, với vai trò trưởng nhóm các nơng dân trồng rau phải liên kết các hộ để có thu hoạch đúng yêu cầu của người mua về số lượng, chủng loại vào thời gian cam kết.

+ Liên kết giữa các HND với DN thông qua HTX. FAO (2007) cũng chỉ ra rằng đây là một trong những cách thức quan trọng để kết nối nông dân nhỏ với thị trường. Hợp tác xã là một hình thức liên kết ngang của các HND với nhau nhằm lợi dụng tính kinh tế theo quy mô, để tiếp cận các dịch vụ hoặc hỗ trợ chính sách, học hỏi kinh nghiệm và tiếp cận với thị trường. Trong khi việc liên kết trực tiếp với HND có thể có những hạn chế như chi ph giao dịch cao, tiêu chuẩn sản phẩm không được chứng nhận và việc giải quyết các vấn đề trong hợp đồng trở lên khó chính thức hóa thì việc liên kết với nơng dân thơng qua HTX có thể giải quyết được các vấn đề này.

+ Liên kết giữa HND với DN thông qua trung gian như thương lái, người thu gom. Đây có thể được coi giống như một hình thức thầu phụ của doanh nghiệp thông qua hệ thống này. Việc liên kết theo kiểu này đã được áp dụng tại Đồng bằng sông C u Long trong chuỗi giá trị lúa gạo từ cuối những năm 90.

+Liên kết giữa HND với doanh ngiệp thông qua các tổ chức chính trị xã hội như hội nông dân, hội phụ nữ, hội cựu chiến binh hoặc thông qua các tổ chức nghề nghiệp như câu lạc bộ, hội làm vườn, hiệp hội trang trại…

210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 37</span><div class="page_container" data-page="37">

(2) Nghiên cứu cơ chế liên kết

Từ khái niệm cơ chế (Cambridge, 2019) và cơ chế LK (FAO, 2019; Markgraf, 2019) tác giả cho rằng “Cơ chế LK giữa HND và DN trong KDNN là cách thức tổ chức và quản lý sự hợp tác phối hợp thông qua 4 thành phần là: Tiêu chuẩn hóa; Nguyên tắc; Các mục tiêu chung; Các quy trình L .

Tiêu chuẩn hóa giúp cho các đơn vị tham gia LK hoạt động theo cùng một cách. Các tiêu chuẩn sản phẩm cũng ch nh là một trong những yếu tố giúp doanh nghiệp đầu mối trong chuỗi trong quản trị chuỗi, theo đó tác nhân thượng nguồn (nơng dân) phải tn thủ các tiêu chuẩn này.

Nguyên tắc liên kết sẽ quy định cách thức hành động mà mỗi bên đều phải tuân theo, nếu vi phạm sẽ bị x lý; Các nguyên tắc này có thể liên quan cách thức tổ chức sản xuất, giao dịch, và các vấn đề liên quan cũng như các vi phạm và x lý vi phạm trong các hợp đồng hay các thỏa thuận liên kết.

Các mục tiêu chung giúp mọi đơn vị cùng hướng tới các mục tiêu giống nhau, tự điều chỉnh lẫn nhau để tạo thuận lợi cho sự tương tác giữa các nhóm; Thành công của một chuỗi liên kết đều phải dựa trên một mục tiêu chung và được thống nhất trong toàn chuỗi.

Các quy trình LK nhằm tránh sự khác biệt trong thiết kế tổ chức hoạt động. Như vậy cơ chế LK sẽ giúp cho các các đơn vị riêng rẽ có thể làm việc với nhau với nhiều mức độ.

(3) Nghiên cứu các lĩnh vực liên kết - Với chuẩn bị đầu vào

Với chuẩn bị đầu vào HND thường LK với DN trong Cung ứng vật tư; Thuê, mua máy móc trang thiết bị; Cung ứng dịch vụ tài chính bảo hiểm, môi giới, tư vấn; Cung ứng lao động kỹ thuật... Trong LK HND là khách hàng, DN là bên cung.

- Với sản xuất (sản xuất và sau thu hoạch): Với sản xuất L thường hướng vào Hỗ trợ kỹ thuật mới; Ứng dụng công nghệ cao; Làm đất; Công nghệ sau thu hoạch; Quản lý chất lượng, thương hiệu, nhãn hiệu; X lý môi trường, phế phụ phẩm... Trong L HND cũng thường là khách hàng.

- Với tiêu thụ: Trong tiêu thụ LK phổ biến nhất là Mua bán và chế biến sản phẩm; y thác, môi giới; Cung cấp thông tin; y quyền x lý các phát sinh với

210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 38</span><div class="page_container" data-page="38">

bên ngoài. Quan trọng nhất là mua bán và chế biến sản phẩm nên vai trị chủ trì ch nh thường là DN.

- Liên kết toàn diện: Trong cả chuỗi cung ứng LK gồm nội dung từ đầu cho đến cuối quá trình kinh doanh một loại sản phẩm do hộ sản xuất ra. Về nguyên tắc thì DN thường chủ trì quản lý chuỗi nhưng theo tác giả trong một số trường hợp HND đủ khả năng thì vẫn có thể chủ trì quản lý chuỗi.

(4) Nghiên cứu kết quả và hiệu quả liên kết

Kết quả, hiệu quả, tính bền vững của liên kết là mục tiêu cuối cùng của các tác nhân khi tham gia liên kết. Kết quả liên kết thể hiện quy mô, phạm vi, khối lượng các công việc, các hoạt động do liên kết đưa lại, thường được đo lường bằng tổng khối lượng và giá trị hàng hóa trong liên kết trao đổi (cho cả đầu vào và đầu ra), tỷ trọng khối lượng và giá trị hàng hóa giao dịch trong liên kết so với tổng khối lượng và giá trị hàng hóa được mua/bán bởi các tác nhân.

Hiệu quả của liên kết thường được đánh giá trên giác độ tài chính, cho biết các lợi ch vượt trội mà tham gia liên kết này mang lại cho các tác nhân tham gia so với việc không tham gia liên kết hay so với các hộ không tham gia liên kết. Lợi ích này có thể lượng hóa bởi chi phí, thu nhập, lợi nhuận mang lại cho các tác nhân, song cũng có thể được thể hiện một cách định t nh như lợi ích của nơng dân được nâng cao trình độ kỹ thuật sản xuất, giảm rủi ro trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm v.v.v

Tính bền vững là một tiêu chí quan trọng và cũng thể hiện hiệu quả của liên kết vì thơng thường các liên kết mang lại hiệu quả cho các tác nhân tham gia sẽ có khả năng bền vững hơn. T nh bền vững của liên kết thể hiện ngoài thời gian mà liên kết tồn tại và sự duy trì/tăng trưởng lượng sản phẩm hàng hóa giao dịch, cịn thể hiện ở số lượng và tần suất các vi phạm hợp đồng hay các thỏa thuận theo thời gian.

<b>2.1.6 Các yếu tố ảnh hưởng tới liên kết của hộ nông dân với doanh nghiệp trong kinh doanh nơng nghiệp </b>

<i><b>2.1.6.1. Nhóm yếu tố thuộc về hộ nông dân </b></i>

Hộ nông dân là những hộ có phương tiện kiếm sống từ ruộng đất, chủ yếu s dụng lao động gia đình, đặc trưng bởi sự tham gia từng phần vào thị trường với mức độ hoàn hảo không cao (Đào Thế Tuấn, 2007). DNN của HND chủ yếu là sản xuất sản phẩm nông nghiệp để bán ra thị trường. Các yếu tố về hộ gồm

210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 39</span><div class="page_container" data-page="39">

quy mô kinh doanh, tổ chức KDNN (Nguyễn Anh Trụ, 2019), hướng KDNN chủ yếu, các loại vốn sinh kế…

Quy mô sản xuất của hộ được thể hiện thơng qua diện tích và sản lượng sản phẩm. Quy mô sản xuất ảnh hưởng tới liên kết trong cả sản xuất và tiêu thụ nông sản của hộ nhất là tiêu thụ. Khi quy mô sản xuất của hộ càng lớn thì nhu cầu tham gia liên kết tiêu thụ sản phẩm của hộ nơng dân càng lớn vì sẽ giúp hộ hạn chế được rủi ro về giá cả sản phẩm. Trong khi hộ nông dân sản xuất quy mơ nhỏ có thể trực tiếp vận chuyển sản phẩm của mình đi tiêu thụ ở chợ địa phương hay các đại lý nhỏ trong khu vực thì những hộ nơng dân có quy mơ sản xuất lớn sẽ gặp rất nhiều khó khăn trong việc tiêu thụ sản phẩm, đặc biệt trong điều kiện thị trường không ổn định và giá cả thường xun biến động. Chính vì thế, hộ nơng dân có quy mơ sản xuất lớn có nhu cầu liên kết trong tiêu thụ sản phẩm để ổn định giá cả, yên tâm đầu tư sản xuất và có thể nhận được hỗ trợ sản xuất từ các DN hay đơn vị liên kết thu mua sản phẩm. Các đơn vị, DN chế biến cũng mong muốn liên kết với hộ nơng dân sản xuất có quy mơ lớn hơn so với hộ nơng dân có quy mơ nhỏ vì DN sẽ tiết kiệm được chi phí theo dõi, giám sát thực hiện liên kết (Đỗ Quang Giám & Trần Quang Trung, 2013; Prowse, 2012).

Có nhiều yếu tố tạo thành nhận thức của hộ như trình độ văn hóa, khả năng hiểu biết, kinh nghiệm trong kinh doanh. Đây là những yếu tố quan trọng có ảnh hưởng trực tiếp đến quyết định tham gia liên kết, lựa chọn hình thức liên kết, tuân thủ các thỏa thuận và hợp đồng.

Điều kiện kinh tế của hộ nông dân và cộng đồng nơng dân có thể ảnh hưởng đến liên kết trong kinh doanh nông nghiệp. Hộ nông dân nghèo thường thiếu vật tư, tiền vốn, gặp nhiều khó khăn trong tiếp cận thị trường nên có thể có nhu cầu liên kết với các đơn vị chế biến thu gom cao hơn, đặc biệt khi các đơn vị chế biến, thu gom đó cam kết hỗ trợ vật tư, giống, vốn, kỹ thuật cho quá trình sản xuất của hộ. Mặc dù vậy, hộ nông dân nghèo thường cũng có nhận thức khơng đầy đủ về lợi ích của liên kết hoặc chỉ quan tâm đến lợi ch trước mắt nên tỷ lệ hộ nghèo vi phạm các điều khoản trong hợp đồng, thỏa thuận liên kết với đơn vị thu gom, chế biến cũng chiếm tỷ lệ cao hơn.

Vốn xã hội là một vấn đề xã hội nên trong liên kết kinh doanh không được bỏ

210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 40</span><div class="page_container" data-page="40">

qua. Đây là khái niệm rộng và các quan điểm còn khác nhau (DFID, 2001; The World Bank, 1999; Cohen & Prusak, 2001) nhưng tổng hợp lại cho thấy: Vốn xã hội là toàn bộ những niềm tin xã hội, sự hiểu biết lẫn nhau, các chuẩn mực và những mạng lưới xã hội mà hộ gia đình có thể s dụng để giải quyết và hoàn thành các chiến lược sinh kế nhằm đạt được mục tiêu sinh kế mà hộ đã đề ra.

Vốn xã hội của hộ bao gồm khả năng tham gia trong các tổ chức, các nhóm chính thức cũng như các mối quan hệ và mạng lưới phi chính thức mà họ xây dựng lên do có cùng chung sở thích và khả năng để mọi người cùng nhau cộng tác. Thành viên của các tổ chức chính thức (đồn thể, hợp tác xã, các nhóm tín dụng tiết kiệm, hội nghề nghiệp...) phải tuân thủ những quy định và luật lệ đã được chấp nhận. Những mối quan hệ thúc đẩy sự hợp tác có thể mang lại sự giúp đỡ cho con người qua việc tạo ra những mạng lưới an toàn phi chính thức (ví dụ hỗ trợ của mọi người trong những thời kỳ gặp khó khăn) và giảm chi phí (ví dụ qua các hoạt động cùng nhau tiếp thị).

Vốn xã hội của hộ gia đình được thể hiện qua các chỉ số: Các mạng lưới xã hội; Các cơ chế hợp tác trong kinh doanh; Những luật lệ, quy ước, sự trao đổi và quan hệ qua lại; Các sự kiện, lễ hội và niềm tin; Những cơ hội để tiếp cận thông tin; Những cơ hội tham gia và tạo ảnh hưởng; Những cơ chế hoà giải mâu thuẫn... Vốn xã hội có ảnh hưởng đến liên kết cả theo hướng tích cực và tiêu cực.

<i><b>2.1.6.2. Nhóm yếu tố thuộc về doanh nghiệp </b></i>

DN là tổ chức có tên riêng, tài sản, trụ sở giao dịch và được đăng ký thành lập theo quy định của pháp luật nhằm mục đ ch kinh doanh (Quốc hội, 2014). Các yếu tố DN gồm quy mô, tổ chức kinh doanh, khả năng tài ch nh, lĩnh vực và phạm vi kinh doanh...

<i>a. Quy mơ doanh nghiệp </i>

Có nhiều loại quy mô khác nhau trong đó phổ biến nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa. Đặc biệt các doanh nghiệp siêu nhỏ ngày càng xuất hiện nhiều. Tùy điều kiện quốc gia mà tiêu chí về quy mơ doanh nghiệp khác nhau nên sự liên kết cũng không giống nhau. Đặc biệt với các doanh nghiệp chế biến sản phẩm từ nông nghiệp: doanh nghiệp có quy mơ càng lớn, khi vào vụ thu mua nguyên liệu nông sản thường diễn ra trong một thời gian ngắn mang tính thời vụ thì tần số cung ứng càng cao. hi đó thì t nh bấp bênh về giá đối với các hộ nông dân cung cấp nguyên liệu càng lớn và theo đó việc thực hiện phương thức liên kết với nông dân là cần thiết.

210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM210Wednesday, June 12, 20246:05:58 PM6:05:58 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:11 PM6:06:11 PM

210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM210Wednesday, June 12, 20246:06:43 PM6:06:43 PM

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

</div>

liên kết giữa hộ nông dân với doanh nghiệp trong kinh doanh nông nghiệp trên địa bàn thành phố hà nội

<b>HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM</b>

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

<b>HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM</b>

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

<b>LỜI CAM ĐOAN </b>

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

<b>LỜI CẢM ƠN </b>

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

<b>DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT </b>

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

<b>DANH MỤC BẢNG </b>

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

<b>DANH MỤC HÌNH </b>

<b>DANH MỤC BIỂU ĐỒ </b>

<b>DANH MỤC HỘP </b>

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

<b>TRÍCH YẾU LUẬN ÁN </b>

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

<b>THESIS ABSTRACT </b>

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

<b>PHẦN MỞ ĐẦU </b>

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

<b>PHẦN 2 TỔNG QUAN TÀI LIỆU </b>

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

210Lien ket giua ho nong dan voi doanh nghiep trong kinh doanh nong nghiep tren dia ban thanh pho Ha NoiWednesday, June 12, 2024

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về