Nghiên cứu thực trạng thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư của dự án nạo vét, kè bờ đông sông Vân thuộc các phường Nam Bình, Ninh Phong trên địa bàn t

Nghiên cứu thực trạng thu hồi đất, bồi thường,
hỗ trợ và tái định cư của dự án nạo vét, kè bờ
đông sông Vân thuộc các phường Nam Bình,
Ninh Phong trên địa bàn thành phố Ninh Bình


Đoàn Thu Linh


Trường Đại học Khoa học Tự nhiên
Luận văn Thạc sĩ ngành: Quản lý đất đai; Mã số: 60 85 01 03
Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Thị Hà Thành
Năm bảo vệ: 2013




Abstract. Nghiên cứu cơ sở khoa học và pháp lý về công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ
trợ và tái định cư. Điều tra, thu thập tài liệu, số liệu về tình hình thực hiện thu hồi đất,
bồi thường, hỗ trợ và tái định cư của dự án nạo vét, kè bờ Đông sông Vân trên địa bàn
phường Nam Bình, phường Ninh Phong - thành phố Ninh Bình. Điều tra thực trạng giá
đất bồi thường và các chính sách hỗ trợ, tái định cư của dự án nạo vét, kè bờ Đông sông
Vân trên địa bàn phường Nam Bình, phường Ninh Phong - thành phố Ninh Bình. Đánh
giá những khó khăn và thực trạng đời sống của người dân địa phương khi bị thu hồi đất.
Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ
trợ và tái định cư.



Keywords. Địa chính; Quản lý đất đai; Thu hồi đất

Content:




MỤC LỤC

MỞ ĐẦU 1
1. Tính cấp thiết của đề tài 1
2. Mục tiêu nghiên cứu 3
4. Phạm vi nghiên cứu 3
5. Cơ sở tài liệu thực hiện đề tài 4
7. Cấu trúc luận văn 5
CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU VỀ THU HỒI ĐẤT, BỒI
THƢỜNG, HỖ TRỢ VÀ TÁI ĐỊNH CƢ 6
1.1 Cơ sở lý luận về bồi thƣờng khi Nhà nƣớc thu hồi đất 6
1.1.1. Các khái niệm về thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư 6
1.1.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư 7
1.2. Các chính sách bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định cƣ khi Nhà nƣớc thu hồi đất ở
nƣớc ta 11
1.2.1. Trước khi có Luật Đất đai năm 1993 11
1.2.2. Thời kỳ 1993 đến 2003 14
1.2.3. Từ khi có Luật Đất đai năm 2003 19
1.2.4. Nhận xét, đánh giá 25
1.3. Tổng quan một số công trình nghiên cứu về thu hồi đất, bồi thƣờng, hỗ trợ và
tái định cƣ ở nƣớc ta 27
1.3.1. Về việc áp dụng, thực hiện chính sách thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái

định cư 27
1.3.2. Về giá đất áp dụng trong bồi thường, giải phóng mặt bằng 29
1.3.3. Về vấn đề việc làm cho các hộ dân có đất bị thu hồi 31
1.3.4. Về tình hình đời sống của các hộ dân tại nơi tái định cư sau khi bị thu hồi
đất 32
1.4. Khái quát thực trạng thu hồi đất, bồi thƣờng GPMB ở tỉnh Ninh Bình 34
1.4.1. Các văn bản pháp lý chủ yếu của tỉnh Ninh Bình về bồi thường, hỗ trợ và
tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất: 34
1.4.2. Tình hình thu hồi, GPMB của tỉnh Ninh Bình 36
CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG THU HỒI ĐẤT, BỒI THƢỜNG, HỖ TRỢ VÀ TÁI
ĐỊNH CƢ CỦA DỰ ÁN NẠO VÉT, KÈ BỜ ĐÔNG SÔNG VÂN 40
2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên thành phố Ninh Bình 40
2.1.1. Vị trí địa lý 40
2.1.2. Địa hình, địa mạo 41


2.1.3. Đặc điểm khí hậu 41
2.1.4. Thủy văn, nguồn nước 42
2.1.5. Các nguồn tài nguyên 42
2.2. Khái quát về điều kiện kinh tế-xã hội 43
2.2.1.Thực trạng phát triển ngành kinh tế 43
2.2.2. Dân số và lao động 45
2.2.3. Cơ sở hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội 45
2.2.4. Nhận xét chung về thực trạng phát triển kinh tế - xã hội 47
2.3. Tình hình quản lý, sử dụng đất trên địa bàn 48
2.3.1. Tình hình quản lý nhà nước về đất đai 48
2.3.2. Hiện trạng sử dụng đất và biến động diện tích theo mục đích sử dụng 51
2.3.3. Giới thiệu sơ lược về một số dự án lớn được triển khai trên địa bàn những
năm gần đây 56
2.4. Đánh giá thực trạng thu hồi đất, bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định cƣ của dự án

nạo vét, kè bờ Đông sông Vân 58
2.4.1. Khái quát về dự án nạo vét, kè bờ Đông sông Vân 58
2.4.2. Các căn cứ pháp lý để tiến hành thu hồi và bồi thường 61
2.4.3. Công tác thu hồi đất 63
2.4.4. Thực trạng bồi thường về đất 67
2.4.5. Bồi thường thiệt hại, hỗ trợ về tài sản trên đất 74
2.4.6. Chính sách hỗ trợ 75
2.4.7. Tái định cư 78
2.4.8. Đánh giá chung 82
CHƢƠNG 3. ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ CỦA CÔNG TÁC THU HỒI ĐẤT, BỒI
THƢỜNG, HỖ TRỢ VÀ TÁI ĐỊNH CƢ ĐẾN NGƢỜI DÂN TẠI DỰ ÁN NẠO
VÉT, KÈ BỜ ĐÔNG SÔNG VÂN VÀ ĐỀ XUẤT MỘT SỐ GIẢI PHÁP 85
3.1. Khái quát về thông tin của các hộ gia đình đƣợc điều tra 85
3.1.1. Đặc điểm dân cư, lao động 85
3.1.2. Diện tích đất bị thu hồi 87
3.1.3 Số tiền bồi thường 88
3.2. Những thay đổi của các hộ gia đình sau khi tái định cƣ 90
3.2.1. Thay đổi về quy mô hộ gia đình 90
3.2.2. Thay đổi về cơ cấu lao động 91
3.2.3. Thay đổi về nhà ở 95
3.2.4. Thay đổi về thu nhập 98
3.2.5. Một số thay đổi khác 102


3.3. Một số ý kiến đánh giá và nguyện vọng của ngƣời dân 106
3.4. Nhận xét chung 108
3.5. Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thu hồi đất, bồi thƣờng, hỗ
trợ và tái định cƣ 110
3.5.1. Giải pháp về chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư 110
3.5.2. Giải pháp về tổ chức thực hiện 111

3.5.3. Một số giải pháp khác 112
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 115
TÀI LIỆU THAM KHẢO 118
PHỤ LỤC 122


















TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Bộ Tài nguyên và Môi trường (2005), Báo cáo về tình hình sử dụng đất nông
nghiệp xây dựng các khu công nghiệp và đời sống việc làm của người có đất bị
thu hồi.
2. Bộ Tài nguyên và Môi trường (2005), Báo cáo kiểm tra thi hành Luật Đất đai.
3. Bộ Tài nguyên và Môi trường (2005), Báo cáo đề tài “Nghiên cứu những vấn
đề kinh tế đất trong thị trường bất động sản”.
4. CARE Quốc tế tại Việt Nam - Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt

Nam (2005), Quản lý và sử dụng đất đai ở nông thôn Miền Bắc nước ta, NXB
Lao động - Xã hội.
5. Chu Văn Cấp (2009), Một số vấn đề xã hội nảy sinh từ tác động của chính sách
thu hồi đất đối với nông dân trong quá trình CNH, HĐH.
6. Chính phủ (1998), Nghị định số 22/1998/NĐ-CP về việc đền bù thiệt hại khi
Nhà nước thu hồi đất để sử dụng vào mục đích quốc phòng, an ninh, lợi ích
quốc gia, lợi ích công cộng.
7. Chính phủ (2004), Nghị định số 181/2004/NĐ-CP “Hướng dẫn thi hành Luật
đất đai”.
8. Chính phủ (2004), Nghị định số 188/2004/NĐ-CP “về phương pháp xác định
giá đất và khung giá các loại đất”.
9. Chính phủ (2004), Nghị định số 197/2004/NĐ-CP “Về bồi thường, hỗ trợ và tái
định cư khi nhà nước thu hồi đất”.
10. Chính phủ (2004), Nghị định 123 /2007/NĐ-CP "Sửa đổi, bổ sung một số
điều của Nghị định số 188/2004/NĐ-CP ngày 16 tháng 11 năm 2004 về
phương pháp xác định giá đất và khung giá các loại đất".
11. Chính phủ (2007), Nghị định số 84/2007/NĐ-CP "Quy định bổ sung về việc
cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, thu hồi đất, thực hiện quyền sử
dụng đất, trình tự, thủ tục bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu
hồi đất và giải quyết khiếu nại về đất đai”.


12. Chính phủ (2009), Nghị định số 69/2009/NĐ-CP ngày 13 tháng 8 năm 2009
của Chính phủ quy định bổ sung về quy hoạch sử dụng đất, giá đất, thu hồi
đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư.
13. Đào Trung Chính, Đặng Hùng Võ, Nguyễn Thanh Trà (2013), “Đánh giá thực
tiễn triển khai công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư theo quy định
của pháp luật” Tạp chí khoa học và phát triển, 11(3), tr. 328-336.
14. Phan Trung Hiền (2011), Nghiên cứu giải quyết những khó khăn trong giải
phóng mặt bằng khi thực hiện các dự án đầu tư xây dựng trên địa bàn thành

phố Cần Thơ.
15. Nguyễn Thị Khuy (2004), Tìm hiểu đánh giá việc thực hiện chính sách đền bù
thiệt hại khi Nhà nước thu hồi đất ở một số dự án trên địa bàn quận Thanh
Xuân - thành phố Hà Nội, Luận văn thạc sỹ nông nghiệp, Đại học Nông nghiệp
I, Hà Nội.
16. Bạch Song Lân (2002), Nghiên cứu, đánh giá thực hiện chính sách đền bù thiệt
hại khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn đô thị thị xã Hòa Bình, tỉnh Hòa Bình,
Luận văn thạc sỹ nông nghiệp, Đại học Nông nghiệp I, Hà Nội.
17. Nguyễn Đức Minh (2001), “Quy hoạch đất đai và thị trường bất động sản”, Hội
thảo Một số vấn đề hình thành và phát triển thị trường bất động sản Việt Nam
ngày 15-16/11/2001, Hà Nội.
18. Trần Thị Ngọc Minh (2010), Giải quyết việc làm cho nông dân bị thu hồi đất ở
ngoại thành Hà Nội.
19. Ngân hàng Phát triển Châu Á, Cẩm nang về tái định cư (Hướng dẫn thực
hành).
20. Ngân hàng Thế giới (2009), Nghiên cứu về cơ chế xác định giá đất phục vụ bồi
thường giải phóng mặt bằng tại Việt Nam.
21. Phạm Đức Phong (2002), “Mấy vấn đề then chốt trong việc đền bù và giải
phóng mặt bằng các dự án xây dựng ở Việt Nam (2002), Hội thảo Đền bù và
giải phóng mặt bằng các dự án xây dựng ở Việt Nam ngày 12 - 13 tháng 9 năm
2002, Hà Nội.
22. Phòng Tài nguyên và Môi trường thành phố Ninh Bình (2012), Số liệu thống kê
đất đai năm 2012 thành phố Ninh Bình.


23. Quốc hội nước VNDCCH (1953), Luật Cải cách ruộng đất.
24. Quốc hội nước VNDCCH (1987), Luật Đất đai, NXB Chính trị Quốc gia, Hà
Nội.
25. Quốc hội nước CHXHCNVN (1993), Luật Đất đai, NXB Chính trị Quốc gia,
Hà Nội.

26. Quốc hội nước CHXHCNVN (2003), Luật Đất đai, NXB Bản đồ, Hà Nội.
27. Quốc hội nước CHXHCNVN (1998), Luật sửa đổi, bổ sung một số Điều của
Luật Đất đai, NXB Bản đồ, Hà Nội.
28. Quốc hội nước CHXHCNVN, Luật sửa đổi, bổ sung một số Điều của Luật Đất
đai (2001), NXB Bản đồ, Hà Nội
29. Đặng Thái Sơn (2002), Đề tài nghiên cứu xã hội học về chính sách đền bù giải
phóng mặt bằng và tái định cư, Viện Nghiên cứu Địa chính - Tổng cục Địa
chính.
30. Amanda D.Carlier, Trần Thanh Sơn (2005), Khu vực tư nhân và vấn đề đất đai
(Quỹ đất, chi phí liên quan và quản lý).
31. Thủ tướng Chính phủ (1959), Nghị định số 151/TTg ngày 15/04/1959 về quy
định tạm thời về thể lệ trưng dụng ruộng đất.
32. UBND tỉnh Ninh Bình (2007), Quyết định số 1948/2007/QĐ-UBND ngày
21/8/2007 của UBND tỉnh Ninh Bình về việc quy định đơn giá nhà cửa, vật
kiến trúc, cây cối hoa màu trên địa bàn tỉnh Ninh Bình.
33. UBND tỉnh Ninh Bình (2008), Quyết định số 366/2008/QĐ-UBND ngày
22/02/2008 về điều chỉnh đơn giá nhà cửa, vật kiến trúc và nội thất trên địa bàn
tỉnh Nình Bình.
34. UBND tỉnh Ninh Bình (2008), Quyết định số 2332/QĐ-UBND ngày
24/12/2008 của UBND tỉnh Ninh Bình về việc phê duyệt giá các loại đất trên
địa bàn tỉnh Ninh Bình năm 2009.
35. UBND tỉnh Ninh Bình (2009), Quyết định số 423/2009/QĐ-UBND ngày
29/4/2009 của UBND tỉnh Ninh Bình về việc phê duyệt điều chỉnh quy hoạch
chi tiết bờ Đông sông Vân.
36. UBND tỉnh Ninh Bình (2009), Quyết định số 691/QĐ-UBND ngày 07/7/2009
của UBND tỉnh Ninh Bình về việc ban hành quy định đơn giá, chính sách bồi


thường, hỗ trợ và tái định cư để thực hiện GPMB khu bờ Đông sông Vân, thuộc
phường Nam Bình, phường Ninh Phong, thành phố Ninh Bình.

37. UBND tỉnh Ninh Bình (2009), Quyết định số 27/2009/QĐ-UBND ngày
16/10/2009 của UBND tỉnh Ninh Bình về việc Ban hành quy định chính sách
bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn tỉnh
Ninh Bình.
38. UBND thành phố Ninh Bình (2012), Báo cáo tình hình phát triển kinh tế - xã
hội năm 2012 và phương hướng nhiệm vụ năm 2013.
39. Viện Kinh Tế Thành phố Hồ Chí Minh (2008), Thực trạng đời sống kinh tế xã
hội các hộ gia đình sau tái định cư: vấn đề và giải pháp.
40. Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương (2006), Chính sách thu hút đầu tư
vào thị trường bất động sản Việt Nam, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội.