Quảng cáo, sao không là văn hóa?! docx

Quảng cáo, sao không là
văn hóa?!


Quảng cáo nước tẩy sàn nhà S. được minh họa bằng hình ảnh một cô gái xinh
đẹp mỗi lần mở nắp chai chất tẩy liền đưa lên mũi… hít một hơi sảng khoái.
Nhiều người xem mẩu quảng cáo trên đều chặc lưỡi: “Dở hơi”. Đúng là chất
tẩy mà đưa lên mũi hít sảng khoái thì “thần kinh có vấn đề”. Và biết đâu cái
dở hơi kia lại bị các em nhỏ bắt chước? Có thể không chủ ý, nhưng mẩu
quảng này vô tình tạo nên một hình ảnh “người Việt ngớ ngẩn”.
Không ngớ ngẩn bằng hình ảnh nhưng câu slogan quảng cáo cho thuốc ho P.
lại độc chiêu hơn chỉ với năm âm tiết: “Thuốc nam mà hiệu quả”. Có lẽ không
ai nghi ngờ thiện ý của nhà quảng cáo, nhưng với cách dùng từ ngữ như thế
(Thuốc nam mà hiệu quả) thì thiển nghĩ đây là cách… hạ thấp thuốc nam
hoàn hảo nhất.
Bằng hình ảnh đi kèm slogan, quảng cáo không chỉ chuyển tải một thông tin
mà còn thể hiện một khía cạnh văn hóa. Mỗi quốc gia có một bản sắc văn hóa
khác nhau, do đó quảng cáo cũng phải dựa trên cái phông văn hóa đặc trưng
ấy.
Thế nhưng trong thực tế lại không hẳn như vậy. Xem quảng cáo trên các kênh
truyền hình Việt, có thể thấy thường xuyên một điều là có nhiều mẩu quảng
cáo phô, nếu không muốn nói là phản cảm, và làm nhạt nhòa hình ảnh văn
hóa như các ví dụ vừa nêu.
Nêu vấn đề văn hóa trong quảng cáo không phải là đặt một đòi hỏi quá vĩ mô,
nghiêm trọng. Ở đây chỉ bàn đến những chi tiết hàm chứa yếu tố văn hóa
trong đời sống hằng ngày mà thôi.
Gây ấn tượng, bỏ qua tính hợp lý trong các mẩu quảng cáo là điều có thể hiểu,
nhưng gây ấn tượng mà bất chấp những yếu tố văn hóa thì quả thật khó chấp
nhận. Trước đây, Hãng dầu gội S. tung ra một slogan: “Sống là không chờ

đợi” khiến nhiều người bị sốc.
Thế nhưng sau đó có một điều chỉnh nhỏ: “Vì cuộc sống là không chờ đợi”
khiến câu slogan này trở nên dễ chịu hơn nhiều. Và, như thế chỉ cần một hai
chữ trong cấu trúc thay đổi đó đã thể hiện một tinh thần cầu thị của người làm
quảng cáo, câu slogan cũng chuyên chở giá trị tinh thần tốt đẹp hơn.
Quảng cáo, sao không là văn hóa? Đành rằng mục đích chính của quảng cáo
là chuyển tải thông tin sản phẩm. Nhưng một khi quảng cáo khước từ yếu tố
văn hóa, chỉ chăm chăm tìm cách gây sốc bằng mọi cách thì trước hết sẽ tạo
nên phản ứng ngược.
Và từ những hình ảnh chỉ thoáng qua giây lát sẽ dần tạo nên những thói quen
văn hóa trong tiềm thức. Sẽ không chỉ thấy những mẩu quảng cáo phản cảm
mà còn thấy ở đấy: người Việt vô duyên, người Việt ngớ ngẩn, người Việt tự
ti…
Tạo dấu ấn văn hóa không phải là điều dễ dàng, nhưng ý thức về nó luôn cần
thiết. Văn hóa nhiều khi không cần phải thêm vào mà phải bỏ bớt đi, ví như
câu slogan quảng cáo thuốc nam P. nếu bỏ đi chữ “mà” thì sẽ hay biết mấy.
“Thuốc nam hiệu quả” đó không phải là hiệu quả của nhà quảng cáo hay sao?
Và đó cũng chính là hiệu quả văn hóa mà mỗi người đang góp vào đời sống
mỗi ngày.