Thể trạng kinh tế Việt Nam và kích cầu với tam nông pot

1

Thể trạng kinh tế Việt Nam và kích cầu với tam nông

Khí chất nông nghiệp vẫn còn hiện hữu rõ nét trong tỷ lệ thành phần
dân số, trình độ dân trí và cả phong cách sống, lối tư duy, thiết nghĩ cần
“bổ” nhiều hơn cho nông thôn, nông nghiệp và nông dân trong giải
pháp kích cầu của Việt Nam.

"Khuyết tật lớn nhất của thế giới kinh tế mà chúng ta đang sống là sự thất
bại của nó trong việc tạo ra đầy đủ việc làm và tình trạng phân phối thu
nhập, của cải rất bất bình đẳng và tùy tiện". - John Maynard Keynes, Lý
thuyết chung về việc làm, tiền lãi và giá cả (1935)
Những tác động của cuộc đại suy thoái kinh tế xuất phát từ Mỹ đang dần dần
lan tỏa ra khắp thế giới với mức tàn phá ở mỗi quốc gia một khác, mỗi
ngành sản xuất, kinh doanh cũng không giống nhau khiến cho những người
lạc quan nhất cũng phải dè dặt mà nhận định rằng: có lẽ ít nhất từ 2 đến 3
năm nữa
cơn ác
mộng này
mới qua
đi.
Hiện
tượng
đang diễn
ra không
mới vì
trước đây
đã từng có
những giai
đoạn

tương tự,
chẳng hạn
như đại
suy thoái 1930-1939, khủng hoảng 1954-1960, đình trệ 1973-1975, 1981-
1982, 1990-1991 và khủng hoảng tài chính Á châu 1997. Đó là đặc điểm

Ảnh: agro.gov.vn
2

chung của tất cả các nền kinh tế thị trường do chịu sự chi phối của các chu
kỳ kinh doanh.

Kích cầu: "bổ" và "tả"

Các biện pháp kích cầu dựa trên lý thuyết Tổng cầu (Aggregate Demand)
của Keynes và những người kế tục ông đề ra cho đến nay vẫn được coi là
một công cụ hữu hiệu để tìm hiểu và ứng phó với khủng hoảng kinh tế. Mỗi
quốc gia tùy theo hoàn cảnh cụ thể của mình mà đưa ra những gói giải pháp
kích cầu khác nhau và đều nhằm mục đích là ngăn chặn suy thoái, tái cơ cấu
sản xuất, kinh doanh để tạo tiền đề cho sự bùng nổ kinh tế tiếp theo.
Có thể ví kích cầu như châm cứu trị bệnh, trước tiên thầy thuốc phải chẩn
đoán đúng nguồn gốc căn bệnh rồi dựa trên thể trạng của bệnh nhân mà tác
động vào các huyệt đạo nhằm khôi phục lại sinh lực và lưu thông khí huyết.

Thầy thuốc giỏi là người biết đánh giá đúng thể trạng người bệnh và chọn
đúng huyệt mà tiến hành châm "bổ" hay "tả" đúng liều lượng, đúng lúc
(trong Đông y "bổ" là châm để thêm năng lượng còn "tả" là rút bớt năng
lượng đi để cân bằng khí huyết).
Cho đến nay nền kinh tế Việt Nam chưa thể được coi là nền kinh tế thị
trường đầy đủ xét trên nhiều phương diện, do vậy khi thực hiện gói giải

pháp kích cầu áp dụng cho nền kinh tế thị trường hoàn hảo (Perfect Market
Economy) theo khái niệm của Keynes sẽ không tránh khỏi những ngộ nhận
trong nhận thức và gượng ép khi hành động.

Việc các Tổng công ty nhà nước (TCTNN) hăng hái "xin" được ưu tiên cấp
các khoản tiền hỗ trợ trong khi hàng triệu doanh nghiệp vừa và nhỏ, ngoài
quốc doanh là nơi tạo ra nhiều việc làm và GDP hơn lại có ít cơ hội tiếp cận
nguồn tài chính là một minh chứng cho tập quán "xin-cho" không mang tính
thị trường.

Nhận thức rõ điều này, Chính phủ (với vai trò là người thầy thuốc) sẽ phải
có quyết sách phù hợp là "bổ" (tức là hỗ trợ tài chính kích cầu) với tỷ lệ
đúng mức cho các TCTNN và "tả" (tức là yêu cầu các Tổng công ty này hạn
chế đầu tư thậm chí phải rút vốn ra khỏi các lĩnh vực kinh doanh không chủ
đạo của mình để tránh tình trạng cạnh tranh không lành mạnh với các doanh
nghiệp vừa và nhỏ), đồng thời quan tâm tới việc châm "bổ" nhiều hơn cho
các doanh nghiệp vừa và nhỏ, không phân biệt trong hay ngoài quốc doanh.
3

Thể trạng kinh tế Việt và kích cầu tam nông

Thể trạng của chúng ta là một nền kinh tế đang tiến hành công nghiệp hóa,
cái khí chất nông nghiệp vẫn còn hiện hữu rõ nét trong tỷ lệ thành phần dân
số, trình độ dân trí và cả phong cách sống, lối tư duy. Hàng trăm ngàn công
nhân làm việc trong các khu công nghiệp mới hôm qua còn là những nông
dân và nếu nay mai chủ nhà máy gặp khó khăn phải cắt giảm việc làm thì có
lẽ suy nghĩ phổ biến của họ cũng vẫn là: về quê thôi !

Ảnh: baohoinhap.vn

Còn một điều bất cập đã nhiều lần được nhắc tới mà xã hội chưa giúp đỡ
khắc phục được bao nhiêu đó là khi Việt Nam gia nhập Tổ chức Thương mại
Thế giới thì tầng lớp bị thiệt thòi và ảnh hưởng nhiều nhất chính là nông
dân.

Trong hoàn cảnh như vậy, thiết nghĩ cần “bổ” nhiều hơn cho nông thôn,
nông nghiệp và nông dân (Tam nông) vì đây vẫn là khu vực chiếm khoảng
80% dân số, tiêu thụ phần lớn hàng hóa, dịch vụ và là nơi cung cấp nhân lực
chủ yếu cho các ngành kinh tế khác, trong khi đó cả một giai đoạn 10 năm
1997-2006 tỷ trọng chi tiêu công vào nông nghiệp chỉ chiếm có 10-15% tổng
chi đầu tư xây dựng cơ bản của ngân sách nhà nước.

Đầu tư toàn xã hội cho nông nghiệp đã giảm từ 13,8% năm 2000 xuống
4

7,5% năm 2006, đầu tư trực tiếp nước ngoài hầu như không đáng kể (3-4%)
(1).
Việc châm” bổ” vào “huyệt “ tam nông cũng như các doanh nghiệp vừa và
nhỏ nhất thiết phải tính đến đặc điểm của thể trạng nền kinh tế - xã hội hiện
nay. Đó là trình độ quản lý yếu kém ở nhiều cấp chính quyền địa phương và
ngành kinh tế, nạn tham nhũng, thiếu minh bạch và tốc độ giải ngân cũng
như cách thức thực hiện chỉ thị từ cấp trên đưa xuống hết sức chậm chạp,
không ít lần đã để lỡ cơ hội kinh doanh và làm mất ý nghĩa các chủ trương,
quyết sách đúng đắn của Nhà nước. Do vậy, nhất thiết phải xây dựng cơ chế
giám sát chặt chẽ từ phía các cơ quan công quyền, báo chí và các tổ chức
nhân dân.

Tiêu chí để được hưởng các khoản hỗ trợ kích cầu phải sớm đưa ra công
khai trên các phương tiện thông tin đại chúng và việc xét duyệt cũng phải
tiến hành với sự tham gia của đại diện các cơ quan nói trên.

Mô hình làng mới của Hàn Quốc

Nhân đây xin giới thiệu cùng bạn đọc mô hình Làng Mới (Saemaul Undong)
ở Hàn Quốc đã góp phần to lớn trong công cuộc phát triển và hiện đại hóa
nông thôn trong nhiều năm qua. Nền tảng của Làng Mới là nông dân được
tạo điều kiện phát huy dân chủ, tự cử người lãnh đạo, xây dựng tổ chức cộng
đồng dân cư nông thôn tự quản của mình độc lập với hệ thống hành chính ở
nông thôn.
Tổ chức
này tham
gia quản lý
tài nguyên
thiên
nhiên,
quản lý
công trình
công cộng,
bảo tồn
văn hóa,
môi trường
và xây
dựng thói quen tương trợ, hợp tác cho nông dân. Đặc biệt khi nhà nước đầu

Ảnh: agro.gov.vn
5

tư về các địa phương thì tổ chức này đóng vai trò tham gia vạch kế hoạch,
duyệt thiết kế, giám sát thi công và nghiệm thu công trình trên cơ sở công
khai, minh bạch đối với cộng đồng cư dân địa phương.(1) Nếu vận hành tốt
mô hình này thì nạn tham nhũng và “cường hào mới” ở nông thôn sẽ khó có

đất tồn tại .

Trước tình hình nóng lên toàn cầu và nước biển dâng cao Việt Nam sẽ phải
đối mặt với lũ lụt và mất đất nghiêm trọng. Thiết nghĩ lúc này là thời điểm
phù hợp để tiến hành xây dựng các công trình hạ tầng cơ sở có quy mô lớn
trong nông nghiệp nhằm củng cố hệ thống đê biển, chống ngập mặn vào
đồng (điều mà Cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt đã hằng ấp ủ học kinh nghiệm
của Hà Lan mà chưa kịp triển khai!).

Đồng thời tiếp tục tiến hành việc phát triển hệ thống giao thông nông thôn,
xử lý các dòng sông đã bị ô nhiễm nặng trong thời gian vừa qua (ví dụ như
sông Thị Vải, sông Nhuệ v.v…) và các “làng ung thư” do môi trường bị
nhiễm độc, phổ cập điện thoại và Internet cho các gia đình ở nông thôn và
mở các khóa đào tạo nghề miễn phí nhằm mục tiêu cung cấp thông tin thị
trường vật tư và nông sản, kỹ thuật nông nghiệp và kiến thức quản trị kinh
doanh cho quảng đại quần chúng. Đây sẽ là một hoạt động kích cầu có quy
mô rộng lớn, một cú hích trong nhận thức giúp tạo nên sự nâng cấp về chất
cho sản xuất nông nghiệp trong những năm sắp tới.
Thời kỳ khủng hoảng kinh tế bao giờ cũng chính là giai đoạn thai nghén
những ý tưởng về hình thức kinh doanh cũng như sản phẩm mới hoàn thiện
hơn. Ai biết làm như vậy chính là người đã biết biến “hung” thành “cát” và
tìm thấy cơ hội trong muôn vàn nguy cơ.