phát triển hoạt động tài chính vi mô tại vùng kinh tế trọng điểm miền trung

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (6.14 MB, 206 trang )

<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

<b>BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ TÀI CHÍNH HỌC VIỆN TÀI CHÍNH </b>

206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM

Phat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungPhat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungPhat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungPhat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungPhat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungPhat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungPhat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungPhat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungPhat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungPhat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungPhat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungPhat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungPhat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungPhat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungPhat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungPhat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien Trung

206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM

206Phat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

<b>BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ TÀI CHÍNH HỌC VIỆN TÀI CHÍNH </b>

<b>LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ </b>

<b>2. </b>

<b>PGS.TS NGUYỄN THỊ MÙI</b>

<b>HÀ NỘI - 2021</b>

206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM

206Phat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

<b> LỜI CAM ĐOAN </b>

Tôi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu khoa học độc lập của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nghiên cứu trong luận án là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng và chính xác. Những kết luận khoa học của luận án là mới và chưa có tác giả cơng bố trong bất cứ cơng trình khoa học nào.

<i>Hà Nội, ngày tháng năm 2021 </i>

<b> Nguyễn Thị Hạnh </b>

206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM

206Phat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

<b>LỜI CẢM ƠN </b>

Tác giả luận án xin trân trọng gửi lời cảm ơn đến các nhà khoa học, các chuyên gia của Ngân hàng nhà nước Việt Nam; Lãnh đạo Nhóm cơng tác Tài chính vi mơ Việt Nam; Lãnh đạo chi nhánh Ngân hàng Nhà nước, Ngân hàng Chính sách xã hội, Quỹ tín dụng nhân dân các tỉnh thành khu vực trọng điểm miền Trung; các Thầy Cô giảng dạy và quản lý chương trình nghiên cứu sinh của Học viện Tài chính đã hướng dẫn, góp ý, chia sẻ tài liệu và các số liệu quý báu để tác giả hoàn thành luận án.

Lời tri ân sâu sắc xin được gửi đến hai nhà khoa học PGS.TS Nguyễn Văn Dần và PGS.TS Nguyễn Thị Mùi đã hướng dẫn tận tình, tâm huyết và giúp đỡ nhiệt tình cho tác giả trong suốt thời gian thực hiện luận án cho đến kết quả hôm nay.

Tác giả xin gửi lời biết ơn về sự động viên, chia sẻ và tạo điều kiện tốt nhất từ gia đình, các anh chị, bạn bè và đồng nghiệp đã đồng hành cùng tác giả trong quá trình nghiên cứu, tạo động lực to lớn cho tác giả hoàn thành luận án.

Xin trân trọng cảm ơn!

<i>Hà Nội, ngày tháng năm 2021 </i>

<b> Nguyễn Thị Hạnh </b>

206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM

206Phat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

<b>MỤC LỤC </b>

<i>Trang </i>

Lời cam đoan ... i

Lời cảm ơn ...ii

Mục lục ... iii

Danh mục chữ viết tắt ... vii

Danh mục thuật ngữ sử dụng trong đề tài ... ix

Danh mục các bảng ... x

Danh mục các biểu đồ ... xi

Danh mục các hình vẽ ... xii

<b>Chương 1: TỔNG QUAN VỀ TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU ... 9 </b>

1.1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN... 9

1.1.1. Nghiên cứu về quy mô cung ứng dịch vụ và tính bền vững các của các tổ chức TCVM ... 9

1.1.2. Nghiên cứu về khả năng tiếp cận dịch vụ TCVM của khách hàng ... 17

1.1.3. Nghiên cứu về tác động của TCVM đến giảm nghèo ... 22

1.2. KHOẢNG TRỐNG VÀ CÂU HỎI NGHIÊN CỨU ... 27

1.2.1. Khoảng trống nghiên cứu ... 27

1.2.2. Câu hỏi nghiên cứu ... 28

Kết luận chương 1 ... 29

<b>Chương 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG TÀI CHÍNH VI MƠ TẠI VÙNG KINH TẾ TRỌNG ĐIỂM CỦA QUỐC GIA ... 30 </b>

2.1. TỔNG QUAN VỀ TÀI CHÍNH VI MƠ ... 30

2.1.1. Sự ra đời Tài chính vi mơ ... 30

2.1.2. Khái niệm tài chính vi mơ ... 31

2.1.3. Các tổ chức tài chính vi mơ ... 32

2.1.4. Các dịch vụ tài chính vi mơ ... 34

2.1.5. Mối quan hệ giữa tài chính vi mơ, tài chính tồn diện và tín dụng chính sách ... 39

123docz.net - File bi loi xin lienhe:

206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM

206Phat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">

2.2. PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG TÀI CHÍNH VI MƠ ... 43

2.2.1. Quan điểm phát triển hoạt động tài chính vi mơ ... 43

2.2.2. Chỉ tiêu đánh giá sự phát triển hoạt động tài chính vi mơ ... 46

2.2.3. Yếu tố tác động đến sự phát triển hoạt động tài chính vi mơ ... 49

2.3. VÙNG KINH TẾ TRỌNG ĐIỂM VÀ VAI TRỊ PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG TÀI CHÍNH VI MƠ TẠI VÙNG KINH TẾ TRỌNG ĐIỂM ... 53

2.3.1. Vùng kinh tế trọng điểm của quốc gia ... 53

2.3.2. Tầm quan trọng của việc phát triển hoạt động TCVM đối với vùng kinh tế trọng điểm ... 55

2.4. KINH NGHIỆM QUỐC TẾ VÀ BÀI HỌC VỀ PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG TÀI CHÍNH VI MƠ CHO VÙNG KINH TẾ TRỌNG ĐIỂM QUỐC GIA ... 58

2.4.1. Kinh nghiệm quốc tế về phát triển hoạt động tài chính vi mơ cho vùng kinh tế trọng điểm quốc gia ... 58

2.4.2. Bài học về phát triển hoạt động TCVM cho vùng kinh tế trọng điểm miền Trung ... 63

3.1.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế và xã hội của vùng KTTĐ miền Trung ... 67

3.1.2. Thực trạng đói nghèo tại vùng KTTĐ miền Trung ... 70

3.2. THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG TÀI CHÍNH VI MÔ TẠI VIỆT NAM THỜI GIAN QUA ... 76

3.2.1. Sự ra đời và cơ sở pháp lý hoạt động TCVM tại Việt Nam... 76

3.2.2. Mạng lưới tổ chức TCVM hoạt động tại Việt Nam ... 78

3.2.3. Thực trạng cung cấp dịch vụ TCVM tại Việt Nam thời gian qua ... 82

3.2.4. Đánh giá chung về thực trạng hoạt động TCVM tại Việt Nam ... 83 123docz.net - File bi loi xin lienhe:

206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM

206Phat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

3.3. THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG TÀI CHÍNH VI MƠ TẠI

VÙNG KINH TẾ TRỌNG ĐIỂM MIỀN TRUNG ... 85

3.3.1. Phát triển hoạt động TCVM qua chỉ tiêu quy mô và chất lượng dịch vụ tại vùng KTTĐ miền Trung ... 87

3.3.2. Thực trạng phát triển khả năng tiếp cận dịch vụ của khách hàng TCVM tại vùng KTTĐ miền Trung ... 104

3.3.3. Tác động của phát triển hoạt động TCVM đến thu nhập và giảm nghèo tại vùng KTTĐ miền Trung ... 115

3.4. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG TÀI CHÍNH VI MƠ TẠI VÙNG KINH TẾ TRỌNG ĐIỂM MIỀN TRUNG THỜI GIAN QUA ... 121

4.1.1. Định hướng phát triển kinh tế - xã hội vùng KTTĐ miền Trung đến năm 2030 ... 129

4.1.2. Định hướng phát triển hoạt động tài chính vi mô tại Vùng KTTĐ miền Trung đến năm 2030 ... 130

4.1.3. Định hướng chính sách hướng tới mục tiêu phát triển hoạt động của các tổ chức TCVM ... 136

4.2. GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG TÀI CHÍNH VI MÔ TẠI VÙNG KINH TẾ TRỌNG ĐIỂM MIỀN TRUNG ĐẾN NĂM 2030... 137

4.2.1. Nhóm các giải pháp về tài chính ... 137

4.2.2. Nhóm giải pháp về năng lực ... 140

4.2.3. Nhóm giải pháp về công nghệ ... 144

4.2.4. Giải pháp hỗ trợ phát triển hoạt động TCVM ... 148

206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM

206Phat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

4.3. LỘ TRÌNH THỰC HIỆN CÁC GIẢI PHÁP ... 152

4.3.1. Giai đoạn từ năm 2021 đến năm 2025 ... 152

4.3.2. Giai đoạn từ năm 2026 đến năm 2030 ... 153

4.4. KHUYẾN NGHỊ CHÍNH SÁCH VỀ PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG TÀI CHÍNH VI MƠ TẠI VÙNG KINH TẾ TRỌNG ĐIỂM MIỀN TRUNG ... 154

4.4.1. Đối với Chính phủ ... 154

4.4.2. Đối với Bộ, Ngành liên quan ... 156

4.4.3. Đối với UBND tỉnh, thành phố thuộc vùng KTTĐ miền Trung ... 159

206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM

206Phat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">

<b>DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT </b>

<b>1. Danh mục chữ viết tắt tiếng Việt </b>

<b>Chữ viết tắt Nguyên nghĩa tiếng Việt </b>

NHNN&PTNT Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn NHTM Ngân hàng thương mại

SXKD Sản xuất kinh doanh TCTD Tổ chức tín dụng TCVM Tài chính vi mơ TDND Tín dụng nhân dân TGTK Tiền gửi tiết kiệm TK&VV Tiết kiệm và vay vốn TMCP Thương mại cổ phần

TNHH MTV Trách nhiệm hữu hạn - Một thành viên

TYM Tổ chức Tài chính quy mơ Nhỏ Tình Thương USD Đô la Mỹ

UBND Ủy ban nhân dân

206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM

206Phat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

<b>2. Danh mục chữ viết tắt tiếng Anh </b>

<b>Chữ viết tắt Nguyên nghĩa tiếng Việt Nguyên nghĩa tiếng Anh </b>

ADB Asia Development Bank Ngân hàng phát triển Châu Á ATM Automated teller machine Máy rút tiền tự động

CAR Capital Adequacy Ratio Tỷ lệ an toàn vốn CGAP Consultative Group To

Assist The Poor

Tổ chức tư vấn và hỗ trợ người nghèo

CIC Credit Information Center Trung tâm thông tin tín dụng CMA Citi Micro-entrepreneur

award

Giải thưởng doanh nhân vi mô Citi

DEA Data Envelopment Analysis

Phân tích bao dữ liệu

FSS <i>Financial Self Sustainablity Bền vững tài chính </i>

GDP Gross domestic product Tổng thu nhập quốc dân Grameen

Bank (GB)

Grameen Bank <i>Ngân hàng Grameen ở </i>

Bangladesh IFAD International Fund for

Agricultural Development

<i>Quỹ phát triển nông nghiệp quốc tế </i>

IFC International Finance Corporation

<i>Cơng ty tài chính quốc tế </i>

MFI Micro Finance institutions Tổ chức tài chính vi mơ MIS Management Information

System

Hệ thống quản lý thông tin

NGOs Non-governmental organization

<i>Tổ chức phi chính phủ </i>

OSS Opeeration Self Sustainablity

Bền vững hoạt động

PESO PESO <i>Đơn vị tiền tệ Philippin </i>

ROA Return On Assets Lợi nhuận trên tổng tài sản ROE Return On Equity Lợi nhuận trên vôn chủ sở hữu WSBI World Savings Banks

Institute

Ngân hàng tiết kiệm thế giới

206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM

206Phat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11">

<b>DANH MỤC THUẬT NGỮ SỬ DỤNG TRONG ĐỀ TÀI </b>

<b>Thuật ngữ Khái niệm/giải nghĩa Nguồn trích dẫn </b>

Tài chính vi mơ (TCVM)

TCVM được coi là một phương pháp phát triển kinh tế nhằm mang lại lợi ích cho cư dân thu nhập thấp (kể cả phụ nữ và nam giới)

[54]

Hoạt động TCVM

Hoạt động TCVM bao gồm việc cho vay bằng đồng Việt Nam đối với khách hàng TCVM, nhận tiền gửi tiết kiệm của khách hàng TCVM dưới hình thức tiền gửi tiết kiệm bắt buộc, tiền gửi tiết kiệm tự nguyện.

[38]

Khách hàng TCVM

Khách hàng TCVM là cá nhân thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo, hộ có mức sống trung bình, cá nhân có thu nhập thấp, DN siêu nhỏ.

[38]

Chương trình, dự án TCVM

Chương trình, dự án hoạt động TCVM và một số hoạt động khác nhằm đáp ứng nhu cầu của khách hàng TCVM, khơng vì mục tiêu lợi nhuận, góp phần tạo việc làm, thực hiện xóa đói giảm nghèo.

[38]

Tổ chức TCVM Tổ chức TCVM là loại hình tổ chức tài chính tín dụng chủ yếu thực hiện một số hoạt động ngân hàng nhằm đáp ứng nhu cầu của các cá nhân, hộ gia đình có thu nhập thấp và DN siêu nhỏ

[37]

Tổ chức phi chính phủ trong

nước

Tổ chức phi chính phủ trong nước là hội, quỹ xã hội, quỹ từ thiện và các loại hình tổ chức xã hội khác do cá nhân, tổ chức thành lập hoạt động thường xuyên nhằm mục địch hỗ trợ phát triển, khơng vì mục tiêu lợi nhuận phù hợp với điều lệ pháp luật Việt Nam

[38]

Tổ chức phi chính phủ nước

ngồi

Tổ chức phi chính phủ nước ngồi là tổ chức phi chính phủ, các quỹ xã hội, quỹ tư nhân và các loại hình tổ chức xã hội, tổ chức phi lợi nhuận thành lập theo pháp luật nước ngoài được phép hoạt động theo pháp luật Việt Nam

[38]

Tiết kiệm bắt buộc

Tiết kiệm bắt buộc là số tiền mà khách hàng TCVM phải gửi theo chương trình, dự án TCVM

[38] Tiết kiệm tự

206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM

206Phat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 12</span><div class="page_container" data-page="12">

<b>DANH MỤC CÁC BẢNG </b>

<i>Trang </i>

Bảng 3.1: Dư nợ tín dụng vi mô của NHCSXH tại vùng KTTĐ miền

Trung giai đoạn 2015-2019 ... 87 Bảng 3.2: Tỷ lệ thu nợ tín dụng vi mô của NHCSXH tại vùng KTTĐ

miền Trung giai đoạn 2017-2019 ... 89 Bảng 3.3: Tỷ lệ thu lãi tín dụng vi mơ của NHCSXH tại vùng KTTĐ

miền Trung giai đoạn 2017-2019 ... 89 Bảng 3.4: Đánh giá chất lượng hoạt động tín dụng vi mơ của NHCSXH

tại vùng KTTĐ miền Trung giai đoạn 2017-2019 ... 91 Bảng 3.5: Kết quả huy động tiết kiệm của khách hàng vi mô NHCSXH tại

vùng KTTĐ miền Trung giai đoạn 2015-2019 ... 92 Bảng 3.6: Dư nợ cho vay của Quỹ TDND các địa phương vùng KTTĐ

miền Trung giai đoạn 2015-2019 ... 94 Bảng 3.7: Quy mô và chất lượng dịch vụ tín dụng của các CT/DA TCVM

tại vùng KTTĐ miền Trung năm 2019 ... 102 Bảng 3.8: Quy mô huy động TGTK của các CT/DA TCVM tại vùng

KTTĐ miền Trung năm 2019 ... 103 Bảng 3.9: Các chỉ tiêu thể hiện khả năng tiếp cận vốn vay TCVM của

khách hàng vi mô tại vùng KTTĐ miền Trung năm 20190 ... 105 Bảng 3.10: Các chỉ tiêu thể hiện khả năng huy động TGTK của các tổ

chức TCVM tại vùng KTTĐ miền Trung năm 2019 ... 107 Bảng 3.11: Cơ cấu nguồn thu nhập của hộ nông dân năm 2018 ... 115

206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM

206Phat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 13</span><div class="page_container" data-page="13">

<b>DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ </b>

<i>Trang </i>

Biểu đồ 3.1: Tốc độ tăng trưởng kinh tế của các địa phương vùng KTTĐ

miền Trung giai đoạn 2011-2019 ... 68 Biểu đồ 3.2: Thu nhập trung bình người/năm của các địa phương vùng

KTTĐ miền Trung giai đoạn 2011-2019 ... 69 Biểu đồ 3.3: Tỷ lệ hộ nghèo các địa phương vùng KTTĐ miền Trung giai

đoạn 2010-2019 ... 70 Biểu đồ 3.4: Số hộ nghèo các địa phương vùng KTTĐ miền Trung giai

đoạn 2015-2019 ... 72 Biểu đồ 3.5: Tỷ lệ hộ cận nghèo các địa phương vùng KTTĐ miền Trung

giai đoạn 2015-2019 ... 73 Biểu đồ 3.6: Tỷ lệ hộ nghèo các huyện vùng KTTĐ miền Trung thuộc 64

huyện nghèo cả nước năm 2019 ... 74 Biểu đồ 3.7: Số lượng các tổ chức hoạt động TCVM theo loại hình tổ chức ... 80 Biểu đồ 3.8: Số lượng các tổ chức TCVM phân theo địa bàn hoạt động... 81 Biểu đồ 3.9: Tổng dư nợ cho vay của các tổ chức TCVM VN giai đoạn

2015-2019 ... 82 Biểu đồ 3.10: Tổng số dư TGTK tại các tổ chức TCVM giai đoạn 2015-2019 ... 83 Biểu đồ 3.11: Số lượng các tổ chức cung ứng dịch vụ TCVM tại vùng

KTTD miền Trung ... 85 Biểu đồ 3.12: Thị phần khách hàng tín dụng TCVM tại vùng KTTD miền

Trung ... 86 Biểu đồ 3.13: Tỷ lệ nợ quá hạn tín dụng vi mơ của NHCSXH tại vùng

KTTĐ miền Trung giai đoạn 2017-2019 ... 90 Biểu đồ 3.14: Dư nợ cho vay của Quỹ TDND các địa phương vùng KTTĐ

miền Trung giai đoạn 2015-2019 ... 95 Biểu đồ 3.15: Số dư TGTK của Quỹ TDND các địa phương vùng KTTĐ

miền Trung giai đoạn 2015-2019 ... 96

206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM

206Phat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 14</span><div class="page_container" data-page="14">

Biểu đồ 3.16: Tỷ lệ nợ quá hạn của Quỹ TDND các địa phương vùng

KTTĐ miền Trung năm 2019 ... 97

Biểu đồ 3.17: Mức độ tiếp cận vốn vay của khách hàng TCVM ... 106

Biểu đồ 3.18: Nguồn thông tin về dịch vụ TCVM khách hàng tiếp cận ... 110

Biểu đồ 3.19: Mức độ hỗ trợ tiếp cận của khách hàng TCVM ... 111

Biểu đồ 3.20: Mức độ chi phí tiếp cận của khách hàng TCVM ... 113

Biểu đồ 3.21: Thay đổi thu nhập-chi tiêu sau khi vay vốn của khách hàng TCVM tại vùng KTTĐ miền Trung ... 116

Biểu đồ 3.22: Thay đổi mức sống sau khi vay vốn của khách hàng TCVM tại vùng KTTĐ miền Trung ... 117

Biểu đồ 3.23: Trình độ học vấn của khách hàng TCVM tại vùng KTTĐ miền Trung... 118

Biểu đồ 3.24: Công tác hỗ trợ nâng cao nhận thức cho khách hàng TCVM tại vùng KTTĐ miền Trung ... 119

Biểu đồ 3.25: Công tác hỗ trợ SXKD cho khách hàng TCVM tại vùng KTTĐ miền Trung ... 120

<b>DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ </b><i>Trang </i>

Hình 2.1: Các sản phẩm tín dụng vi mơ do các tổ chức TCVM cung cấp ... 35

Hình 3.1: Các tổ chức cung cấp dịch vụ TCVM tại Việt Nam ... 79

206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM

206Phat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 15</span><div class="page_container" data-page="15">

<b>MỞ ĐẦU </b>

<b>1. Tính cấp thiết của đề tài </b>

Đói nghèo ln là vấn đề rất quan trọng được các quốc gia trên thế giới quan tâm sâu sắc. Bởi vì đói nghèo là nguyên nhân của sự bất bình đẳng về thu nhập, kém đa dạng trong phát triển kinh tế, thiếu tính an tồn cho xã hội và ảnh hưởng đến cả vấn đề chính trị. Việc thực hiện xóa đói giảm nghèo là con đường đưa nền kinh tế quốc gia phát triển, bảo vệ được môi trường kinh tế - xã hội và duy trì tăng trưởng kinh tế bền vững. Tại Việt Nam, cơng tác xóa đói giảm nghèo thuộc chương trình mục tiêu quốc gia, đã được Đảng và Nhà nước quan tâm, đặt lên hàng đầu với các nhóm chính sách khác nhau đã tác động đến việc cải thiện thu nhập cho người nghèo, tăng khả năng tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản, hỗ trợ người nghèo chống đỡ những rủi ro, tổn thất trong đời sống. Trong đó, tiếp cận tài chính là điều quan trọng đối với người nghèo, mặc dù nguồn tài chính rất nhỏ nhưng giúp người nghèo có các điều kiện tài chính nhằm tạo cơng ăn việc làm, cải thiện thu nhập, nâng cao mức sống của người nghèo.

Tài chính vi mơ (TCVM) ra đời, đóng vai trị đặc biệt quan trọng đối với sự phát triển kinh tế xã hội của mỗi quốc gia thơng qua sự hỗ trợ cơng cuộc xóa đói giảm nghèo và phát triển kinh tế tài chính tồn diện. TCVM ln đồng hành cùng với những hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thốt nghèo, hộ có mức sống trung bình, cá nhân có thu nhập thấp, DN siêu nhỏ, đây là đối tượng dễ bị tổn thương nhất trong xã hội. Bởi đời sống kinh tế khó khăn, chủ yếu sản xuất nông nghiệp chịu ảnh hưởng lớn các yếu tố thiên tai, dịch bệnh, có mức sống thấp và mới chỉ đảm bảo các điều kiện sinh hoạt tối thiểu. Đời sống tinh thần chưa được chú trọng đến các hoạt động như văn hóa, giáo dục và y tế.

Trong thời gian qua, hoạt động TCVM tại Việt Nam có những bước phát triển vượt bậc về quy mơ và chất lượng hoạt động nhưng công tác tiếp cận các dịch vụ TCVM như tín dụng, tiết kiệm, bảo hiểm và các dịch vụ phi tài chính khác của người nghèo cịn nhiều vướng mắc nhất định. Cơng tác tổ chức hoạt

206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM

206Phat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 16</span><div class="page_container" data-page="16">

động của các tổ chức TCVM chưa thật sự chuyên nghiệp, khung pháp lý chưa đầy đủ, chưa có định hướng phát triển riêng cho các vùng, miền và các địa phương khác nhau để cung cấp các dịch vụ tài chính phù hợp, đáp ứng nhu cầu của người nghèo và người có thu nhập thấp.

Vùng kinh tế trọng điểm (KTTĐ) miền Trung được thành lập theo Quyết định số 1085/QĐ-TTg ngày 12/8/2008 của Thủ tướng chính phủ. Vùng KTTĐ miền Trung bao gồm 5 tỉnh, thành phố: Thừa Thiên -Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, có vị trí đặc biệt quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo quốc phòng an ninh đối với cả khu vực Duyên hải miền Trung và Tây Nguyên. Theo Quyết định số 1874/QĐ-TTg,

<i>ngày 13/10/2014 của Thủ tướng Chính phủ “Phê duyệt Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế-xã hội vùng kinh tế trọng điểm miền Trung đến năm 2020, định hướng đến năm 2030” [39] đã đề ra mục tiêu phấn đấu tốc độ tăng trưởng </i>

kinh tế đạt khoảng 9%/năm giai đoạn 2016-2020. GDP bình quân đầu người đến năm 2020 đạt khoảng 80 triệu đồng tương đương 3.600 USD bằng khoảng 1,1-1,2 lần mức bình quân đầu người của cả nước. Vùng KTTĐ miền Trung có khoảng hơn 6,5 triệu người, chiếm khoảng 7,05% dân số của cả nước vào năm 2019. Đặc điểm dân số phân bổ tập trung khu vực nông thôn là chủ yếu, chiếm hơn 63,2%. Tốc độ tăng trưởng kinh tế của vùng KTTĐ miền Trung giai đoạn 2011-2019 đạt 8,14%, cao hơn so với trung bình cả nước là 6,2%. GDP bình quân đầu người năm 2015 đạt 41,77 triệu đồng và tăng lên 55,73 triệu đồng năm 2019, nhưng lại thấp hơn bình quân của cả nước. Cả tốc độ tăng trưởng kinh tế và thu nhập bình qn đầu người đã có sự gia tăng nhưng chưa đáp ứng được mục tiêu đề ra và chưa tương xứng với tiềm năng, thế mạnh của vùng. Thu nhập bình quân đầu người những năm qua tăng trưởng chủ yếu tập trung các thành phố, khu đơ thị, cịn ở khu vực nông thôn, vùng sâu, miền núi và vùng ven biển, hải đảo thu nhập rất thấp. Khu vực này có tỷ lệ hộ nghèo, hộ cận nghèo, người có thu nhập thấp chiếm tỉ lệ rất cao hơn 7% vào năm 2019. Trong khi khả năng tiếp cận các dịch vụ về tài chính hạn chế nên tác động rất

206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM

206Phat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 17</span><div class="page_container" data-page="17">

lớn đến nguồn vốn đầu tư vào sản xuất, tạo việc làm, nâng cao đời sống vật chất, văn hóa và tinh thần của người dân. Từ đó, tác động đến hiệu quả của việc thực hiện cơng cuộc xóa đói giảm nghèo của vùng, cũng như mục tiêu phát triển kinh tế toàn diện của quốc gia.

<i><b>Xuất phát từ những lý do trên, NCS đã lựa chọn đề tài “Phát triển hoạt </b></i>

<i><b>động Tài chính vi mơ tại Vùng kinh tế trọng điểm miền Trung” làm đề tài </b></i>

nghiên cứu, có ý nghĩa cả về khoa học và thực tiễn.

<b>2. Mục tiêu nghiên cứu </b>

<i>Mục tiêu tổng quát: Xây dựng khung lý thuyết để đánh giá thực trạng </i>

phát triển hoạt động TCVM tại vùng KTTĐ miền Trung, đề xuất các giải pháp nhằm phát triển hoạt động TCVM tại vùng KTTĐ miền Trung.

<b>3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu </b>

<i><b>3.1. Đối tượng nghiên cứu </b></i>

Luận án tập trung nghiên cứu về phát triển hoạt động TCVM tại vùng KTTĐ của quốc gia.

<i><b>3.2. Phạm vi nghiên cứu </b></i>

<i>- Phạm vi về không gian: Đề tài nghiên cứu sự phát triển hoạt động tài </i>

chính vi mơ tại Vùng KTTĐ miền Trung với 5 tỉnh, thành phố: Thừa Thiên Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi và Bình Định.

206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM

206Phat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 18</span><div class="page_container" data-page="18">

+ Nghiên cứu về số liệu sơ cấp, khảo sát khách hàng sử dụng dịch vụ TCVM tập trung năm 2019.

<i>- Phạm vi nghiên cứu về nội dung: </i>

+ Trong khuôn khổ luận án nghiên cứu các hoạt động TCVM của các TCTD (không phải là tổ chức TCVM chính thức) cung cấp cho khách hàng TCVM và các CT/DA TCVM. Bởi tại vùng KTTĐ miền Trung chưa có một một tổ chức TCVM được cấp phép hoạt động trong thời gian luận án nghiên cứu, thậm chí cho đến 31/12/2020. Trong số các TCTD cung ứng dịch vụ TCVM, thì đứng đầu là NHCSXH, tiếp đến là Quỹ TDND, cịn NHNN&PTNT mặc dù có sự chú trọng đến đối tượng khách hàng nông nghiệp, nông thôn, hỗ trợ phát triển tam nông, nhưng trong thời gian qua tỷ trọng cung ứng dịch vụ tín dụng và tiết kiệm vi mơ khơng nhiều và có xu hướng giảm. Vì vậy, trong khn khổ luận án nghiên cứu 3 tổ chức cung ứng dịch vụ TCVM là NHCSXH Việt Nam, Quỹ TDND và các CT/DA TCVM.

+ Về sản phẩm dịch vụ cung ứng: Phát triển hoạt động TCVM có phạm vi nghiên cứu và tiếp cận rất rộng, gồm các dịch vụ như tín dụng vi mô, tiết kiệm vi mô, bảo hiểm vi mơ, thanh tốn vi mô và các dịch vụ phi tài chính khác. Luận án tập trung nghiên cứu sâu cả lý thuyết và thực tiễn về phát triển hoạt động tín dụng vi mơ và tiết kiệm vi mô của các tổ chức cung ứng dịch vụ TCVM. Các hoạt động còn lại như bảo hiểm, thanh toán và các dịch vụ tài chính khác, luận án có đề cập, nhưng chủ yếu để minh chứng cho hai hoạt động cơ bản trên.

<b>4. Phương pháp nghiên cứu </b>

Luận án sử dụng các phương pháp nghiên cứu khoa học, trong đó phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử được sử dụng làm nền tảng.

<i>- Phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử: được sử dụng để </i>

làm rõ các vấn đề về TCVM và phát triển hoạt động TCVM tại vùng KTTĐ; sử dụng đánh giá thực trạng phát triển hoạt động TCVM tại vùng KTTĐ miền Trung thời gian qua.

206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM

206Phat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 19</span><div class="page_container" data-page="19">

<i>- Phương pháp thu thập và phân tích dữ liệu: (1) Phương pháp thu thập và </i>

phân tích dữ liệu thứ cấp; (2) Phương pháp thu thập và phân tích dữ liệu sơ cấp.

<i>(1) Phương pháp thu thập và phân tích dữ liệu thứ cấp: luận án tổng </i>

hợp, phân tích có hệ thống những thông tin, tài liệu về hoạt động TCVM qua các nguồn dữ liệu sau:

+ Các lý thuyết có liên quan đến hoạt động TCVM, phát triển hoạt động TCVM của các tổ chức cung ứng dịch vụ TCVM, phát triển hoạt động TCVM vùng KTTĐ và quốc gia. Từ đó tổng hợp, chắt lọc có hệ thống trên cơ sở kế thừa và hệ thống hóa lại lý luận có liên quan đến luận án.

+ Từ các nguồn dữ liệu thu thập ở Danh bạ TCVM của nhóm công tác TCVM Việt Nam; Kết quả khảo sát về hộ nghèo của Bộ LĐ-TBXH; Báo cáo thường niên của các TCTD cung cấp dịch vụ TCVM. Thu thập từ sách, báo, tạp chí, đề tài nghiên cứu có liên quan trong phạm vi thời gian từ 2015-2019. Dữ liệu trên được thu thập, phân loại và kiểm tra mức độ phù hợp về nội dung và độ tin cậy. Sử dụng số liệu trên để phân tích, đánh giá thực trạng hoạt động TCVM của Việt Nam, của vùng KTTĐ miền Trung, định hướng phát triển kinh tế-xã hội của vùng KTTĐ miền Trung, định hướng phát triển hoạt động TCVM của vùng.

<i>(2) Phương pháp thu thập và phân tích dữ liệu sơ cấp: </i>

Phương pháp này được thực hiện thông qua sự kết hợp phương pháp chuyên gia và phương pháp khảo sát thông qua bảng hỏi nhằm đánh giá về quy mô và chất lượng dịch vụ, mức độ tiếp cận vốn của khách hàng và hiệu quả sử dụng vốn nhằm nâng cao mức sống cho khách hàng TCVM.

Phương pháp chuyên gia sử dụng được thực hiện thông qua bảng xin ý kiến các nhà quản lý, các chuyên gia tài chính - ngân hàng của các TCTD và các tổ chức TCVM trên địa bàn vùng KTTĐ miền Trung và vùng khác để xin ý kiến đánh giá về việc phát triển quy mô hoạt động của các tổ chức cung cấp dịch vụ TCVM, về công tác tổ chức, công tác cung ứng các dịch vụ và chất lượng dịch vụ TCVM tại vùng KTTĐ miền Trung.

206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM

206Phat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 20</span><div class="page_container" data-page="20">

Phương pháp khảo sát thông qua bảng hỏi khách hàng sử dụng dịch vụ TCVM được thực hiện tại các địa phương trong vùng về khả năng tiếp cận dịch vụ TCVM, việc cải thiện thu nhập và mức sống của khách hàng TCVM. Thông tin thu thập được sử dụng để mô tả các yếu tố tác động đến sự phát triển hoạt động TCVM tại vùng. Phương pháp cụ thể sử dụng:

<i>+ Các bước tiến hành thực hiện lấy mẫu khảo sát như sau: </i>

Bước 1. Trao đổi với cán bộ của Sở LĐ-TBXH ở các địa phương để nắm bắt tình hình hộ nghèo của các địa phương, danh sách các hộ nghèo của từng địa bàn và tỷ lệ hộ nghèo của từng địa bàn qua các đợt tổng điều tra.

Bước 2. Phân bổ mẫu quan sát theo từng địa bàn nghiên cứu tương ứng, bảo đảm mỗi tỉnh thành khảo sát đủ số mẫu xác định.

Bước 3. Tiến hành khảo sát thử 50 phiếu (khảo sát sơ bộ) để điều chỉnh lại cấu trúc bảng hỏi. Đối tượng trả lời câu hỏi khảo sát là người ra quyết định chính trong gia đình hoặc là chủ hộ.

Bước 4. Hoàn chỉnh lại bảng hỏi nghiên cứu và tiến hành trao đổi kỹ lưỡng với các cán bộ phụ trách tại địa phương tham gia hỗ trợ khảo sát cho

206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM

206Phat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 21</span><div class="page_container" data-page="21">

NCS, cán bộ trên là các thành viên của các tổ TK&VV tại các NHCSXH ở các địa phương và nhân viên của một số Quỹ TDND trong vùng.

Bước 5. Các cán bộ lấy mẫu theo số lượng đảm bảo đủ mẫu quan sát và hộ khảo sát là hộ gia đình nghèo của tỉnh, thành phố. Đồng thời bảo đảm đối tượng khảo sát phải cùng địa bàn khảo sát.

Bước 6. Nhập dữ liệu vào phần mềm thống kê SPSS, mã hóa, làm sạch dữ liệu và tiến hành phân tích dữ liệu phục vụ cho việc nghiên cứu.

<i>- Phương pháp tổng hợp, so sánh và phân tích: được sử dụng để tổng </i>

hợp, so sánh số liệu từ các báo cáo hoạt động về TCVM của các tổ chức cung ứng dịch vụ TCVM nhằm phân tích thực trạng phát triển hoạt động TCVM tại vùng KTTĐ miền Trung.

<b>5. Những đóng góp mới </b>

<i><b>(1) Về lý luận: luận án nghiên cứu về phát triển hoạt động TCVM tại </b></i>

vùng KTTĐ nhằm góp phần vào cơng cuộc xóa đói giảm nghèo, gắn liền với chiến lược tài chính tồn diện của quốc gia. Trên cơ sở xây dựng 3 nhóm chỉ tiêu phát triển hoạt động TCVM cho vùng KTTĐ quốc gia, bao gồm: nhóm chỉ tiêu về đánh giá quy mô và chất lượng dịch vụ của các tổ chức cung ứng dịch vụ TCVM; nhóm chỉ tiêu về đánh giá khả năng tiếp cận của khách hàng TCVM và nhóm chỉ tiêu đánh giá tác động của phát triển hoạt động TCVM đến xóa đỏi giảm nghèo của khách hàng TCVM.

<i><b>(2) Về thực tiễn: luận án đã đánh giá tổng thể quy mô và chất lượng </b></i>

dịch vụ của các tổ chức cung ứng dịch vụ TCVM hoạt động tại vùng KTTĐ miền Trung qua phương pháp thu thập số liệu thứ cấp, đánh giá thực trạng công tác tiếp cận dịch vụ tài chính của khách hàng TCVM, đánh giá tác động của hoạt động TCVM đến thu nhập của khách hàng TCVM là các hộ nghèo trong vùng, đánh giá sự thay đổi đời sống vật chất và tinh thần của hộ nghèo tại vùng KTTĐ miền Trung thông qua khảo sát bảng hỏi với hai nhóm đối tượng là phỏng vấn chuyên gia và khách hàng sử dụng dịch vụ TCVM. Từ đó luận án đề xuất hệ thống các giải pháp phát triển hoạt động TCVM tại vùng KTTĐ miền

206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM

206Phat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 22</span><div class="page_container" data-page="22">

Trung một cách toàn diện nhằm góp phần trong cơng cuộc xóa đói giảm nghèo tại vùng trên cơ sở phát triển tài chính tồn diện và phát triển kinh tế toàn diện.

<b>6. Kết cấu luận án </b>

Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, luận án được kết cấu thành 4 chương.

<i>Chương 1. Tổng quan về tình hình nghiên cứu </i>

<i>Chương 2. Cơ sở lý thuyết về phát triển hoạt động tài chính vi mơ tại </i>

vùng kinh tế trọng điểm của quốc gia

<i>Chương 3. Thực trạng phát triển hoạt động tài chính vi mơ tại vùng kinh </i>

tế trọng điểm miền Trung

<i>Chương 4. Giải pháp phát triển hoạt động tài chính vi mơ tại vùng kinh </i>

tế trọng điểm miền Trung đến năm 2030

206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM

206Phat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 23</span><div class="page_container" data-page="23">

<b>Chương 1 </b>

<b>TỔNG QUAN VỀ TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU </b>

<b>1.1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN </b>

Với sự ra đời và phát triển của TCVM đã được nhiều tác giả nghiên cứu trên thế giới, các nước trong khu vực và tại Việt Nam dưới nhiều góc độ tiếp cận khác nhau như về thể chế hoạt động, tác động đến các vấn đề xã hội đó là xóa đói giảm nghèo; các quan điểm về phát triển tổ chức; đo lường hiệu quả hoạt động của các tổ chức…Trong khuôn khổ luận án, NCS tổng hợp các công trình nghiên cứu theo 3 nhóm sau: Quy mơ cung ứng dịch vụ và tính bền vững của các tổ chức TCVM, tăng khả năng tiếp cận của khách hàng TCVM và tác động đến vấn đề xóa đói giảm nghèo nhằm nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người nghèo.

<b>1.1.1. Nghiên cứu về quy mô cung ứng dịch vụ và tính bền vững các của các tổ chức TCVM </b>

<i><b>“Nghiên cứu về “Assessing Outreach and Sustainability of Microfinance Institutions in Cambodia” của Sophyrum Heng (2015) [51]. </b></i>

Luận án thực hiện đánh giá hoạt động tiếp cận và tính bền vững của các tổ chức TCVM tại Campuchia và Indonesia giai đoạn từ 1995-2014. Nghiên cứu đề cập đến tính bền vững của tổ chức TCVM; Tiếp cận và tăng trưởng TCVM; các yếu tố quyết định tính bền vững của tổ chức TCVM của Campuchia.

Phương pháp sử dụng mơ hình OLS để nghiên cứu về các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển hoạt động của các tổ chức TCVM. Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng hoạt động tín dụng và tiết kiệm của các tổ chức TCVM có quy mơ lớn tại Campuchia có sự tăng trưởng mạnh. Qua nghiên cứu cho thấy ba yếu tố quan trọng quyết định sự bền vững đối với các tổ chức TCVM là: 1) Tăng trưởng tổng danh mục cho vay; 2) Chi phí hoạt động/tài sản; 3) Quy mơ cho vay trung bình trên đầu người. Kết luận rằng khi danh mục cho vay tăng q nhanh thì tính bền vững của các tổ chức TCVM thấp. Vì vậy nên kiểm tra tốc độ tăng trưởng phù hợp để duy trì sự bền vững. Bên cạnh đó yếu tố chi phí

206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM

206Phat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 24</span><div class="page_container" data-page="24">

hoạt động theo tỷ lệ tài sản tác động đến tính bền vững. Theo đó, các tổ chức TCVM đáp ứng nhu cầu vốn cho người nghèo phải tốn chi phí nhiều hơn các tổ chức cung cấp tài chính khác trong khi đó doanh thu thấp hơn. Quy mơ cho vay trung bình tác động đến tính bền vững, quy mơ cho vay đối với người có thu nhập thấp sẽ nhỏ vì đã chọn đối tượng này phục vụ. Nghiên cứu chỉ ra rằng không phải nhu cầu vay vốn lúc nào cũng có, các khoản vay có yếu tố trợ cấp có chi phí rẻ sẽ làm tăng xu hướng vay của khách hàng trong khi khơng có nhu cầu thực sự sẽ dẫn đến tình trạng khơng trả được nợ. Vì vậy, cơng tác giáo dục tài chính giúp cho người nghèo hiểu biết nhu cầu tài chính, cách thức chi tiêu và tiết kiệm để tránh gánh nặng cho bản thân và gia đình là rất cần thiết.

Hạn chế của nghiên cứu là hiệu quả hoạt động của các tổ chức TCVM chưa đề cập đến góc độ xã hội. Nên khi xem xét tính bền vững và phát triển của tổ chức loại trừ các yếu tố mang tính xã hội.

<i><b>Nghiên cứu về “Disclosing the loan officer’s role in microfinance development” của Siwale and Ritchie (2012) [65]. Nghiên cứu được thực </b></i>

hiện ở Zambia, là một quốc gia nghèo với 65% dân số sống dưới ngưỡng nghèo quốc gia. Nghiên cứu chỉ ra rằng TCVM cung cấp các dịch vụ tài chính cho khách hàng cụ thể như nhận tiền gửi, cho vay, thanh tốn và các dịch vụ tài chính khác. Các cán bộ cho vay được các tổ chức TCVM và các tổ chức phi chính phủ tuyển dụng, đánh giá năng lực ban đầu bằng khả năng xâm nhập vào các tổ chức TCVM, được đào tạo các nghiệp vụ cơ bản của hoạt động tín dụng vi mơ. Cán bộ cho vay với vai trò là người hỗ trợ người nghèo, người thu nợ thông qua các đại lý, được ưu tiên là những người ở các địa phương gắn với các địa bàn cư trú và là các chủ thể đại diện cho người nghèo. Các cán bộ này khơng ngừng phát huy vai trị tương hỗ, giúp đỡ cho người nghèo mà đặc biệt cho phụ nữ nghèo trong việc vay vốn, quản lý vốn, trả nợ và giám sát vay….

Nghiên cứu được thực hiện kết hợp phương pháp quan sát, phỏng vấn bán cấu trúc, thảo luận nhóm tập trung, thảo luận khơng chính thức. Kết quả ghi nhận từ phỏng vấn 59 cuộc chính thức với 18 nhân viên làm việc với vai trò

206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM

206Phat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 25</span><div class="page_container" data-page="25">

cán bộ tín dụng. Kết quả cho thấy là giữa cán bộ cho vay và nhà quản lý cần có gắn kết với nhau để có sự đảm bảo được an ninh tài chính cho các tổ chức TCVM, vì cán bộ trên có sự ưu tiên cho lợi ích nhóm tại các địa phương, đơi lúc khó kiểm soát đến mức độ rủi ro của món vay trong khi các tổ chức tài chính thật sự là một trung gian tài chính cần có xem xét đến hiệu quả tài chính.

Hạn chế của nghiên cứu là mẫu được phỏng vấn và khảo sát tương đối nhỏ, không ghi lại đầy đủ các nội dung. Các dữ liệu nghiên cứu của quốc gia này thiếu tập trung và chưa đầy đủ.

<i><b>Nghiên cứu về “Efficiency of microfinance institutions in Sri Lanka: a two-stage double bootstrap DEA approach” của Wijesiri M, Viganò L, và </b></i>

<b>Meoli M (2015) [66]. Nghiên cứu thực hiện trên 36 tổ chức TCVM ở Sri </b>

Lanka. Đây là một nghiên cứu lý thuyết, sử dụng phương pháp bootstrap DEA để nghiên cứu cho 4 nhóm tổ chức TCVM tại nước này. Bao gồm, ngân hàng được cấp phép hoạt động; các tổ chức tài chính phi ngân hàng; các tổ chức phi chính phủ và các tổ chức TCVM. Nghiên cứu cho thấy:

Một là, các tổ chức TCVM khó đạt được điểm hịa vốn trong giai đoạn đầu hoạt động, vì thế việc mở rộng quy mô và tăng cường công tác quản lý dễ dàng mang lại lợi nhuận cho các tổ chức TCVM.

Hai là, các tổ chức TCVM, các tổ chức phi chính phủ được đề cao hiệu quả xã hội trong hoạt động, nhưng bên cạnh đó phải quan tâm đến hiệu quả tài chính. Nghiên cứu mới chỉ thực hiện trên cơ sở dữ liệu cắt ngang 1 năm, vì vậy quá ngắn, kết quả chắc chắn thay đổi trong dài hạn. Và hiệu quả tài chính được xem xét qua chỉ tiêu lợi nhuận là chưa đủ, cần xem xét qua các khía cạnh khác.

<i><b>Nghiên cứu về “Are Financial and Social Efficiency Mutually Exclusive? A Case Study of Vietnamese Microfinance Institutions” của Lebovics et all (2017) [53]. Nghiên cứu xem xét tranh luận về phân tích bền </b></i>

vững tài chính và hiệu quả xã hội có loại trừ nhau không? Nghiên cứu được thực hiện trên dữ liệu 28 tổ chức TCVM tại Việt Nam, được thu thập trên trang , để tiến hành phân tích các câu hỏi nghiên cứu tập

206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM

206Phat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 26</span><div class="page_container" data-page="26">

trung vào hiệu quả tài chính và hiệu quả xã hội của các tổ chức TCVM là có mối liên hệ với nhau.

Hiệu quả được cho rằng là kết quả của một q trình trong đó chi phí đầu vào được giảm thiểu để đạt mức đầu ra nhất định, mà đầu ra là cả tài chính và xã hội. Tác giả đánh giá hoạt động TCVM của Việt Nam có sự khác biệt đáng kể về lịch sử và cấu trúc so với các nền kinh tế mới nổi khác trong khu vực. Bởi hoạt động TCVM tại Việt Nam được sự tham gia một cách tích cực của các tổ chức đoàn thể và NHTM.

Câu hỏi tác giả đặt ra là có sự có sự trợ cấp ngầm cho hầu hết các tổ chức TCVM tại Việt Nam đang hoạt động ảnh hưởng đến tài chính và xã hội hay khơng? Mơ hình hoạt động như thế có hiệu quả trong dài hạn hay khơng?.

Nghiên cứu loại bỏ Quỹ tín dụng ra khỏi tổ chức TCVM, vì lý do hoạt động của Quỹ tín dụng cung cấp dịch vụ tín dụng và tiết kiệm cho hộ nông dân địa phương và các tầng lớp trung lưu, không cung cấp tín dụng cho người nghèo nhất.

Nghiên cứu cho thấy tổ chức TCVM tại Việt Nam có quy mơ nhỏ hơn nhiều so với các tổ chức TCVM khu vực Châu Á- Thái Bình Dương về tài sản, danh mục cho vay, số lượng nhân viên. Tổ chức TCVM Việt Nam ít khách hàng hơn và chủ yếu là phụ nữ. Cán bộ tín dụng đang phục vụ số lượng khách hàng cao hơn nhiều nước nhưng giám sát khoản vay thực hiện bởi nhân viên từ Hội LHPN chứ không phải nhân viên của tổ chức TCVM.

Phương pháp nghiên cứu được sử dụng là nghiên cứu thực nghiệm, đo lường hiệu suất của các tổ chức TCVM về mặt hiệu quả tài chính hoặc xã hội so với hiệu suất tối đa. Tác giả sử dụng phương pháp lọc dữ liệu (DEA). DEA kết hợp dữ liệu đầu vào và đầu ra để tính hiệu quả thực tế tốt nhất.

206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM

206Phat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 27</span><div class="page_container" data-page="27">

hiệu quả tài chính và xã hội khơng có mối quan hệ nào, nên có thể thấy có sự đánh đổi giữa hai hiệu quả trên nên việc tiếp cận xã hội là chưa có căn cứ xác đáng tại Việt Nam. Vì thế Chính phủ đã thay đổi những chính sách về các khoản trợ cấp cho lĩnh vực TCVM và bắt đầu khuyến khích các tổ chức này phát triển dựa trên thị trường tài chính thơng qua các tổ chức phi chính phủ độc lập hoặc các tổ chức TCVM tư nhân được cấp phép.

Tuy nhiên, phương pháp lọc dữ liệu DEA không xử lý được các lỗi đo lường, nó áp đặt về tính đồng nhất. Số liệu thu thập cho nghiên cứu chưa thật sự đầy đủ, chưa đề cập đến các tổ chức tín dụng cung cấp các dịch vụ TCVM. Số liệu thu thập chỉ năm 2011, dãy số chưa đủ dài.

<i><b>Nghiên cứu của Nguyễn Kim Anh và Lê Thanh Tâm (2012) [24] về “Mức độ bền vững của các tổ chức TCVM Việt Nam: Thực trạng và một số khuyến nghị”, nghiên cứu đề cập đến tác động tích cực của việc phát triển </b></i>

hoạt động TCVM như sau: Tăng tính tiếp cận dịch vụ tài chính của người nghèo và người có thu nhập thấp; khách hàng tiếp cận được liên tục các dịch vụ tài chính mà họ cần; hoạt động bền vững giúp cho tổ chức TCVM thực hiện vai trò hỗ trợ kinh tế - xã hội tốt hơn. Nghiên cứu đã đánh giá thực trạng được mức độ bền vững của các tổ chức TCVM tại Việt Nam trên 3 mức độ: Bền vững về hoạt động (OSS), bền vững về tài chính (FSS), bền vững về thể chế (ISS) đồng thời so sánh với các tổ chức TCVM ở một số quốc gia trong khu vực. Nghiên cứu chọn quan điểm về tổ chức TCVM là các tổ chức tài chính quy mơ nhỏ, kể cả chính thức và bán chính thức, vì quan điểm này phù hợp với thơng lệ quốc tế.

Dữ liệu thứ cấp là các báo cáo về ngành tài chính nói chung, ngành TCVM nói riêng của: các tổ chức TCVM, thông tin lưu trữ tại VMFWG, các báo cáo đánh giá có liên quan của Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB), Ngân hàng Thế giới (WB), các tổ chức quốc tế, điều tra mức sống dân cư Việt Nam 2002-2008, các tổ chức cung cấp dịch vụ TCVM, từ các Giải thưởng Doanh nhân vi mô Citi (CMA) giai đoạn 2007-2012 do Citi Foundation tài trợ; một số cuộc điều tra về nông nghiệp, nông thôn có liên quan tới tài chính, tín dụng, các

206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM

206Phat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 28</span><div class="page_container" data-page="28">

nghiên cứu về TCVM Việt Nam của các nhà nghiên cứu, các nhà thực hành TCVM trong và ngoài nước.

Dữ liệu sơ cấp thu thập từ các cuộc thảo luận nhóm tại Thanh Hóa và Nghệ An với các cán bộ Hội LHPN các cấp tỉnh, huyện có tham gia hoạt động TCVM tại địa phương, cán bộ tại một số tổ chức TCVM, một số khách hàng và báo cáo của thành viên VMFWG.

Phương pháp phân tích: Phân tích tổng hợp, kết hợp phân tích định lượng và định tính để giải thích số liệu, liên hệ với các nguyên nhân từ thực tiễn. Thống kê so sánh sử dụng số liệu theo chuỗi thời gian và tại một thời điểm để so sánh dọc, so sánh chéo giữa các tổ chức TCVM Việt Nam với một số quốc gia trong khu vực, và với tiêu chuẩn quốc tế. Các hàm thống kê như tần suất, tỷ trọng, trung bình, tỷ lệ tăng trưởng được ứng dụng để phân tích, so sánh. Thực hiện điều tra khảo sát và sử dụng phương pháp chuyên gia.

Nghiên cứu đánh giá mức độ bền vững của các tổ chức TCVM tại Việt Nam bao gồm: OSS, FSS, ISS. Kết quả phân tích cho thấy mức độ bền vững về hoạt động tương đối tốt, mức độ bền vững về tài chính chưa cao do chi phí vốn chủ sở hữu, chi phí lạm phát, chi phí cơ hội…rất cao nên ảnh hưởng đến hiệu quả về tài chính. Rất ít tổ chức TCVM đạt được bền vững về thể chế do nguyên nhân từ các tổ chức TCVM và cả nguyên nhân khách quan.

<i><b>Luận án Tiến sĩ kinh tế về “Phát triển TCVM tại Việt Nam” của Nguyễn Đức Hải (2012) [21] đã tổng kết được các tiêu chí đánh giá sự phát </b></i>

triển TCVM từ bộ chỉ số CAMELS và PEARLS và các tác giả này đã phân chia thành 06 nhóm tiêu chí: (1) Nhóm chỉ số về chất lượng dư nợ, (2) Nhóm chỉ số về hiệu suất hoạt động, (3) Nhóm chỉ số về hiệu quả hoạt động và tính bền vững, (4) Nhóm chỉ số về chỉ tiêu sinh lời, (5) Nhóm chỉ số về mức độ tiếp cận, (6) Nhóm chỉ số xã hội. Dựa trên cơ sở phân tích và đánh giá thực tiễn, đề tài sẽ đề xuất các giải pháp, khuyến nghị để nâng cao hiệu quả hoạt động của khu vực TCVM bán chính thức, đảm bảo mục tiêu phát triển bền vững và năng động của lĩnh vực TCVM ở Việt Nam. Tuy nhiên nghiên cứu này thực hiện với số lượng tổ chức TCVM chưa nhiều và thời gian nghiên cứu chưa thật sự đủ dài.

206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM

206Phat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 29</span><div class="page_container" data-page="29">

<i><b>Luận án Tiến sĩ kinh tế về “Phát triển hoạt động tài chính vi mơ của các TCTD tại Việt Nam” của Phạm Bích Liên (2016) [35] trên cơ sở nghiên </b></i>

cứu tình huống điển hình ở Ngân hàng Liên Việt. Cùng quan điểm nghiên cứu với Lê Thanh Tâm (2008), tác giả cũng đã phân tích sự phát triển hoạt động TCVM của tổ chức tín dụng dựa trên mức độ tiếp cận và sự bền vững của các tổ chức. Tác giả đã mô tả về sự phát triển hoạt động TCVM của các TCTD tại Việt Nam. Mặt khác, tác giả cũng phát hiện các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển hoạt động TCVM tại các TCTD với mức độ giảm dần như sau: (i) Độ rộng tiếp cận, (ii) Thời gian hoạt động, (iii) Rủi ro tín dụng, (iv) Năng suất lao động và (v) Sự bền vững. Nghiên cứu được thực hiện trên bộ dữ liệu của Ngân hàng Liên Việt, trong khi đó các tổ chức tín dụng cung ứng dịch vụ TCVM ở các TCTD khác là rất lớn. Nên mẫu đại diện chưa thật sự đầy đủ, điển hình.

<i><b>Luận án Tiến sĩ kinh tế về “Phát triển hoạt động TCVM tại Việt Nam” của Nguyễn Quỳnh Phương (2017) [29] thực hiện nghiên cứu lý luận về phát </b></i>

triển hoạt động TCVM chính thức và bán chính thức. Nghiên cứu thực trạng sự phát triển của 25 tổ chức TCVM có quy mơ hoạt động lớn nhất Việt Nam trong thời gian từ 2010-2015, các chính sách giải pháp áp dụng đến năm 2020 và tầm nhìn đến 2025. Tác giả sử dụng phương pháp nghiên cứu phỏng vấn chuyên gia, nghiên cứu tình huống, phương pháp phân tích định lượng. Nghiên cứu

<i><b>chưa giải quyết được các vấn đề sau: </b></i>

+ Số lượng các tổ chức TCVM nghiên cứu còn hạn chế ở 25 tổ chức còn thấp hơn số lượng hiện nay là hơn 35 tổ chức chính thức, bán chính thức và hàng trăm chương trình TCVM khắp cả nước.

+ Tác giả chưa đề cập đến các mơ hình nghiên cứu thực nghiệm cho đề tài để xác định cơ sở lý thuyết, định hướng khảo sát và xử lý số liệu một cách logic hơn.

+ Chưa đề cập đến các TCTD cung ứng dịch vụ TCVM, vì các tổ chức TCVM mặc dù có tăng trưởng và phát triển thời gian qua, nhưng sự đóng góp các TCTD cung ứng dịch vụ TCVM là rất lớn, nên việc phân tích và đánh về

206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM

206Phat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 30</span><div class="page_container" data-page="30">

nhóm này đã góp phần định hướng cho việc đề ra các khuyến nghị phát triển hoạt động TCVM.

<i><b>Nghiên cứu của Trương Quang Thông và Vũ Đức Cẩn (2017) [46] về “TCVM tại Việt Nam: Thực trạng hoạt động và các hàm ý chính sách” </b></i>

nghiên cứu được thực hiện dựa vào việc thu thập số liệu từ danh bạ TCVM Việt Nam từ năm 2013-2016 với phương pháp sử dụng thống kê mô tả. Tác giả đã đánh giá được hoạt động tín dụng vi mơ; tình hình quản lý tài chính của các tổ chức TCVM; phân tích các chỉ tiêu năng suất và hiệu quả của các tổ chức TCVM theo hình thức pháp lý; phân tích lợi nhuận và bền vững của các tổ chức TCVM phân theo hình thức pháp lý. Nghiên cứu đã đánh giá và đưa ra các hàm ý chính sách. Nghiên cứu chưa làm rõ các vấn đề:

<b>- Chưa đưa ra được các khung lý thuyết xây dựng các tiêu chí đánh giá. </b>

- Số liệu chưa dài so với quá trình ra đời và phát triển của thị trường

<b>TCVM tại Việt Nam. </b>

- Phương pháp phân tích thống kê mơ tả chưa thật sự chặt chẽ.

<i><b>Luận án Tiến sĩ kinh tế về “Nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động của các tổ chức TCVM tại Việt Nam” của Đào Lan Phương (2019) [10] nêu ra các </b></i>

nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động của các tổ chức TCVM tại Việt Nam qua hai khía cạnh là mức độ tiếp cận và mức độ bền vững. Nghiên cứu đánh giá thực trạng hoạt động của các tổ chức TCVM quy mô nhỏ, kể cả chính thức và bán chính thức trong giai đoạn (2011-2016). Để đánh giá chi tiết các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động của các tổ chức TCVM, tác giả đã đi nghiên cứu các tổ chức TCVM chính thức. Sử dụng phương pháp nghiên cứu định lượng và định tính đưa ra nhóm khuyến nghị. Bên cạnh những kết quả đạt được, nghiên cứu còn một số hạn chế sau: Tác giả mới chỉ nhận diện và đánh giá các nhân tố ảnh hưởng đến tổ chức TCVM thơng qua kết quả nghiên cứu định tính, chưa lượng hóa tác động của từng nhân tố đến khả năng tiếp cận các tổ chức TCVM của khách hàng. Nghiên cứu chưa đề cập đến các sản phẩm tiết kiệm, sản phẩm bảo

206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM

206Phat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 31</span><div class="page_container" data-page="31">

hiểm và các sản phẩm phi tài chính khác mà mới chỉ nghiên cứu trên sản phẩm

<b>1.1.2. Nghiên cứu về khả năng tiếp cận dịch vụ TCVM của khách hàng </b>

<i><b>Nghiên cứu về “Measuring the Performance of Microfinance Institutions” của Ferro-Luzzi and Weber, (2006) [50]. Nghiên cứu nhấn </b></i>

mạnh việc đo lường hiệu quả hoạt động của các tổ chức TCVM là một hoạt động rất cần thiết và quan trọng. Các tổ chức TCVM luôn phải đi giải quyết hai vấn đề cốt lõi là cung cấp các dịch vụ cho người nghèo nhất trong xã hội, thông

206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM

206Phat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 32</span><div class="page_container" data-page="32">

qua cách thức cung cấp các dịch vụ TCVM để người nghèo tiếp cận được. Bên cạnh đó, ln chú trọng đến cơng tác phát triển tổ chức của mình. Với quan điểm này, hiệu quả hoạt động của các tổ chức TCVM được tiếp cận theo hướng đa chiều vừa tăng khả năng tiếp cận của khách hàng, vừa đảm bảo sự bền vững cho hoạt động.

Nghiên cứu xây dựng các biến độc lập để xây dựng mơ hình nghiên cứu định lượng, sử dụng mẫu của 45 tổ chức TCVM được khảo sát bởi Học viện nghiên cứu phát triển của Geneva trong giai đoạn 1999-2003. Các biến được sử dụng là các chỉ số tiếp cận trong nghiên cứu bao gồm: Quy mô khoản vay; Tỷ lệ nữ; Cách thức cho vay; Tài sản hoặc thu nhập đảm bảo; Phân loại nghèo theo tiêu chí.

Kết quả nhấn mạnh TCVM như là một công cụ hiệu quả giúp đỡ người nghèo. Tỷ lệ hoàn vốn của các khoản vay nhỏ rất cao và người vay sẵn sàng trả lãi để có vốn phục vụ cho hoạt động của mình. Tuy nhiên, chi phí hoạt động cao và khả năng tiếp cận của người vay là hai yếu tố được đề cập đến. Ở nghiên cứu này được thực hiện với số lượng tổ chức TCVM khá ít, nên tính đại diện

<i><b>của mẫu chưa cao, độ tin cậy thống kê có phần hạn chế. </b></i>

<i><b>Nghiên cứu về “Access to microfinance and intra household business decision making: Implication for efficiency of female owned enterprises in Ghana” của Akpalu et all (2012) [58]. Nghiên cứu cho thấy việc tiếp cận tín </b></i>

dụng vi mơ khơng thuận tiện góp phần làm tăng đói nghèo đối với phụ nữ, đặc biệt ở các nước đang phát triển. Nghiên cứu được thực hiện vào năm 2011 thông qua khảo sát ngẫu nhiên 500 DN do phụ nữ quản lý. Các nhóm chỉ tiêu được đề cập bao gồm: Khả năng tài chính ban đầu, khoản tiết kiệm ban đầu, khả năng tiếp cận tài chính, các quyết định kinh doanh, cơng tác thu hồi nợ, tỷ lệ nữ tham gia, địa điểm kinh doanh và một số đặc điểm về nhân khẩu học. Mục tiêu nghiên cứu thiết lập mối liên hệ giữa dịch vụ TCVM cung ứng và hiệu quả kinh doanh của các hộ gia đình hoặc các DN nhỏ do phụ nữ điều hành, quản lý.

206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM

206Phat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 33</span><div class="page_container" data-page="33">

Kết quả của nghiên cứu cho thấy: tại Ghana phụ nữ chiếm khoảng 51% tổng dân số và cũng chiếm một tỷ lệ đáng kể trong lĩnh vực kinh doanh nhỏ. Nghiên cứu chỉ ra rằng phụ nữ ở những vùng nông thôn đã hạn chế trong việc tiếp cận các dịch vụ tài chính ở cả khu vực chính thức và khu vực phi chính thức. Theo khảo sát, sự thuận tiện của việc tiếp cận vốn thông qua vay ngân hàng ở nơng thơn cịn thấp, tốn chi phí đi lại và phụ nữ nơng thơn gặp khó khăn rất lớn trong việc sử dụng tài sản thế chấp. Nghiên cứu chỉ ra những phụ nữ có các khoản vay ở các tổ chức TCVM đạt được hiệu quả hơn so với các phụ nữ khác là 11%. Bởi các tổ chức TCVM cung cấp các khoản vay đồng thời cung cấp thêm các nghiệp vụ kinh doanh, các kỹ năng quản lý tài chính nhằm tăng cường các kỹ năng cho người thụ hưởng. Bên cạnh đó, các phụ nữ vay tiền của các tổ chức TCVM làm việc chăm chỉ hơn để kiếm lợi nhuận để trả nợ và lãi đi kèm. Đó là động lực làm người thụ hưởng dịch vụ TCVM hoạt động hiệu quả hơn người không thụ hưởng.

Trong hoạt động kinh doanh của các DN siêu nhỏ, vai trò của nam giới là trụ cột được thể hiện thơng qua q trình kiểm soát các hoạt động kinh doanh của nữ giới, mà trong đó nam giới với vai trị là chủ hộ. Điều này thể hiện sự phục tùng của nữ giới và cuối cùng hiệu quả hoạt động kinh doanh đã bị ảnh hưởng tiêu cực bởi những tính quyết đoán của nam giới.

Khả năng tiếp cận TCVM của phụ nữ đã góp phần tăng hiệu quả đầu ra kinh doanh, do đó giảm nghèo và được trao quyền cho phụ nữ tiếp cận. Bên cạnh đó, hiệu quả suy giảm với sự gia tăng tuổi từ độ tuổi 45 trở đi. Vốn tiết kiệm ban đầu cao tác động tích cực đến hiệu quả hoạt động kinh doanh.

Tuy nhiên, nghiên cứu chưa đề cập cụ thể đến vấn đề nhân khẩu học ảnh hưởng đến công tác giảm nghèo như thế nào. Ngành nghề kinh doanh chưa được phân loại và chưa đề cập đến đặc điểm vùng kinh tế nghiên cứu, khảo sát.

<i><b>Nghiên cứu về “Depth of outreach and financial sustainability of microfinance institutions” của Shakil Quayer (2012) [64]. Nghiên cứu đã </b></i>

cho thấy mối quan hệ giữa độ sâu tiếp cận và tính bền vững của các tổ chức

206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM

206Phat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 34</span><div class="page_container" data-page="34">

TCVM. Nghiên cứu được thực hiện trên dữ liệu của 702 tổ chức TCVM hoạt động ở 83 quốc gia trên khắp thế giới. Phương pháp nghiên cứu định lượng, sử dụng mơ hình nghiên cứu cả lý thuyết và thực nghiệm dựa trên nguồn dữ liệu từ Mix Market.

Nghiên cứu kết luận rằng cả sự bền vững tài chính và mức độ tiếp cận là hai nhân tố quan trọng có mối liên hệ bổ sung tích cực cho nhau. Mức độ tiếp cận và bền vững tài chính của các tổ chức TCVM chịu tác động của đòn bẩy tài chính. Kết quả nghiên cứu cũng chỉ ra các tổ chức TCVM siêu nhỏ đang tìm kiếm mức độ tiếp cận sâu hơn và duy trì tài chính bền vững phải tính lãi cao hơn và phát sinh chi phí giải ngân các khoản vay lớn hơn. Trong khi đó các tổ chức TCVM tăng độ rộng tiếp cận thì sẽ tác động tiêu cực đến hiệu quả tài chính cũng như tính bền vững của các tổ chức TCVM.

Nghiên cứu cho thấy mức độ tiếp cận chịu tác động của 6 nhân tố: Phạm vi, thời hạn, giá trị mang lại, chi phí, độ rộng và độ sâu tiếp cận.

Mặc dù nghiên cứu mức độ tiếp cận chịu tác động của 6 nhân tố trên, nhưng chưa đề cập đến các nhân tố mức độ bền vững nên chưa thể thấy được mối quan hệ giữa mức độ tiếp cận và bền vững tài chính.

<i><b>Nghiên cứu của Nguyễn Kim Anh et all (2017) [28] về “Ứng dụng công nghệ (Fintech) trong hoạt động tài chính vi mơ hướng tới phổ cập tài chính tại Việt Nam” nghiên cứu về thực trạng và đánh giá cơ hội, tiềm năng </b></i>

cũng như thách thức, khó khăn trong việc ứng dụng Fintech đối với các tổ chức TCVM tại Việt Nam phục vụ phổ cập tài chính tại Việt Nam. Nghiên cứu được thực hiện trên 2 tổ chức TCVM trong khu vực có ứng dụng Fintech trong hoạt động TCVM thúc đẩy phổ cập tài chính. Với 300 khách hàng đã, đang và có nhu cầu sử dụng sản phẩm TCVM ứng dụng Fintech.

Phương pháp nghiên cứu sử dụng là phương pháp tổng hợp, thống kê và điều tra khảo sát qua bảng hỏi.

Nghiên cứu đánh giá được những thành tựu trong việc tiếp cận dịch vụ tài chính tại Việt Nam đã được cải thiện thông qua các chỉ tiêu: Số lượng người

206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM

206Phat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 35</span><div class="page_container" data-page="35">

trưởng thành có tài khoản thanh tốn đạt 59%, số lượng các kênh giúp khách hàng tiếp cận, sử dụng dịch vụ tài chính cũng liên tục tăng thơng qua sự gia tăng số lượng chi nhánh, phòng giao dịch, số máy ATM, máy POS. Nghiên cứu chỉ ra được các hạn chế còn tồn đọng là:

+ Sự phân bố mạng lưới không đồng đều.

+ Sản phẩm chưa chuyên biệt cho khu dân cư đặc biệt vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa.

+ Nhận thức và năng lực sử dụng dịch vụ tài chính của khách hàng còn hạn chế.

- Việc hợp tác giữa tổ chức TCVM với Fintech có thể coi là một hướng phát triển chiến lược của TCVM. Nhưng những dịch vụ thế mạnh của TCVM lại ít phát triển…

Nghiên cứu đã đánh giá về khả năng phục vụ phổ cập tài chính của các tổ chức TCVM. Từ đó đề xuất các giải pháp thúc đẩy ứng dụng Fintech trong hoạt động của các tổ chức TCVM phục vụ phổ cập tài chính tại Việt Nam. Tuy nhiên, nghiên cứu còn hạn chế sau: Nghiên cứu các tổ chức TCVM có sử dụng dịch vụ dịch vụ Fintech trên cơ sở 2 tổ chức, nghiên cứu chưa đánh giá đặc thù về khách hàng của tổ chức TCVM sử dụng dịch vụ so với khách hàng của các NHTM, chưa đánh giá hiệu quả về mặt tài chính của việc triển khai dịch vụ này

206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM

206Phat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 36</span><div class="page_container" data-page="36">

<b>1.1.3. Nghiên cứu về tác động của TCVM đến giảm nghèo </b>

<i><b>Nghiên cứu về “Microfinance and Poverty-A Macro Perspective” của </b></i>

<b>Imai et all (2012) [61]. Bài viết giúp kiểm chứng được TCVM tác động đến </b>

giảm nghèo thông qua việc sử dụng dữ liệu xuyên quốc gia của các nhà nghiên cứu trước đó về tác động của TCVM đến giảm nghèo ở Ấn Độ và Bangladesh, thông qua việc cho vay với mục đích sản xuất thì TCVM đã làm giảm nghèo đói. Tuy nhiên, các nghiên cứu đó chưa đề cập đến mức độ tác động đến tiêu dùng của hộ gia đình và cơng tác phịng ngừa các rủi ro trong cuộc sống. Nghiên cứu của nhóm tác giả trên cơ sở số lượng tổ chức TCVM khá lớn bao gồm khu vực Đông Nam Á và Thái Bình Dương, Đơng Á và Trung Á, Mỹ Latinh và Caribe, Trung Đông và Bắc Phi, Nam Á, Châu Phi cận Sahara. Nghiên cứu sử dụng phương pháp bình phương nhỏ nhất (OSL); Biến cơng cụ (IV) và bình phương hai giai đoạn nhỏ nhất (2SLS) để ước tính ảnh hưởng của danh mục tổng nợ của các tổ chức TCVM đến đói nghèo.

Nghiên cứu kết luận rằng tổng danh mục cho vay bình quân đầu người cao hơn có xu hướng đạt được việc giảm nghèo đói khả quan hơn. Trái ngược với những bằng chứng riêng lẻ trước đó, kết quả cho thấy TCVM đó làm giảm đáng kể tỷ lệ nghèo ở cấp độ vĩ mơ. Nền kinh tế tồn cầu chững lại tạo nên mối lo ngại nghiêm trọng về khả năng miễn thuế của lĩnh vực TCVM và tiềm năng cho sự sụt giảm nghèo đói. Kết quả cho thấy rằng TCVM làm giảm tỷ lệ đói nghèo theo chiều sâu, GDP bình qn đầu người và tỷ lệ tín dụng trong GDP đã tác động đến giảm nghèo. Nghiên cứu này rất hữu ích trong việc cung cấp thêm bằng chứng xác thực về việc tổ chức TCVM gặp trở ngại dẫn tới sẽ làm tổn thương người nghèo. Các tổ chức TCVM bền vững có thể giúp ngăn ngừa vấn đề của đói nghèo mà nguyên nhân sâu xa là sự phục hồi chậm và sút kém của nền kinh tế toàn cầu.

<i><b>Nghiên cứu về “Microfinance: development intervention or just another bank” của Korth et all (2012) [63]. Nghiên cứu đánh giá về sự tác </b></i>

động của TCVM đến cuộc sống của các phụ nữ nghèo, đàn ông và cả trẻ em ở Châu Phi hạ Sahara. Tập trung vào kết quả phi tài chính trong dài hạn liên quan

206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM

206Phat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 37</span><div class="page_container" data-page="37">

đến 3 yếu tố là sức khỏe, dinh dưỡng và giáo dục. Nghiên cứu dựa trên đánh giá có hệ thống các yếu tố về tín dụng vi mơ, tiết kiệm vi mơ đối với người nghèo. Nghiên cứu cũng chỉ ra gia đình có tăng các chi phí giáo dục và y tế trong ngắn hạn, nhưng không nhận ra những cải thiện tài chính bền vững đáng kể cho hộ gia đình. Nghiên cứu nhấn mạnh rằng các nhà nghiên cứu, các nhà thực thi chính sách, các nhà hoạch định chính sách cần phải xác định câu hỏi là TCVM tác động đến phụ nữ nghèo, đàn ông và trẻ em cả ngắn hạn và dài hạn, cả về chỉ số giàu có và khơng giàu có. Vậy, TCVM tác động đến sự phát triển bền vững và mức độ nghèo đói hay chỉ đơn thuần là một tổ chức tín dụng. Nghiên cứu chưa thể hiện đầy đủ số liệu thu thập cho việc phân tích, các nhận định, khuyến cáo của tác giả dựa trên sự lập luận ở một góc nhìn riêng nên khiến người đọc không phải lúc nào cũng tin tưởng vào những phát hiện. Bên cạnh đó, chưa đề cập đến tác động TCVM đến thu nhập trong dài hạn có giảm đói nghèo khơng? Và thu nhập có cải thiện qua thời gian tiếp cận dài hơn?.

<i><b>Nghiên cứu về “Financial development and poverty reduction in developing countries: New evidence from banks and microfinance institutions” của Donou - Adonsou and Sylwester (2016) [60]. Nghiên cứu </b></i>

được thực hiện trên 71 quốc gia giai đoạn 2002-2012 nhấn mạnh rằng TCVM cung cấp dịch vụ tài chính cho người nghèo, đặc biệt là tín dụng xóa đói giảm nghèo đã được thừa nhận ở những năm 1970 với các tổ chức TCVM phát triển như ở Bangladesh. Theo kết quả khảo sát cho thấy danh mục cho vay của các tổ chức TCVM tại các nước đang phát triển tăng đến 1.700% và số lượng khách hàng vay tăng lên đến 400%, phổ biến nhất ở các nước Nam Á, đặc biệt so với Châu phi và Châu Mỹ La Tinh thì nó cịn cao hơn.

Nghiên cứu sử dụng bảng điều tra từ 71 quốc gia đang phát triển với dữ liệu thu thập trên trang cho thấy các kết quả như sau:

+ Tỷ lệ nghèo được đo lường dựa vào số lượng người nghèo và khoảng cách nghèo.

206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM

206Phat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 38</span><div class="page_container" data-page="38">

+ Nghiên cứu thực nghiệm được kiểm tra tác động của TCVM trên phạm vi địa phương. Nhưng nó có tác động đến tồn quốc gia do các chính sách vĩ mơ của quốc gia tác động.

+ Nghiên cứu trên phạm vi của các NHTM truyền thống cung cấp các dịch vụ TCVM mà chủ yếu là tín dụng vi mô của các tổ chức TCVM.

+ Nghiên cứu xem xét mối quan hệ phát triển tài chính bằng quy mô của ngân hàng truyền thống và tổ chức TCVM đối với giảm nghèo. Cho thấy khoản vay của các ngân hàng có tác dụng giảm nghèo và giảm nghèo đối với khách hàng nghèo nhất. Nên phát triển các tổ chức TCVM là rất cần thiết.

+ Nghiên cứu nhấn mạnh rằng, TCVM mặc dù ra đời rất lâu, nhưng mới chỉ là sơ khai, chặng đường tiếp theo mới thật sự dài.

Tuy nhiên, nghiên cứu này thực hiện trên chuỗi số liệu chưa đủ dài. Các số liệu thu thập về các ngân hàng cung cấp dịch vụ tài chính vi mơ trên trang web cung cấp chưa thật sự đầy đủ.

<i><b>Nghiên cứu của Nguyễn Kim Anh et all (2011) [27] về “Tài chính vi mô với giảm nghèo tại Việt Nam. Kiểm định và so sánh” dựa trên số liệu từ </b></i>

971 khách hàng TCVM tại 2 tỉnh Tiền Giang và Hải Dương. Một số kết quả nghiên cứu được tìm thấy: (1) Tình trạng nhà ở, nhà vệ sinh, nước sinh hoạt đều có những thay đổi tích cực sau khi các hộ gia đình tiếp cận được vốn vay, (2) Hầu hết các hộ gia đình đều đánh giá cao về các lợi ích xã hội do TCVM mang lại, (3) So sánh giữa các tổ chức cung ứng dịch vụ TCVM, tỷ lệ khách hàng có lợi ích về đào tạo, hướng dẫn và các lợi ích xã hội là cao nhất đối với khách hàng tổ chức TCVM (trên 37%). Từ những kết quả được tìm thấy, nhóm nghiên cứu đã đưa ra một số khuyến nghị nhằm tăng cường sự phát triển của các tổ chức TCVM tại Việt Nam. Tuy nhiên, nghiên cứu này thực hiện với quy mô nghiên cứu tại 2 tỉnh, thời gian nghiên cứu chưa đủ dài, khơng có số liệu điều tra sơ cấp và khơng có nhóm đối chứng, việc phân tích tác động mới chỉ tập trung ở mức so sánh giữa các tổ chức.

<i><b>Luận án Tiến sĩ kinh tế về “TCVM hỗ trợ xóa đói giảm nghèo tại Tỉnh Đồng Nai đến năm 2020” của Lê Liên Cường (2013) [12] tác giả đã hoàn thiện </b></i>

206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM

206Phat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 39</span><div class="page_container" data-page="39">

cơ sở lý luận, luận cứ khoa học về TCVM hỗ trợ xóa đói giảm nghèo, nghiên cứu thực trạng hoạt động TCVM tại tỉnh Đồng Nai. Đề xuất các giải pháp để tổ chức TCVM hoạt động hiệu quả, các tổ chức cung cấp dịch vụ tài chính và phi tài chính với chi phí thấp hơn. Tuy nhiên, luận án nghiên cứu hoạt động trên phạm vi của tỉnh với số liệu thu thập từ các báo cáo thống kê còn khá mỏng; số liệu khảo sát sử dụng trên phần mềm excel chưa cho được kết quả tốt nhất.

<i><b>Nghiên cứu về “Hoạt động của các tổ chức TCVM góp phần giảm nghèo bền vững ở Việt Nam” của Võ Đức Toàn [47], nghiên cứu chỉ ra đơn </b></i>

vị cung ứng các dịch vụ TCVM tại Việt Nam bao gồm NHCSXH Việt Nam, Quỹ TDND, công ty TNHH TCVM và một số tổ chức khác, nhằm phục vụ chủ yếu cho các hộ gia đình nghèo, cận nghèo và có thu nhập thấp. Nghiên cứu được thực hiện trên cơ sở đánh giá hoạt động của các tổ chức TCVM được thành lập theo Luật các TCTD. Bao gồm 4 tổ chức là Tổ chức TCVM TNHH MTV Tình Thương, Tổ chức TCVM TNHH M7, Tổ chức TCVM TNHH Thanh Hóa, Tổ chức TCVM MTV cho người lao động nghèo tự tạo việc làm.

Nghiên cứu sử dụng nguồn số liệu thứ cấp được tổng hợp từ 4 tổ chức TCVM trên. Nghiên cứu chỉ ra các vấn đề: Địa bàn và quy mô hoạt động của các tổ chức TCVM cịn khiêm tốn; thơng tin cung cấp chưa thật sự minh bạch; sản phẩm dịch vụ chưa đa dạng; môi trường kinh tế xã hội chưa thất sự thuận lợi; thiếu sự kết nối giữa các tổ chức TCVM; chưa thực hiện tốt công tác tuyên truyền cho khách hàng. Nghiên cứu đưa ra các khuyến nghị đối với các tổ chức TCVM, đối với khách hàng sử dụng dịch vụ, đối với ngân hàng nhà nước và đối với chính phủ. Nghiên cứu cịn một số điểm hạn chế sau:

+ Đối tượng nghiên cứu chỉ thực hiện trên cơ sở 4 tổ chức TCVM được cấp phép, các tổ chức bán chính thức, các tổ chức tín dụng cung cấp dịch vụ TCVM chưa được đề cập đến. Vậy mẫu đại diện thật sự nhỏ so với quy mô tổ chức cung ứng hiện nay.

+ Mới chỉ dừng lại ở mặt đánh giá tăng trưởng về tín dụng của các tổ chức TCVM, chưa xem xét nhu cầu vốn của khách hàng TCVM và khả năng đáp ứng nhu cầu vốn của khách hàng như thế nào.

206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM

206Phat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungWednesday, June 12, 2024

</div><span class="text_page_counter">Trang 40</span><div class="page_container" data-page="40">

+ Chưa đánh giá được rõ nét tác động của TCVM đến giảm nghèo và đặc biệt là giảm nghèo bền vững, để có cái nhìn tổng quát hơn về vai trị của TCVM trong cơng tác xóa đói giảm nghèo.

<i><b>Luận án về “Phát triển tín dụng cho hộ nghèo tỉnh Thái Nguyên” của Nguyễn Hữu Thu [22] luận án đã phân tích khá tồn diện thực trạng cơng tác </b></i>

phát triển tín dụng cho hộ nghèo tại tỉnh Thái Nguyên qua các nội dung tăng trưởng tín dụng, chất lượng tín dụng, các loại hình tín dụng, cơ chế vận hành và mức độ tiếp cận tín dụng. Qua đó phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến việc phát triển tín dụng cho hộ nghèo. Tác giả sử dụng mơ hình hồi quy Probit để đánh giá khả năng tiếp cận vốn tín dụng của hộ nghèo, mơ hình Tobit để đánh giá mức vốn tín dụng hộ nghèo vay được và mơ hình xu hướng để đánh giá tác động của tín dụng lên mức sống hộ nghèo của tỉnh Thái Nguyên. Tác giả thu thập số liệu thứ cấp từ năm 2010-2018 từ các TCTD trên địa bàn và khảo sát điều tra sơ cấp qua 400 hộ dân. Kết luận của nghiên cứu là khả năng đáp ứng nhu cầu vốn cho hộ nghèo còn hạn chế, mức độ tiếp cận vốn của hộ nghèo chưa cao, các yếu tố ảnh hưởng đến chất vốn vay bao gồm tuổi, dân tộc, thành viên hộ, ngành nghề chính, tài sản phi sản xuất và đất ở. Nhóm vay vốn tín dụng có doanh thu từ các hoạt động sản xuất cao hơn nhóm khơng vay và có xu hướng sử dụng cho chi tiêu các dịch vụ thiết yếu cao hơn nhóm khơng vay.

Kết luận của nghiên cứu là phát triển tín dụng cho người nghèo tác động đến việc giảm nghèo. Nghiên cứu chưa đánh giá tổng thể mạng lưới các tổ chức cung cấp tín dụng cho hộ nghèo tại địa phương và hướng phát triển để đáp ứng nhu cầu vốn cho người nghèo trong tương lai.

<i><b>Luận án về “Giải pháp tài chính vi mơ cho xóa đói giảm nghèo bền vững ở Việt Nam” của Trịnh Thu Thủy [45] Nghiên cứu đã đóng góp rất lớn </b></i>

vào việc xây dựng lý thuyết phát triển TCVM cho xóa đỏi giảm nghèo bền vững, trên cơ sở xây dựng hệ thống các chỉ tiêu tác động của TCVM, tác động của TCVM không những trực tiếp đến xóa đói giảm nghèo mà cịn gián tiếp thông qua thay đổi nhận thức của người nghèo như người dân thay đổi cách

206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:31 PM6:48:31 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:34 PM6:48:34 PM

206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM206Wednesday, June 12, 20246:48:46 PM6:48:46 PM

206Phat trien hoat dong tai chinh vi mo tai vung kinh te trong diem mien TrungWednesday, June 12, 2024

</div>