Bài 4 :
MÔ HÌNH VÀ HỆ THỐNG QUẢN LÝ CHẤT
LƯNG CÔNG TRÌNH XÂY DỰNG
Biên soạn: Lưu Trường Văn, M.Eng (AIT) Trang 1
HỆ QUẢN TRỊ CHẤT LƯNG ISO 9000: 2000 TRONG
GIÁM SÁT & THI CÔNG XÂY LẮP
I. KHÁI NIỆM CHẤT LƯNG VÀ QUẢN TRỊ CHẤT LƯNG:
1. Khái niệm chất lượng:
Chất lượng là một khái niệm xuất hiện đã khá lâu, đó là một khái niệm
vừa trừu tượng vừa cụ thể và là cái đẹp đẽ. Mỗi người đều hiểu chất
lượng dưới góc nhìn của họ, vì vậy rất khó đònh nghóa đúng và đầy đủ
về chất lượng. Nhìn chung có một vài đònh nghóa sau là tương đối đơn
giản và dể hiểu:
– Theo TCVN ISO 8402: Chất lượng là tập hợp các đặc tính của
một thực thể (đối tượng) tạo cho thực thể (đối tượng) đó có khả
năng thỏa mãn nhu cầu đã nêu ra hoặc nhu cầu tiềm ẩn.
– Theo Từ điển tiếng Việt phổ thông: chất lượng là tổng thể những
tính chất, thuộc tính cơ bản của sự vật (sự việc) làm cho sự vật
(sự việc) này phân biệt với sự vật (sự việc) khác.
– Theo K. Ishikawa (chuyên gia quản trò chất lượng của Nhật): Chất
lượng là khả năng thỏa mãn nhu cầu của thò trường với chi phí
thấp nhất.
– Theo các nhà quản trò chất lượng: Chất lượng của một sản phẩm
hoặc một dòch vụ là sự nhận thức của khách hàng về mức độ
(degree) mà tại đó sản phẩm hoặc dòch vụ đáp ứng kỳ vọng của
họ.
Trước đây người ta cho rằng chất lượng là hoàn hảo, là công nghệ hiện
đại, là thẩm mỹ, nhưng thật ra chất lượng rất đơn giản chỉ là sự phù hợp
với nhu cầu của con người
ChÊt l−ỵng c«ng tr×nh x©y dùng lµ nh÷ng yªu cÇu tỉng hỵp ®èi víi c¸c
®Ỉc tÝnh vỊ kü tht , vỊ mü tht, an toµn , bỊn v÷ng cđa c«ng tr−êng x©y
dùng phï hỵp víi quy chn x©y dùng, tiªu chn x©y dùng, phï hỵp víi
hỵp ®ång kinh tÕ vµ ph¸p lt hiƯn hµnh
Có nhiều quan niệm sai lầm về chất lượng:
– Có người cho rằng chất lượng là không đo được vì nó quá trừu
tượng. Nhưng thực tế quản trò chất lượng lại chứng minh ngược
Biên soạn: Lưu Trường Văn, M.Eng (AIT) Trang 2
lại: chất lượng có thể đo lường dể dàng bằng tiền (chi phí cho
chất lượng) và các hệ số chất lượng (%).
– Nhiều người cũng nghó là cần phải đầu tư nhiều cho nhà xưởng,
dây chuyền sản xuất tiên tiến thì mới có chất lượng. P. Crossby
đã phát biểu: “Chất lượng là thứ cho không (Quality is still
free)”. Để có chất lượng chúng ta chỉ cần làm tốt ngay từ đầu,
làm cho khách hàng hài lòng thông qua không có phế phẩm,
nhanh chóng cung ứng, …
– Mọi người thường nghó rằng công nhân trực tiếp là đối tượng
phải chòu trách nhiệm trực tiếp khi chất lượng kém. Nhưng
người Nhật cho rằng 94% lỗi chất lượng là do lãnh đạo, người
Mỹ cho rằng 85% lỗi chất lượng là do lãnh đạo, còn người Pháp
cho rằng 50% lỗi chất lượng là do lãnh đạo [1]. R. Domingo (nhà
tư vấn Philipin) đã phát biểu: ”Chất lượng tồi là do quản lý tồi
chứ không phải là do những người công nhân tồi. Quản lý tồi có
nghóa là lãnh đạo tồi và chính sách tồi. Không có người công
nhân nào tồi một cách vô nguyên cớ”.
– Một số người lại cho rằng quá chú ý đến chất lượng sẽ làm giảm
năng suất. Nhưng nếu mọi thành viên trong tổ chức làm việc có
trách nhiệm, hiệu quả cao thì sản phẩm làm ra chẳng những đạt
chất lượng mà năng suất vẫn đảm bảo. Thêm vào đó giá thành sẽ
hạ thấp bởi vì ít sai sót, ít phế phẩm, không phải làm đi làm lại
(rework). Richard Barton đã phát biểu: “Các bậc thầy chất lượng
nói rằng 80% năng suất lao động của người công nhân được
quyết đònh bởi hệ thống làm việc, chỉ có 20% là do những nổ lực
của chính họ”.
2. Các đặc điểm của chất lượng:
– ChÊt l−ỵng ®−ỵc ®o bëi sù tháa m·n nhu cÇu. NÕu mét s¶n phÇm
v× lý do nµo ®ã mµ kh«ng ®−ỵc nhu cÇu chÊp nhËn th× ph¶i bÞ coi lµ
cã chÊt l−ỵng kÐm, cho dï tr×nh ®é c«ng nghƯ ®Ĩ chÕ t¹o ra s¶n
phÈm ®ã cã thĨ rÊt hiƯn ®¹i. §©y lµ mét kÕt ln then chèt vµ lµ c¬
së ®Ĩ c¸c nhµ qu¶n lý chÊt l−ỵng ®Þnh ra chÝnh s¸ch, chiÕn l−ỵc
kinh doanh cđa m×nh
Biên soạn: Lưu Trường Văn, M.Eng (AIT) Trang 3
– Do chÊt l−ỵng ®−ỵc ®o bëi sù tháa m·n nhu cÇu, mµ nhu cÇu lu«n
lu«n biÕn ®éng nªn chÊt l−ỵng còng lu«n lu«n biÕn ®éng theo
thêi gian, kh«ng gian, ®iỊu kiƯn sư dơng.
– Khi ®¸nh gi¸ chÊt l−ỵng cđa mét ®èi t−ỵng, ta chØ xÐt ®Õn mäi
®Ỉc tÝnh cđa ®èi t−ỵng cã liªn quan ®Õn sù tháa m·n nh÷ng nhu
cÇu cơ thĨ. C¸c nhu cÇu nµy kh«ng chØ tõ phÝa kh¸ch hµng mµ cßn
tõ c¸c bªn cã liªn quan, vÝ dơ nh− c¸c yªu cÇu mang tÝnh ph¸p chÕ,
nhu cÇu cđa céng ®ång x· héi.
– Nhu cÇu cã thĨ ®−ỵc c«ng bè râ rµng d−íi d¹ng c¸c qui ®Þnh, tiªu
chn nh−ng còng cã nh÷ng nhu cÇu kh«ng thĨ miªu t¶ râ rµng,
ng−êi sư dơng chØ cã thĨ c¶m nhËn chóng, hc cã khi chØ ph¸t
hiƯn ®−ỵc trong chóng trong qu¸ tr×nh sư dơng.
– ChÊt l−ỵng ®¬n thn chØ lµ thc tÝnh cđa s¶n phÈm, hµng hãa mµ
ta vÉn hiĨu hµng ngµy. ChÊt l−ỵng cã thĨ ¸p dơng cho mét hƯ
thèng, mét qu¸ tr×nh
3. Các tính chất của chất lượng :
– Chiều (dimension) của chất lượng :
• Sự thực hiện (Performance) : có liên quan đến sự sử dụng có
chủ ý của khách hàng
• Các đặc trưng (Features) : Các đặc điểm đặc biệt của sản
phẩm
• Sự tin cậy (Reliability) : khả năng xảy ra của các hỏng
hóc(breakdowns), các sự trục trặc (malfunctions)
• Tính tiện dụng (Serviceability) : tốc độ, chi phí, sự thuận tiện
của dòch vụ.
• Tính lâu bền (Durability) : Tổng số thời gian trước khi sửa
chữa
• Sự xuất hiện (Appearance) – ảnh hưởng trên sự hiểu biết của
con người
• Dòch vụ khách hàng – ứng xử với khách hàng trước khi/trong
lúc/sau khi cung cấp sản phẩm
Biên soạn: Lưu Trường Văn, M.Eng (AIT) Trang 4
• An toàn (Safety) – sự bảo vệ khách hàng trước khi/trong
lúc/sau khi sử dụng sản phẩm.
4. Quản trò chất lượng:
ChÊt l−ỵng lµ kÕt qu¶ t¸c ®éng cđa hµng lo¹t nh©n tè cã liªn quan chỈt
chÏ víi nhau. Mn ®¹t ®−ỵc chÊt l−ỵng mong mn cÇn ph¶i qu¶n lý
mét c¸ch ®óng ®¾n c¸c nh©n tè nµy. Ho¹t ®éng qu¶n lý trong lÜnh vùc
chÊt l−ỵng ®−ỵc gäi lμ qu¶n lý chÊt l−ỵng.
Đònh nghóa: Qu¶n lý chÊt l−ỵng lμ c¸c ho¹t ®éng cã phèi hỵp
nh»m ®Þnh h−íng vμ kiĨm so¸t mét tỉ chøc vỊ chÊt l−ỵng
Theo ®iỊu 18 cđa NghÞ ®Þnh 209/2004/N§-CP: Qu¶n lý chÊt
l−ỵng thi c«ng x©y dùng c«ng tr×nh bao gåm c¸c ho¹t ®éng qu¶n
lý chÊt l−ỵng cđa nhµ thÇu thi c«ng x©y dùng; gi¸m s¸t thi c«ng
x©y dùng c«ng tr×nh vµ nghiƯm thu c«ng tr×nh x©y dùng cđa chđ
®Çu t−; gi¸m s¸t t¸c gi¶ cđa nhµ thÇu thiÕt kÕ x©y dùng c«ng tr×nh
Tám (08) nguyên tắc cơ bản của quản trò chất lượng:
• Nguyªn t¾c 1. §Þnh h−íng bëi kh¸ch hμng
Doanh nghiƯp phơ thc vµo kh¸ch hµng cđa m×nh vµ v× thÕ cÇn
ph¶I hiĨu c¸c nhu cÇu hiƯn t¹i vµ t−¬ng lai cđa kh¸ch hµng, ®Ĩ
kh«ng chØ ®¸p øng mµ cßn phÊn ®Êu v−ỵt cao h¬n sù mong ®ỵi
cđa hä
• Nguyªn t¾c 2. Sù l·nh ®¹o
L·nh ®¹o thiÕt lËp sù thèng nhÊt ®ång bé gi÷a mơc ®Ých vµ
®−êng lèi cđa doanh nghiƯp. L·nh ®¹o cÇn t¹o ra vµ duy tr× m«i
tr−êng néi bé trong doanh nghiƯp ®Ĩ hoµn toµn l«i cn mäi
ng−êi trong viƯc ®¹t ®−ỵc c¸c mơc tiªu cđa doanh nghiƯp
• Nguyªn t¾c 3. Sù tham gia cđa mäi ng−êi
Con ng−êi lµ ngn lùc quan träng nhÊt cđa mét doanh nghiƯp
vµ sù tham gia ®Çy ®đ víi nh÷ng hiĨu biÕt vµ kinh nghiƯm cđa
hä rÊt cã Ých cho doanh nghiƯp
• Nguyªn t¾c 4. Quan ®iĨm qu¸ tr×nh
KÕt qu¶ mong mn sÏ ®¹t ®−ỵc mét c¸ch hiƯu qu¶ khi c¸c
ngn lùc vµ c¸c ho¹t ®éng cã liªn quan ®−ỵc qu¶n lý nh− mét
qu¸ tr×nh
Biên soạn: Lưu Trường Văn, M.Eng (AIT) Trang 5
Ghi chú
Hoạt độn
g
g
ia tăn
g
g
iá trị
Dòn
g
thôn
g
tin
Mô hình về một hệ thống quản lý chất lợng dựa trên quá trình
Đầu vào
Đầu ra
Trách nhiệm của
lãnh đạo
Quản lý nguồn
lực
Đo lờng, phân tích
và cải tiến
Tạo
sản phẩm
Cải tiến liên tục
hệ thống quản lý chất lợng
Khách hng
Yêu
cầu
Khách hng
Thoả
mãn
Sản
phẩm
Nguyên tắc 5: Tính hệ thống
Việc xác định, hiểu biết và quản lý một hệ thống các quá trình
có liên quan lẫn nhau đối với mục tiêu đề ra sẽ đem lại hiệu quả
của doanh nghiệp
Nguyên tắc 6. Cải tiên liên tục
Bieõn soaùn: Lửu Trửụứng Vaờn, M.Eng (AIT) Trang 6
C¶i tiÕn liªn tơc lµ mơc tiªu, ®ång thêi còng lµ ph−¬ng ph¸p cđa
mäi doanh nghiƯp. Mn cã ®−ỵc kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ møc
®é chÊt l−ỵng cao nhÊt, doanh nghiƯp ph¶i liªn tơc c¶i tiÕn
• Nguyªn t¾c 7. Qut ®Þnh dùa trªn sù kiƯn
Mäi qut ®Þnh vµ hµnh ®éng cđa hƯ thèng qu¶n lý ho¹t ®éng
kinh doanh mn cã hiƯu qu¶ ph¶i ®−ỵc x©y ®ùng dùa trªn viƯc
ph©n tÝch d÷ liƯu vµ th«ng tin
• Nguyªn t¾c 8. Quan hƯ hỵp t¸c cïng cã lỵi víi ng−êi cung
øng
Doanh nghiƯp vµ ng−êi cung øng phơ thc lÉn nhau, vµ mèi
quan hƯ t−¬ng hç cïng cã lỵi sÏ n©ng cao n¨ng lùc cđa c¶ hai
bªn ®Ĩ t¹o ra gi¸ trÞ
5. Chi phí chất lượng:
Theo ISO 8402, chi phí chất lượng là toàn bộ chi phí nảy sinh để
tin chắc và đảm bảo chất lượng thỏa mãn cũng như những thiệt hại
khi xảy ra chất lượng không thỏa mãn.
Chi phí chất lượng bao gồm :
Chi phí sai hỏng :
• Sai hỏng bên trong doanh nghiệp : phế phẩm, công việc
làm lại (rework), kiểm tra lại, phân tích tìm nguyên nhân.
• Sai hỏng bên ngoài doanh nghiệp : khiếu nại, bảo hành,
sửa chữa, hàng bò trả lại, …
Chi phí thẩm đònh (thử nghiệm, thanh tra, kiểm tra) : là những
chi phí cho :
• Kiểm tra và thử tính năng
• Thẩm tra chất lượng
• Thiết bò kiểm tra
• Phân loại người bán
• Sai hỏng bên ngoài doanh nghiệp : khiếu nại, bảo hành,
sửa chữa, hàng bò trả lại, …
Chi phí phòng ngừa cần thiết để phòng tránh sai lỗi : là những
chi phí cho :
• Những yêu cầu, quy trình đối với sản phẩm hoặc dòch vụ
Biên soạn: Lưu Trường Văn, M.Eng (AIT) Trang 7
• Hoạch đònh chất lượng
• Bảo đảm chất lượng
• Thiết bò kiểm tra
• Đào tạo
• Nghiên cứu, cải tiến
6. Phân biệt QC, QA, QI:
QC (Quality Control) :
Những hoạt động kỹ thuật, tác nghiệp nhằm đáp ứng các yêu
cầu đề ra
QA (Quality Assurance) :
Là các hoạt động có kế hoạch và hệ thống được tiến hành trong
hệ thống kiểm soát chất lượng (Quality Control System), được
chứng minh là đủ để tạo ra sự thỏa mãn nơi người tiêu dùng về
chất lượng. Các hoạt động chính trong QA bao gồm :
• Tổ chức các hoạt động nhằm tạo ra sản phẩm có chất
lượng như yêu cầu
• Đánh giá việc thực hiện chất lượng trong thực tế của tổ
chức
• So sánh chất lượng giữa thực tế và kế hoạch để phát hiện
các sai lệch
• Điều chỉnh, thực hiện theo kế hoạch đã hiệu chỉnh
QI (Quality Improvement) :
Là các hoạt động được thực hiện trong toàn tổ chức để làm tăng
hiệu năng và hiệu quả của các hoạt động và quá trình, dẫn đến
tăng lợi nhuận cho tổ chức và khách hàng. Nó bao gồm :
• Phát triển sản phẩm mới, đa dạng hóa sản phẩm
• Thực hiện công nghệ mới
• Thay đổi quá trình nhằm giảm khuyết tật
• Điều chỉnh, thực hiện theo kế hoạch đã hiệu chỉnh
Bảng dưới đây sẽ tổng kết và phân biệt QC, QA, QI
Biên soạn: Lưu Trường Văn, M.Eng (AIT) Trang 8
Bảng 1 SO SÁNH GIỮA QC, QA, QI
Kiểm soát chất lượng
(QC)
Đảm bảo chất lượng
(QA)
Cải thiện chất lượng
(QI)
Tạo ra kết quả Là kết quả của QC Là quá trình và nổ lực để
có kết quả tốt hơn
Tìm nguyên nhân và sai
sót
Ngăn ngừa nguyên nhân
sai sót
Là bước để chất lượng
liên tục tăng dần, bền
vững
Sử dụng các phương tiện
tác nghiệp để đạt được
các yêu cầu chất lượng
đã thiết kế
Tạo lòng tin đối với
khách hàng nội bộ và
bên ngoài rằngyêu cầu
chất lượng được thỏa
mãn
Đầu tư ít nhưng nhắm nổ
lực vào con người, tập
thể sáng tạo để duy trì
và phát triển
II. CÁC MÔ HÌNH QUẢN TRỊ CHẤT LƯNG:
1. KiĨm tra chÊt l−ỵng :
§Ĩ ®¶m b¶o chÊt l−ỵng s¶n phÈm phï hỵp víi qui ®Þnh, ph−¬ng ph¸p
phỉ biÕn nhÊt lµ kiĨm tra c¸c s¶n phÈm vµ chi tiÕt bé phËn nh»m sµng läc
vµ lo¹i ra bÊt cø mét bé phËn nµo kh«ng ®¶m b¶o tiªu chn hay qui c¸ch
kü tht.
D−íi ¸p lùc cđa c¹nh tranh vµ yªu cÇu kh¸ch hµng, c¸c nhµ c«ng
nghiƯp dÇn dÇn nhËn ra r»ng kiĨm tra kh«ng ph¶i lµ c¸ch ®¶m b¶o chÊt
l−ỵng tèt nhÊt. Theo ®Þnh nghÜa, kiĨm tra chÊt l−ỵng lµ nh÷ng ho¹t ®éng
nh− ®o, xem xÐt, thư nghiƯm, ®Þnh cì mét hay nhiỊu ®Ỉc tÝnh cđa ®èi
t−ỵng vµ so s¸nh kÕt qu¶ víi yªu cÇu nh»m x¸c ®Þnh sù phï hỵp cđa mçi
®Ỉc tÝnh. Nh− vËy kiĨm tra chØ lµ mét sù ph©n lo¹i s¶n phÈm ®· ®−ỵc chÕ
t¹o, mét c¸ch xư lý "chun ®· råi".
Vµo nh÷ng n¨m 1920, ng−êi ta ®· b¾t ®Çu chó träng ®Õn nh÷ng qu¸
tr×nh tr−íc ®ã, h¬n lµ ®ỵi ®Õn kh©u ci cïng míi tiÕn hµnh sµng läc s¶n
phÈm vµ nh− thÕ h×nh thµnh kh¸i niƯm kiĨm so¸t chÊt l−ỵng (Quality
Control - QC).
Biên soạn: Lưu Trường Văn, M.Eng (AIT) Trang 9
2. Kiểm soát chất lợng
Kiểm soát chất lợng là các hoạt động và kỹ thuật mang tính tác
nghiệp đợc sử dụng để đáp ứng các yêu cầu chất lợng. Việc kiểm soát
này nhằm ngăn ngừa việc sản xuất ra sản phẩm khuyết tật
Để kiểm soát chất lợng, công ty phải kiểm soát đợc mọi yếu tố
ảnh hởng trực tiếp đến quá trình tạo ra chất lợng nh:
Con ngời;
Phơng pháp và quá trình;
đầu vào;
Thiết bị;
Môi trờng.
Kiểm soát chất lợng ra đời tại Mỹ (USA), nhng nó chỉ đợc áp
dụng mạnh mẽ trong lĩnh vực quân sự và không đợc các công ty Mỹ
quan tâm . Trong khi đó ở Nhật Bản, kiểm soát chất lợng lại đợc các
công ty quan tâm và áp dụng. Các công ty Nhật đã phát triển và hoàn
thiện việc đa kiểm soát chất lợng vào hoạt động của họ cũng nh hấp
thụ nó vào chính nền văn hóa của họ.
3. Kiểm soát Chất lợng Ton diện (Total Quality Control TQC):
Để đạt đợc mục tiêu chính của quản lý chất lợng là thỏa mãn
ngời tiêu dùng, thì áp dụng các phơng pháp kiểm soát chất lợng cha
phải là điều kiện đủ, nó đòi hỏi không chỉ áp dụng các phơng pháp này
vào các quá trình xảy ra trớc quá trình sản xuất và kiểm tra, nh khảo sát
thị trờng, nghiên cứu, lập kế hoạch, phát triển, thiết kế và mua hàng, mà
còn phải áp dụng cho các quá trình xảy ra sau đó, nh đóng gói, lu kho,
vận chuyển, phân phối, bán hàng và dịch vụ sau khi bán hàng. Phơng
thức quản lý này đợc gọi là kiểm soát chất lợng toàn diện. Nh vậy,
Kiểm soát chất lợng ton diện là một hệ thống có hiệu quả để thống
nhất hoá các nỗ lực phát triển, duy trì và cải tiến chất lợng của các nhóm
khác nhau vào trong một tổ chức sao cho các hoạt động marketing, kỹ
thuật, sản xuất và dịch vụ có thể tiến hành một cách kinh tế nhất, cho
phép thỏa mãn hoàn toàn khách hàng
4. Quản lý chất lợng ton diện (Total Quality Management - TQM):
TQM đợc định nghĩa là một phơng pháp quản lý của một tổ chức,
định hớng vào chất lợng, dựa trên sự tham gia của mọi thành viên và
Bieõn soaùn: Lửu Trửụứng Vaờn, M.Eng (AIT) Trang 10
nh»m ®em l¹i sù thµnh c«ng dµi h¹n th«ng qua sù tháa m·n kh¸ch hµng
vµ lỵi Ých cđa mäi thµnh viªn cđa c«ng ty ®ã vµ cđa x· héi.
Mơc tiªu cđa TQM lµ c¶i tiÕn chÊt l−ỵng s¶n phÈm vµ tháa m·n
kh¸ch hµng ë møc tèt nhÊt cho phÐp. §Ỉc ®iĨm nỉi bËt cđa TQM so víi
c¸c ph−¬ng ph¸p qu¶n lý chÊt l−ỵng tr−íc ®©y lµ nã cung cÊp mét hƯ
thèng toµn diƯn cho c«ng t¸c qu¶n lý vµ c¶i tiÕn mäi khÝa c¹nh cã liªn
quan ®Õn chÊt l−ỵng vµ huy ®éng sù tham gia cđa mäi bé phËn vµ mäi c¸
nh©n ®Ĩ ®¹t ®−ỵc mơc tiªu chÊt l−ỵng ®· ®Ỉt ra.
C¸c ®Ỉc ®iĨm chung cđa TQM trong qu¸ tr×nh triĨn khai thùc tÕ hiƯn
nay t¹i c¸c c«ng ty cã thĨ ®−ỵc tãm t¾t nh− sau:
ChÊt l−ỵng ®Þnh h−íng bëi kh¸ch hµng.
Vai trß l·nh ®¹o trong c«ng ty.
C¶i tiÕn chÊt l−ỵng liªn tơc.
TÝnh hƯ thèng.
Sù tham gia cđa mäi cÊp, mäi bé phËn, nh©n viªn.
Sư dơng c¸c ph−¬ng ph¸p t− duy khoa häc nh− kü tht thèng kª
(statistical technique), Just-in-time, Six sigma, vv
III.
QUẢN LÝ CHẤT LƯNG TRONG THI CÔNG XÂY LẮP TẠI
VIỆT NAM VÀ THẾ GIỚI:
1. Qu¶n lý chÊt l−ỵng trong x©y dùng t¹i Mü:
ChÝnh qun ®Þa ph−¬ng trùc tiÕp qu¶n lý chÊt l−ỵng c«ng tr×nh x©y dùng
theo m« h×nh 3 bªn :
Bªn thø nhÊt: nhµ thÇu, ng−êi lµm ra s¶n phÈm (SP) tù chøng nhËn
chÊt l−ỵng SP cđa m×nh
Bªn thø hai: Bªn mua, ng−êi sư dơng SP chøng nhËn SP cã phï hỵp
hay kh«ng víi c¸c tiªu chn, quy ®Þnh kü tht ®· ®Ị ra th«ng qua
gi¸m s¸t
Bªn thø ba: §¸nh gi¸ ®éc lËp vỊ chÊt l−ỵng s¶n phÈm
2. Qu¶n lý chÊt l−ỵng trong x©y dùng t¹i Ph¸p:
Thùc hiƯn chÕ ®é b¶o hiĨm b¾t bc víi c«ng tr×nh x©y dùng
(CTXD)
B¶o hµnh c«ng tr×nh 10 n¨m
Biên soạn: Lưu Trường Văn, M.Eng (AIT) Trang 11
Tiền bảo hiểm phụ thuộc vào mức độ rủi ro và uy tín của mọi tổ chức
liên quan đến CTXD:
Chủ đầu t
Thiết kế kiến trúc , kết cấu, M & E,
Nhà thầu thi công
T vấn
Phòng thí nghiệm độc lập
3. Quản lý chất lợng trong xây dựng tại Trung Quốc :
Chính phủ Trung quốc chủ động thúc đẩy và khuyến khích các
ngành công nghiệp áp dụng tiêu chuẩn ISO 9000
Cục giám sát kỹ thuật nh nớc đã thành lập tiêu chuẩn ISO 9000
quốc gia và quy định trách nhiệm đảm bảo chất lợng đối với các
chủ thể tham gia vào quá trình xây dựng
Cục giám sát kỹ thuật nh nớc quản lý kỹ s t vấn giám sát , cấp
chứng chỉ hành nghề kỹ s t vấn giám sát , chủ đầu t chỉ định kỹ
s t vấn giám sát xây dựng công trình phải đợc sự chấp thuận của
Cục giám sát kỹ thuật nhà nớc
Nhiều công ty xây dựng, nhà máy đã đợc cấp chứng chỉ ISO 9001:
2000
Những công trình quan trọng bắt buộc phải đợc các phòng thí
nghiệm độc lập thẩm định
4. Quản lý chất lợng trong xây dựng tại Việt Nam :
Đã đợc đề cập trong Luật xây dựng
Nghị định 209/2004 NĐ/CP của Chính Phủ hớng dẫn về quản lý
chất lợng công trình xây dựng cho các chủ thể liên quan trong công
tác khảo sát , thiết kế , thi công xây dựng, bảo hành và bảo trì, quản
lý và sử dụng công trình xây dựng trên lãnh thổ Việt Nam
Năm 2001, Bộ Xây Dựng đã có văn bản chỉ đạo áp dụng hệ thống
quản lý chất lợng trong hoạt động xây dựng. Hiện nay cha có văn
bản hớng dẫn xây dựng hệ thống quản lý chất lợng.
Bộ Xây dựng cấp chứng chỉ hành nghề kỹ s t vấn giám sát
Trong ngành xây dựng, đa số các doanh nghiệp sản xuất vật liệu xây
dựng đạt đợc chứng chỉ ISO 9001: 2000, trong khi đó thực trạng là
ngợc lại đối với các doanh nghiệp thi công xây lắp cũng nh doanh
nghiệp t vấn và thiết kế xây dựng. Đặc biệt là hầu nh cha có một
Bieõn soaùn: Lửu Trửụứng Vaờn, M.Eng (AIT) Trang 12
Ban Qu¶n lý dù ¸n (QLDA) nµo cã ®−ỵc chøng chØ ISO 9001 : 2000
trong ho¹t ®éng qu¶n lý dù ¸n x©y dùng, mỈc dï c¸c Ban QLDA ®ã
vÉn ®· vµ ®ang trùc tiÕp hµng ngµn tû ®ång mçi n¨m.
IV.
TỔNG QUAN VỀ TỔ CHỨC ISO VÀ BỘ TIÊU CHUẨN ISO 9001:
2000 :
1. Tổ chức ISO :
Là tổ chức phi chính phủ có trụ sở tại Geneva, Thụy só
(Switzerland)
Tổ chức ISO được thành lập năm 1947 để thúc đẩy việc tiêu chuẩn
hóa trong thương mại, thông tin và sản xuất quốc tế. Tổ chức ISO
không có quyền lực để áp đặt các tiêu chuẩn của nó.
Phạm vi hoạt động của ISO là tất cả các lónh vực trừ điện, điện tử là
thuộc International Electronical Committe (IEC).
Có 3 hình thức thành viên ISO :
• Tổ chức thành viên (Member Bodies) là các quốc gia lớn
• Thành viên thông tấn (Correspondent Member) cho những nước
chỉ có tổ chức đại diện
• Thành viên đăng ký : gồm những nước nhỏ chưa phát triển
Việt nam gia nhập tổ chức ISO năm 1977.
Sự hình thành và phát triển của bộ tiêu chuẩn ISO 9000 :
• 1979 : Viện tiêu chuẩn Anh (BSI) ban hành BS 5750 (tiền thân
của ISO 9000)
• 1987 : Tổ chức ISO đã chấp nhận hầu hết các nội dung của BS
5750 và đặt tên là ISO 9000. Hiệp hội kiểm soát chất lượng Mỹ
(ANSI) ban hành Q-90 dựa trên ISO 9000. Tổ chức ISO công bố
bộ tiêu chuẩn ISO 9000 để lấy ý kiến
• 1994 : Soát xét, chỉnh lý lại bộ tiêu chuẩn ISO 9000 (gồm 24 tiêu
chuẩn khác nhau)
• 1995 : Tổ chức ISO ban hành ISO 14000, ISO 14001, ISO 14004
về hệ quản lý môi trường (Environmental Management System)
Biên soạn: Lưu Trường Văn, M.Eng (AIT) Trang 13
• 1999 : Soát xét, lấy ý kiến và chỉnh lý lại bộ tiêu chuẩn ISO
9000: 1994
• 2000 : Tổ chức ISO công bố phiên bản mới ISO 9000: 2000. Đến
cuối tháng 12/2001 đã có trên 140 quốc gia trên thế giới chấp
nhận ISO như là tiêu chuẩn chất lượng quốc gia.
2. Bộ tiêu chuẩn ISO 9000 : 1994
Bộ tiêu chuẩn ISO 9000 : 1994 có 5 nhóm tiêu chuẩn sau :
Nhóm các tiêu chuẩn nhằm đảm bảo chất lượng cho khách hàng
ngoài tổ chức gồm 3 tiêu chuẩn ISO 9001 : 1994, ISO 9002 : 1994,
ISO 9003 : 1994
• ISO 9001: 1994 – là tiêu chuẩn về hệ thống quản lý chất lượng
và mô hình đảm bảo chất lượng trong thiết kế, phát triển, sản
xuất, lắp đặt và dòch vụ.
• ISO 9002: 1994 – là tiêu chuẩn về hệ thống quản lý chất lượng
và mô hình đảm bảo chất lượng trong sản xuất, lắp đặt và dòch
vụ.
• ISO 9003: 1994 – là tiêu chuẩn về hệ thống quản lý chất lượng
và mô hình đảm bảo chất lượng trong kiểm tra và thử nghiệm
cuối cùng
Bảng 2 Bảng tổng kết về loại hình tổ chức áp dụng ISO 9000 : 1994
Loại hình hoạt động của tổ
chức/doanh nghiệp
ISO 9001 :
1994
ISO 9002 :
1994
ISO 9003 :
1994
Thiết kế và phát triển X
Sản xuất X X
Lắp đặt X X
Dòch vụ kỹ thuật X X
Kiểm tra và thử nghiệm cuối cùng X X
Biên soạn: Lưu Trường Văn, M.Eng (AIT) Trang 14
Nhóm tiêu chuẩn về quản trò chất lượng và các hoạt động hổ trợ
khác :
• ISO 9000-1 - hướng dẫn lựa chọn và sử dụng các tiêu chuẩn
trong ISO 9000.
• ISO 9000-2 – hướng dẫn tổng quát về áp dụng ISO 9001: 1994,
ISO 9002: 1994 và ISO 9003: 1994
• ISO 9000-3 – hướng dẫn tổng quát về áp dụng ISO 9001: 1994
đối với sự phát triển, cung ứng vảo trì và mua bán phần mềm của
sản xuất theo các thông số kỹ thuật và thực hiện các yêu cầu của
hệ thống quản lý chất lượng (HTQLCL)
Nhóm tiêu chuẩn về quản trò chất lượng và các yêu tố của
HTQLCL:
• ISO 9004-1 – hướng dẫn chung
• ISO 9004-2 – hướng dẫn đối với dòch vụ
• ISO 9004-3 – hướng dẫn đối với nguyên liệu của quá trình
• ISO 9004-4 – hướng dẫn đối với việc cải tiến chất lượng
• ISO 9004-5 – hướng dẫn đối với kế hoạch chất lượng
• ISO 9004-6 – hướng dẫn đảm bảo chất lượng khi quản trò dự án
• ISO 9004-7 – hướng dẫn đối với quản tròcác kiểu dáng mẫu mã
(tái thiết kế)
Nhóm các tiêu chuẩn hướng dẫn đánh giá HTQLCL :
• ISO 10011-1 – nguyên tắc, chỉ tiêu, cách thức đánh giá
• ISO 10011-2 – các chỉ tiêu chất lượng đối với chuyên gia đánh
giá hệ thống chất lượng
• ISO 10011-3 – quản trò chương trình đánh giá
Nhóm các tiêu chuẩn khác :
• ISO 8402 – các thuật ngữ, công cụ cơ bản
• ISO 10012 (được chia ra ISO 10012-1 và ISO 10012-2) : các yêu
cầu đảm bảo chất lượng đối với thiết bò đo lường
Biên soạn: Lưu Trường Văn, M.Eng (AIT) Trang 15
• ISO 10013 : hướng dẫn triển khai sổ tay chất lượng và các thủ
tục
• ISO 10014 : Xác dònh kinh tế của chất lượng
• ISO 10015 : Giáo dục và đào tạo trong tổ chức
• ISO 10016 : hùng dẫn đăng ký.
3. Cấu trúc cơ bản của bộ tiêu chuẩn ISO 9000 : 2000
Sau khi ban hành tổ chức ISO nhận được phản hồi từ các thành viên
khá nhiều bất cập của bộ tiêu chuẩn ISO 9000: 1994. Vì vậy, tổ chức
ISO đã tổ chức lấy ý kiến cũng như soát xét, hiệu chỉnh để vào cuối
năm 2000 công bố phiên bản mới : tiêu chuẩn ISO 9000: 2000
Theo phiên bản mới (phiên bản 2000), chỉ còn lại 4 tiêu chuẩn :
• ISO 9000 : 2000 – Các nguyên lý cơ bản và thuật ngữ
• ISO 9001 : 2000 – HTQLCL : các yêu cầu
• ISO 9004 : 2000 – hướng dẫn cải tiến liên tục
• ISO 19011 : 2002 – hướng dẫn đánh giá HTQLCL
Cấu trúc chung của tiêu chuẩn ISO 9001 : 2000 được tổng kết trong
bảng 3 dưới đây :
Bảng 3 CẤU TRÚC CỦA TIÊU CHUẨN ISO 9001 : 2000
Biên soạn: Lưu Trường Văn, M.Eng (AIT) Trang 16
1 Phạm vi
1.1 Khái quát
1.2 áp dụng
2 Tiêu chuẩn trích dẫn
3 Thuật ngữ và định nghĩa
4 Hệ thống quản lý chất lợng
4.1 Yêu cầu chung
4.2 Yêu cầu về hệ thống tài liệu
4.2.1 Khái quát
4.2.2 Sổ tay chất lợng
4.2.3 Kiểm soát tài liệu
4.2.4 Kiểm soát hồ sơ
5 Trách nhiệm của lãnh đạo
5.1 Cam kết của lãnh đạo
5.2 Hớng vào khách hàng
5.3 Chính sách chất lợng
5.4 Hoạch định
5.4.1 Mục tiêu chất lợng
5.4.2 Hoạch định hệ thống quản lý chất lợng
5.5 Trách nhiệm, quyền hạn và trao đổi thông tin
5.5.1 Trách nhiệm và quyền hạn
5.5.2 Đại diện của lãnh đạo
5.5.3 Trao đổi thông tin nội bộ
5.6 Xem xét của lãnh đạo
5.6.1 Khái quát
5.6.2 Đầu vào của việc xem xét
Bieõn soaùn: Lửu Trửụứng Vaờn, M.Eng (AIT) Trang 17
5.6.3 Đầu ra của việc xem xét
6 Quản lý nguồn lực
6.1 Cung cấp nguồn lực
6.2 Nguồn nhân lực
6.2.1 Khái quát
6.2.2 Năng lực, nhận thức và đào tạo
6.3 Cơ sở hạ tầng
6.4 Môi trờng làm việc
7 Tạo sản phẩm
7.1 Hoạch định việc tạo sản phẩm
7.2 Các quá trình liên quan đến khách hàng
7.2.1 Xác định các yêu cầu liên quan đến sản phẩm
7.2.2 Xem xét các yêu cầu liên quan đến sản phẩm
7.2.3 Trao đổi thông tin với khách hàng
7.3 Thiết kế và phát triển
7.3.1 Hoạch định thiết kế và phát triển
7.3.2 Đầu vào của thiết kế và phát triển
7.3.3 Đầu ra của thiết kế và phát triển
7.3.4 Xem xét thiết kế và phát triển
7.3.5 Kiểm tra xác nhận thiết kế và phát triển
7.3.6 Xác nhận giá trị sử dụng của thiết kế và phát triển
7.3.7 Kiểm soát thay đổi thiết kế và phát triển
7.4 Mua hàng
7.4.1 Quá trình mua hàng
7.4.2 Thông tin mua hàng
7.4.3 Kiểm tra xác nhận sản phẩm mua vào
Bieõn soaùn: Lửu Trửụứng Vaờn, M.Eng (AIT) Trang 18
7.5 S¶n xt vµ cung cÊp dÞch vơ
7.5.1 KiĨm so¸t s¶n xt vµ cung cÊp dÞch vơ
7.5.2 X¸c nhËn gi¸ trÞ sư dơng cđa c¸c qu¸ tr×nh s¶n xt vµ
cung cÊp dÞch vơ
7.5.3 NhËn biÕt vµ x¸c ®Þnh ngn gèc
7.5.4 Tµi s¶n cđa kh¸ch hµng
7.5.5 B¶o toµn s¶n phÈm
7.6 KiĨm so¸t ph−¬ng tiƯn theo dâi vµ ®o l−êng
8 §o l−êng, ph©n tÝch vµ c¶i tiÕn
8.1 Kh¸i qu¸t
8.2 Theo dâi vµ ®o l−êng
8.2.1 Sù tho¶ m·n cđa kh¸ch hµng
8.2.2 §¸nh gi¸ néi bé
8.2.3 Theo dâi vµ ®o l−êng c¸c qu¸ tr×nh
8.2.4 Theo dâi vµ ®o l−êng s¶n phÈm
8.3 KiĨm so¸t s¶n phÈm kh«ng phï hỵp
8.4 Ph©n tÝch d÷ liƯu
8.5 C¶i tiÕn
8.5.1 C¶i tiÕn th−êng xuyªn
8.5.2 Hµnh ®éng kh¾c phơc
8.5.3 Hµnh ®éng phßng ngõa
Theo thống kê của tổ chức ISO vào cuối năm 2003, có xấp xỉ 500.000 tổ
chức/doanh nghiệp trên thế giới đạt được chứng chỉ ISO 9001: 2000
Bảng 4 : Thống kê số lượng tổ chức/doanh nghiệp đạt chứng chỉ ISO 9001:
2000 vào cuối năm 2003
Biên soạn: Lưu Trường Văn, M.Eng (AIT) Trang 19
Bảng 5 : Đồ thò tăng trưởng của số lượng tổ chức/ doanh nghiệp đạt chứng
chỉ ISO 9001 : 2000 từ 2001 – 2003
Biên soạn: Lưu Trường Văn, M.Eng (AIT) Trang 20
Bảng 6 : Đồ thò phân loại quốc gia có số lượng tổ chức/ doanh nghiệp đạt
chứng chỉ ISO 9001 : 2000 đến cuối năm 2003
4. Các lợi ích của áp dụng ISO :
HƯ thèng qu¶n lý chÊt l−ỵng (QLCL) gióp c¸c doanh nghiƯp ph©n tÝch
yªu cÇu cđa kh¸ch hµng, x¸c ®Þnh c¸c qu¸ tr×nh s¶n sinh ra s¶n phÈm
®−ỵc kh¸ch hµng chÊp nhËn vµ duy tr× ®−ỵc c¸c qu¸ tr×nh ®ã trong
®iỊu kiƯn ®−ỵc kiĨm so¸t. HƯ thèng QLCL cã thĨ dïng lµm c¬ së cho
c¸c ho¹t ®éng c¶i tiÕn chÊt l−ỵng liªn tơc, ngµy cµng tho¶ m·n h¬n c¸c
yªu cÇu cđa kh¸ch hµng vµ c¸c bªn liªn quan. HƯ thèng QLCL hµi hoµ
mäi nç lùc cđa doanh nghiƯp, h−íng toµn bé nç lùc cđa doanh nghiƯp
®Ĩ thùc hiƯn mơc tiªu chung ®· ®Ỉt ra.
HƯ thèng qu¶n lý chÊt l−ỵng (QLCL) gióp c¸c doanh nghiƯp kiĨm so¸t
mäi thay ®ỉi cđa s¶n phÈm/dÞch vơ
HƯ thèng qu¶n lý chÊt l−ỵng (QLCL) gióp c¸c doanh nghiƯp ®¶m b¶o
c¸c s¶n phÈm/dÞch vơ ®¸p øng ®−ỵc c¸c yªu cÇu cơ thĨ ®· ®Ị ra
HƯ thèng QLCL cung cÊp mét hƯ thèng ®Ĩ ®¶m b¶o nhËn d¹ng, kiĨm
so¸t ngay vµ ®èi phã tøc th× nh÷ng t×nh tr¹ng u kÐm nhê vßng lỈp
th«ng tin ph¶n håi
Biên soạn: Lưu Trường Văn, M.Eng (AIT) Trang 21
HƯ thèng QLCL ®−a ra hƯ thèng d¹ng v¨n b¶n kiĨm so¸t c¸c s¶n
phÈm/dÞch vơ
HƯ thèng QLCL cung cÊp c¸c d÷ liƯu cho sù thùc hiƯn nhê ph©n tÝch
th«ng tin ph¶n håi
HƯ thèng QLCL t¹o ra hå s¬ ®Ĩ x¸c ®Þnh møc ®é chÊt l−ỵng, hiƯu qu¶
vµ thµnh tùu.
HƯ thèng QLCL gióp c¸c doanh nghiƯp ®−a ra nh÷ng quy tr×nh b»ng
v¨n b¶n x¸c ®Þnh râ tr¸ch nhiƯm, vµ qun h¹n
HƯ thèng QLCL gióp c¸c doanh nghiƯp nhËn d¹ng vµ kiĨm so¸t c¸c
nhu cÇu hn lun
HƯ thèng QLCL gióp c¸c doanh nghiƯp c¶i tiÕn viƯc trun ®¹t th«ng
tin
HƯ thèng QLCL gióp c¸c doanh nghiƯp gia t¨ng sù tháa m·n cđa
kh¸ch hµng, tõ ®ã t¨ng uy tÝn c«ng ty trªn th−¬ng tr−êng
HƯ thèng QLCL gióp c¸c doanh nghiƯp t¨ng n¨ng st vµ gi¶m gi¸
thµnh
V.
ÁP DỤNG ISO 9001: 2000 TRONG THI CÔNG XÂY LẮP:
1. Mét sè ®iỊu cÇn chó ý khi ¸p dơng ISO 9000: 2000 vμo c«ng nghiƯp
x©y dùng ViƯt Nam:
C¸c tiªu chn ISO 9000 yªu cÇu tr×nh ®é qu¶n lý ë ®Ønh cao. Do
®ã thiÕt lËp hƯ qu¶n lý chÊt l−ỵng theo ISO 9000 kÐo theo mét sè thay
®ỉi, s¾p xÕp vỊ con ng−êi. §Ỉc biƯt lµ mçi thµnh viªn trong tỉ chøc,
trong d©y chun s¶n xt ®Ịu ph¶i cã chøc tr¸ch nhiƯm vơ vai trß râ
rµng trong viƯc lµm ra s¶n phÈm, vµ sù duy tr× liªn tơc nã g¾n liỊn víi
sù sèng cßn cđa tỉ chøc. Thùc hiƯn viƯc nμy ®èi víi mét sè doanh
nghiƯp nhμ n−íc ®«i khi rÊt khã kh¨n. Kh«ng Ýt doanh nghiƯp trong
ngµnh x©y dùng VN ®ang cã nhiỊu tiỊm n¨ng vµ ®· cã sù chn bÞ
nhÊt ®Þnh ®Ĩ x©y dùng mét hƯ QLCL. Tõ n¨m 2001 ®· cã mét sè
doanh nghiƯp thi c«ng x©y l¾p t¹i Hµ néi vµ Thµnh phè Hå ChÝ Minh
nhËn chøng chØ ISO 9001: 2000, mét sè kh¸c ®ang thùc hiƯn giai ®o¹n
x©y dùng chÝnh s¸ch chÊt l−ỵng, tỉ chøc ®éi h×nh, b¾t ®Çu hn lun
vµ x©y dùng sỉ tay chÊt l−ỵng, thđ tơc chÊt l−ỵng, chn bÞ kÕ ho¹ch
chÊt l−ỵng dù ¸n. [2].
HƯ QLCL theo ISO 9001: 2000 yªu cÇu c¸c thđ tơc ®iỊu hµnh vµ thao
t¸c hÕt søc chỈt chÏ, qui cđ vµ chn x¸c. Nh÷ng yªu cÇu nµy vÊp ph¶i
Biên soạn: Lưu Trường Văn, M.Eng (AIT) Trang 22
sự thiếu đồng bộ và cha theo kip trình độ quốc tế của một số qui chế,
qui định, tiêu chuẩn kỹ thuật ở nớc ta [2]
Khi thiết lập các thủ tục chất lợng, các tổ chức gặp phải khó khăn lớn
về sự thiếu hoàn chỉnh và thiếu đồng bộ của các tiêu chuẩn kỹ thuật,
đặc biệt là các tiêu chuẩn kỹ thuật thi công và nghiệm thu. để vợt
qua khó khăn phải tham khảo dựa vào tiêu chuẩn nớc ngoài, điều đó
làm tăng khối lợng, thời gian và tất nhiên là tăng chi phí cho công
việc xây dựng hệ QLCL.
Theo kinh nghiệm quốc tế các thủ tục mà ISO 9001: 2000 đa ra là
hiệu quả nhất. Nhng không phải toàn bộ thủ tục này đã phù hợp với
các qui định hiện hành và thói quen hành chính của ta. ở hầu hết các
đơn vị và tổ chức trong nớc thì cả cấp trên lẫn cấp dới đều
khổ với bộ phận hoặc ngời quản lý văn bản.
Ví dụ: Hồ sơ hon công bao giờ cũng chậm so với tiến độ nghiệm
thu trên thực địa. Nhiều nơi đã lập một cách hình thức bằng cách hồi
tởng lại và ghi ra, chứ không phải do quá trình theo dõi và cập nhật
khối lợng cũng nh hồ sơ thực tế. Hiện nay đã có những điều kiện rất
tốt để quản lý bằng máy tính, nhng trình độ ứng dụng nhìn chung còn
kém. Có nơi đầu t khá tốn kém mua máy tính và lập mạng, nhng rồi
vẫn tồn tại song song 2 hình thức quản lý bằng máy và không có máy.
Khắc phục điều này chỉ thuần tuý là vấn đề nghiệp vụ, nếu chất lợng
của ngời lãnh đạo và bộ máy tốt thì chắc chắn sẽ thực hiện tốt theo
tiêu chuẩn qui định
Theo phơng pháp của ISO 9001: 2000, lập kế hoạch chất lợng dự án
tơng đối không quá khó. Nhng thực hiện thì vấp khá nhiều yếu tố
khách quan, phải xử lý không ít tình huống rắc rối [2]
Do cơ chế về giá, doanh nghiệp cần tổ chức hiện truờng gọn,
linh hoạt, nhng thực tế là ngợc lại các doanh nghiệp xây dựng VN
hầu nh không coi trọng thiết kế tổng mặt bằng. Thêm vào đó do vấn
đề thanh toán chậm và rất chậm nên công trình thờng kéo dài, và
luôn phải điều động cán bộ [2]
Ngành xây dựng VN hiện sử dụng khá nhiều lao động phổ
thông. Nói chung là chi phí nhân công thấp nhng nói chung chất
lợng công việc kém. Nếu không nghiên cứu tỷ mỉ những điều này mà
vận dụng cứng nhắc theo các tiêu chuẩn qui định sẽ làm giá thành tăng
và cảm giác thủ tục rờm rà, kế hoạch gò bó [2]
Các thủ tục hiện trờng, ngoài thủ tục về hồ sơ văn bản thì phần
hết sức quan trọng là thủ tục kiểm tra và nghiệm thu, công tác thử
nghiệm vật liệu có khi yêu cầu quá nhiều bên (chủ đầu t, giám sát,
Bieõn soaùn: Lửu Trửụứng Vaờn, M.Eng (AIT) Trang 23
thiết kế, thầu chính, thầu phụ ) mà trách nhiệm chính lại không rõ
ràng. Thực ra chỉ cần ngời đại diện đích thực của chủ đầu t giám sát
và ngời làm thực tế chịu trách nhiệm , điều đó đối với ta còn cần có
sự cải tiến. Nghị định 209/2004/NĐ-CP đã có nhiều cải tiến quan
trọng trong nghiệm thu [2]
Một khó khăn nữa cho triển khai chất lợng dự án là vấn đề chất
lợng của thầu phụ và nhà cung cấp. Hầu hết các thầu phụ và nhà cung
cấp đều cha có chứng chỉ xác nhận sự đảm bảo t cách và chất lợng
của họ. Với sự cung cấp vật t chất lợng không đồng đều, với cơ chế
chọn thầu phụ có nhiều chủ quan sẽ làm hỏng các dự kiến về kế hoạch
chất lợng của dự án [2]
Tình trạng thúc ép tiến độ đã dẫn đến chất lợng dự án kém và
khá tốn kém để khắc phục cũng là nguyên nhân gây ra khó khăn cho
việc xây dựng hệ QLCL trong doanh nghiệp [2]
Tình trạng thiết kế sai hoặc không phù hợp còn khá phổ biến
gây khó khăn rất nhiều cho thực hiện kế hoạch chất lợng dự án [2]
Các thnh viên trong đội hình khung không đủ năng lực: Theo kinh
nghiệm của nớc ngoài, nòng cốt của hệ chất lợng là đội hình khung
(trong một số doanh nghiệp đợc gọi là Ban ISO). Họ phải thực sự là
các chuyên gia về mặt đảm bảo, QLCL xây dựng, và nắm rất vững các
yêu cầu của tiêu chuẩn ISO 9000. Họ l những ngời trực tiếp lập ra
Sổ tay chất lợng v các thủ tục chất lợng của doanh nghiệp. Họ có
khả năng hớng dẫn cho các cơ sở thiết lập và duy trì kế hoạch chất
lợng của dự án. Mặt khác, việc QLCL theo ISO 9000 là nhiệm vụ
thờng xuyên của toàn thể bộ máy quản lý ở cơ quan đầu não của
doanh nghiệp và là trách nhiệm của tất cả những ngời quản lý các
đơn vị thành viên trong doanh nghiệp. Chính sách chất lợng là do cơ
quan quản lý đầu não vạch ra, định hớng và chỉ đạo hệ QLCL cũng
bởi cơ quan đầu não.
Khó lôi cuốn mọi ngời tham gia v thực hiện không nghiên túc đánh
giá nội bộ : Tham gia đóng góp và hoàn thiện Sổ tay chất lợng và thủ
tục chất lợng đòi hỏi tất cả những ngời đứng đầu các đơn vị thành
viên. Trong quá trình thực hiện thì toàn thể doanh nghiệp đều phải
thực hiện nghiêm túc qui trình đánh giá nội bộ, tập họp và xử lý các
phản hồi từ nội bộ và mọi đối tợng khách hàng, tuân thủ và chấn
chỉnh theo sự thanh tra của cấp trên, của đơn vị ngoài (bên thứ 3) .v.v.
2.
Trách nhiệm lãnh đạo:
Để đảm bảo phù hợp với điều khoản 5.5 và 5.6 của tiêu chuẩn ISO
9001: 2000, tổ chức cần phải:
Bieõn soaùn: Lửu Trửụứng Vaờn, M.Eng (AIT) Trang 24
Thực hiện v lu giữ tất cả những gì liên quan đến việc chỉ đạo của
công ty ginh cho công trình bao gồm:
- Các quyết định, thông báo (có dấu)
- Chỉ đạo nội bộ ( không cần dấu)
Nh biên bản cuộc họp, các buổi làm việc, ý kiến nhận xét
đánh giá của lãnh đạo và các bộ phận chức năng của doanh nghiệp
- Làm việc với ngoài
Biên bản, nội dung các cuộc họp, làm việc với bên ngoài, nhất
là với Chủ đầu t, t vấn, cơ quan quản lý nhà nớc
- Chỉ đạo khác
Các ý kiến, nghị quyết, quyết định có liên quan khác đến
công trình. Đặc biệt là của tổ chức Đảng, công đoàn, các đoàn thể
xã hội,
- Các báo cáo, văn bản của chủ nhiệm công trình gửi lên công ty
Đảm bảo thông tin 2 chiều và sự chỉ đạo kịp thời của công ty (
bằng văn bản do Chủ nhiệm công trình ký)
Ngoài ra để đảm bảo phù hợp với điều khoản 5.4 và 5.6 của tiêu
chuẩn ISO 9001: 2000, tổ chức cần phải buộc: Chủ nhiệm dự án phải xây
dựng kế hoạch chất lợng của dự án. Kế hoạch chất lợng của dự án
khẳng định hệ chất lợng của đơn vị sẽ đợc áp dụng vào công trình cụ
thể nh thế nào
3.
Quản lý nguồn lực
Để đảm bảo phù hợp với điều khoản 6.2 về quản lý nguồn nhân lực
của tiêu chuẩn ISO 9001: 2000, tổ chức cần phải:
- Quản lý nhân sự
Duy trì danh sách nhân sự, hồ sơ và các quyết định có liên quan
về từng bộ phận, từng ngời
- Bồi dỡng đào tạo
Nghiên cứu và theo dõi việc bồi dỡng đào tạo cho các thành viên
trong quá trình thi công. Đặc biệt về công nghệ mới hay các
chính sách, qui định mới của Nhà nớc
Để đảm bảo phù hợp với điều khoản 6.3 về quản lý cơ sở hạ tầng của
tiêu chuẩn ISO 9001: 2000, tổ chức cần phải:
- Cơ sở vật chất
Thống kê và theo dõi cập nhật cơ sở vật chất doanh nghiệp giao
cho đơn vị thi công quản lý và khai thác
Bieõn soaùn: Lửu Trửụứng Vaờn, M.Eng (AIT) Trang 25