Luận văn : Vai trò của UBND cấp tỉnh trong việc triển khai thực hiện dự án thu hồi đất bồi thường hỗ trợ tái định cư Thực tiễn tại Thành phố Cần Thơ potx

Vai trò của UBND cấp tỉnh trong việc triển khai thực hiện dự án thu hồi đất, bồi
thường, hỗ trợ, tái định cư – Thực tiễn tại Thành phố Cần Thơ.
Luận văn
Vai trò của UBND cấp
tỉnh trong việc triển khai
thực hiện dự án thu hồi
đất, bồi thường, hỗ trợ,
tái định cư – Thực tiễn
tại Thành phố Cần Thơ
GVHD: TS Phan Trung Hiền SVTH: Bùi Hữu Duy
1
Vai trò của UBND cấp tỉnh trong việc triển khai thực hiện dự án thu hồi đất, bồi
thường, hỗ trợ, tái định cư – Thực tiễn tại Thành phố Cần Thơ.
Mục Lục
Mục Lục 2
LỜI NÓI ĐẦU 4
Lý do chọn đề tài 4
2. Tình hình nghiên cứu 5
3. Mục đích nghiên cứu 6
4. Phạm vi nghiên cứu 6
5. Phương pháp nghiên cứu 6
6. Bố cục 7
Chương 1 8
NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ THU HỒI ĐẤT, BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ, 8
TÁI ĐỊNH CƯ 8
1.1 Khái niệm 8
1.2. Lịch sử về tình hình thực hiện công tác thu hồi đất – bồi thường hỗ trợ tái định cư 11
1.3.2. Thu hồi đất sử dụng vào mục đích phát triển kinh tế do Nhà nước thu hồi 15
1.3.2.1 Thu hồi đất sử dụng vào mục đích phát triển kinh tế theo quy định của Nghị định
181/2004/NĐ-CP 16
1.3.2.2 Thu hồi đất theo quy định của Nghị định 84/NĐ-CP về việc cấp giấy chứng nhận quyền sử

dụng đất, thu hồi đất và giải quyết khiếu nại về đất 17
1.4. Thẩm quyền thu hồi đất: 20
1.5. Các điều kiện để được bồi thường đất 21
1.6 Nguyên tắc bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất: 23
Chương 2 25
VAI TRÒ CỦA UBND CẤP TỈNH TRONG QUÁ TRÌNH TRIỂN KHAI THỰC HIỆN DỰ ÁN
THU HỒI ĐẤT, BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ 26
VÀ TÁI ĐỊNH CƯ 26
2.1 Trình tự thủ tục thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư 26
2.1.2 Các bước tiến hành thu hồi đất 27
2.2 Vai trò của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trong trình tự thủ tục thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái
định cư 31
2.2.1 Giao nhiệm vụ bồi thường, hỗ trợ và tái định cư 36
2.2.2 Quyết định thu hồi đất, phê duyệt và thực hiện phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư 38
2.2.3 Giá đất 40
2.2.4 Việc tách nội dung bồi thường, hỗ trợ và tái định cư thành tiểu dự án riêng và trách nhiệm tổ
chức thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư đối với dự án đầu tư thuộc các Bộ, ngành 42
2.2.5 Giải quyết khiếu nại về đất đai 43
2.2.5.1 Trình tự giải quyết khiếu nại đối với quyết định hành chính, hành vi hành chính của Chủ tịch
Ủy ban nhân dân cấp tỉnh 43
CHƯƠNG 3 47
VAI TRÒ CỦA UBND TP. CẦN THƠ TRONG QUÁ TRÌNH TRIỂN KHAI THỰC HIỆN DỰ ÁN
THU HỒI ĐẤT, BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ 47
GVHD: TS Phan Trung Hiền SVTH: Bùi Hữu Duy
2
Vai trò của UBND cấp tỉnh trong việc triển khai thực hiện dự án thu hồi đất, bồi
thường, hỗ trợ, tái định cư – Thực tiễn tại Thành phố Cần Thơ.
VÀ TÁI ĐỊNH CƯ 47
3.1 Khái quát chung về quá trình triển khai thực hiện thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư ở
thành phố Cần Thơ 49

3.1.1 Thuận lợi trong quá trình thực hiện 49
3.1.2 Những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện 51
3.2 Vai trò của Ủy ban nhân dân thành phố Cần Thơ trong việc triển khai thực hiện dự án thu hồi
đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư 58
3.2.1 Ban hành cơ chế, chính sách 58
3.2.2 Trong quá trình triển khai thực hiện dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư 60
3.2.2.1 Vấn đề về giá đất 60
3.2.2.2 Vấn đề thu hồi đất 62
3.2.2.3 Vấn đề hỗ trợ, tái định cư 63
3.2.3 Trong quá trình giải quyết khiếu nại 65
3.2.4 Sự phối hợp giữa Ủy ban nhân dân các cấp và các cơ quan có liên quan trong quá trình triển
khai, thực hiện thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư 67
3.3 Đề xuất 68
13. Quyết định 49/2009/QĐ-UBND ngày 07 tháng 09 năm 2009 của Uỷ ban nhân dân thành phố
Cần Thơ quy định diện tích tối thiểu được tách thửa đối với từng loại đất do Ủy ban nhân dân thành
phố Cần Thơ ban hành 73
14. Quyết định số: 50/2010/QĐ-UBND ngày 24 tháng 12 năm 2010 của Ủy ban nhân dân thành phố
Cần Thơ quy định mức giá các loại đất trên địa bàn thành phố Cần Thơ 73
GVHD: TS Phan Trung Hiền SVTH: Bùi Hữu Duy
3
Vai trò của UBND cấp tỉnh trong việc triển khai thực hiện dự án thu hồi đất, bồi
thường, hỗ trợ, tái định cư – Thực tiễn tại Thành phố Cần Thơ.
LỜI NÓI ĐẦU
Lý do chọn đề tài
Đất nước ta hiện nay đứng trong nền kinh tế phát triển như vũ bão, đòi hỏi phải
hoạch định một chiến lược phát triển đất nước theo hướng phát triển bền vững, phấn
đấu đến năm 2020 cơ bản trở thành một nước công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Chính vì
những yêu cầu phát triển mạnh mẽ đó ta cần phải thực hiện một nhiệm vụ rất là quan
trọng, đó là vấn đề xây dựng chỉnh trang đô thị đây là một trong những tiêu chí hàng
đầu đánh giá một đất nước phát triển, vì thế trong những năm gần đây Nhà nước ta

luôn quan tâm và chú trọng đến vấn đề xây dựng các khu công nghiệp, khu đô thị
cũng như xây dựng kết cấu hạ tầng đồng bộ, cũng không quên nhắc đến vấn đề xây
dựng các căn cứ địa quốc phòng để đáp ứng vai trò bảo vệ đất nước là một vấn đề đặc
biệt quan trọng vì một đất nước phát triển thì phải cần có một nền Quốc phòng vững
mạnh đáp ứng được nhu cầu bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới hiện nay. Một khi
nói đến vấn đề xây dựng cơ sở hạ tầng thì vấn đề thu hồi đất là một vấn đề quan trọng
và rất là cấp thiết, để đáp ứng cho nhu cầu xây dựng phát triển đất nước, ta cần phải
đảm bảo có một quỹ đất đáp ứng được nhu cầu trên. Một trong những vấn đề quan
trọng trong việc xây dựng cơ sở hạ tầng hiện nay luôn có sự quan tâm sát sao của các
ngành, các cấp là vấn đề thu hồi đất để thực hiện quá trình xây dựng, vì vai trò quan
trọng của vấn đề thu hồi đất sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển kinh tế, xã hội,
đảm bảo an ninh, quốc phòng, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của đại bộ phận
những người dân trong vùng bị quy hoạch, cho nên Luật đất đai 2003 hiện hành quy
định chỉ có hai chủ thể có thẩm quyền thu hồi đất đó là (Ủy ban nhân dân cấp tỉnh và
Ủy ban nhân dân cấp huyện). Theo đó Nghị định 69/2009/NĐ-CP quy định bổ sung
về quy hoạch sử dụng đất, giá đất, thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư quy định
chủ thể có thẩm quyền thu hồi đất cũng là chủ thể thực hiện vấn đề bồi thường, hỗ trợ,
tái định cư.
Trong quá trình triển khai thực hiện dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái
định cư Ủy ban nhân dân luôn nhận được sự quan tâm cũng như hỗ trợ nhiệt tình của
các ngành, các cấp có liên quan và vấn đề triển khai, thực hiện Ủy ban nhân dân tỉnh
giao nhiệm vụ bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cho các cơ quan chuyên môn: Hội đồng
GVHD: TS Phan Trung Hiền SVTH: Bùi Hữu Duy
4
Vai trò của UBND cấp tỉnh trong việc triển khai thực hiện dự án thu hồi đất, bồi
thường, hỗ trợ, tái định cư – Thực tiễn tại Thành phố Cần Thơ.
bồi thường thiệt hại và giải phóng mặt bằng, Tổ chức phát triển quỹ đất nhưng trên
thực tế không phải vì vậy mà ta không thấy được vai trò đặc biệt quan trọng của ủy
ban nhân dân tỉnh trong vấn đề chỉ đạo thực hiện trong toàn bộ quá trình thực hiện của
dự án, bởi vì trong quá trình triển khai thực hiện luôn gặp phải những khó khăn vướng

mắc thì chính lúc này Ủy ban nhân dân tỉnh đóng một vai trò then chốt sẽ quyết định
giải quyết những khó khăn, vướng mắc vấp phải trong quá trình thực hiện.
Ủy ban nhân dân là cơ quan hành chính địa phương sẽ giải quyết toàn bộ công
việc liên quan đến kinh tế, xã hội của địa phương và là chiếc cầu nối quan trọng với
trung ương và sẽ chịu trách nhiệm chính với trung ương những công việc mà Ủy ban
nhân dân đảm nhiệm thi hành. Qua quá trình tìm hiểu những quy định của pháp luật
cũng như và thực tế người viết nhận thấy, trong quá trình triển khai thực hiện các dự
án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư thì Ủy ban nhân dân tỉnh sẽ đóng một
vai trò chỉ đạo trực tiếp và chịu mọi trách nhiệm trong quá trình thực hiện thu hồi đất,
bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Đây chính là lý do khiến người viết chọn đề tài “Vai
trò của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trong việc triển khai thực hiện dự án thu hồi đất, bồi
thường, hỗ trợ, tái định cư”.
2. Tình hình nghiên cứu
Thu hồi đất luôn là vấn đề được mọi người quan tâm đến đặc biệt từ các ngành,
các cấp cũng như từ những người dân bị thu hồi đất. Vì vai trò quan trọng của vấn đề
thu hồi đất sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển kinh tế, xã hội, đảm bảo an ninh,
quốc phòng, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của đại bộ phận những người dân
trong vùng bị quy hoạch. Vì tính chất đặc biệt quan trọng này cho nên Luật đất đai
2003 hiện hành chỉ quy định có hai chủ thể có thẩm quyền thu hồi đất (Ủy ban nhân
dân cấp tỉnh và Ủy ban nhân dân cấp huyện). Với vai trò đặc biệt quan trọng của Ủy
ban nhân dân trong vấn đề triển khai, thực hiện thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định
cư, cùng với vai trò quan trọng của Ủy ban nhân dân tỉnh trong việc triển khai, thực
hiện nhiệm vụ thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, nên luôn được sự quan tâm
và hỗ trợ của rất nhiều chủ thể có liên quan trong quá trình thực hiện cũng như người
có đất bị thu hồi và tất cả những ai có nhu cầu tìm hiểu về vấn đề này.
GVHD: TS Phan Trung Hiền SVTH: Bùi Hữu Duy
5
Vai trò của UBND cấp tỉnh trong việc triển khai thực hiện dự án thu hồi đất, bồi
thường, hỗ trợ, tái định cư – Thực tiễn tại Thành phố Cần Thơ.
3. Mục đích nghiên cứu

Qua sự tìm hiểu về “Vai trò của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trong việc triển khai
thực hiện dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư”, góp phần cho quá trình
triển khai thực hiện được diễn ra một cách suôn sẻ, với một trình tự được phân cấp rõ
ràng, quy định chức trách nhiệm vụ của từng chủ thể sẽ giúp cho quá trình thực hiện
không bị chồng chéo, mỗi chủ thể đều phải có trách nhiệm thực hiện một nhiệm vụ cụ
thể. Do vậy với sự phân cấp rõ ràng từ trên đến dưới như vậy sẽ tạo điều kiện cho dự
án hoàn thành đúng tiến độ đặt ra đảm bảo được quyền lợi của người dân có đất bị thu
hồi cũng như lợi ích của nhà đầu tư cũng như lợi ích của doanh nghiệp. Với sự phân
cấp rõ ràng hoàn thiện trong quá trình thực hiện giúp cho dự án hoàn thành sớm nhất
sẽ góp phần xây dựng đất nước phát triển bền vững theo đúng con đường đã vạch ra.
4. Phạm vi nghiên cứu
Trong quá trình tìm hiểu về những quy định chung của pháp luật về vấn đề thu
hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, cũng như vai trò rất cần thiết của Ủy ban nhân
dân tỉnh trong quá trình triển khai, thực hiện dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái
định cư.
Trong quá trình nghiên cứu còn gặp khó khăn về mặt chủ quan, khách quan
trong nghiên cứu thực tiễn về “vai trò của Ủy ban nhân dân thành phố Cần Thơ trong
triển khai, thực hiện dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư” người viết
không đi sâu cụ thể vào vai trò của Ủy ban nhân dân thành phố trong triển khai thực
hiện. Mà chỉ nghiên cứu những khó khăn và bất cấp tồn tại trong quá trình triển khai
thực hiện, từ đó thấy được vai trò cần thiết của Ủy ban nhân dân thành phố Cần Thơ
trong việc chỉ đạo giải quyết những khó khăn, bất cấp cụ thể đó.
5. Phương pháp nghiên cứu
Để hoàn thành bài luận văn của mình, người viết đã sử dụng các phương pháp
so sánh, phương pháp phân tích Luật viết, phương pháp đánh giá bình luận và phương
pháp sưu tầm tài liệu.
GVHD: TS Phan Trung Hiền SVTH: Bùi Hữu Duy
6
Vai trò của UBND cấp tỉnh trong việc triển khai thực hiện dự án thu hồi đất, bồi
thường, hỗ trợ, tái định cư – Thực tiễn tại Thành phố Cần Thơ.

6. Bố cục
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phần nội dung gồm
ba chương:
Chương 1: Phần khái quát đầu tiên về vấn đề nghiên cứu, người viết chỉ đưa lên
những khái niệm chung do pháp luật quy định trong vấn đề thu hồi đất, bồi thường, hỗ
trợ, tái định cư. Từ đó làm căn cứ cho quá trình phân tích trong chương tiếp theo
Chương 2: Chương này người viết tập chung phân tích nội dung về “Vai trò của
UBND cấp tỉnh trong việc triển khai thực hiện dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ,
tái định cư”, trên phương diện những quy định chung của pháp luật, nhằm thấy rõ
được vai trò quan trọng của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trong quá trình triển khai, thực
hiện dự án.
Chương 3: Người viết nêu lên những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển
khai thực hiện thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên địa bàn thành phố Cần
Thơ. Từ đó nêu lên được tầm quan trọng của Ủy ban nhân dân thành phố Cần Thơ
trong việc chỉ đạo giải quyết những khó khăn, vướng mắc vấp phải trong quá trình
thực hiện thông qua việc ban hành những quy định để giải quyết những khó khăn,
vướng mắc trong quá trình thực hiện.
Mặc dù qua bài viết thì người viết đã dành rất nhiều thời gian cũng như tâm
quyết của mình trong quá trình tìm hiểu thực tế và các quy định chung của pháp luật,
nhưng vẫn còn hạn chế rất nhiều do thiếu thốn về mặt tài liệu để giúp cho Luận văn
hoàn chỉnh hơn, cho nên Luận văn chỉ chứa đựng những kiến thức và tầm nhìn căn
bản về vai trò của UBND cấp tỉnh trong việc triển khai thực hiện dự án thu hồi đất,
bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Do đó trong quá trình viết người viết không tránh khỏi
những thiếu sót nên rất mong được sự góp ý chân thành của quý Thầy Cô cũng như
của tất cả các bạn sinh viên giúp cho người viết có hướng hoàn chỉnh hơn kiến thức
của mình. Xin cảm ơn tất cả quý Thầy Cô cũng như các bạn sinh viên đã giúp đỡ mình
trong quá trình hoàn thành Luận văn này.
GVHD: TS Phan Trung Hiền SVTH: Bùi Hữu Duy
7
Vai trò của UBND cấp tỉnh trong việc triển khai thực hiện dự án thu hồi đất, bồi

thường, hỗ trợ, tái định cư – Thực tiễn tại Thành phố Cần Thơ.
Chương 1
NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ THU HỒI ĐẤT, BỒI THƯỜNG, HỖ
TRỢ,
TÁI ĐỊNH CƯ.
1.1 Khái niệm
Thu hồi đất
1
Theo quy định hiện hành thu hồi đất là việc Nhà nước ra quyết định hành chính
để thu lại quyền sử dụng đất thu lại đất đã giao cho tổ chức, Uỷ ban nhân dân xã,
phường, thị trấn quản lý.
Như vậy ta có thể hiểu định nghĩa về thu hồi đất như sau: Là văn bản hành
chính của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền nhằm chấm dứt một quan hệ pháp Luật
đất đai để phục vụ lợi ích của Nhà nước, của xã hội hoặc xử lý hành chính hành vi vi
phạm pháp Luật đất đai của người sử dụng đất.
Thu hồi đất cần phải hiểu dưới các góc độ như sau:
- Là một quyết định hành chính của cơ quan có thẩm quyền nhằm chấm dứt mối
quan hệ sử dụng đất đối với người sử dụng. Mang tính chất chuyển quyền sử dụng đất
của cá nhân, tổ chức sang cho Nhà nước.
- Quyết định hành chính thể hiện quyền lực Nhà nước nhằm thực thi một trong
những nội dung của quản lý Nhà nước về đất đai.
- Việc thu hồi đất phát điểm từ nhu cầu của Nhà nước và xã hội hoặc là biện
pháp chế tài được áp dụng nhằm xử lý các hành vi phạm pháp Luật đất đai của người
sử dụng.
- Và để phục vụ cho mục đích công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, phát
triển nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa, trong giai đoạn vừa qua,
Nhà nước ta đã tiến hành thu hồi có đền bù một số tài sản của cá nhân, tổ chức, trong
đó có đất đai để dùng vào mục đích quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công
1
Điều 4 khoản 5 Luật đất đai năm 2003

GVHD: TS Phan Trung Hiền SVTH: Bùi Hữu Duy
8
Vai trò của UBND cấp tỉnh trong việc triển khai thực hiện dự án thu hồi đất, bồi
thường, hỗ trợ, tái định cư – Thực tiễn tại Thành phố Cần Thơ.
cộng, phát triển kinh tế. Việc thu hồi này dựa trên cơ sở pháp lý hiện hành quy định
tại Khoản 1 Điều 38 Luật đất đai năm 2003.
Để thực hiện theo đúng Hiến pháp 1992, Luật đất đai 1993 và 2003 đều thể chế
rõ ràng hình thức sở hữu về đất đai. đất đai là tài sản thuộc sở hữu toàn dân do Nhà
nước làm chủ thể đại diện sở hữu đã được ghi nhận trong Hiến pháp. Nhà nước ta là
Nhà nước của dân và dân làm chủ, đặt mọi quyền lợi về tay nhân dân. Tuy nhiên đất
đai là tài sản đặc thù đôi khi việc định đoạt quyền sử dụng không thuộc về người chủ
sở hữu quyền sử dụng đất. Nhà nước sẽ thu hồi đất vì một mục đích để phục vụ cho
nhu cầu chung của xã hội thì Nhà nước đứng ra đại diện nhân dân định đoạt thay cho
dân về quyền sử dụng đất hoặc mục đích sử dụng đất thông qua hoạt động của cơ
quan quản lý Nhà nước có thẩm quyền sẽ đứng ra thu hồi và chuyển dịch quyền sử
dụng đất từ người dân sang Nhà nước cho phù hợp yêu cầu đặt ra
2
.
Bồi thường
3

Bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất là việc Nhà nước trả lại giá trị quyền sử
dụng đất đối với diện tích đất bị thu hồi cho người bị thu hồi đất.
Điều 5, Nghị định 197/2004/NĐ-CP ngày 03 tháng 12 năm 2004 của Chính Phủ
quy định về bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất (Gọi tắt là Nghị
định 197/2004/NĐ-CP).
Bồi thường hoặc hỗ trợ đối với toàn bộ diện tích đất Nhà nước thu hồi.
Bồi thường hoặc hỗ trợ về tài sản hiện có gắn liện với đất và các chi phí đầu tư
vào đất bị Nhà nước thu hồi.
Bồi thường là việc Nhà nước trả lại tất cả những thiệt hại mà chủ thể gây ra một

cách tương xứng với giá trị quyền sử dụng đất đã bị thu hồi và những tài sản gắn liền
với đất và cả các chi phí đầu tư vào đất bị Nhà nước thu hồi.
Người bị thu hồi đất thuộc loại đất có mục đích sử dụng đất nào thì được bồi
thường bằng việc giao đất mới có cùng mục đích sử dụng, nếu không có đất để bồi
thường thì được bồi thường bằng giá trị quyền sử dụng đất tại thời điểm có quyết định
thu hồi.
2
Xem Điều 38 Luật đất đâi năm 2003
3
Khoản 6 điều 4 Luật đất đai năm 2003
GVHD: TS Phan Trung Hiền SVTH: Bùi Hữu Duy
9
Vai trò của UBND cấp tỉnh trong việc triển khai thực hiện dự án thu hồi đất, bồi
thường, hỗ trợ, tái định cư – Thực tiễn tại Thành phố Cần Thơ.
Hỗ trợ
4
Hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất là việc Nhà nước giúp đỡ người bị thu hồi đất
thông qua đào tạo nghề mới, bố trí việc làm mới, cấp kinh phí để di dời đến địa điểm
mới.
Cụ thể như sau
5
:
- Hỗ trợ di chuyển, hỗ trợ tái định cư đối với trường hợp thu hồi đất ở; Hỗ trợ
ổn định đời sống và sản xuất, hỗ trợ đào tạo chuyển đổi nghề và tạo việc làm đối với
trường hợp thu hồi đất nông nghiệp. Hỗ trợ khi thu hồi đất nông nghiệp trong khu dân
cư; đất vườn, ao không được công nhận là đất ở;
Từ những căn cứ trên cho thấy, Nhà nước sẽ hỗ trợ cho những hộ bị thu hồi đất
tạo những điều kiện thuận lợi nhất để họ có khả năng phát triển về mặt đời sống cũng
như điều kiện về kinh tế thuận lợi hơn tại khu tái định cư. Hỗ trợ chuyển đổi nghề
nghiệp tạo việc làm đối với trường hợp thu hồi đất nông nghiệp, sẽ tạo ra cơ hội cho

những người dân trong diện giải tỏa có được việc làm mới ổn định tại vì một khi mà
Nhà nước thu hồi hết đất nông nghiệp thì người dân sẽ không còn đất để canh tác, sinh
sống cho nên hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp là một trong những chính sách ổn định
đời sống cho người dân rất hay, giúp cho người dân tin tưởng hơn và an tâm hơn vào
chính sách phát triển của Nhà nước
Tái định cư
6
Là việc Nhà nước lập và thực hiện các dự án tái định cư trước khi thu hồi đất để
bồi thường bằng nhà ở, đất ở cho người bị thu hồi đất ở mà phải di chuyển chỗ ở. Khu
tái định cư được quy hoạch chung do nhiều dự án trên cùng một địa bàn và phải có
điều kiện phát triển bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ.
Trường hợp không có khu tái định cư thì người bị thu hồi đất được bồi thường
bằng tiền và được ưu tiên mua hoặc thuê nhà ở thuộc sở hữu của Nhà nước đối với
khu vực đô thị; bồi thường bằng đất ở đối khu vực nông thôn, trường hợp giá trị quyền
4
Khoản 7 điều 4 Luật đất đai năm 2003
5
Điều 17, Nghị định 69/2009/NĐ-CP
6
Khoản 3 điều 43 Luật đất đai năm 2003
GVHD: TS Phan Trung Hiền SVTH: Bùi Hữu Duy
10
Vai trò của UBND cấp tỉnh trong việc triển khai thực hiện dự án thu hồi đất, bồi
thường, hỗ trợ, tái định cư – Thực tiễn tại Thành phố Cần Thơ.
sử dụng đất ở bị thu hồi lớn hơn đất ở được bồi thường thì người bị thu hồi đất được
bồi thường bằng tiền đối với phần chênh lệch đó.
“Như vậy, hỗ trợ, tái định cư nhằm trợ giúp thêm cho người bị thu hồi đất để tái
lập cuộc sống mới, để chuyển đổi nghề nghiệp, để giải quyết khó khăn về mặt kinh tế.
Riêng tái định cư đặt ra đối với chủ thể bị quy hoạch trắng và không còn đất ở sau khi
bị thu hồi nhằm tái lập nơi ở mới “bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ”.”

7

Đây là những khái niệm cơ bản được dùng trong các quy định pháp luật hiện
hành.
Giá quyền sử dụng đất: (khoản 23 điều 4 Luật đất đai 2003).
Giá quyền sử dụng đất (sau đây gọi là giá đất) là số tiền tính trên một đơn vị
diện tích đất do Nhà nước quy định hoặc được hình thành trong giao dịch về quyền sử
dụng đất.
Giá trị quyền sử dụng đất: (khoản 24 điều 4 Luật đất đai 2003)
Là giá trị bằng tiền của quyền sử dụng đất đối với một diện tích đất xác định
trong thời hạn sử dụng đất xác định.
1.2. Lịch sử về tình hình thực hiện công tác thu hồi đất – bồi
thường hỗ trợ tái định cư.
Khi đất nước ta bắt đầu hội nhập và chuyển sang nền kinh tế thị trường thì vấn
đề đền bù và giải phóng mặt bằng được đặt ra một cách nghiêm túc hơn. Và mặc dù
Luật đất đai phát triển qua nhiều giai đoạn, song vấn đề thu hồi đất, bồi thường, hỗ
trợ, tái định cư có thể tạm được chia thành 03 giai đoạn:
1.2.1. Giai đoạn I: Trước Luật đất đai 1993
Trong giai đoạn này công tác giải phóng mặt bằng còn rất là đơn giản, Nhà
nước sẽ đặt lợi ích chung, lợi ích công cộng và lĩnh vực quốc phòng, an ninh lên trên
lợi ích của cá nhân, người sử dụng đất trước năm 1993 có những quyền rất hạn chế
mặt khác đất trong giai đoạn này lại không được xem là tài sản có giá trị được lưu
thông trên thị trường nên khi có giải tỏa cho những dự án công cộng thì tài sản gắn
liền với đất được bồi hoàn cho chủ sở hữu tài sản, nhưng trong giai đoạn này đất đai
7
Trang 55 Giáo trình Luật Hành chính đô thị, nông thôn, biên soạn: TS. Phan Trung Hiền
GVHD: TS Phan Trung Hiền SVTH: Bùi Hữu Duy
11
Vai trò của UBND cấp tỉnh trong việc triển khai thực hiện dự án thu hồi đất, bồi
thường, hỗ trợ, tái định cư – Thực tiễn tại Thành phố Cần Thơ.

chủ yếu mang tính chất hoán đổi, tượng trưng cung cấp những điều kiện để người sử
dụng đất có thể sống được. Điều này dựa trên cơ sở lý luận: Đất đai thuộc sở hữu của
toàn dân, do Nhà nước quản lý; người sử dụng đất được Nhà nước giao, nên khi cần
thì Nhà nước có thể “lấy lại” và “giao lại” một thửa đất khác.
1.2.2. Giai đoạn II: Từ Luật đất đai 1993 đến Luật đất đai 2003
Thể chế hóa Nghị quyết VI (1986) của Ban chấp hành Trung ương Đảng, trên
cơ sở Hiến pháp 1992, Luật đất đai năm 1993 bắt đầu có ghi nhận quyền năng của
người sử dụng đất trong một nền kinh tế thị trường. Đất đai có giá và vì vậy phải được
bồi thường tương xứng khi Nhà nước thu hồi đất vào mục đích công cộng, quốc
phòng, an ninh, lợi ích quốc gia.
Nghị định 22/CP năm 1998 (thay thế cho Nghị định 90/CP năm 1994) là văn
bản pháp quy cụ thế hóa các quy phạm liên quan đến thu hồi đất, đền bù, hỗ trợ tái
định cư. Nhiều vấn đề căn cơ về bồi thường được đặt ra, điều kiện để được bồi thường
về đất, về tài sản gắn liền với đất.
Tuy nhiên, đây cũng là thời kỳ mà đền bù và giải phóng mặt bằng trở thành một
vấn đề “nóng trong xã hội”. Sự không “bắt kịp” về giá đất trong quy định so với giá
đất trên thực tế tất yếu sẽ dẫn đến vấn đề tiền được Nhà nước bồi thường sẽ không đủ
để người dân có thể xây dựng một chỗ ở mới đảm bảo thuận lợi về cuộc sống của họ
so với chỗ ở cũ, một phần cũng do nhận thức của một bộ phận cán bộ thực thi công tác
này chưa được đầy đủ dẫn đến sự chuyển biến về giá cả nhanh chóng trong các cơn
“sốt” đất dẫn đến sự bất bình ngày càng cao trong vấn đề đền bù giải phóng mặt bằng
trở thành vấn đề khiếu nại, khiếu kiện với số lượng đông đảo nhất, với mức độ gay gắt
nóng bỏng nhất. Để góp phần đảm bảo đúng luật, nâng cao tính chuyên nghiệp của đội
ngũ cán bộ trong quá trình thực hiện dự án, thực hiện theo đúng phương châm dân chủ
hóa, công khai hóa và minh bạch hóa là nhân tố quyết định thành công trong việc thu
hồi đất một cách nhanh và hiệu quả.
1.2.3. Giai đoạn III: Từ Luật đất đai 2003 đến nay
Do nhu cầu đáp ứng tình thế cấp bách đó Luật đất đai 2003 ra đời và có hiệu lực
thi hành ngày 01 tháng 07 năm 2004 góp phần bổ sung và thay thế những khiếm
khuyết trong Luật đất đai năm 1993, bên cạnh sự ra đời của Luật đất đai 2003 còn có

GVHD: TS Phan Trung Hiền SVTH: Bùi Hữu Duy
12
Vai trò của UBND cấp tỉnh trong việc triển khai thực hiện dự án thu hồi đất, bồi
thường, hỗ trợ, tái định cư – Thực tiễn tại Thành phố Cần Thơ.
Nghị định 181/CP ngày 29 tháng 10 năm 2004 quy định chi tiết Luật đất đai 2003, từ
đó tạo các cơ sở pháp lý chi tiết về các mục đích thu hồi đất, hướng dẫn cách thức giải
quyết khiếu nại, khiếu kiện phát sinh trong quá trình thu hồi đất. Song song đó Nghị
định 197/2004/NĐ-CP ngày 03 tháng 12 năm 2004 ra đời “bổ khuyết” những điểm
còn hạn chế của Nghị định 22/1998/NĐ-CP ngày 22/04/1998 quy định chi tiết hơn về
các khái niệm thị trường bất động sản, về giá đất. Tiếp theo đó Nghị định
84/2007/NĐ-CP ngày 25/05/2007 dành nhiều vi phạm để hướng dẫn trình tự, thủ tục
thu hồi đất, thực hiện bồi thường, hỗ trợ tái định cư. Và hiện nay Nghị định
69/2009/NĐ-CP có hiệu lực thi hành ngày 01 tháng 10 năm 2009 là Nghị định mới
nhất hiện nay của Chính phủ quy định bổ sung về quy hoạch sử dụng đất, giá đất, thu
hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư
8
.
1.3. Mục đích thu hồi đất
1.3.1. Thu hồi đất sử dụng vào mục đích quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc
gia, lợi ích công cộng
9
.
Nhà nước thu hồi đất để sử dụng vào mục đích quốc phòng an ninh, lợi ích quốc
gia, lợi ích công cộng trong những trường hợp sau: Sử dụng đất cho mục đích quốc
phòng, an ninh; Xây dựng trụ sở cơ quan, công trình sự nghiệp được Nhà nước giao
đất không thu tiền sử dụng đất; Xây dựng trụ sở của tổ chức nước ngoài có chức năng
ngoại giao; Xây dựng các công trình công cộng không nhằm mục đích kinh doanh, sử
dụng đất để chỉnh trang; Phát triển khu đô thị và khu dân cư nông thôn; Sử dụng đất
để phát triển rừng phòng hộ, rừng đặc dụng; Sử dụng đất cho các cơ sở tôn giáo, Đất
làm nghĩa trang, nghĩa địa

10
.
Hiến pháp năm 1992 quy định: đất đai là tài sản thuộc sở hữu toàn dân do Nhà
nước thống nhất quản lý (Điều 17, Điều 18) đây là những nguyên tắc chủ đạo và là
nền tảng quan trọng nhất về quyền sở hữu đối với đất đai được Hiến pháp nước ta quy
định cho đến nay, từ đó ta có thể hiểu Nhà nước giao đất, cho thuê đất đối với tổ chức,
cá nhân chỉ với tư cách là người sử dụng đất và Nhà nước là chủ sở hữu đối với đất
đai.
8
Xem trang 55 Giáo trình Luật Hành chính đô thị, nông thôn Biên soạn: TS Phan Trung Hiền
9
Xem Điều 39 Luật đất đai năm 2003
10
Xem khoản 1 Điều 36 Nghị định 181/2004/NĐ-CP
GVHD: TS Phan Trung Hiền SVTH: Bùi Hữu Duy
13
Vai trò của UBND cấp tỉnh trong việc triển khai thực hiện dự án thu hồi đất, bồi
thường, hỗ trợ, tái định cư – Thực tiễn tại Thành phố Cần Thơ.
Nhà nước sẽ ra quyết định thu hồi đất để nhằm phục vụ cho mục đích quốc
phòng, an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng. Bởi vì vai trò quốc phòng, an ninh
đối với xã hội là vô cùng quan trọng vì một đất nước mà muốn được phát triển mạnh
thì điều tất yếu nhất là phải có trang bị cho mình một nền quốc phòng an ninh vững
chắc để làm nơi đóng quân hoặc tập luyện làm căn cứ địa quân sự, xây dựng hệ thống
phòng thủ,… Tuy nhiên, để làm được điều đó thì cần có quỹ đất nhất định, vì vậy việc
thu hồi đất phục vụ cho mục đích trên là vấn đề rất là quan trọng và cần thiết, người
dân có đất bị thu hồi phải nghiêm chỉnh chấp hành vì ta hiểu rằng “nước còn thì nhà
còn” cho nên người dân phải đặt lợi ích của quốc gia lên hàng đầu.
Tất cả những dự án quy hoạch đều xuất phát từ lợi ích của Nhà nước, quốc
phòng, an ninh, lợi ích công cộng, để đảm bảo cho sự phát triển bền vững của đất
nước cũng như tạo điều kiện thuận lợi cho người dân có cuộc sống ổn định thuận lợi

hơn, tạo diện mạo phát triển cho đô thị, cho nên mọi người sử dụng đất phải chấp
hành nghiêm chỉnh chính sách của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền.
Hiện nay trên thực tế một số địa phương khi áp dụng và tổ chức thực hiện chính
sách thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư được triển khai thực hiện rất đồng bộ
và đáp ứng được cả tiến độ của công trình đã đề ra và được sự ủng hộ nhiệt tình từ
phía người dân, song bên cạnh đó vẫn còn tồn tại những trường hợp một số địa
phương thực hiện chính sách bồi thường thiệt hại chưa thích hợp dẫn đến tình trạng
bất bình trong nhân dân gây ra vấn đề người dân không chấp hành nghiêm chỉnh theo
quyết định thu hồi đất làm cho quá trình giải phóng mặt bằng gặp khó khăn, trậm tiến
độ, nhiều dự án vẫn còn treo phải chờ đợi khâu giải phóng mặt bằng.
Khi Nhà nước tiến hành thu hồi đất để sử dụng vào mục đích công cộng, an
ninh, quốc phòng mà người bị thu hồi đất đã bị Nhà nước thu hồi trắng hoặc diện tích
đất còn lại không đủ để sử dụng vào mục đích để ở mà buộc phải di chuyển chổ ở thì
Nhà nước sẽ tiến hành tái định cư cho những hộ dân trong diện thu hồi này bằng các
hình thức sau: Bồi thường bằng nhà ở, bồi thường bằng giao đất ở mới, bồi thường
bằng tiền để tự lo chỗ ở mới.
Trên thực tế để đáp ứng cho nhu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước
xây dựng các khu công nghiệp, khu đô thị thì một phần lớn đất nông nghiệp buộc phải
GVHD: TS Phan Trung Hiền SVTH: Bùi Hữu Duy
14
Vai trò của UBND cấp tỉnh trong việc triển khai thực hiện dự án thu hồi đất, bồi
thường, hỗ trợ, tái định cư – Thực tiễn tại Thành phố Cần Thơ.
chuyển đổi mục đích sử dụng từ đất nông nghiệp sang đất phi nông nghiệp dẫn đến
tình trạng khó khăn cho những người bị thu hồi đất nông nghiệp không còn đất để
canh tác nữa buộc họ phải có hướng chuyển đổi nghề nghiệp. Vì thế vấn đề làm sao để
hoàn chỉnh chính sách về đất đai luôn được mọi người quan tâm và được đặt lên hàng
đầu.
Luật đất đai 2003 có quy định phạm vi, điều kiện áp dụng, nguyên tắc bồi
thường… khi Nhà nước tiến hành thu hồi đất để sử dụng vào mục đích quốc phòng, an
ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng, phát triển kinh tế (Mục 4, chương II, Luật đất

đai năm 2003). Nhưng để thi hành Luật đất đai vào thực tế vẫn phải cần có Nghị định
của Chính phủ hướng dẫn như Nghị định số 197/2004/NĐ-CP ngày 03 tháng 12 năm
2004 quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất.
Luật đất đai năm 2003 khi đưa vào thi hành cho tới nay đã đạt được nhiều thành
tựu rất là quan trọng, tất cả các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đều được phê
duyệt kế hoạch sử dụng đất đến năm 2010 và định hướng kế hoạch sử dụng đất đến
năm 2020. Việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo quy định của Luật đất
đai 2003 đã được thúc đẩy mạnh mẽ làm giảm bớt đi những tình trạng người dân
không có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, gây khó khăn cho quá trình tiến hành
quy hoạch sau này. Quy hoạch sử dụng đất đã được công khai hóa giúp cho người dân
có thể kiểm tra giám sát được quá trình quy hoạch của Nhà nước tạo được những
luồng phản ứng tích cực trong nhân dân.
1.3.2. Thu hồi đất sử dụng vào mục đích phát triển kinh tế do
Nhà nước thu hồi
11
Nhà nước thực hiện việc thu hồi đất để sử dụng vào mục đích phát triển kinh tế
trong trường hợp đầu tư xây dựng khu công nghiệp, khu công nghệ cao, khu kinh tế và
các dự án đầu tư lớn theo quy định của Chính phủ. đất để thực hiện các dự án đầu tư
có nguồn vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA); dự án có một trăm phần trăm
(100%) vốn đầu tư nước ngoài đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền xét duyệt
11
Điều 40 Luật đất đai năm 2003
GVHD: TS Phan Trung Hiền SVTH: Bùi Hữu Duy
15
Vai trò của UBND cấp tỉnh trong việc triển khai thực hiện dự án thu hồi đất, bồi
thường, hỗ trợ, tái định cư – Thực tiễn tại Thành phố Cần Thơ.
hoặc cho phép đầu tư mà dự án đó không thể đầu tư trong khu công nghiệp, khu công
nghệ cao, khu kinh tế
12
.

“Sử dụng đất để thực hiện các dự án đầu tư thăm dò, khai thác khoáng sản theo
quy định của pháp luật về đầu tư và pháp luật về khoáng sản; sử dụng đất để làm mặt
bằng di dời các cơ sở sản xuất, kinh doanh dịch vụ theo yêu cầu bảo vệ môi trường
hoặc theo quy hoạch mà không thể bố trí vào khu công nghiệp, khu công nghệ cao,
khu kinh tế.
Sử dụng đất để thực hiện các dự án đầu tư kết cấu hạ tầng phục vụ công cộng
bao gồm các công trình giao thông, điện lực, thuỷ lợi, cấp nước, thoát nước, vệ sinh
môi trường, thông tin liên lạc, đường ống dẫn xăng dầu, đường ống dẫn khí, giáo dục,
đào tạo, văn hoá, khoa học kỹ thuật, y tế, thể dục, thể thao, chợ”
13
.
Nhà nước bổ sung vấn đề cho phép nhà đầu tư được phép thỏa thuận với các hộ
dân có đất để xây dựng các dự án nhằm mục đích phát triển kinh tế giúp cho các cơ
quan tiến hành thu hồi đất phần nào giảm được những khó khăn khi tiến hành thu hồi
đất.
1.3.2.1 Thu hồi đất sử dụng vào mục đích phát triển kinh tế
theo quy định của Nghị định 181/2004/NĐ-CP
Khi Nhà nước tiến hành thu hồi đất phục vụ cho quy hoạch vào mục đích gì thì
giá để bồi thường về đất và những tài sản gắn liền với đất cũng được áp dụng chung
một bảng giá bồi thường do Nhà nước quy định, chứ không phải là thỏa thuận với
người dân về giá cả bồi thường. Bên cạnh đó những dự án quy hoạch nhằm phục vụ
cho mục đích phát triển kinh tế thì không phải dự án nào Nhà nước cũng tiến hành thu
hồi đất, Nhà nước chỉ tiến hành thu hồi đất để xây dựng các dự án phát triển kinh tế
trong những trường hợp theo quy định của Nghị định 181/2004/NĐ-CP của Chính phủ
hướng dẫn thi hành Luật đất đai 2003.
Sử dụng đất để thực hiện các dự án đầu tư thăm dò, khai thác khoáng sản theo
quy định của pháp luật về đầu tư và pháp luật về khoáng sản; sử dụng đất để làm mặt
bằng di dời các cơ sở sản xuất, kinh doanh dịch vụ theo yêu cầu bảo vệ môi trường
12
Xem khoản 2 điều 36 Nghị định 181/2004/NĐ-CP

13
Khoản 3 Điều 2 Nghị định 17/2006/NĐ-CP
GVHD: TS Phan Trung Hiền SVTH: Bùi Hữu Duy
16
Vai trò của UBND cấp tỉnh trong việc triển khai thực hiện dự án thu hồi đất, bồi
thường, hỗ trợ, tái định cư – Thực tiễn tại Thành phố Cần Thơ.
hoặc theo quy hoạch mà không thể bố trí vào khu công nghiệp, khu công nghệ cao,
khu kinh tế
14
.
Sử dụng đất để thực hiện các dự án đầu tư kết cấu hạ tầng phục vụ công cộng
bao gồm các công trình giao thông, điện lực, thuỷ lợi, cấp nước, thoát nước, vệ sinh
môi trường, thông tin liên lạc, đường ống dẫn xăng dầu, đường ống dẫn khí, giáo dục,
đào tạo, văn hoá, khoa học kỹ thuật, y tế, thể dục, thể thao, chợ
15
Với những trường hợp trên thì Nhà nước sẽ tiến hành thu hồi đất vì mục đích
phát triển kinh tế chung cho cả đất nước, ngoài ra những trường hợp nhà đầu tư tự
thỏa thuận với người dân thì Nhà nước sẽ không tiến hành thu hồi đất mà sẽ giao
thẳng cho nhà đầu tư tự thỏa thuận với người dân có đất.
1.3.2.2 Thu hồi đất theo quy định của Nghị định 84/NĐ-CP về
việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, thu hồi đất và
giải quyết khiếu nại về đất
Khi thu hồi đất quy hoạch xây dựng những dự án có mục đích sản xuất kinh
doanh, hoặc xây dụng kinh doanh nhà ở quy định tại Điều 42 Nghị định 84/2007/NĐ-
CP: “Trường hợp đất thuộc diện thu hồi để đầu tư dự án có mục đích sản xuất, kinh
doanh hoặc xây dựng kinh doanh nhà ở mà người đang sử dụng đất (hoặc nhiều người
đang sử dụng đất liền kề nhau) có đơn xin đầu tư và có đủ các điều kiện sau đây thì
được quyền tự đầu tư hoặc được chọn tổ chức, cá nhân để góp vốn lập dự án đầu tư”
16
.

Để đảm bảo quyền và lợi ích của người dân bị thu hồi đất trong những trường hợp này
Nhà nước sẽ không tiến hành thu hồi đất mà giao cho nhà đầu tư tự thỏa thuận với
người dân, đây là một trong những điểm nổi bật trong Nghị định 84/2007/NĐ-CP góp
phần đảm bảo hài hòa lợi ích giữa nhà đầu tư và người dân, giảm bớt tình trạng nhà
đầu tư lợi dụng chính sách của Nhà nước để lấy tiền của người dân bỏ vào túi riêng
một phần cũng làm giảm bớt tình trạng kiện tụng vì không hài lòng với mức giá bồi
thường đối với đất cũng như những tài sản gắn liền với đất.
Nhưng trên thực tế do lợi nhuận quá lớn mà làm mờ mắt cho nên một số nơi
không thực hiện nghiêm theo những quy định của pháp luật mà thu hồi đất của những
14
Xem Điểm c khoản 2 điều 36 Nghị định 181/2004/NĐ-CP
15
Xem Điểm d khoản 2 điều 36 Nghị định 181/2004/NĐ-CP
16
Khoản 1 Điều 42 Nghị định 84/2007/NĐ-CP
GVHD: TS Phan Trung Hiền SVTH: Bùi Hữu Duy
17
Vai trò của UBND cấp tỉnh trong việc triển khai thực hiện dự án thu hồi đất, bồi
thường, hỗ trợ, tái định cư – Thực tiễn tại Thành phố Cần Thơ.
người dân sử dụng đất hợp pháp với giá rẻ sau đó tổ chức đấu giá quyền sử dụng, rồi
bàn giao đất cho những công ty bất động sản cắt nền, phân lô ra bán với giá kinh
doanh trên thị trường để lấy tiền lãi từ đó gây ra tâm lý bất bình nhân dân dẫn đến việc
khiếu nại tràn làng đặc biệt là những trường hợp khiếu nại tập thể, Nhà nước cần quan
tâm thật kỹ đến những trường hợp cá biệt này để có hình thức xử lý đúng mức để đảm
bảo được an tâm của người dân.
Với những lý do như trên nên khi tiến hành thu hồi đất để thực hiện dự án cơ
quan Nhà nước có thẩm quyền cần có kế hoạch triển khai đến toàn thể người dân thật
kỹ để người dân biết được chính sách thu hồi đất của Nhà nước thu hồi đất vào mục
đích gì, nếu là thu hồi đất vì mục đích quốc phòng an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích
công cộng và phát triển kinh tế thì cần triển khai căn cứ pháp lý trong thu hồi đất rõ

ràng vì mục đích quốc phòng an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng và phát triển
kinh tế để người dân có được tinh thần chấp hành theo chính sách của Nhà nước. Còn
ngoài những mục đích trên thu hồi đất để đầu tư dự án có mục đích sản xuất, kinh
doanh hoặc xây dựng kinh doanh nhà ở thì cho nhà đầu tư tự giác thỏa thuận với
người dân theo quy định tại Điều 42 Nghị định 84/2007/NĐ-CP trong trường hợp này
cơ quan Nhà nước có thẩm quyền không được can thiệp vào việc tự thỏa thuận giữa
nhà đầu tư và người dân quy định tại Khoản 2 Điều 41 Nghị định 84/2007/NĐ-CP
“Ủy ban nhân dân các cấp và các cơ quan nhà nước không được ra quyết định thu hồi
đất hoặc thực hiện các biện pháp không phù hợp với quy định của pháp luật để can
thiệp vào việc thoả thuận giữa nhà đầu tư và người sử dụng đất trong trường hợp đất
không thuộc diện thu hồi”
17
Từ những căn cứ được quy định tạo không gian mở cho
nhà đầu tư có thể tự thỏa thuận với người dân xây dựng dự án đảm bảo hài hòa lợi ích
cho cả hai bên, một phần nữa cũng tháo dỡ đi một phần gánh nặng cho cơ quan Nhà
nước.
Nhà nước thu hồi đất để thực hiện các dự án khu dân cư trung tâm thương
mại, khách sạn cao cấp
18
Nhà nước thu hồi đất để thực hiện các dự án khu dân cư (bao gồm dự án hạ tầng
khu dân cư và dự án nhà ở), trung tâm thương mại, khách sạn cao cấp trong các
17
Khoản 2 Điều 41 Nghị định 84/2007/NĐ-CP
18
Điều 34 Nghị định 84/2007/NĐ-CP
GVHD: TS Phan Trung Hiền SVTH: Bùi Hữu Duy
18
Vai trò của UBND cấp tỉnh trong việc triển khai thực hiện dự án thu hồi đất, bồi
thường, hỗ trợ, tái định cư – Thực tiễn tại Thành phố Cần Thơ.
trường hợp sau đây:

- Các dự án trong khu đô thị hiện có được thể hiện trong quy hoạch sử dụng đất
hoặc quy hoạch chi tiết xây dựng đô thị đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê
duyệt và được Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh phê duyệt chủ trương đầu tư đối với
từng dự án
- Các dự án trong khu vực mở rộng khu đô thị hiện có hoặc khu đô thị mới được
thể hiện trong quy hoạch sử dụng đất hoặc quy hoạch chung xây dựng đô thị hoặc quy
hoạch chi tiết xây dựng đô thị đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt;
- Các dự án trong khu dân cư nông thôn hiện có, khu dân cư nông thôn mở rộng
hoặc khu dân cư nông thôn xây dựng mới được thể hiện trong quy hoạch sử dụng đất
hoặc quy hoạch xây dựng điểm dân cư nông thôn đã được cơ quan nhà nước có thẩm
quyền phê duyệt
Thu hồi đất để xây dựng các khu kinh doanh tập trung có cùng chế độ sử
dụng đất
19
Các khu kinh doanh tập trung khác có cùng chế độ sử dụng đất quy định tại
khoản 1 Điều 40 và khoản 1 Điều 90 của Luật Đất đai bao gồm:
- Khu thương mại - dịch vụ tổng hợp với nhiều loại hình mua bán, dịch vụ và có
nhiều chủ thể cùng kinh doanh
- Khu du lịch có mối liên kết về kết cấu hạ tầng, về loại hình kinh doanh và có
nhiều chủ thể cùng kinh doanh (không bao gồm khu du lịch sinh thái)
- Khu vui chơi giải trí ngoài trời phục vụ rộng rãi các đối tượng thuộc mọi lứa
tuổi với nhiều loại hình vui chơi, giải trí có đông người tham gia và có nhiều chủ thể
cùng kinh doanh
- Khu chăn nuôi gia súc, gia cầm tập trung theo hình thức chăn nuôi công
nghiệp, có hạ tầng đồng bộ và có nhiều chủ thể đầu tư chăn nuôi
Khu kinh doanh tập trung như trên cần phải đáp ứng các điều kiện như sau:
- Đã thể hiện trong quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất được cơ quan nhà nước có
thẩm quyền xét duyệt;
19
Điều 35 Nghị định 84/2007/NĐ-CP

GVHD: TS Phan Trung Hiền SVTH: Bùi Hữu Duy
19
Vai trò của UBND cấp tỉnh trong việc triển khai thực hiện dự án thu hồi đất, bồi
thường, hỗ trợ, tái định cư – Thực tiễn tại Thành phố Cần Thơ.
- Đã có chủ trương đầu tư của Thủ tướng Chính phủ hoặc đã có quyết định đầu
tư của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh hoặc đã thể hiện trong quy hoạch tổng thể
phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã được cấp có
thẩm quyền phê duyệt;
- Không bố trí đất ở, nhà ở; không bố trí xen lẫn với đất ở, nhà ở
1.4. Thẩm quyền thu hồi đất:
Nếu ta dẫn vấn đề từ thẩm quyền giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục
đích sử dụng thì ta có thể nhận ra được rằng thẩm quyền thu hồi đất được quy đinh tại
Điều 44 Luật đất đai năm 2003.
Uỷ ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương quyết định thu hồi đất
đối với tổ chức, cơ sở tôn giáo, người Việt Nam định cư ở nước ngoài, tổ chức, cá
nhân nước ngoài, trừ trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 44 Luật đất đai năm 2003.
Uỷ ban nhân dân huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh quyết định thu hồi
đất đối với hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư, người Việt Nam định cư ở nước
ngoài thuộc đối tượng được mua nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất ở tại Việt Nam.
Cũng như giao đất, cho thuê đất, các thẩm quyền về thu hồi đất không được
phép ủy quyền cho cơ quan cấp dưới và cơ quan có thẩm quyền phải trực tiếp thực
hiện đúng chức trách quyền hạn và nghĩa vụ của cấp mình chính vì vậy mà thẩm
quyền nó luôn đi đôi và gắn liền với trách nhiệm trực tiếp của từng cấp chính quyền
và nhất quán thẩm quyền giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng
đất tương đương với thẩm quyền thu hồi đất của cấp có thẩm quyền đó.
Từ các quy định trên, việc thu hồi đất đã thể hiện rõ một nội dung quan trọng
trong quản lý Nhà nước đối với đất đai đồng thời thể hiện chính sách nhất quán của
Nhà nước ta trong việc bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất của tổ
chức, hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư sử dụng đất
20

.
Song song với những quy định của Luật đất đai 2003 thì Nghị định
69/2009/NĐ-CP có những quy định thẩm quyền thu hồi đất trường hợp khu đất thu
hồi có cả thẩm quyền thu hồi của Ủy ban nhân dân tỉnh và Ủy ban nhân dân huyện thì
20
Mục 6 trang 147 Giáo trình Luật đất đai Hà Nội
GVHD: TS Phan Trung Hiền SVTH: Bùi Hữu Duy
20
Vai trò của UBND cấp tỉnh trong việc triển khai thực hiện dự án thu hồi đất, bồi
thường, hỗ trợ, tái định cư – Thực tiễn tại Thành phố Cần Thơ.
“khu đất thu hồi có cả tổ chức, hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất thì Ủy ban nhân dân
cấp huyện quyết định thu hồi đất đối với hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư;
trong thời hạn không quá 05 ngày làm việc, kể từ ngày Ủy ban nhân dân cấp huyện
quyết định thu hồi đất, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định thu hồi đất đối với tổ
chức, người Việt Nam định cư ở nước ngoài, tổ chức, cá nhân nước ngoài và giao đất,
cho thuê đất theo dự án cho chủ đầu tư trong cùng một quyết định”
21
.
1.5. Các điều kiện để được bồi thường đất.
Để đáp ứng đủ điều kiện để Nhà nước bồi thường đất khi Nhà nước tiến hành
quy hoạch thì người sử dụng đất phải đáp ứng những điều kiện sau.
- Có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật về đất đai
- Có quyết định giao đất của cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định
của pháp luật về đất đai
- Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất ổn định được Ủy ban nhân dân xã,
phường, thị trấn xác nhận không có tranh chấp mà có các loại giấy tờ sau đây: Những
giấy tờ về quyền sử dụng đất đai được cấp trước ngày 15 tháng 10 năm 1993 do cơ
quan có thẩm quyền cấp trong quá trình thực hiện chính sách đất đai của Nhà nước
Việt Nam dân chủ cộng hoà, Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hoà miền Nam
Việt Nam và Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam; Giấy chứng nhận quyền

sử dụng đất tạm thời được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cấp hoặc có tên trong sổ
đăng ký ruộng đất, sổ địa chính; Giấy tờ hợp pháp về thừa kế, tặng cho quyền sử dụng
đất hoặc tài sản gắn liền với đất; giấy tờ giao nhà tình nghĩa gắn liền với đất; Giấy tờ
chuyển nhượng quyền sử dụng đất, mua bán nhà ở gắn liền với đất ở trước ngày 15
tháng 10 năm 1993, nay được Uỷ ban nhân dân xã, phường, thị trấn xác nhận là đã sử
dụng trước ngày 15 tháng 10 năm 1993; Giấy tờ về thanh lý, hoá giá nhà ở gắn liền
với đất ở theo quy định của pháp luật; Giấy tờ do cơ quan có thẩm quyền thuộc chế độ
cũ cấp cho người sử dụng đất
- Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất có một trong các loại giấy tờ theo quy
định tại khoản 3 Điều 8 Nghị định 197/2004/NĐ-CP mà trên giấy tờ đó ghi tên người
21
Xem Điều 31 Nghị định 69/2009/NĐ-CP
GVHD: TS Phan Trung Hiền SVTH: Bùi Hữu Duy
21
Vai trò của UBND cấp tỉnh trong việc triển khai thực hiện dự án thu hồi đất, bồi
thường, hỗ trợ, tái định cư – Thực tiễn tại Thành phố Cần Thơ.
khác, kèm theo giấy tờ về việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất có chữ ký của các
bên có liên quan, nhưng đến thời điểm có quyết định thu hồi đất chưa thực hiện thủ
tục chuyển quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật, được Ủy ban nhân dân cấp
xã xác nhận là đất không có tranh chấp.
- Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất có hộ khẩu thường trú tại địa phương
và trực tiếp sản xuất đất nông nghiệp, lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản, làm muối tại
vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn ở miền núi, hải đảo nay được Ủy ban cấp
xã nơi có đất xác nhận là người sử dụng đất ổn định không có trang chấp.
- Hộ gia đình, cá nhân được sử dụng đất theo bản án hoặc quyết định của Tòa
án nhân dân, quyết định thi hành án của cơ quan thi hành án hoặc quyết định giải
quyết tranh chấp đất đai của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền đã được thi hành.
- Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất mà trước đây Nhà nước đã có quyết
định quản lý trong quá trình thực hiện chính sách đất đai cuả Nhà nước, nhứng trong
thực tế Nhà nước chưa quản lý mà hộ gia đình, cá nhân đó vẫn sử dụng.

- Cộng đồng dân cư đang sử dụng đất có các công trình là đình, đền, chùa,
miếu, am, từ đường, nhà thờ họ được Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất bị thu hồi xác
nhận là đất sử dụng chung cho cộng đồng và không có tranh chấp
- Tổ chức sử dụng đất trong các trường hợp sau đây: Đất được Nhà nước giao
có thu tiền sử dụng đất mà tiền sử dụng đất đã nộp không có nguồn gốc từ ngân sách
Nhà nước; đất nhận chuyển nhượng của người sử dụng đất hợp pháp mà tiền trả cho
việc chuyển nhượng không có nguồn gốc từ ngân sách Nhà nước; đất sử dụng có
nguồn gốc hợp pháp từ hộ gia đình, cá nhân
- Nếu người sử dụng đất không đáp ứng đủ những điều kiện nêu trên thì sẽ
không được bồi thường hoặc người sử dụng đất vì các lý do đương nhiên hoặc bị thu
hồi do vi phạm pháp Luật đất đai thì cũng sẽ không được bồi thường. Việc không
được bồi thường còn liên quan đến những trường hợp đất bị Nhà nước thu hồi để sử
dụng vào mục đích công cộng, đất nông nghiệp do cộng đồng dân cư sử dụng, đất
được Nhà nước giao có thu tiền sử dụng đất, nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất
mà các khoản tiền đó có nguồn gốc từ Ngân sách Nhà nước hoặc đất nông nghiệp
được sử dụng vào mục đích công ích của xã, phường, thị trấn.
GVHD: TS Phan Trung Hiền SVTH: Bùi Hữu Duy
22
Vai trò của UBND cấp tỉnh trong việc triển khai thực hiện dự án thu hồi đất, bồi
thường, hỗ trợ, tái định cư – Thực tiễn tại Thành phố Cần Thơ.
Đối với người được bồi thường bằng nhà ở, đất ở tại các khu tái định cư, ủy ban
nhân dân cấp có thẩm quyền sẽ lập và thực hiện các dự án tái định cư trước khi thu hồi
đất. Điều kiện sống ở khu tái định cư cho người bị thu hồi đất tối thiểu phải có khả
năng phát triển bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ.
Nếu không có đất để thực hiện việc tái định cư cho người bị thu hồi đất thì
người bị thu hồi đất sẽ được bồi thường bằng tiền và sẽ được ưu tiên mua hoặc thuê
nhà thuộc sở hữu của Nhà nước đối với khu vực đô thị, bồi thường bằng đất ở đối với
khu vực nông thôn, trường hợp giá trị quyền sử dụng đất bị thu hồi lớn hơn phần đất ở
được bồi thường thì người bị thu hồi đất sẽ được bồi thường phần chênh lệch.
Đối với người bị thu hồi đất mà không còn đất trực tiếp để sản xuất thì ngoài

việc được bồi thường bằng tiền, người bị thu hồi còn được Nhà nước hỗ trợ để ổn định
đời sống, đào tạo chuyển đổi nghề nghiệp, bố trí việc làm mới.
1.6 Nguyên tắc bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất:
Điều 14 Nghị định số 69/2009/NĐ-CP quy định như sau:
Nhà nước thu hồi đất của người đang sử dụng có đủ điều kiện quy định tại các
khoản 1, 2, 3, 4, 5, 7, 9, 10 và 11 Điều 8 Nghị định số 197/2004/NĐ-CP ngày 03
tháng 12 năm 2004 của Chính phủ về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước
thu hồi đất (sau đây gọi là Nghị định số 197/2004/NĐ-CP) và các Điều 44, 45 và 46
Nghị định số 84/2007/NĐ-CP ngày 25 tháng 5 năm 2007 của Chính phủ quy định bổ
sung về việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, thu hồi đất, thực hiện quyền sử
dụng đất, trình tự, thủ tục bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất và
giải quyết khiếu nại về đất đai (sau đây gọi là Nghị định số 84/2007/NĐ-CP) thì được
bồi thường; trường hợp không đủ điều kiện được bồi thường thì Ủy ban nhân dân cấp
tỉnh xem xét để hỗ trợ.
Nhà nước thu hồi đất của người đang sử dụng vào mục đích nào thì được bồi
thường bằng việc giao đất mới có cùng mục đích sử dụng, nếu không có đất để bồi
thường thì được bồi thường bằng giá trị quyền sử dụng đất tính theo giá đất tại thời
điểm quyết định thu hồi đất; trường hợp bồi thường bằng việc giao đất mới hoặc giao
GVHD: TS Phan Trung Hiền SVTH: Bùi Hữu Duy
23
Vai trò của UBND cấp tỉnh trong việc triển khai thực hiện dự án thu hồi đất, bồi
thường, hỗ trợ, tái định cư – Thực tiễn tại Thành phố Cần Thơ.
đất ở tái định cư hoặc nhà ở tái định cư, nếu có chênh lệch về giá trị thì phần chênh
lệch đó được thanh toán bằng tiền theo quy định sau:
- Trường hợp tiền bồi thường, hỗ trợ lớn hơn tiền sử dụng đất ở hoặc tiền mua
nhà ở tại khu tái định cư thì người tái định cư được nhận phần chênh lệch;
- Trường hợp tiền bồi thường, hỗ trợ nhỏ hơn tiền sử dụng đất ở hoặc tiền mua
nhà ở tái định cư thì người tái định cư phải nộp phần chênh lệch, trừ trường hợp quy
định tại khoản 1 Điều 19 Nghị định 69/2009/NĐ-CP.
Trường hợp người sử dụng đất được bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất mà

chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính về đất đai đối với Nhà nước theo quy định của pháp
luật thì phải trừ đi khoản tiền phải thực hiện nghĩa vụ tài chính vào số tiền được bồi
thường, hỗ trợ để hoàn trả ngân sách nhà nước.
Nghĩa vụ tài chính bao gồm: tiền sử dụng đất phải nộp, tiền thuê đất đối với đất
do Nhà nước cho thuê, thuế thu nhập từ chuyển quyền sử dụng các thửa đất khác của
người có đất bị thu hồi (nếu có), tiền thu từ xử phạt vi phạm pháp luật về đất đai, tiền
bồi thường cho Nhà nước khi gây thiệt hại trong quản lý và sử dụng đất đai, phí và lệ
phí trong quản lý, sử dụng đất đai.
Trong trường hợp các khoản nghĩa vụ tài chính về đất đai phải nộp lớn hơn
hoặc bằng tiền bồi thường đất thì số tiền được trừ tối đa bằng số tiền bồi thường đất.
Nhà nước điều tiết một phần lợi ích từ việc thu hồi, chuyển mục đích sử dụng
đất để thực hiện các khoản hỗ trợ cho người có đất bị thu hồi quy định tại Điều 17
Nghị định 69/2009/NĐ-CP.
Diện tích đất được bồi thường là diện tích được xác định trên thực địa - thực tế
đo đạc diện tích thu hồi của từng người sử dụng đất
22
.
Những trường hợp nào bị thu hồi đất mà không được bồi thường: người sử
dụng đất không đủ điều kiện được bồi thường đất như đã nêu ở trên.
Nguyên tắc để được bồi thường về tài sản khi Nhà nước thu hồi đất được quy
định tại Điều 18 Nghị định số 197/2004/NĐ-CP:
22
Điều 47 Nghị định 84/2007/NĐ-CP
GVHD: TS Phan Trung Hiền SVTH: Bùi Hữu Duy
24
Vai trò của UBND cấp tỉnh trong việc triển khai thực hiện dự án thu hồi đất, bồi
thường, hỗ trợ, tái định cư – Thực tiễn tại Thành phố Cần Thơ.
- Chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất khi Nhà nước thu hồi đất mà bị thiệt hại thì
được bồi thường.
- Chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất khi Nhà nước thu hồi đất mà đất đó thuộc

đối tượng không được bồi thường thì tùy từng trường hợp cụ thể được bồi thường
hoặc hỗ trợ tài sản.
- Nhà, công trình khác gắn liền với đất được xây dựng sau khi quy hoạch, kế
hoạch sử dựng được công bố mà không được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cho
phép xây dựng thì không được bồi thường.
Nhà, công trình khác gắn liền với đất được xây dựng sau ngày 01 tháng 07 năm
2004 mà tại thời điểm xây dựng đã trái với mục đích sử dụng đất đã được xét duyệt
trong quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất được xét duyệt thì không được bồi thường
- Tài sản gắn liền với đất được tạo lập sau khi có quyết định thu hồi đất được
công bố thì không được bồi thường.
- Hệ thống máy móc, dây chuyền sản xuất có thể tháo dời và di chuyển được thì
chỉ bồi thường chi phí tháo dỡ, vận chuyển, lắp đặt và thiệt hại khi tháo dỡ, vận
chuyển, lắp đặt; mức bồi thường do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quy định phù hợp với
pháp luật hiện hành và thực tế ở địa phương.
Chương 2
GVHD: TS Phan Trung Hiền SVTH: Bùi Hữu Duy
25