MỘT SỐ CÂU HỎI BỆNH VIÊM GAN
* Tôi bị viêm gan B, điều trị bằng Adefovir và Lamivudin từ 24-4-2008 đến
nay, đã hai lần xét nghiệm sinh học phân tử, đều cho kết quả < 250x10 mũ 0
copies/ml huyết tương. Xin hỏi tôi đã khỏi bệnh chưa? Có còn cần uống thuốc nữa
không? (Phạm Văn Thụy, 59 tuổi, phamvanthuy52@ )
- TS.BS Phạm Thị Lệ Hoa - phó chủ nhiệm bộ môn Nhiễm Đại học Y
Dược TP.HCM: Bệnh viêm gan B của bạn đang điều trị bằng Adefovir và
Lamivudin. Đây là 2 loại thuốc ức chế sao chép của virut. Vì vậy HBV-DNA dưới
250 copies/ml là đang có đáp ứng virut tốt chứ chưa có ý nghĩa là khỏi bệnh. Bạn
cần tiếp tục dùng thuốc cho đến khi mất HBeAg và có antiHBe. Bác sĩ điều trị sẽ
theo dõi và quyết định thời điểm có thể nên điều trị an toàn để tránh tái phát.
* Tôi đã chích ngừa viêm gan siêu vi C được khoảng 4 năm. Xin hỏi bao lâu
thì tôi có thể đi xét nghiệm và chích ngừa lại. Xin cảm ơn! (Nguyễn Thành Minh,
28 tuổi, minh @ )
- BS Nguyễn Hữu Chí: Rất tiếc, câu hỏi của bạn chưa chính xác! Hiện nay,
trên toàn thế giới chưa có thuốc chủng ngừa bệnh viêm gan siêu vi C, vì vậy tôi
không biết bạn chích ngừa ở đâu? Tuy nhiên, nếu bạn muốn làm xét nghiệm tầm
soát bệnh viêm gan siêu vi C bạn có thể đến nhiều trung tâm hoặc bệnh viện trong
thành phố để xác định bệnh viêm gan của bạn.
* Mẹ tôi bị viêm gan siêu vi B mạn tính từ năm 2008 và bắt đầu điều trị,
uống thuốc Lamuvidin từ đó. Cứ sau 3 tháng đi xét nghiệm và đếm virus. Số virus
không quá 2000, men gan ổn định. Từ tháng 11-2009, mẹ tôi bắt đầu ngưng thuốc
và đều tái khám khoảng 3 tháng/lần. Tình hình đến nay đều ổn định. Xin hỏi bác sĩ,
sắp tới mẹ tôi nên điều trị thế nào? Khi có điều gì bất thường tôi phải làm sao? Xin
chân thành cảm ơn. (Nguyễn Lê Trà, 24 tuổi, tra.nguyen@ )
- TS.BS Phạm Thị Lệ Hoa - phó chủ nhiệm bộ môn Nhiễm Đại học Y
Dược TP.HCM: Mẹ của bạn được điều trị viêm gan B mạn với Lamivudine và đã
được ngưng thuốc từ tháng 11-2009. Thông thường bác sĩ cho bệnh nhân ngưng
điều trị khi có bằng chứng miễn dịch kiểm soát được virút tức là đạt được mất
HBeAg và có kháng thể antiHBs, đồng thời virút trong máu ở mức thấp (thông
thường là HBV-DNA âm tính hay < 1000 copy/ml. Khi có dấu hiệu này, bệnh nhân
cần có thêm thời gian điều trị củng cố 12 tháng để hạn chế thấp nhất khả năng tái
phát.
Mẹ bạn cần tái khám để kiểm tra chức năng gan mỗi 3 tháng, xét nghiệm
HBsAg, AFP và siêu âm mỗi 6 tháng cho đến khi mất hết HBsAg. Đồng thời cũng
cần làm xét nghiệm HBV-DNA mỗi năm nếu có điều kiện để bảo đảm virut không
có tái hoạt. Khi phát hiện có tăng men gan thì cần báo cho bác sĩ để được xét
nghiệm HBV-DNA.
1
* Chào Ths BS Lê Thị Tuyết Phượng, năm 2005 em nằm viện điều trị viêm
cơ tim thì có xét nghiệm viêm gan. Khi ra viện em được chẩn đoán là viêm cơ tim,
viêm gan HPV. Khoảng 1 năm trước em xét nghiệm kiểm tra viêm gan thì bác sĩ
nói em bị nhiễm viêm gan siêu vi B ở người lành mang bệnh. Em bị như vậy thì có
nguy hiểm gì không? Có nguy cơ bị nhiễm viêm gan hay xơ gan không? Xin cám
ơn bác sĩ.
(Lâm Thanh Hùng, 23 tuổi tuổi, thanhhunglamvn@ )
- Ths. BS Lê Thị Tuyết Phượng: Chào bạn, cảm ơn bạn đã đặt câu hỏi.
Người mang virut viêm gan B mạn có thể ở nhiều dạng.
1. Người mang virut không hoạt động trường hợp này có thể chỉ theo dõi
chưa cần điều trị đặc trị, tuy nhiên ở một thời điểm nào đó có thể từ dạng không
hoạt động sẽ chuyển sang dạng hoạt động gây tổn thương cho gan, vì vậy tuy ở
dạng không hoạt động người mang virut viêm gan B vẫn phải được theo dõi thường
xuyên.
2. Viêm gan siêu vi B mạn hoạt động dạng này sẽ có thể gây tổn thương gan
và có thể phải chỉ định điều trị đặc trị để hạn chế dẫn đến biến chứng xơ gan, ung
thư gan.
Trong trường hợp của bạn có thể bạn nhiễm siêu vi B ở dạng không hoạt
động cần phải theo dõi định kỳ mỗi 3 đến 6 tháng. Tuy nhiên bạn có tiền căn viêm
cơ tim nếu phải điều trị có sử dụng corticoid hoặc những thuốc ức chế miễn dịch
khác bạn phải đến bác sĩ chuyên khoa gan mật để được chỉ định điều trị sớm hơn
hạn chế tình trạng bùng phát siêu vi.
* Trường hợp bị viêm gan siêu vi B do quá thờ ơ việc kiêng rượu bia dẫn
đến xơ gan thì việc nhận biết dấu hiệu xơ gan là như thế nào và phương thức điều
trị ra sao? (huy, 22 tuổi, huyho_ht@ )
- BS Trần Nguyên Hà: Trường hợp đã bị nhiễm viêm gan siêu vi B mà
bệnh đang tiến triển lại còn thờ ơ với việc kiêng rượu bia thì trước sau cũng sẽ dẫn
đến bệnh lý xơ gan.
Như đã nói ở trên, bệnh xơ gan hay còn gọi là bệnh chai gan là trường hợp
lúc đó gan không còn hoạt động như bình thường nữa mà các tế bào gan bị xơ đi,
không tống được những chất độc còn đọng lại trong cơ thể, khiến cho người bệnh
cảm thấy mệt mỏi, ăn không tiêu, trướng bụng, thậm chí có cổ trướng mà từ
chuyên môn gọi là báng bụng.
Xơ gan là một yếu tố nguy cơ cao gây ung thư gan nguyên phát đứng sau
HBV ở các nước nằm trong vùng dịch tế học, là yếu tố nguy cơ đứng hàng đầu ở
các nước giàu như Mỹ, Pháp, Canada. Như ở Mỹ thì trong số các bệnh nhân chết vì
xơ gan do rượu khi được mổ tử thi, người ta thấy khoảng 10 cho đến 55 trường hợp
có ung thư gan.
Ngược lại người ta thấy có xơ gan kèm theo từ 60-80% trường hợp ung thư
gan. Tức là nguy cơ ung thư gan trên bệnh nhân xơ gan là rất cao, gấp 40 lần người
2
không bị xơ gan, nhưng chỉ từ 3-4% bệnh nhân xơ gan tiến triển thành ung thư gan
mỗi năm.
Các loại xơ gan được xác định có khả năng gây ung thư gan là xơ gan do
viêm gan, do rượu, do nhiễm sắc tố sắt. Như vậy, vừa bị viêm gan siêu vi B lại kèm
thêm uống rượu bia quá độ sẽ gia tăng nguy cơ xơ gan và ung thư gan rất nhiều.
* Bệnh viêm gan siêu vi B chữa được không? Nói là chữa được nhưng sao
lại bị tái lại? Mẹ bị viêm gan siêu vi B khi mang thai sinh ra con có bị viêm gan
siêu vi B như mẹ không? (Tran Thi Thuan, 23 tuổi,
manhtrangcuoirung_7777_ngoc@ )
- TS.BS Phạm Thị Lệ Hoa: Việc điều trị bệnh viêm gan siêu vi nhằm mục
đích kiểm soát virut và tránh các biến chứng xơ gan và ung thư gan nhiều năm về
sau. Khi điều trị thành công chất liệu di truyền của virut vẫn còn hiện diện trong
nhân của tế bào gan và có thể gây tái phát khi miễn dịch của cơ thể không thể kiểm
soát được virut. Vì vậy sau khi ngưng điều trị bệnh nhân vẫn cần được theo dõi cho
đến khi mất hẳn dấu ấn HBsAg.
Mẹ bị viêm gan B có HBeAg dương có khả năng truyền siêu vi cho con. Vì
vậy trẻ sanh từ mẹ mang HBsAg cần được sử dụng Immunoglobulin và văcxin
ngừa viêm gan cùng lúc trong 24 giờ đầu sau sanh. Biện pháp này rất có hiệu quả
để ngăn ngừa lây truyền từ mẹ sang con và đang được áp dụng ở tất cả các bệnh
viện phụ sản hiện nay.
* Viêm gan siêu vi B từ khi bị bệnh đến khi bị ung thư mất thời gian bao
lâu? Khi phát hiện bệnh nên kiểm tra định kỳ bao nhiêu lâu một lần? Bị bệnh nên
ăn và không nên ăn những loại thức ăn gì? Dấu hiệu nào để biết mình bị ung thư
gan? (vu quang duong, 28 tuổi, vuquangduong@ )
- BS Trần Nguyên Hà: Chào em, về liên quan giữa viêm gan siêu vi B và
ung thư gan, người ta thấy có sự liên quan chặt chẽ và có sự gia tăng rõ xuất độ ung
thư gan theo thời gian nhiễm virus. Ở người nhiễm HBV lâu năm thì nguy cơ bị
ung thư gan tăng gấp từ 100-200 lần so với người bình thường không bị nhiễm.
Ngược lại, tỉ lệ ung thư gan có HBsAg dương tính cũng đặc biệt cao ở người châu
Á và châu Phi (chiếm từ 60-90%). Ở TP.HCM thì tỉ lệ này là trên 70%, ở Hà Nội
trên 80%.
Khoảng từ 20-30% những người mang HBV lâu năm sẽ có biến chứng xơ
gan và khoảng 3% trong số này sẽ bị ung thư gan.
Tùy theo mức độ nhiễm HBV và tùy theo từng trường hợp từ lúc nhiễm
HBV cho đến khi bị ung thư gan có thể từ 10 năm cho đến 20 năm hoặc hơn nữa.
Khi phát hiện bệnh nên kiểm tra định kỳ 6 tháng/lần. Khi bị bệnh, tùy theo
giai đoạn mà có thể ăn uống từ bình thường cho đến một chế độ ăn đặc biệt dành
cho những người bị bệnh xơ gan hay còn gọi là chai gan và ung thư gan. Nhìn
chung, nên ăn nhiều rau quả tươi, chất xơ, hạn chế chất béo, thịt đỏ Tốt nhất là có
sự tư vấn về dinh dưỡng của bác sĩ trong những trường hợp đặc biệt.
3
Về những dấu hiệu nào để biết mình bị ung thư gan, đa số trường hợp triệu
chứng đầu tiên thường là đau tức hoặc khó chịu ở dười bờ sườn phải. Đôi khi, đau
lói ra sau lưng hoặc lên vai, đau vùng chấn thủy xảy ra khi bướu to và ở thùy bên
trái. Khởi đầu thường là triệu chứng đau âm ỉ nhưng đôi khi cũng có những
cơn đau đột ngột, cấp tính do bướu vỡ gây xuất huyết nội. Các triệu chứng khác
như trướng bụng, sụt cân, mệt mỏi, chán ăn, rối loại tiêu hóa
Bác sĩ khám sẽ thấy gan to là triệu chứng rất thường gặp - từ 50-90% trường
hợp ung thư gan. Có nước trong bụng - có từ khoảng 30-60% trường hợp. Sốt, suy
kiệt, vàng da, nổi những gân máu ớ da vùng bụng Sau đó, bác sĩ sẽ làm những xét
nghiệm để khẳng định thêm như siêu âm vùng bụng, thử một loại protein phôi thai
(AFP) hoặc bác sĩ có thể chọc hút bằng kim nhỏ dưới hướng dẫn của siêu âm để
xem trên kính hiển vi loại tế bào ung thư hay không. Các xét nghiệm khác bác sĩ có
thể làm thêm như chụp CT vùng bụng cũng như các xét nghiệm về chức năng hoạt
động của gan.
* Điều trị viêm gan siêu vi B bằng thuốc Tây hay thuốc Nam sẽ tốt hơn? Nếu
uống thuốc Tây thì thời gian là bao lâu thì hết bệnh? (LÊ ĐÌNH LONG, 29 tuổi,
ledinhlong1982@ )
- ThS ThS.Bs Lê Thị Tuyết Phượng: Hiện nay việc điều trị viêm gan siêu
vi B có các loại thuốc chính thức được FDA công nhận gồm các loại thuốc uống
diệt siêu vi và Interferon, Peg - Interferon. Tuy nhiên chỉ định và chọn lựa loại
thuốc nào tùy từng trường hợp cụ thể phải được chỉ định bởi bác sĩ chuyên khoa.
Một vài loại thuốc hỗ trợ có thể sử dụng nhưng hiệu quả chưa được ghi nhân rõ
ràng.
Thời gian điều trị viêm gan siêu vi B mạn khó xác định cụ thể, tùy vào từng
trường hợp. Tuy nhiên ít nhất là phải vài năm. Trong quá trình điều trị bệnh nhân
không được tự ý ngưng thuốc nếu không có chỉ định của bác sĩ, nếu không sẽ gây
tình trạng bùng phát siêu vi và kháng thuốc gia tăng tỉ lệ tổn thương gan, xơ gan,
ung thư gan
* Ba tôi năm trước có bị viêm gan siêu vi B hay C gì đó, chỉ biết là phải
chích thuốc và điều trị 1 năm. Mỗi tháng chích 4 lần, chi phí mỗi tháng 18-20 triệu
đồng. Liệu ba tôi có chắc chắn hết bệnh? Và làm cách nào để hạn chế nguy cơ tái
phát bệnh? Cám ơn. (Lâm Thành Chiến, 20 tuổi, vokj_kaka@ )
- BS Nguyễn Hữu Chí: Thông tin về tình trạng bệnh của ba bạn quá sơ sài
nên chúng tôi không rõ loại viêm gan cũng như mức độ bệnh nên khó có câu trả lời
chính xác. Hiện nay, đối với viêm gan siêu vi B hay C điều có thể điều trị bằng
thuốc chích, nhưng cách sử dụng có đôi chút khác nhau và kết quả phụ thuộc rất
nhiều yếu tố: chẩn đoán muộn, thể bệnh, tuổi tác, bệnh kèm theo
* Tôi đi khám bệnh và xét nghiệm, kết quả báo tăng men gan. Vậy có bị
viêm gan không? (Nguyễn Văn Hòa, 30 tuổi, nvhoa1983@ )
- BS Trần Nguyên Hà: Chào bạn, tăng men gan chưa hẳn đã bị viêm
gan, đó chỉ là yếu tố gợi ý, bạn cần làm thêm một số xét nghiệm khác do bác sĩ chỉ
định để xác định tình trạng gan của mình.
4
* Viêm gan siêu vi C và siêu vi A nguy hiểm như thế nào? (Ánh Hoa, 28
tuổi, Auhoa @ )
- BS Nguyễn Hữu Chí: Bệnh viêm gan siêu vi A chủ yếu lây qua đường tiêu
hóa, biểu hiện bệnh chủ yếu vào giai đoạn cấp tính, không để lại hậu quả và dư
chứng lâu dài về sau.
Bệnh viêm gan siêu vi C thường diễn tiến mạn tính, kéo dài trong nhiều chục
năm. Biến chứng quan trọng nhất là xơ gan và ung thư gan, vì thế đây là bệnh có
nhiều nguy cơ tử vong. Với tình hình dịch nhiễm HIV lan rộng, mức độ nhiễm
bệnh viêm gan siêu vi C cũng có khuynh hướng gia tăng.
* Em bị viên gan B mạn tính, uống thuốc BARACLUDE từ năm 2007. Uống
liên tục khoảng 15 tháng và định lượng thì dưới ngưỡng phát hiện. Cứ khoảng 4
tháng định lượng 1 lần, lúc có em uống thêm một thời gian, đến lúc không phát
hiện nữa thì uống thêm 2 tháng là ngưng.
Cuối năm 2010 em định lượng thì phát hiện bị lại và uống thuốc đến nay
nhưng 3 lần định lượng vi rút giảm không đáng kể. Xin bác sĩ cho biết có phải vi
rút đã lờn thuốc? Hiện có thuốc nào điều trị tốt mà rẻ tiền hơn? Em thấy kết quả
ghi là: 271000 CSBT/ngưỡng 300 copies/ml. Vậy số VR của em là/ml máu hay
toàn bộ trong cơ thể. Xin cảm ơn. (NGÔ LỢI, 38 tuổi, LOIDOOR@ )
- TS.BS Phạm Thị Lệ Hoa: Baraclude là loại thuốc có hoạt lực chống siêu
vi B mạnh. Tuy nhiên trên người đã sử dụng Lamivudin và bị kháng thuốc thì hiệu
quả không cao. Khi đang điều trị trên 6 tháng mà mật độ siêu vi trên
100000copies/ml có thể nghi ngờ là đáp ứng virut kém, nếu em dùng thuốc liên tục
đúng thời điểm trong ngày (cùng thời điểm và cách xa bữa ăn), không có bị gián
đoạn. Em không nên tự điều trị mà cần được theo dõi và quyết định trị liệu của bác
sĩ chuyên khoa.
Hiện nay trên thị trường có Entecavir với rất nhiều biệt dược khác nhau, là
loại thuốc tương đương sinh học như Baraclude, có giá thành thấp hơn.
* Người bị viêm gan B mạn tính thì cần làm gì để giữ sức khoẻ tốt? Ăn uống
như thế nào? Tập thể thao các môn gì? Uống thêm thuốc gì để bồi bổ cho gan?
Cảm ơn. (Nguyễn thị kim Chi, 30 tuổi, nhoc_ot_0503@ )
- Ths. BS Lê Thị Tuyết Phượng: Người bị nhiễm siêu vi B mạn tính cần
lưu ý các vấn đề sau:
+ Theo dõi và tuân theo sự chỉ dẫn của bác sĩ chuyên khoa.
+ Hạn chế tối đa các chất kích thích như rượu bia các loại nước có gas, các
loại hóa chất, các loại phụ gia thực phẩm.
+ Hạn chế chất béo động vật.
+ Tập thể dục đều đặn.
+ Không sử dụng bất ký loại thuốc gì nếu không có chỉ định của bác sĩ đặc
biệt các loại thuốc giảm đau, thuốc an thần, thuốc ngủ
5
Hiện nay có vài nghiên cứu ghi nhận sử dụng cà phê, chocolate đen có thể
tốt cho những người có bệnh lý gan, hạn chế tỷ lệ dẫn đến xơ gan.
* Có phải bệnh viêm gan B gây nên ung thư gan không? (Nguyễn Minh Đại,
38 tuổi, conho.nguyenminh@ )
- BS Trần Nguyên Hà: Ung thư gan là một trong những bệnh phổ biến nhất
và có thể gặp mọi nơi trên thế giới, nhất là ở các nước đang phát triển. Người ta
ước tính có khoảng hơn 1.200.000 ca ung thư gan mới mỗi năm trên toàn thế giới.
Theo số liệu mới nhất của thống kê ghi nhận ung thư trên toàn cầu
(GLOBOCAN 2008) thì ở VN ung thư gan đứng hàng đầu trong năm bệnh ung thư
thường xảy ra nhất ở cả hai giới. Tần xuất bệnh thay đổi rất nhiều ở các khu vực
địa lý. Tần suất bệnh cao nhất ở châu Á và châu Phi, đặc biệt ở vùng Đông Nam Á.
Người ta nhận thấy, ở thành thị, ung thư gan xảy ra nhiều hơn ở nông thôn do môi
trường chật chội, ẩm ướt, thức ăn dễ bị nhiễm độc tố
Các yếu tố nguy cơ gây ung thư gan gồm có: nhiễm HBV (tức viêm gan B),
viêm gan C, xơ gan, nhiễm các độc tố như nấm Aspergillus flavus và chất
aflatoxin có thể tìm thấy trong nhiều loại ngũ cốc bị quá hạn, đặc biệt ở các nước
có khí hậu nóng ẩm - đây là yếu tố nguy cơ ung thư gan đặc biệt nghiêm trọng ở
những người mang mầm bệnh HBV mãn tính. Như vậy, bệnh viêm gan B là một
trong những yêu tố nguy cơ quan trọng gây ung thư gan.
* Cách phòng tránh bệnh viêm gan siêu vi B, C? Tầm soát bệnh viêm gan
như thế nào là đúng? (Trần Anh Tuấn, 44 tuổi, huy @ )
- ThS.Bs Lê Thị Tuyết Phượng: VGSV B, C lây qua ba đường máu, tình
dục và mẹ truyền cho con. Vì vậy để phòng ngừa chúng ta lưu ý các vấn đề sau:
1/ Không tiêm chích, sử dụng chung những vật dụng có khả năng dính máu
với người khác
2/ Không sử dụng ma túy
3/ Quan hệ tình dục an toàn
4/ Thăm khám thai và tuân theo chỉ dẫn của BS khi mang thai đặc biệt ở
những bà mẹ mang thai có nhiễm virus B, C.
* Tầm soát bệnh viêm gan: Xét nghiệm máu để tầm soát người bị nhiễm.
Nếu xét nghiệm máu nghi ngờ có nhiễm siêu vi viêm gan B, C nên đến bác
sĩ chuyên khoa tiêu hóa gan mật để được tư vấn cụ thể hơn.
* Bệnh viêm gan B có thể điều trị khỏi được không? Phác đồ điều trị như thế
nào, kéo dài bao lâu? Ở VN có những trung tâm nào điều trị bệnh viên gan B hiệu
quả? Cảm ơn bác sĩ. (trần trung long, 21 tuổi, changngoctimvo90@ )
- Ths. BS Lê Thị Tuyết Phượng: Viêm gan siêu vi B có 2 dạng:
+ Cấp tính: có thể khỏi bịnh hoàn toàn và tạo được kháng thể miễn dịch suốt
đời. Việc điều trị trong giai đoạn cấp đa số chỉ cần nghỉ ngơi và các biện pháp hỗ
trợ thích hợp.
6
+ Mạn tính:
Dạng không hoạt động chỉ cần theo dõi định kỳ chưa cần điều trị đặc trị.
Dạng hoạt động tùy từng trường hợp bác sĩ sẽ lựa chọn thuốc điều trị đặc trị
uống (Lamivudin, adefovir, entercavir, tenofovir, ) hoặc chích (Interferon hoặc
Peg - interferon). Thời gian điều trị tùy từng trường hợp cụ thể nhưng thường phải
kéo dài từ một đến vài năm thậm chí một số trường hợp phải điều trị suốt đời.
* Kháng thể kháng siêu vi C gây viêm gan tồn tại trong máu bao lâu? Kháng
thể này có khả năng giúp cơ thể tránh tái nhiễm siêu vi C hay không? Vì sao trong
bệnh viêm gan thì hay có Ferritine máu cao? Xin cảm ơn. (Nguyễn Quốc Hội, 40
tuổi, quoc @ )
- BS Nguyễn Hữu Chí: Đối với các trường hợp nhiễm viêm gan siêu vi C,
kháng thể Anti-HCV xuất hiện khoảng 3 tháng sau khi tiếp xúc với siêu vi C và tồn
tại trong nhiều năm. 10-15% người nhiễm có kháng thể Anti-HCV nhưng không có
siêu vi C trong máu. Muốn hạn chế khả năng tái nhiễm, cách tốt nhất là không tiếp
xúc với siêu vi C qua các đường: máu và các phẩm vật của máu, các vật dụng bén
nhọn có dính máu, quan hệ tình dục không an toàn.
Đối với những trường hợp bệnh gan có nồng độ Ferritine trong máu cao
thường có liên quan đến đáp ứng không tốt với điều trị và có thể liên quan phần
nào đến biến chứng.
* Tôi là nam giới, năm nay 23 tuổi. Theo kết quả xét nghiệm tôi nhiễm cả
siêu vi B lẫn siêu vi C. Hiện nay tôi vẫn đi khám bệnh định kỳ, và theo như lời các
bác sĩ thì do chức năng gan tôi vẫn bình thường nên chỉ theo dõi chứ không đặc trị.
Tôi lo lắng, muốn các bác sĩ tư vấn là có cách nào để sau này lấy vợ, vợ và con tôi
sẽ không bị lây bệnh từ tôi không? Xin chân thành cảm ơn. (Một bạn nam giấu tên,
23 tuổi, nhanqu @ )
- BS Nguyễn Hữu Chí: Đối với việc lây nhiễm viêm gan siêu vi C qua các
quan hệ vợ chồng, theo các nghiên cứu khoa học, là tương đối thấp. Nhiều cặp vợ
chồng chung sống trong nhiều năm, tỉ lệ lây nhiễm không vượt quá 5%. Lây niễm
siêu vi C từ mẹ sang con cũng rất thấp nên bạn đừng quá lo lắng.
Đối với việc lây nhiễm viêm gan siêu vi B, lây nhiễm qua quan hệ quan hệ
vợ chồng tương đối cao. Đồng thời, viêm gan siêu vi B lại có thuốc chủng ngừa
hiệu quả. Bạn nên đưa vợ đến trung tâm y tế để xác định xem có bị nhiễm siêu vi B
từ trước không? Nếu không nhiễm, vợ bạn có thể được chích ngừa và như thế vợ
bạn sẽ không bị nhiễm viêm gan siêu vi B từ bạn và cũng sẽ không lây nhiễm cho
con bạn về sau này.
* Sau khi chữa khỏi bệnh viêm gam siêu vi B, tôi có thể chích ngừa viêm
gam B được không? (Phạm Văn Thụy, 59 tuổi, phamvanthuy52@ )
- Ths. BS Lê Thị Tuyết Phượng: Khi bị nhiễm siêu vi B mạn tính mục tiêu
điều trị là làm sao thải trừ được virut đến mức không phát hiện được trong máu,
hạn chế tối đa gây tổn thương gan, hạn chế tỉ lệ xơ gan, ung thư gan.
7
Tỉ lệ chữa khỏi hẵn siêu vi B mạn tính rất rất thấp (được gọi là khỏi hẵn bịnh
khi HbsAg (-) anti Hbs (+)), khi đã có anti Hbs nghĩa là bạn đã khỏi bịnh và không
cần phải chích ngừa.
* Xin bác sĩ cho biết những biểu hiện nhận biết sớm của bệnh viêm gan siêu
vi A, B và C. Khi đã nhiễm vi rút viêm gan siêu vi thì có thể tiêm ngừa được nữa
không? Xin cảm ơn và chúc sức khoẻ đến các bác sĩ. (Hoàng Thành, 33 tuổi,
tancongdhtl@ )
- BS Nguyễn Hữu Chí: Đa số các bệnh viêm gan siêu vi A, B, C đều không
có triệu chứng rõ ràng. Vì vậy, tốt nhất bạn nên làm xét nghiệm để xác định.
Hiện nay, chúng ta chỉ có thuốc chủng ngừa đối với 2 loại bệnh viêm gan A
và B. Đối với những trường hợp đã nhiễm phải siêu vi A, người nhiễm thường có
kháng thể bảo vệ nên không cần thiết phải chích ngừa. Đối với những người đã
nhiễm phải siêu vi B, cần làm xét nghiệm kiểm tra để xác định xem có nên chích
ngừa hay không. Nếu người này vẫn còn mang kháng nguyên của siêu vi B, cần
được theo dõi thường xuyên. Đối với những người đã có kháng thể chống siêu vi B
ở mức độ cao thì cũng không cần thiết phải chủng ngừa.
* Thưa Ts. BS Phạm Thị Lệ Hoa. Trước đây khoảng 2 tháng tôi có đi xét
định lượng viêm gan B, C tại bệnh viện Thống Nhất TP.HCM, kết quả định lượng
cho thấy tôi bị nhiễm viêm gan siêu vi C(344coppies/100coppies).
Sau đó khoảng 1 tháng tôi có định lượng lại lần 2 tại Trung tâm Á Châu TP.
HCM, kết quả không phát hiện mẫu bệnh viêm gan siêu vi C (ngưỡng phát hiện
của máy đo là 300 coppies). Xin hỏi, như vậy tôi có bị nhiễm viên gan C không?
Nếu có thì điều trị thế nào? Thời gian và chi phí ra sao? Xin cảm ơn. (Nguyễn
Thanh Bình, 34 tuổi, thanhbinhtnxp@ )
- TS.BS Phạm Thị Lệ Hoa: Bệnh nhân nhiễm virut viêm gan C với HCV-
RNA dương tính được xem là nhiễm siêu vi có hoạt tính. Nếu có kèm men gan
tăng cần được cân nhắc điều trị để tránh biến chứng. Trong vòng 6 tháng sau khi
nhiễm viêm gan C có 40 đến 70% trường hợp tự đào thải được virut và biến mất
HCV-RNA trong máu. Tuy nhiên dấu ấn antiHCV ở trong máu vẫn còn dương tính
và không có ý nghĩa virut còn hoạt tính và không cần phải điều trị.
Hiện nay có nhiều kỹ thuật xét nghiệm HCV-RNA với ngưỡng phát hiện
khác nhau. Xét nghiệm lần 1 là 344Copies/ml là ở mức thấp, vì vậy có thể không
phát hiện được nếu sử dụng kỹ thuật với ngưỡng là 300copies/ml. Như vậy bạn có
nhiễm virut viêm gan nhưng có thể đang đào thải được virut. Bạn có thể xét
nghiệm kiểm tra HCV-RNA sáu tháng sau để bảo đảm kết quả xét nghiệm âm tính.
* Chào BS Trần Nguyên Hà cho hỏi thăm giữa triệu chứng đau dạ dày và
ung thư gan khác nhau ở chỗ nào? Sao có những người đau dạ dày cũng bị đau nơi
vùng bụng giống như đau ung thư gan? (Nguyễn Hữu Lộc, 44 tuổi,
nhloc1667@ )
- BS Trần Nguyên Hà: Bạn có thể tham khảo ở các phần trả lời trên về triệu
chứng ung thư gan. Ung thư gan thường có triệu chứng đau ở bờ sườn bên phải, khi
bướu ở gan lớn hoặc ở vị trí thùy bên trái của gan thì người bệnh có thể đau ở vị trí
8
như đau dạ dày. Đặc biệt ung thư gan ở thời kỳ đầu thường không đau hoặc chỉ đau
mông lung, âm ỉ vì gan ít có dây thần kinh cảm giác. Khi bệnh đã nặng, bướu to
làm căng vỏ bao gan thì mới có triệu chứng đau nhiều.
Tốt nhất bạn nên đi khám bác sĩ để bác sĩ cho chỉ định làm siêu âm bụng, để
loại trừ bướu hoặc ung thư ở gan.
* Tôi bị bệnh viêm gan siêu vi B cách nay khoảng 2 năm. Khi khám ở Bệnh
viện nhiệt đới, bác sĩ không cho thuốc uống mà chỉ kêu định kì 3 tháng hoặc 6
tháng đi xét nghiệm máu. Vậy bệnh của tôi có nặng không? Ở nhà tôi có mua một
số thuốc như Giải độc gan Tuệ linh, Diệp hạ châu u uống có được không?(ĐĂNG
HƯƠNG, 30 tuổi, phancao @ )
- ThS.Bs Lê ThS Thị Tuyết Phượng (Phó khoa Nội tiêu hóa BVND 115):
Viêm gan siêu vi B đa số ở dạng không hoạt động, không cần điều trị đặc trị. Tuy
nhiên vẫn có một tỉ lệ bệnh nhân nhiễm siêu vi B ở dạng không hoạt động sẽ
chuyển sang dạng hoạt động. Vì vậy tuy không điều trị đặc trị bạn vẫn phải theo
dõi định kỳ từ 3 đến 6 tháng để phát hiện kịp thời nếu bịnh chuyển sang dạng hoạt
động hoặc có nguy cơ viêm gan mạn. Các loại thuốc chiết xuất từ cây Diệp hạ châu
đắng có thể sử dụng được nhưng hiệu quả chưa rõ ràng.
* Cách tốt nhất để kiểm tra xem có nhiễm virus viêm gan siêu vi B hoặc C
không là gì? Tiêm ngừa virut siêu vi B và C sao cho hiệu quả vì tôi nghe một bác sĩ
nói có loại tiêm 1 lần, có loại tiêm mấy lần? - Những bệnh viện y tế vùng sâu vùng
xa cấp huyện như Phú Quốc, có đáng tin để xét nghiệm và tiêm ngừa virus viêm
gan B hoặc C không? Vì tôi thấy rất nhiều người có tiền ở đây đều đi đất liền xét
nghiệm và chữa bệnh. (NGUYỄN HỮU BẢO, 31 tuổi, bao.phuquoc@)
- Ths. BS Lê Thị Tuyết Phượng:
Cách tốt nhất để kiểm tra xem có nhiễm siêu vi B hay C không là cần làm
xét nghiệm máu.
Hiện nay chưa có thuốc chủng ngừa siêu vi C.
Thuốc chủng người siêu vi B đã có từ lâu và mang lại hiệu quả rất cao. Phác
đồ chủng ngừa tùy một số trường hợp, có thể 0-1-6, 0-1-2-12. Việc chủng ngừa có
thể nhắc lại một mũi sau 5-8 năm tùy lượng kháng thể có trong máu.
Tất cả những Trung tâm y tế hoặc bệnh viện có điều kiện bảo quản thuốc
chủng ngừa đều có thể chích ngừa được không cần đi đến những nơi xa khác.
* Tôi năm nay 21 tuổi. Cách đây 9 tháng, tôi đi xét nghiệm viêm gan siêu vi
B tại viện Pasteur và kết quả là dương tính nhưng bác sĩ không cho thuốc, nói là
chỉ theo dõi, sau 6 tháng sau thì xét nghiệm lại.
Vào ngày 18-2 vừa rồi, tôi đi xét nghiệm lại và kết quả là dương tính
910,4(HBeAg, S/Co<1)và bác sĩ vẫn không cho thuốc uống. Tôi muốn hỏi là với
tình trạng như vậy tôi có cần điều trị thuốc không? Và tôi đang ở giai đoạn nào của
bệnh, nên làm gì để bệnh không chuyển biến xấu hơn? (Diễm, 21 tuổi,
diembluesky@ )
9
- Ths. BS Lê Thị Tuyết Phượng: Bạn bị nhiễm siêu vi B nhưng ở dạng
không hoạt động nên chỉ cần theo dõi chưa cần điều trị đặc trị. Trong trường hợp
của bạn cần lưu ý các vấn đề sau:
Vẫn phải khám và theo dõi định kỳ mỗi 3 đến 6 tháng.
Hạn chế những thói quen hoặc sử dụng những thực phẩm không tốt cho gan
(bạn tham khảo ở các câu trả lời khác có liên quan).
Khi lập gia đình và dự định có thai bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ
chuyên khoa để có những tư vấn thích hợp, hạn chế sự lây nhiễm cho bạn đời và
con cái sau này.
Lưu ý những hành vi có thể lây nhiễm cho những người xung quanh đặc biệt
không sử dụng chung những vật phẩm có khả năng dính máu như: cắt móng tay,
dao cạo, bàn chải đánh răng với người khác.
Phải báo cho bác sĩ biết tình trạng nhiễm siêu vi B của bạn đặc biệt khi thực
hiện một vài thủ thuật như nhổ răng để bác sĩ lựa chọn những phương pháp hạn
chế ảnh hưởng đến gan của bạn và hạn chế sự lây nhiễm cho người xung quanh.
* Theo tôi được biết Viêm gan C type 1 rất khó điều trị. Hiện nay một số
nước đã ứng dụng phương pháp Plasmapheresis để hỗ̉ trợ điều trị cho các bệnh
nhân này và mang lại hiệu quả rất khả quan, không biết các bác sĩ có quan tâm vối
phương pháp này? (Nguyen thang Long, 37 tuổi, longth @ )
- BS Nguyễn Hữu Chí: Theo hiểu biết của chúng tôi, phác đồ điều trị tốt
nhất hiện nay đối với bệnh viêm gan siêu vi C là phối hợp PEG-INTERFERON
alpha + RIBAVIRIN. Chúng tôi không có kinh nghiệm về cách sử dụng
Plasmapheresis trong bệnh viêm gan siêu vi C.
* Vừa rồi em có làm xét nghiệm chức năng gan và xét nghiệm viêm gan,
siêu âm bụng, chụp CT cắt lớp có cản quang ở BV Hòa Hảo và phát hiện bị viêm
gan siêu vi B, có khối u khoảng 50mm trong kết luận của các BS là u gan. Em có
cần phải mổ không? Khi mổ thì thời gian bình phục bao lâu? (Tuấn Anh, 36 tuổi,
tuananhdriver@ )
- BS Trần Nguyên Hà: U gan có thể lành hoặc là ung thư. Tùy theo hướng
chẩn đoán của bác sĩ qua lâm sàng, chẩn đoán hình ảnh và các dấu hiệu sinh hóa,
sinh học để quyết định có mổ hay không. Em nên trao đổi trực tiếp với bác sĩ để
được tư vấn thêm.
* Tôi chích ngừa viêm gan siêu vi B được hai lần, lần thứ ba cách sau
đó một năm vì công việc tôi quên không chích. Như vậy có tác dụng gì không? Xin
cảm ơn. (nguyen hoang viet, 36 tuổi, vietnguyenhoang76@ )
- TS.BS Phạm Thị Lệ Hoa: Bạn nên đi kiểm tra antiHBs. Nếu antiHBs trên
10 UI/L là bạn đã có kháng thể. Khi antiHBs vượt trên 100 UI/L là miễn dịch của
bạn đủ mạnh để được bảo vệ khi có tiếp xúc với virut và không cần chủng ngừa
thêm. Trường hợp nghề nghiệp của bạn có nguy cơ nhiễm virut viêm gan B cao (y
tế, cán bộ trại giam, ) bạn cần duy trì antiHBs trên 100 UI/L. Nếu bạn chưa đạt
10
được mức kháng thể nói trên thì có thể chủng ngừa nhắc lại một liều và kiểm tra
kháng thể 1 tháng sau khi tiêm.
* Tỉ lệ người mắc bệnh viêm gan C chuyển sang ung thư gan là bao nhiêu
phần trăm? (nguyễn văn minh, 30 tuổi, minhhoangbt@ )
- BS Trần Nguyên Hà: Bên cạnh nhiễm viêm gan B, bệnh viêm gan C được
coi là yếu tố nguy cơ gây ung thư gan ở các nước phát triển như ở Nhật, Mỹ
Người ta nhận thấy sự gia tăng ung thư gan trong ba thập kỷ qua ở Nhật là do
HCV. Tỉ lệ nhiễm HCV ở các nước này rất cao, từ 40-80%, tuy nhiên tại VN, tình
trạng nhiễm HCV ở người ung thư gan không cao. Qua khảo sát hơn 300 bệnh
nhân tại Bệnh viện Ung bướu TP.HCM thì chỉ có khoảng 3% bị nhiễm HCV.
Như vậy tại VN, tỉ lệ nhiễm HCV không cao. Tuy nhiên, khi bị nhiễm HCV
cần phải được điều trị đúng mức vì nguy cơ ung thư gan ở người bị nhiễm HCV
cao hơn HBV.
* Khi đến giai đoạn
ung thư gan là bó tay phải
không bác sĩ? (nguyen thi
mao, 78 tuổi,
haiannguyenvanan@ )
- BS Trần Nguyên
Hà: Tùy theo giai đoạn của
bệnh mà tiên lượng của
người bị bệnh ung thư gan có
khác nhau. Nếu phát hiện
sớm bướu còn nhỏ và không
có bệnh lý gan khác đi kèm
như xơ gan thì phẫu thuật là
phương pháp có thể điều trị
tận gốc.
Nếu không phẫu thuật
được, thì cũng có những
phương pháp khác để điều trị
như là TOCE, TACE, phẫu
thuật đông lạnh, diệt bướu
bằng sóng cao tần cũng có
ích cho một số trường hợp
thích hợp. Ngoài ra mới đây
người ta còn điều trị ung thư
gan giai đoạn trễ bằng thuốc
sinh học hay còn là liệu
pháp nhắm trúng đích.
Thuốc này khi vào cơ thể
làm ngăn chặn đường dẫn
truyền tín hiệu làm bướu
phát triển cũng như ngăn
chặn sự phát triển của những
mạch máu tới nuôi bướu.
11
* Chồng tôi bị viêm gan B từ lúc lọt lòng (di truyền từ mẹ), tôi thì không bị
do có tiêm ngừa. Hiện tại tôi đang mang thai được 7,5 tháng. Xin hỏi BS sau này
con tôi có bị viêm gan B như bố hay không? (Nguyễn Cát Tường, 28 tuổi,
cattuong@ )
- TS.BS Phạm Thị Lệ Hoa: Bệnh viêm gan B có thể lây truyền từ mẹ sang
con nếu mẹ mang virut viêm gan B lúc có thai. Bạn đã có tiêm ngừa và bạn đã có
kháng thể antiHBs, tức là bạn đã được bảo vệ với viêm gan B. Con của bạn không
bị ảnh hưởng bởi tình trạng nhiễm siêu vi B của bố. Sau khi sinh con bạn vẫn cần
được chích ngừa siêu vi B bắt buộc như trong chương trình tiêm chủng mở rộng để
tránh nhiễm siêu vi từ mọi nguồn lây khác.
* Tôi bị viêm gan B, có nên uống thuốc Diệp hạ châu BVP không? Cám ơn
bác sĩ. (Lương văn Nhiền, 1972 tuổi, luongvan.nhien@ )
- Ths. BS Lê Thị Tuyết Phượng: Diệp hạ châu đắng có thể sử dụng cho
người bị viêm gan B nhưng không phải là thuốc điều trị đặc trị.
* Tôi 32 tuổi, bị VG B mãn tính trên 20 năm, khám siêu âm mỗi 3 tháng/ lần
và điều trị bằng Baraclude 1v/ ngày cùng với 2v Garis (hoặc thay bằng Dusmarus,
…) từ năm 2007 đến nay.
Ban đầu test HBV-DNA phát hiện virus 5 triệu đv, sau đó giảm còn 2,5tr,
sau đó âm tính trong vòng 1 năm cho đến nay. Hiện nay tôi vẫn duy trì điều trị và
khám đều đặn, HBV-DNA âm tính, kết quả siêu âm tốt, chỉ bị gan nhiễm mỡ nhẹ
(men gan AST không cao, ALT cao hơn chuẩn nhưng không nhiều). Quý Bác sĩ
cho hỏi tôi phải điều trị bao lâu nữa, có dừng sử dụng thuốc được không ạ? Chân
thành cám ơn. (Hoang, 32 tuổi, huhu68 @ )
- Ths. BS Lê Thị Tuyết Phượng: Baraclude là thuốc điều trị đặc trị viêm
gan B, thời gian điều trị và chỉ định ngưng điều trị không chỉ dựa vào HBV_DNA,
men gan mà còn, dựa vào HbeAg, antiHbe và HbsAg, antiHbs. Do vậy việc chỉ
định ngưng điều trị bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ đang điều trị cho bạn để có
câu trả lời chính xác nhất.
* Tôi bệnh viêm gan C, trị bằng Pegasys và uống Ribavirin nhưng không
đáp ứng. Nay tôi đọc trên mạng thấy có loại thuốc Telaprevir, Boceprevir (Mỹ) vậy
tôi có nên dùng không? Nếu được thì trị bao lâu? (Trần văn phương bình dương,
1957 tuổi, phongba @ )
- BS Nguyễn Hữu Chí: Qua những hội nghị quốc tế gần đây, hai loại thuốc
trên có thể phối hợp với điều trị chuẩn (pegasys+ ribavirin ) cho kết quả khả quan
hơn. Tuy nhiên, những loại thuốc này chưa được tung ra trên thị trường quốc tế và
VN.
* Vợ tôi bị nhiểm viêm gan siêu vi B trước khi có thai, nay con trai tôi 1
tuổi. Con tôi có bị nhiễm viêm gan không? Tôi đã chích thuốc ngừa viêm gan, xét
nghiệm đã có kháng thể. Vậy tôi có bị lây nhiễm viêm gan từ vợ không (vợ chồng
tôi quan hệ tình dục bình thường)? (Nguyễn Văn Cang, 36 tuổi, vancang1205@ )
12
- TS.BS Phạm Thị Lệ Hoa: Bạn đã được chích ngừa và có kháng thể nên
không còn lo ngại bị lây nhiễm siêu vi B. Nếu khi mang thai vợ bạn có HBeAg
dương tính thì có thể truyền siêu vi B cho con. Tuy nhiên hiện nay tất cả các bé
sanh từ mẹ bị nhiễm siêu vi B đều được chích văcxin và dùng HBIg ngay sau
sanh để được bảo vệ trong tháng đầu đời. Con trai của bạn cần được xét nghiệm
HBsAg và antiHBs sau 18 tháng để bảo đảm việc chủng ngừa theo chương trình
tiêm chủng mở rộng là hiệu quả và có kháng thể bảo vệ.
* Tôi uống rượu nhiều có phải là nguyên nhân chính dẫn đến bệnh viêm gan
siêu vi không? (paul, 23 tuổi, quocuy @ )
- BS Nguyễn Hữu Chí: Bia rượu gây nên hậu quả nhiều mặt và nhiều nơi
trên cơ thể của bạn chứ không hẳn chỉ riêng ở gan. Siêu vi gây viêm gan là nguyên
nhân khác. Nếu cùng lúc bị viêm gan siêu vi và uống quá nhiều bia rượu sẽ gây ra
nhiều hậu quả trầm trọng hơn. Tốt nhất, bạn nên hạn chế tối đa bia rượu để giảm
bớt nguy cơ và có sức khỏe tốt hơn.
* Khả năng chuyển từ viêm gan siêu vi B tới ung thư gan là chắc chắn hay
tùy vào từng điều kiện chủ quan của mỗi bệnh nhân? Thời gian là bao lâu? Khả
năng di truyền của bệnh có hay không? Nếu chích ngừa lúc chưa bị nhiễm bệnh thì
khả năng mắc bệnh có là 0%? (Kiều Mạnh Trường, 19 tuổi, kmt_tix92@ )
- BS Trần Nguyên Hà: Như đã trả lời ở trên, viêm gan siêu vi B chỉ là yếu
tố nguy cơ cao chứ không phải là nguyên nhân gây ra bệnh nên khả năng chuyển từ
viêm gan siêu vi B tới ung thư gan không phải là chắc chắn mà còn tùy vào điều
kiện chủ quan của bệnh nhân như em nói.
Viêm gan mạn tính cho dù bất cứ nguyên nhân nào (như do siêu vi, do rượu,
do độc tố ) đều là yếu tố nguy cơ dẫn đến ung thư gan. Một lối sống và chế độ ăn
thích hợp cũng như việc chủng ngừa viêm gan siêu vi B được cho là giải pháp hợp
lý để phòng ngừa ung thư gan tại VN.
* Tôi bị viêm gan siêu vi B và đã uống thuốc được nửa năm. Tuy nhiên, việc
uống thuốc không đều đặn vì bệnh viện cách nhà khá xa, không tiện cho việc đi
khám và lấy thuốc. Vậy bệnh của tôi có bị nặng thêm không? Nếu chỉ uống thuốc
thì có điều trị dứt điểm không? Viêm gan B có dẫn đến ung thư gan? (Lê Mạnh
Hùng, 45 tuổi, lethuy_nt2112@ )
- TS.BS Phạm Thị Lệ Hoa: Bệnh nhân viêm gan B khi có chỉ định điều trị
cần tuân thủ điều trị tốt (uống thuốc đúng giờ, không bỏ cử thuốc). Nếu bệnh nhân
tuân thủ tốt và kiểm soát được virut, mất HBeAg thì có thể ngừng điều trị để theo
dõi giám sát virut. Việc điều trị không liên tục sẽ dẫn đến kháng thuốc làm tăng chi
phí điều trị và hạn chế thành công. Ngoài ra kháng thuốc còn dẫn đến những đợt
viêm gan bùng phát có thể nguy hiểm đến tính mạng hoặc là diễn tiến
nhanh đến xơ gan, ung thư gan.
Khi bệnh nhân kháng thuốc thì phải thay đổi phác đồ hoặc phối hợp thêm
thuốc. Hiện nay chỉ có 4 nhóm thuốc để điều trị viêm gan B nên nhiều trường hợp
việc điều trị trở nên nan giải vì không có thuốc khác để thay thế. Bạn không nên
ngưng điều trị hoặc tự ý thay đổi thuốc mà không có chỉ định của bác sĩ.
13
* Cách đây 2 năm tôi đi xét nghiệm máu và phát hiện HBsag , bác sỹ nói
chưa cần điều trị, 6 tháng sau đến tái khám. Tuy nhiên, vì nghĩ có điều trị cũng
không khỏi nên 2 năm qua tôi không đi khám lại. Hằng ngày tôi vẫn tập thể dục
đều đặn, ăn ngủ rất tốt liệu như vậy có đẩy lùi được bệnh. Tôi sắp lấy vợ (vợ đã
tiêm ngừa viêm gan B, C) vậy viêm gan có ảnh hưởng đến tinh trùng hoặc khả
năng có con không?. Cảm ơn bác sỹ.(Phi, 29 tuổi, cub @ )
- Ths. BS Lê Thị Tuyết Phượng: Như đã trả lời ở các câu trả lời khác có
liên quan, người mang virus viêm gan B mạn không hoạt động có thể vẫn chuyển
sang dạng hoạt động gây viêm gan mạn, xơ gan, ung thư gan.
Viêm gan siêu vi B được gọi là tên giết người thầm lặng, vì diễn biến rất âm
thầm không biểu hiện triệu chứng gì chỉ đến khi có biến chứng nặng nề thì mới
biểu hiện rõ gây khó khăn và giảm hiệu quả điều trị. Vì vậy, bắt buộc bạn phải theo
dõi định kỳ từ 6-12 tháng.
Nếu vợ bạn đã chích ngừa viêm gan B và có đủ kháng thể bảo vệ thì sẽ
không bị lây nhiễm từ bạn.
Nhiễm viêm gan B ở dạng không hoạt động sẽ không ảnh hưởng đến tinh
trùng hoặc khả năng có con, tuy nhiên nếu viêm gan mạn hoặc xơ gan thì sẽ có ảnh
hưởng.
* Xét nghiệm HBsAg: NEG;S/Co=0.14 ( so với csbt NEG: S/Co<1)); Anti-
HBs: 102 ( so với csbt: <10 mUI/ml); Anti - HCV : NEG:S/Co = 0.17 ( so với csbt
NEG: S/Co<1). Tôi không có thói quen thường dùng rượu, bia, tuy nhiên làm việc
khá căng. Xin các bác sĩ chuyên gia cho biết tôi có nguy cơ viêm gan ( A , B , C )
không? Các bác sĩ có thể cho tôi biết hướng điều trị tình trạng gan của tôi hiện nay
(tôi hiện dùng thuốc VieGan_B , Bididi theo toa thuốc BHYT của bệnh viện).
Dùng viên Omega3 có tác dụng trong trị gan nhiễm mỡ không. Xin cảm ơn. (Vũ
Đức Hòa, 48 tuổi, vuduchoa @ )
- BS Nguyễn Hữu Chí: Với kết quả xét nghiệm của bạn, may mắn là bạn
không bị nhiễm phải siêu vi B mà đã có kháng thể chống được siêu vi B (không
cần thiết phỉ chích ngừa nữa), không bị nhiễm viêm gan siêu vi C. Bạn lại không có
thói quen dùng bia rượu, vì vậy, bạn sẽ không gặp những bất lợi do siêu vi B, C và
bia rượu gây nên.
Các loại thuốc mà bạn vừa nêu chỉ là những thuốc điều trị triệu chứng hoặc
bổ dưỡng chưa có bằng chứng xác định hiệu quả cụ thể. Tốt nhất, muốn xác định
tình trạng gan nhiễm mỡ, bạn nên đến bệnh viện hoặc trung tâm chuyên khoa.
* Viên gan B mạn tính điều trị một năm, xét nghiệm men gan ở trong khoảng
cho phép thì có nguy cơ bị xơ gan hay ung thư gan không? (Hà Dũng, 48 tuổi,
kimhoangtttm@ )
- BS Trần Nguyên Hà: Xét nghiệm men gan ở trong khoảng cho phép thì
không thể hoàn toàn yên tâm. Bạn cần phải kiểm tra đều đặn bằng các xét nghiệm
khác do bác sĩ chỉ định ngoài xét nghiệm trên. Chúc bạn may mắn!
14
* Hiện em mang thai được 6 tháng, nhiều lần đi xét nghiệm kết quả virut cao
hơn mức độ cho phép. Bác sĩ bảo chưa phải điều trị gì và bảo 3 tháng sau xét
nghiệm lại. Đến lần thứ 5 vẫn vậy. Xin hỏi, nếu sinh con, em có cho con bú được
không? (Trần Thị Son, 29 tuổi, kqndvn@ )
- Ths. BS Lê Thị Tuyết Phượng: Người mang virus siêu vi B mạn khi
mang thai cần lưu ý:
+ Vẫn có thể điều trị đặc trị nếu có chỉ định (việc này phải được tư vấn bởi
bác sĩ chuyên khoa gan mật)
+ Khi sinh bác sĩ sẽ có những biện pháp cụ thể và sử dụng vacxin chủng
ngừa cho em bé để hạn chế tối đa khả năng lây nhiễm từ mẹ sang bé.
Hiện tại chưa có khuyến cáo không cho con bú ở người mẹ mang virus B
mạn tính, tuy nhiên trong quá trình cho con bú cố gắng hạn chế sự trầy sướt núm
vú và miệng em bé. Nếu lo lắng bạn có thể vắt sữa mẹ vào bình cho bé bú.
* Mẹ tôi mắc bệnh viêm gan C điều trị nhiều năm rồi (chích thuốc, uống
thuốc v.v ) ở các bệnh viện, trong đó có BV Nhiệt Đới nhưng vẫn không dứt. Các
bác sĩ cho tôi hỏi:
1. Ở Việt Nam hiện tại có thể điều trị được dứt điểm C không?
2. Điều trị ở đâu hiệu quả? Bệnh viện nào có thể điều trị được?
3. Những loại thuốc nào hỗ trợ cầm cự hoặc tốt hơn nữa là trị được dứt bệnh
loại viêm gan này?
4. Chi phí điều trị hết bao nhiêu? Và thời gian điều trị là khoảng bao lâu?
Tôi xin cám ơn các bác sĩ đã tư vấn!
(Nguyễn Cường, 28 tuổi, truongan @ )
- BS Nguyễn Hữu Chí: Ở nước ta cũng như trên thế giới, phác đồ điều trị
tốt nhất cũng không mang lại kết quả 100%. Tuy nhiên, đối với viêm gan siêu vi C,
điều trị thành công là khi sau 6 tháng ngưng thuốc (thời gian điều trị tùy thuộc vào
type siêu vi C) mà không tìm thấy siêu vi C trong máu của bệnh nhân.
Những trường hợp này, tỉ lệ tái phát sau 5 năm không vượt quá 1%, vì vậy
có thể được xem là hết bệnh. Những loại thuốc hỗ trợ chỉ giải quyết phần nào triệu
chứng và dĩ nhiên là không giải quyết được nguyên nhân gây bệnh. Về chi phí, tùy
thuộc vào các loại thuốc điều trị, thời gian điều trị cũng như mức độ bệnh.
* Tôi bị nhiễm viêm gan siêu vi B đã lâu, tuy nhiên HBeAg âm tính, SGOT
<40 nhưng SGPT thì 57. Nếu tôi không lầm SGPT cao là do viêm gan B gây nên.
Xin bác sĩ cho biết tôi có nên bắt đầu điều trị hay không? Chi phí có cao và khả
năng hết bệnh và thời gian điều trị là như thế nào? (có thể chích ngừa được
không?). Xin chân thành cảm ơn! (Nguyễn Quốc Khải, 30 tuổi,
nguyenquockhai @ )
- TS.BS Phạm Thị Lệ Hoa: Nhiễm siêu vi viêm gan B với HBeAg dương
tính có nghĩa virut còn hoạt tính và cần được giám sát để điều trị. Trong quá trình
15
theo dõi SGPT tăng trên 80 U/L (loại trừ tăng do các nguyên nhân khác) mà
HBeAg còn dương tính sau nhiều lần xét nghiệm lặp lại là có chỉ định điều trị đặc
hiệu.
Ở người châu Á có 40 - 50% bệnh nhân viêm gan B nhưng HBeAg âm tính.
Trường hợp này HBV-DNA được sử dụng như dấu ấn thể hiện hoạt tính của virut
nếu mật độ HBV-DNA vẫn còn trên 100000Copies/ml. Bạn có men gan tăng nhẹ
nên cần được khảo sát HBV-DNA và điều trị nếu kết quả cho thấy virut còn hoạt
tính và có tổn thương gan tiến triển.
Việc điều trị bằng thuốc gì và thời gian điều trị tùy thuộc vào đáp ứng điều
trị của bạn. Trường hợp đáp ứng tốt có thể ngưng điều trị sau 2 năm. Cũng có
trường hợp cần điều trị kéo dài trên 5 năm. Các thuốc điều trị có trong danh mục
bảo hiểm y tế.
* Có HBsAg ,SGOT, SGPT trong giới hạn bình thường, gammaGT bình
thường. Vậy cho hỏi cần theo dõi như thế nào để phát hiện ung thư gan sớm nhất
trên những đối tượng này? (Trấn Hiếu Phượng, 49 tuổi, bsttphuonggm@ )
- BS Trần Nguyên Hà: Không biết đối tượng này có bị các yếu tố nguy cơ
kể trên có thể dẫn tới ung thư gan không. Nếu có, nên khám đều đặn ở bác sĩ và
làm các xét nghiệm như siêu âm, thử AFP và các xét nghiệm bổ sung khác
* Xin cho biết phương pháp TACE là gì? Hiện đã có thuốc đặc trị tiêm dưới
da để điều trị viêm gan siêu vi C mạn tính? Tôi bị viêm gan B, vậy nên tiêm thuốc
đặc trị gì? Tôi đang uống thuốc Diệp Hạ Châu vì khi khám bệnh định kỳ, bác sĩ nói
tôi không cần uống thuốc, chỉ cần ăn uống tránh tổn hại cho gan. (NGUYỄN
NHẬT TÂM, 42 tuổi, nhattam99@ )
- BS Trần Nguyên Hà: Phương pháp TACE là một kỹ thuật làm tắt mạch
máu bằng hóa chất qua động mạch, được dùng trong trường hợp ung thư gan tiến
triển tại chỗ nhưng không thể mổ được. Thuốc đặc trị để điều trị viêm gan siêu vi C
bạn có thể tham khảo ở phần trả lời của các bác sĩ ở trên.
Tùy theo tình trạng bệnh lý của gan, việc uống thuốc thảo dược cần nên cẩn
trọng vì có khi làm bệnh thêm trở nặng. Vì vậy bạn nên tuân theo lời chỉ dẫn của
bác sĩ điều trị, không nên tự ý dùng thuốc.
* Tôi phát hiện nhiễm virut B vào khoảng năm 2005, không dùng phương
pháp điều trị nào. Đến năm 2010 tôi có vào TP.HCM xét nghiệm, bác sĩ nói bệnh
tôi bình thường, virut không hoạt động, không cần điều trị, có thể sống chung với
bệnh hoặc chữa bằng phương pháp dân gian (uống cây hạ diệp châu). Xin hỏi, tôi
phải làm gì để có lá gan khỏe? (không tên, 31 tuổi, khongten@ )
- TS.BS Phạm Thị Lệ Hoa: Việc xác định virut viêm gan B là không hoạt
động cần có hai dữ kiện là HBeAg âm tính và HBV-DNA dưới 1000copies/ml.
Ngay cả trong trường hợp virut không hoạt động, người nhiễm siêu vi B cũng cần
được theo dõi để bảo đảm không có tổn thương gan do virut tái hoạt. Cũng có
trường hợp không có biểu hiện tổn thương gan với men gan không tăng nhưng vẫn
diễn biến đến ung thư gan.
16
Ông cần theo dõi định kỳ ở một đơn vị khám chuyên khoa để xét nghiệm
siêu âm bụng, ALT, HBsAg, HBeAg và AFP mỗi 6 tháng, HBV-DNA (mỗi 12
tháng). Ngoài ra cũng cần theo một chế độ dinh dưỡng khỏe mạnh, ít chất béo, hạn
chế bia rượu, không lạm dụng chất bột, đường và kiểm soát tốt cân nặng để tránh
tổn thương gan do nhiễm mỡ.
* Tôi bị bệnh viêm gan C 20 năm nay. Thời gian gần đây, men gan của tôi
cao gấp 5 lần so với bình thường, bác sĩ theo dõi cho uống thuốc nhưng không
giảm. Xin hỏi, như vậy bệnh có phải là giai đoạn cuối hay không? Có cách nào
điều trị khỏi không? Xin cảm ơn bác sĩ. (nguyen van tan, 41 tuổi, khon_ten @ )
- BS Nguyễn Hữu Chí: Theo ý kiến chúng tôi, đã đến lúc bạn phải vào bệnh
viện để xác định mức độ và giai đoạn bệnh, từ đó, các bác sĩ sẽ hướng dẫn những
biện pháp và phương cách điều trị phù hợp cho bạn. Đừng quá bi quan, hãy cố
gắng lên!
* Tôi bị bệnh viêm gan B đã hơn 2 năm, trị hoài không khỏi. Xin hỏi, bệnh
này thời gian bao nhiêu lâu thì chuyển qua ung thư và tử vong? (Huỳnh chí Trung,
30 tuổi, Trungcd98@ )
- BS Trần Nguyên Hà: Không phải bệnh viêm gan B nào cũng chuyển qua
ung thư gan và tử vong như bạn nghĩ. Bạn chớ quá lo lắng, nên kiên trì đi khám
bệnh và tuân thủ theo việc điều trị cũng như thiết lập cho mình một chế độ ăn uống,
lối sống thích hợp thì sẽ không sao cả.
Nhiều người vẫn bị viêm gan đấy thôi, quan trọng là sống với bệnh viêm gan
như thế nào cho đúng, hạn chế tối đa khả năng biến chứng của nó. Chúc bạn may
mắn!
* Các bác sĩ cho tôi hỏi bệnh viêm gan siêu vi B có lây qua đường ăn uống
không? Nếu ăn ở chung phòng với người bi bệnh này thì nguy cơ lây lan như thế
nào? Tôi xin cảm ơn! (nguyễn văn thi, 24 tuổi, nguyenvanthi @ )
- Ths. BS Lê Thị Tuyết Phượng: Siêu vi B không lây qua đường ăn uống
và những tiếp xúc thông thường như ăn chung, bắt tay, làm việc chung
* Nên làm gi khi biết mình viêm gan B? Có nên đi khám thường xuyên
không? Tôi có nên lập gia đình và sinh con không, nếu có thì cần lưu ý gì ? Xin
cảm ơn bác sĩ và chương trình! (Lương Quốc Sinh, 24 tuổi, sinhauto@ )
- TS.BS Phạm Thị Lệ Hoa: Bệnh viêm gan B có thể tự giới hạn và cũng có
thể điều trị được. Người bị nhiễm siêu vi B vẫn lập gia đình và có con bình thường.
Tuy nhiên người nhiễm siêu vi B cần được theo dõi và điều trị khi có chỉ định
nhằm ngăn ngừa biến chứng bùng phát viêm gan, xơ gan, ung thư gan.
Đa số người nhiễm siêu vi B chỉ cần theo dõi định kỳ và không cần dùng
thuốc. Chỉ có dưới 30% trường hợp người trẻ cần điều trị đặc hiệu. Khi điều trị
thành công bệnh nhân cũng chỉ cần được theo dõi định kỳ để bảo đảm virut ngừng
hoạt tính. Trường hợp phụ nữ nhiễm siêu vi B khi có thai thì cần có những biện
pháp riêng để ngừa lây truyền từ mẹ sang con. Tất cả những biện pháp điều trị và
17
theo dõi cần thiết đều thực hiện được tại Việt Nam. Bạn nên đến phòng khám
chuyên khoa để được bác sĩ tư vấn rõ hơn.
* Tôi đã chích ngừa viêm gan B, như vậy thì khả năng lây nhiễm viêm gan C
như thế nào đối với trường hợp khi đã chích ngừa viêm gan B? (Thái Hữu Tiến, 30
tuổi, thaiitien @ )
- BS Nguyễn Hữu Chí: Bạn đã chích ngừa viêm gan siêu vi B, như vậy, bạn
có khả năng ngừa được bệnh viêm gan siêu vi B, không ngừa được viêm gan siêu
vi C. Rất tiếc, hiện nay chưa có thuốc chủng ngừa viêm gan siêu vi C.
* Tôi bị viêm gan siêu vi B gần 10 năm. Tôi dự định sang năm sinh em bé,
vậy phải làm những gì để con tôi sinh ra an toàn và khỏe mạnh nhất? Từ nhỏ đến
giờ tôi chưa chích ngừa bất kỳ mũi vacxin nào, vậy giờ tôi phải tiêm những vacxin
nào để chuẩn bị tốt nhất khi mang thai (tôi đã xét nghiệm rubella bác sĩ nói tôi
không cần chích ngừa vì đã bị trong quá khứ)?
Trong số những người bị viêm gan siêu vi B mạn tính có bao nhiêu phần
trăm chuyển thành ung thư gan hay xơ gan? Em trai thứ hai của tôi cũng bị như tôi,
em trai thứ 3 thì không. Cô ruột tôi mất năm 34 tuổi vì bị xơ gan. Xin hỏi đó có
phải là di truyền không? (nguyễn thi thùy anh, 28 tuổi, doigiohu@ )
- Ths. BS Lê Thị Tuyết Phượng: Bạn cần phải làm những việc sau đây
trước khi mang thai:
+ Khám và xin tư vấn về tình trạng nhiễm siêu vi B của bạn hiện đang ở giai
đoạn nào có cần điều trị hay không (phải được tư vấn bởi bác sĩ chuyên khoa gan
mật).
+ Ăn uống đầy đủ các chất dinh dưỡng, không sử dụng các loại thuốc nếu
không có sự chỉ định của bác sĩ.
+ Chích ngừa viêm gan siêu vi A, và các vacxin khác nếu chưa được miễn
nhiễm.
+ Khi có thai phải theo dõi và kiểm tra sức khỏe định kỳ.
+ Khi sinh em bé phải chích ngừa siêu vi B ngay cho em bé trong vòng 24
giờ đầu sau sinh.
Viêm gan siêu vi B mạn tính có khoảng 20% ở dạng hoạt động, có khả năng
diễn tiến xơ gan, ung thư gan.
Viêm gan siêu vi B không di truyền, chỉ lây nhiễm qua 3 đường: đường máu,
đường tình dục, đường mẹ truyền cho con.
* Em bị viêm gan B. Gần đây em thấy người mệt mỏi và nóng, tính tình hay
cáu gắt, đặc biệt vùng lưng phía sau cứ nóng từng hồi liên tục rất khó chịu đối với
nhân viên văn phòng. Có phải những dấu hiệu đó cho thấy bệnh gan B ngày càng
nặng hơn không? (nguyễn văn minh, 28 tuổi, minhqn_0410@ )
- Ths. BS Lê Thị Tuyết Phượng: Viêm gan siêu vi B được mệnh danh là kẻ
giết người thầm lặng, vì vậy muốn biết bệnh có diễn tiến hay không, có biến chứng
18
gì hay chưa phải được khám và làm xét nghiệm. Bạn nên đến bác sĩ chuyên khoa
gan mật để được khám và tư vấn thêm.
* Tôi phát hiện bị VGSV B khoảng 6 năm nay và không điều trị bằng thuốc
gì. Tôi vừa xét nghiệm có kết quả như sau: SGOT : 22 , SGPT : 28 HbsAg ( ) ,
Anti Hbs (-) Anti Hbc total( IgG): ( ) HbeAg (-) , Anti Hbe ( ) HBV-DNA < 2000
copies/ ml (giới hạn phát hiện). Như vậy tôi cần điều trị gì nữa không và có thể
khỏi bệnh không. Xin tư vấn điều trị. Cám ơn rất nhiều!! (nguyen phung vu, 28
tuổi, phungvu @ )
- Ths. BS Lê Thị Tuyết Phượng: Theo kết quả xét nghiệm của bạn, bạn đã
mất kháng nguyên bề mặt HbsAg (là một mục tiêu lý tưởng trong điều trị viêm gan
B) tuy nhiên, lý tưởng nhất khi anti Hbs (+).
Một vài nghiên cứu hiện nay có thể áp dụng một vài phác đồ để cố gắng tạo
được anti Hbs, bạn có thể tư vấn thêm ở bác sĩ chuyên khoa gan mật.
* Xin hỏi BS Nguyễn Hữu Chí bệnh siêu vi B, C lây lan qua đường
nào? Cách phòng tránh như thế nào? (Phạm Hoàng Long, 34 tuổi, minhw @ )
- BS Nguyễn Hữu Chí: Bệnh viêm gan siêu vi B và C có những đường lây
tương tự:
- Lây truyền qua máu và các phẩm vật của máu. Con đường này hiện nay đã
được khắc phục nhờ vào biện pháp tầm soát người cho máu. Đối với các vật bén
nhọn có dính máu chứa siêu vi B, C, làm trầy xước da niêm, có thể lây nhiễm cho
người có vết thương.
- Lây truyền qua quan hệ tình dục không an toàn. Mức độ lây nhiễm viêm
gan siêu vi B lớn hơn viêm gan siêu vi C nhiều lần.
- Lây nhiễm từ mẹ sang con của viêm gan siêu vi B quan trọng hơn viêm gan
siêu vi C. Đây là con đường lây quan trọng ở những nước có tỉ lệ nhiễm viêm gan
siêu vi B cao như ở VN.
Đối với các sinh hoạt thường ngày, lây nhiễm các bệnh viêm gan B và C
không đáng ngại. Rất tiếc, hiện nay, y học chưa có thuốc chủng ngừa viêm gan siêu
vi C. Ở nước ta, cũng như nhiều nước đang có chương trình chủng ngừa viêm gan
siêu vi B hiệu quả.
* Xét nghiệm fibroscan có thay thế được sinh thiết gan không? Số lượng
virus trong máu bao nhiêu bản copy thì điều trị? Các thuốc điều trị tốt nhất hiện
nay thành công bao nhiêu phần trăm? (Lý Nguyên Thạch, 39 tuổi,
lynguyenthach @ )
- Ths. BS Lê Thị Tuyết Phượng: Hiện nay fibroscan chỉ để tham khảo
thêm chưa được công nhận chính thức thay thế cho sinh thiết gan. Tùy từng trường
hợp, thông thường lượng virus lớn hơn hay bằng 100.000 copy/ml máu kèm theo
tăng men gan có thể được xem xét điều trị.
Tuy nhiên trong trường hợp tổn thương gan nhiều, xơ gan, nhiễm virus đột
biến, đang sử dụng một vài loại thuốc ức chế miễn dịch, nam lớn tuổi, gia đình có
tiền căn ung thư gan có thể chỉ định sớm hơn.
19
* Bệnh viêm gan siêu vi B có thể chữa khỏi được không? Khi nào thì cần
thiết nhập viện và khi nào chuyển qua giai đoạn xơ gan? (nguyễn văn cường, 25
tuổi, cuongsp @ )
- BS Trần Nguyên Hà: Chỉ bị nhiễm viêm gan siêu vi B mà không bị viêm
gan thì không cần phải điều trị. Có một số loại thuốc để điều trị viêm gan siêu vi B
nhưng kết quả cũng còn hạn chế. Tốt nhất là phòng ngừa và nên có chế độ ăn uống
dinh dưỡng thể dục hợp lý. Một điều nữa là hạn chế lây bệnh cho những người
khác trong gia đình.
Giai đoạn đầu của bệnh xơ gan thì không cần nhập viện. Khi xơ gan tiến
triển thì tùy theo trường hợp người bệnh phải nhập viện để bác sĩ xử trí.
* Cha tôi bị viêm gan siêu vi B và đã chuyển sang ung thư gan đang điều trị.
Trên cơ sở đó tôi có đi xét nghiệm kiểm tra có bị nhiễm siêu vi B hay không để
chích ngừa. Kết quả kiểm tra bác sĩ bảo tôi đã bị nhiễm siêu vi B, tuy nhiên đã bị
kháng thể xem như đã được chích ngừa. Tôi chưa hiểu rõ về hiện trạng này. Kính
nhờ bác sĩ giải thích thêm về vấn đề này. (Lưu Văn Thắng, 32 tuổi, luuwin @ )
- BS Trần Nguyên Hà: Bạn đã rất đúng khi đi xét nghiệm kiểm tra có
nhiễm siêu vi B hay không để chích ngừa. Vì xét nghiệm cho thấy bạn có bị nhiễm
viêm gan siêu vi B (mang siêu vi trùng viêm gan B trong máu). Xét nghiệm này
mang tên HBsAg. Một xét nghiệm khác để nhận biết bạn đã được phòng vệ với
HBV là xét nghiệm mang tên anti-HBs nên không cần phải chích ngừa.
* Em có người nhà có triệu chứng mệt mỏi, chán ăn, ăn không thấy ngon, sụt
cân, đi tiểu nhiều. Khi đi khám bệnh, làm các xét nghiệm được chẩn đoán là viêm
gan siêu vi B nhưng ở trạng thái ngủ. Người nhà có dùng thuốc Tây y nhưng không
thấy khỏi các triệu chứng trên, sau đó chuyển sang dùng thuốc Đông y, thấy ăn
ngon miệng, thèm ăn, lên cân, da dẻ hồng hào lại.
Như vậy là chiều hướng bệnh tốt hay xấu? Việc dùng thuốc Đông y để trị
viêm gan siêu vi B có được hay không và có tốt hơn so với thuốc Tây y không. Nếu
dùng thuốc Tây y cho em hỏi cách dùng như thế nào, có thể gửi cho em một vài
phác đồ điều trị được không? Em xin chân thành cảm ơn.(Phan Thị Diệu Trâm, 24
tuổi, thienan0512@ )
- Ths. BS Lê Thị Tuyết Phượng: Các triệu chứng mệt mỏi, chán ăn, ăn
không ngon, sụt cân, đi tiểu nhiều có thể gặp trong rất rất nhiều bệnh khác nhau
không thể quy cho viêm gan nếu chưa có xét nghiệm cụ thể.
Nếu bạn đã được xét nghiệm xác định chẩn đoán viêm gan siêu vi B dạng
không hoạt động thì không cần điều trị đặc trị. Bạn nên kiểm tra sức khỏe tổng quát
để xác định bệnh chính xác, đôi khi đây chỉ là tình trạng suy nhược do căng thẳng
làm việc quá sức.
Hiện tại có một vài bệnh nhân của tôi sử dụng thuốc đông y thấy ăn ngon và
lên cân nhưng sau một thời gian người phù lên giữ nước và có nhiều biến chứng
nghiêm trọng là do có corticoid trong thuốc đó, rất nguy hiểm khi sử dụng lâu dài.
20
* Tôi đã bị viêm gan B, theo dõi tại BV Hòa Hảo khoảng 2 năm thì hết bệnh.
Sau đó bác sĩ cho chích ngừa siêu vi B, chích 10 mũi kéo dài trong 1 năm mà vẫn
không có kháng thể. Sau đó tôi không chích ngừa nữa, hiện sau hơn 1 năm tôi bị
nhiễm viêm gan B lại. Xin hỏi, sao tôi chích ngừa như vậy mà vẫn không tạo được
kháng thể? Sao tôi lại bị viêm gan B lại dù nhà tôi không ai bị nhiễm bệnh? (ngo
thi thuy hang, 31 tuổi, thuyhangnt80@ )
- Ths. BS Lê Thị Tuyết Phượng: Bạn không cho các kết quả xét nghiệm cụ
thể nên không thể có trả lời chính xác, tuy nhiên theo tôi nghĩ bạn đã nhiễm siêu vi
B. Vì vậy, việc chích ngừa sẽ không mang lại hiệu quả chỉ tốn tiền vô ích.
* Đang uống thuốc viêm gan B, nay dừng uống thuốc để sinh con, nhưng
ngừng đã 2 năm nhưng chưa có con, nay tiếp tục ngừng để chờ có con hoặc không
uống thuốc nữa có sao không? Con tôi vẫn thường xuyên đi khám định lượng, gan
vẫn khỏe, men gan không cao. Xin chương trình tư vấn, cám ơn. (Đỗ văn chung, 59
tuổi, dochung1952@ )
- TS.BS Phạm Thị Lệ Hoa: Như vậy bạn vẫn còn nhiễm siêu vi viêm gan
B. Nếu ngừng điều trị mà men gan vẫn không tăng thì bạn có thể tiếp tục theo dõi
cho đến khi sinh đủ số con mong muốn trước khi bắt đầu trị liệu chống virut viêm
gan B. Trong thời gian không điều trị bạn vẫn cần theo dõi định kỳ để bảo đảm
không có tổn thương gan. Tuy nhiên người nhiễm viêm gan B trên 40 tuổi, hoặc có
tiền sử gia đình bị bệnh gan mãn (xơ gan, ung thư gan) thì cần theo dõi để trị liệu
tích cực hơn.
* Nếu tôi không chích ngừa viêm gan thì có tác hại gì không? Nếu phải, tôi
phải chích ngừa viêm gan ở đâu? Và phải chích bao nhiêu mũi tất cả? (gia bảo, 29
tuổi, baoyen @ )
- BS Nguyễn Hữu Chí: Nếu không chích ngừa thì có thể bị mắc bệnh. Nếu
có nhu cầu, bạn có thể đến các trung tâm y tế dự phòng ở quận huyện hoặc viện
Pasteur để được hướng dẫn, tư vấn cụ thể.
* Em bị viêm gan B nhưng bác sĩ ở viện Pasteur nói không phải điều trị bằng
thuốc, chỉ cần uống nuớc nhiều và cứ 6 tháng đi xét nghiệm lại. Như vậy có khỏi
viêm gan B? Khi em mang thai con em có bị nhiễm viên gan B hay không? Nếu có
phải làm thế nào? Xin cảm ơn. (nguyễn quỳnh, 27 tuổi, nguyenquynh03vn@ )
- Ths. BS Lê Thị Tuyết Phượng: Nếu bác sĩ đã khẳng định bạn không phải
điều trị thuốc nghĩa là bạn đang ở dạng nhiễm siêu vi B không hoạt động, tỷ lệ khỏi
siêu vi B có nhưng rất thấp. Khi mang thai con bạn vẫn có khả năng nhiễm siêu vi
B nên bạn phải được tư vấn cụ thể về trình trạng nhiễm siêu vi B của bạn và cách
hạn chế lây nhiễm cho con trước khi mang thai.
* Bị nhiễm gan siêu vi B, điều trị Đông - Tây y kết hợp có hết được
không? Tôi nghe nói uống thực phẩm chức năng "Tinh dầu thông đỏ của Hàn
Quốc" kết hợp vời trà túi lọc Tâm Lan trị được viêm gan siêu vi B. Đề nghị bác sĩ
tư vấn (ĐỗThị Lan, 25 tuổi, lankta @ )
- BS Trần Nguyên Hà: Như đã trả lời ở các câu hỏi liên quan, tùy theo tình
trạng của gan mà nên có chế độ ăn uống thích hợp. Các thuốc bắc, thuốc nam, thảo
21
dược, thực phẩm chức năng do không được nghiên cứu kỹ càng như các thuốc
Tây y nên khi dùng phải rất thận trọng vì nó có thể trở thành độc tố gây hại cho gan
nên cần được tư vấn bởi bác sĩ điều trị. Tránh dùng những thuốc truyền miệng
để khỏi tiền mất tật mang.
* Tôi bị viêm gan siêu vi C. HCV-RNA 3.390.000 copies/ml. Men gan AST
73.7, ALT 111.3. Siêu âm gan bình thường. Sức khỏe hiện nay bình thường. Hàng
ngày uống Diệp hạ châu túi lọc. Xin bác sĩ cho biết tình hình bệnh như thế nào và
hướng điều trị? Chân thành cám ơn. (Nguyễn Ngọc, 49 tuổi, thanhung @ )
- BS Nguyễn Hữu Chí: Với kết quả của bạn, chúng tôi nghĩ rằng bạn nên
đến bệnh viện chuyên khoa để được xác định thêm type siêu vi gây bệnh, mức độ
bệnh, các bệnh kèm theo để được hướng dẫn biện pháp điều trị cụ thể. Bạn đừng
nên chủ quan về tình trạng sức khỏe "bình thường".
* Bệnh viêm gan siêu vi B khi nào cần điều trị? Thuốc BAR có tác dụng gì
trong điều trị bệnh này? (Nguyễn Thị Mỹ Dung, 40 tuổi, mydung0039@ )
- Ths. BS Lê Thị Tuyết Phượng: Chỉ định điều trị viêm gan siêu vi B mạn
phụ thuộc vào nhiều yếu tố như lượng virus trong máu, men gan, HbeAg, tuổi,
giới, mức độ tổn thương gan, tiền căn gia đình, các bệnh lý đang mắc phải, các loại
thuốc đang dùng Vì vậy, khi nào cần điều trị phải được quyết định của bác sĩ
chuyên khoa gan mật.
Thuốc BAR có thể sử dụng hỗ trợ nhưng không có tác dụng điều trị viêm
gan siêu vi B.
* Tôi hay bị khó tiêu, chướng bụng, người thỉnh thoảng ngứa, da hơi sần sùi.
Tôi có phải bị gan không? Xin bác sĩ cho tôi biết bệnh của tôi được không?
(Nguyễn Thị Thu Hà, Nguyenthithuha @ )
- BS Trần Nguyên Hà: Các triệu chứng mà chị nêu có thể gợi ý bệnh lý ở
gan hoặc đường tiêu hóa khác. Chị nên đi khám với bác sĩ để có chẩn đoán và xử
trí thích hợp.
* Tôi bị viêm gan siêu vi C mạn tính, đã điều trị đúng 1 năm và kết thúc vào
tháng 3-2011. Nhưng kết thúc 12 tháng men gan vẫn cao, cụ thể chỉ số GGT ở mức
76. Trong điều trị từng quý có xét nghiệm, bác sĩ trả lời là âm tính. Xin hỏi, tại sao
điều trị âm tính rồi mà men gan vẫn cao? Nay bác sĩ dặn 3 tháng tái khám một
lần. Bác sĩ cho tôi vài lời khuyên. (Phạm Thế Pháp, 1974 tuổi, phapphuyen@ )
- BS Nguyễn Hữu Chí: Sau thời gian điều trị 1 năm, kết quả âm tính (không
còn tìm thấy siêu vi C nữa) thì có thể ngưng thuốc. Tuy nhiên, vào thời điểm này,
không bắt buộc các xét nghiệm về gan phải trở về bình thường. Vì vậy, cần được
theo dõi thường xuyên. Bạn yên tâm, theo lời hướng dẫn của bác sĩ điều trị, giữ gìn
sức khỏe, chú ý ăn uống hợp lý. Nếu sau 6 tháng ngưng thuốc và không tìm được
siêu vi C trong máu, có thể bạn sẽ khỏi bệnh. Các bất thường khác cần được theo
dõi để có biện pháp điều trị hợp lý.
22
* Tôi bị nhễm viêm gan B khoảng 10 năm. Khoảng 3 năm nay men gan bình
thường, Hbeag âm tính. Như vậy có phải tôi bị viêm gan B ma5n tính không? (tri,
30 tuổi, tri_batri)
- Ths. BS Lê Thị Tuyết Phượng: Viêm gan B mạn tính dựa vào kết
quả sinh thiết gan. Nếu không sinh thiết gan được, viêm gan B được gọi là mạn
tính khi thời gian nhiễm virus kéo dài trên 6 tháng.
* Em có tiêm ngừa viêm gan siêu vi A cho 2 đứa con (12 tuổi và 4 tuổi ), vậy
sau khi các cháu đã tiêm được 2 mũi có được miễn dịch suốt đời không? Nếu
không thì khi nào mới tiêm lại.(Thu Nga, 36 tuổi, thungast2011 @ )
- Ths. BS Lê Thị Tuyết Phượng: Chích ngừa viêm gan siêu vi A không tạo
được miễn dịch suốt đời, có thể phải nhắc lại sau 1 đến 2 năm.
* Tôi có chích ngừa viêm gan siêu vi B được 3 mũi (mũi đầu tiên, 1 tháng
sau, sáu tháng sau), còn mũi nhắc lại thì đến 2 năm sau mới tiêm nên qua thời gian
lâu tôi đã quên. Vậy cho tôi hỏi, tôi có thể tiêm nhắc lại tiếp tục không? Tiêm bao
nhiêu mũi nữa hay phải tiêm lại từ đầu?(ỐC, 26 tuổi, ocbuu @ )
- BS Nguyễn Hữu Chí: Trường hợp của bạn nên đến một trung tâm chuyên
khoa để được tư vấn rõ ràng hơn. Theo ý kiến chúng tôi, bạn nên làm xét nghiệm
kiểm tra kháng thể Anti-HBs, nếu nồng độ kháng thể này cao trên 10 đơn vị quốc
tế/lít thì bạn không cần thiết phải chích ngừa bổ sung. Nếu như nồng độ kháng thể
này thấp, bạn chỉ cần chích một mũi thuốc chủng ngừa và sau đó, tốt nhất bạn nên
kiểm tra lại kháng thể vào một tháng sau.
* Nếu người cha nhiễm viêm gan siêu vi B thì con sinh ra có bị nhiễm giống
vậy không? (Nguyễn Thị Minh Thư, 23 tuổi, minhthu1903@ )
- Ths. BS Lê Thị Tuyết Phượng: Viêm gan siêu vi B không lây từ cha sang
con, chỉ lây từ mẹ sang con.
* Gia đình tôi có di truyền ung thư gan, bản thân tôi cũng bị viêm gan siêu si
B. Khi làm xét nghiệm xuất hiện các chỉ số AST là 43.6 U/L, ALT là 77.4 U/L
nhưng bác sĩ bảo không sao. Vậy tôi có cần uống thuốc và điều trị hay không?
Hiện tôi vẫn chưa điều trị viêm gan B. (nguyen thi guong, 62 tuổi, guong1949@ )
- BS Trần Nguyên Hà: Bạn nên được theo dõi sát, do hai yếu tố: viêm gan
ma5n tính và tiền căn gia đình (mặc dù cho tới nay vẫn chưa xác định rõ có yếu tố
di truyền hay không). Bạn nên đến bệnh viện chuyên khoa về tiêu hóa để được các
bác sĩ khám và theo dõi.
* Vừa rồi tôi xét nghiệp Anti HCV thì kết quả là dương tính, báo sĩ chỉ định
sau 3 tháng xét nghiệm lại mới biết được kết quả. Tôi có nghe nói về phương pháp
xét nghiệm sinh học phân tử có thể biết kết quả ngay và chính xác.
Tôi có thể làm xét nghiệm này ở đâu và chi phí như thế nào? Viêm gan C so
với viêm gan B có nguy hiểm hơn không? Triệu chứng dễ thấy nhất là gì? Trường
hợp tôi bị viêm gan C, có thể mang thai không? Nếu mang thai có ảnh hưởng đến
sức khỏe thai nhi không? Xin cám ơn.(Ms Đông, 30 tuổi, dongvh @ )
23
- BS Nguyễn Hữu Chí: Xét nghiệm Anti HCV chưa hẳn là kết quả chính
xác để xác định bệnh bệnh viêm gan siêu vi C. Hầu hết các trường hợp nhiễm bệnh
đều không có triệu chứng rõ ràng. Muốn xác định được bệnh, bạn nên đến bệnh
viện chuyên khoa để làm thêm xét nghiệm tìm siêu vi C trong máu cùng các xét
nghiệm đánh giá mức độ nặng nhẹ của bệnh. Từ đó, các bác sĩ chuyên khoa sẽ có
những hướng dẫn cụ thể, kế cả việc mang thai và ảnh hưởng trên thai nhi.
* Tôi bị viêm gan B khi mang thai bé đầu tiên, đã chích ngừa cho bé sau sinh
theo đúng lịch trình quy định. Xin hỏi vậy tôi có phải đưa bé đi xét nghiệm lại
không? Nay bé đã được 27 tháng tuổi nhưng ăn uống kém, cân nặng chỉ 10,5kg.
Xin cảm ơn. (Kieu Oanh, 34 tuổi, kieuoanhle77@ )
- Ths. BS Lê Thị Tuyết Phượng: Bạn nên đưa bé đi xét nghiệm HbsAg và
antiHbs để xác định tình trạng miễn nhiễm siêu vi B của bé.
* Tôi bị viêm gan siêu vi C mạn, đã chích Peg và uống riabivin dược 1 năm.
Bác sĩ có hẹn 6 tháng sau xét nghiệm lại. Vậy trong thới gian này tôi có phải ăn
uống kiêng chất Fe như lúc chích thuốc (như không ăn thịt bò, rau xanh, nấm đông
cô, hải sản )? Tôi có thể uống thêm thuốc bổ để bớt mất máu do chích thuốc lúc
trước ko? Cám ơn BS (NGUYỄN THỊ TRÚC, 58 tuổi, honghai @ )
- BS Nguyễn Hữu Chí: Theo những thông tin mà bạn cung cấp, chúng tôi
không biết rõ type siêu vi C mà bạn đã bị nhiễm cũng như những đáp ứng siêu vi
trong thời gian điều trị và những biến chứng do thuốc (có thể) xảy ra. Trong thời
gian chờ đợi để làm xét nghiệm kiểm tra 6 tháng sau khi ngưng thuốc, bạn vẫn có
thể ăn uống bình thường, không cần thiết phải kiêng khem quá nhiều. Những thức
ăn như: thịt bò, rau xanh, nấm đông cô, hải sản chỉ cần giảm đối với những
trường hợp có tăng sắt hoặc Ferritin.
Nếu sau 6 tháng ngưng thuốc và không tìm thấy siêu vi trong máu mới được
coi là khỏi bệnh.
* Em có người thân bị viêm gan siêu vi B, đã điều trị gần 10 năm, trong 2
năm gần đây khi xét nghiệm điều âm tính với bệnh nhưng bác sĩ vẫn chưa cho tiêm
ngừa. Em muốn biết khi nào bệnh nhân mới có thể tiêm ngừa được? (Nguyễn Thị
Minh Thư, 23 tuổi, minhthu1903@ )
- BS Trần Nguyên Hà: Nếu đã nhiễm siêu vi B mà các xét nghiệm đều âm
tính với bệnh, có nghĩa cơ thể đã có kháng thể và không cần phải tiêm ngừa.
* Tôi bị viêm gan B mạn tính, hiện đang điều trị bằng thuốc tiêm
"PEGASYS 180", đã tiêm được 12 mũi, xét nghiệm thấy tiểu cầu giảm xuống 45,
người mệt mỏi, chán ăn. Xin hỏi, có tiếp tục phác đồ cũ được không? Cần dùng
thêm thuốc gì? Có cần làm các xét nghiệm gì khác? Xin cảm ơn. (Lê Huy Hiệp, 46
tuổi, lehuyhiep1965@ )
- TS.BS Phạm Thị Lệ Hoa: Pegasys là loại thuốc trị liệu viêm gan B theo
phương pháp điều hòa miễn dịch. Việc điều trị với Pegasys có thời hạn 12 tháng.
Khi thành công có thể gây được đáp ứng kéo dài và không tái phát, có thể làm mất
hẳn HBsAg. Ngoài việc giá thành cao Pegasys còn mang theo một số tác dụng phụ
như sốt, giảm bạch cầu, tiểu cầu, hồng cầu
24
Do tác dụng hoạt hóa miễn dịch chống siêu vi, Pegasys có thể gây ra viêm
gan nên chống chỉ định dùng trong trường hợp xơ gan. Ngay cả trong trường hợp
chưa có xơ gan việc trị liệu cũng có thể dẫn đến giảm bạch cầu, giảm tiểu cầu nặng.
Bạn cần được bác sĩ điều trị khám và quyết định các xét nghiệm cũng như các biện
pháp trị liệu tiếp nếu cần phải ngưng điều trị.
Nếu việc giảm tiểu cầu là tạm thời (do nhiễm siêu vi, sốt xuất huyết ) thì có
thể tạm ngừng cho đến khi tiểu cầu trở về bình thường. Nếu giảm tiểu cầu là do
biến chứng của thuốc thì vẫn còn nhiều phác đồ điều trị thuốc uống có thể áp dụng
cho bạn.
* Phụ nữ mang thai bị bệnh viêm gan siêu vi B có chữa trị được không? Khi
nào thì tiến hành chữa trị? Cần kiêng ăn, uống những thức ăn gì? Rất mong được
sự chỉ bảo của bác sĩ. (Bùi văn Tiến, 27 tuổi, Vosong6377@ )
- TS.BS Phạm Thị Lệ Hoa: Phụ nữ mang thai nhiễm virut viêm gan B
không có tăng men gan và chưa điều trị thì không cần điều trị cho đến khi sanh đủ
số con mong muốn.
Khi không còn muốn mang thai thêm, có thể cân nhắc các chủ định điều trị
để kiểm soát virút và phòng ngừa biến chứng xơ gan, ung thư gan.
Người có thai cần ăn đầy đủ dinh dưỡng để nuôi thai và bảo đảm sức khỏe
cho mẹ. Ngoài ra cần hạn chế các tổn thương gan do rượu, do nhiễm mỡ hay do
thuốc.
Trong 3 tháng cuối của thai kỳ, có một số bệnh liên quan đến thai có thể làm
chức năng gan bị rối loạn nhưng không liên quan với viêm gan B. Tuy vậy người
bệnh viêm gan B với biến chứng xơ gan hay xơ hóa gan nặng nên tránh mang thai
vì có thể nguy hiểm cho mẹ.
* Tôi dược phát hiện bị viêm gan siêu vi C năm 2008. Tôi nghe nói kể từ khi
bị nhiễm vi rút đến khoảng 20-30 năm sau sẽ bị ung thư. Vậy xin bác sĩ cho biết
làm thế nào để biết tôi bị nhiễm khi nào và hiện nay tiến triển của bệnh tới đâu,
mức độ nào? Nghe nói có thuốc chích nhưng rất tốn kém và rất nhiều tác dụng phụ.
Vậy hiện nay có thuốc nào rẻ và ít tác dụng phụ không vì kinh tế tôi cũng khó khăn
và thể trạng yếu vì tôi có nhiều bệnh khác. (HÀ THỊ ĐÔNG PHƯƠNG, 50 tuổi)
- BS Trần Nguyên Hà: Bạn chỉ bị nguy cơ cao dẫn đến ung thư gan chứ
không phải chắc chắn. Bạn nên đến bệnh viện để được bác sĩ khám cho bạn cũng
như bạn nên trao đổi với bác sĩ về tình trạng và hoàn cảnh của bạn để bác sĩ có
hướng xử trí thích hợp. Mong bạn kiên trì!
* Tôi đi khám sức khỏe định kỳ (2010), kết quả cho biết tôi đã bị viêm gan
C, số lượng siêu vi vượt mức cho phép khoảng 30%, lúc đó tôi đang mang thai 6
tháng. Xin hỏi BS như vậy con tôi có nguy cơ bị lây nhiễm không? Nếu có phải
làm sao? Hiện giờ bé được 7 tháng tuổi.(Trần CẩmTú, 27 tuổi, camtu @ )
- BS Nguyễn Hữu Chí: Tỉ lệ lây nhiễm viêm gan siêu vi C từ mẹ sang con
tương đối thấp (dưới 5%). Vì vậy, con bạn hi vọng sẽ không bị nhiễm bệnh. Nhưng
25