Cẩn trọng thuốc dễ gây té ngã ở người già pdf

Cẩn trọng thuốc dễ gây té ngã ở người già
Té ngã xuất phát từ tác dụng phụ của thuốc là một trong
những nguyên nhân gây chấn thương hoặc tử vong ở người cao
tuổi do dùng thuốc bị buồn ngủ, chóng mặt và mất thăng bằng
rồi té ngã.

Người già sử dụng dụng cụ để đi lại an toàn - Ảnh: N.C.T

Đôi khi chính những tác dụng trên cũng là mục đích trị liệu của
thuốc, chẳng hạn như các loại thuốc ngủ. Cũng có khi do thuốc
hoạt động “quá hiệu quả”, ví dụ như một loại thuốc có tác dụng trị
cao huyết áp làm huyết áp tụt giảm quá mức, kết quả người sử
dụng bị choáng váng. Cũng có khi do những tác dụng phụ của
thuốc, chẳng hạn các thuốc kháng trầm cảm sẽ làm rối loạn thị
giác, người sử dụng thuốc không thấy rõ đường đi, bị vấp ngã và bị
té.
Nhiều điều cần lưu ý
Các loại dược phẩm như thuốc trị cao huyết áp, thuốc trị bệnh đau
thắt ngực, thuốc trị bệnh Parkinson, thuốc lợi tiểu, thuốc trị táo
bón, thuốc kháng trầm cảm, thuốc trị rối loạn nhịp tim sẽ có tác
dụng phụ như làm huyết áp giảm quá nhanh, nhất là khi đứng dậy
nhanh từ vị trí ngồi hoặc nằm, có thể gây chóng mặt, ngất xỉu. Hơn
nữa, việc mất các khoáng chất do sử dụng thuốc lợi tiểu hoặc dùng
thuốc nhuận tràng có thể gây yếu các cơ, nhất là ở chân, làm người
sử dụng thuốc không đứng vững. Để hạn chế sự té ngã khi sử dụng
các thuốc trên, người sử dụng thuốc muốn đứng dậy khi đang nằm
hoặc đang ngồi phải thực hiện động tác đứng lên một cách từ từ.
Nếu đang nằm, nên ngồi dậy trước khoảng vài phút rồi đứng dậy từ
từ. Nên có máy kiểm tra huyếp áp và nhịp tim tại nhà để tiện theo
dõi.
Bên cạnh đó, các loại thuốc trị dị ứng, ho cảm, các thuốc chống lo

âu, thuốc giảm đau, thuốc ngủ, thuốc an thần, các thuốc kháng acid
dạ dày có thể gây chóng mặt, phản ứng chậm chạp, mất thăng
bằng, mất khả năng phối hợp vận động. Sự nguy hiểm càng cao khi
phối hợp một số trong các thuốc này với nhau. Để hạn chế rủi ro té
ngã do các loại thuốc này, cần tránh sử dụng các thuốc
antihistamines, không dùng nhiều loại thuốc giảm đau chung với
nhau, trừ khi có sự chỉ dẫn và theo dõi của thầy thuốc.
Ngoài ra, các loại thuốc dùng trong bệnh đái tháo đường có thể hạ
đường huyết quá mức gây mệt mỏi, yếu cơ và có thể ngất xỉu, vì
vậy cần phải giám sát nồng độ đường huyết theo yêu cầu của bác
sĩ. Các thuốc kháng đông máu cũng có thể làm máu quá loãng gây
chảy máu, mất máu, yếu tay chân, chóng mặt Vì vậy người bệnh
cần thông báo với bác sĩ những sự xuất huyết bất thường, chẳng
hạn như chảy máu răng, nướu, nước tiểu có máu, phân có máu
Riêng các loại thuốc giảm đau có aspirin có thể kích ứng dạ dày,
gây xuất huyết làm chóng mặt, ngất xỉu. Do đó không nên dùng
chung aspirin với các loại thuốc giảm đau kháng viêm NSAIDs
khác, tuyệt đối không uống rượu khi dùng thuốc và phải uống
thuốc lúc bụng no.
Chưa kể các loại thuốc lợi tiểu, nhuận tràng, ngoài những tác dụng
phụ kể trên còn khiến người sử dụng có nhu cầu vào nhà vệ sinh
thường xuyên, đôi khi quá vội vã, gấp gáp nên dễ va chạm các
chướng ngại vật gây té ngã.
Có phòng tránh được không?
Khi bắt đầu sử dụng một loại dược phẩm mới, người bệnh cần hỏi
kỹ bác sĩ, dược sĩ những tác dụng chính và những tác dụng phụ có
thể gây té ngã, ngoài ra cần theo dõi phản ứng thuốc trong vài tuần
đầu. Nếu người bệnh cảm thấy những dấu hiệu ảnh hưởng đến sự
tập trung, sự đi đứng thì báo ngay cho thầy thuốc để được đổi một
loại thuốc khác hoặc hiệu chỉnh liều thuốc đang dùng cho thích

hợp. Đặc biệt, người cao tuổi nên vận động nhẹ nhằm giúp các cơ,
xương cứng cáp hơn, giúp tăng khả năng điều phối vận động và
giảm rủi ro té ngã.
Điều quan trọng, người lớn tuổi nên chọn giày dép thích hợp, vừa
vặn, tránh những loại giày dép dễ gây trơn trượt. Nên khám mắt
định kỳ, chọn những loại kính mắt thích hợp để bảo đảm thị giác
nhằm tránh va chạm vào các vật cản