Quản lý năng lượng: Bài toán nhiều ẩn số potx

Quản lý năng lượng: Bài toán nhiều
ẩn số
Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả đi vào đời sống chưa đầy 2
năm đã thực sự tạo nên một áp lực lớn đối với những doanh nghiệp (DN) vốn
chưa quan tâm đúng mức việc quản lý năng lượng, đặc biệt là những DN sản
xuất công nghiệp trọng điểm.
Thay đổi quỹ đạo
“Cú sốc” lớn nhất là việc bắt buộc DN phải kiểm toán năng lượng, năm 2012 sẽ có
1.180 đơn vị sản xuất công nghiệp nằm trong “tầm ngắm” này. Tiếp đó là việc bắt
buộc áp dụng các biện pháp cụ thể vào quản lý năng lượng để đạt được con số
10% tiết kiệm năng lượng điện tiêu thụ cho sản xuất.
Để tiết kiệm được 1% đã là không dễ dàng, muốn đạt được tỉ lệ 10%, bài toán trở
nên vô cùng nan giải vì nó đòi hỏi thay đổi căn cơ gốc rễ nhiều vấn đề trong DN,
từ quan điểm, nhận thức đến kinh phí đầu tư đổi mới trang thiết bị và biện pháp áp
dụng các giải pháp công nghệ mới.

Từ trước tới nay, việc sử dụng năng lượng nói chung và năng lượng điện nói riêng
ở các ngành công nghiệp của chúng ta chưa thực sự được coi trọng đúng với tầm
mức cần thiết, hay có thể nói là chúng ta chưa có điều kiện cần và đủ cho một văn
hóa sử dụng năng lượng cả ở các nhà quản lý và người sử dụng trực tiếp tại DN.
Những kiến thức về quản lý năng lượng hiện nay vẫn còn khá mới mẻ và chưa đầy
đủ đối với nhiều DN, thậm chí vẫn còn khá mù mờ về hệ thống kiểm toán năng
lượng, quy định dán nhãn năng lượng và thậm chí ngay cả với những quy định đối
với loại hình DN của mình cho dù mọi hành xử liên quan đến sử dụng năng
lượng giờ đây đã bắt buộc phải điều chỉnh theo luật định.
Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả không chỉ là quy định bắt buộc DN
thực thi để đảm bảo mục tiêu sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả cho quốc
gia mà còn là cơ hội để các DN cải tạo hệ thống sản xuất, nâng cao quy trình quản
lý, từ đó góp phần gia tăng hiệu quả kinh doanh. Chính vì vậy, thực thi theo luật
cũng chính là cách giúp DN tự thay đổi để phù hợp hơn với thị trường và làm lợi
cho chính bản thân DN.

Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả quy định, các cơ sở sản xuất công
nghiệp gồm cơ sở sản xuất, chế biến, gia công sản phẩm hàng hóa; cơ sở chế tạo,
sửa chữa phương tiện, thiết bị; cơ sở khai thác mỏ; cơ sở sản xuất, cung cấp năng
lượng phải có trách nhiệm xây dựng, thực hiện kế hoạch sử dụng năng lượng tiết
kiệm và hiệu quả hằng năm; lồng ghép chương trình quản lý năng lượng với các
chương trình quản lý chất lượng, chương trình sản xuất sạch hơn, chương trình
bảo vệ môi trường của cơ sở.
Luật cũng bắt buộc các DN phải áp dụng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, định mức
về sử dụng năng lượng đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền quy định; lựa
chọn áp dụng quy trình và mô hình quản lý sản xuất tiên tiến, biện pháp công nghệ
phù hợp và thiết bị công nghệ có hiệu suất năng lượng cao; sử dụng các dạng năng
lượng thay thế có hiệu quả cao hơn trong dây chuyền sản xuất.
Những vấn đề liên quan đến công đoạn sản xuất, cụ thể như áp dụng biện pháp kỹ
thuật, kiến trúc nhà xưởng nhằm sử dụng tối đa hiệu quả hệ thống chiếu sáng,
thông gió, làm mát; sử dụng tối đa ánh sáng, thông gió tự nhiên; thực hiện quy
trình vận hành, chế độ duy tu, bảo dưỡng phương tiện, thiết bị trong dây chuyền
sản xuất để chống tổn thất năng lượng; loại bỏ dần phương tiện, thiết bị có công
nghệ lạc hậu, tiêu tốn nhiều năng lượng cũng phải theo quy định đã được ban
hành.
Và những quy định ấy thực sự đã khiến nhiều DN “choáng váng” bởi sẽ buộc phải
thay đổi từ tư duy, từ ý thức đến hành động, từ định hướng kinh doanh đến các kế
hoạch sản xuất cụ thể. Đó chẳng khác gì ép buộc các DN phải thay đổi quỹ đạo
chuyển động của mình.
Hành trình gian nan
Theo luật, các DN sẽ phải thực hiện việc báo cáo định kỳ về kiểm toán năng
lượng, cử người quản lý năng lượng chuyên trách tại DN. Nếu DN không thực
hiện sẽ bị xử phạt theo Nghị định 73/2011/NĐ-CP quy định về xử phạt hành chính
về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.
Được biết, những lĩnh vực tiêu thụ nhiều năng lượng như thép, xi măng, khai thác
khoáng sản, dệt may, hóa chất hiện đang tiêu tốn khoảng 47% tổng sản lượng

điện cả nước. Tình trạng tiêu tốn năng lượng lãng phí khá phổ biến và trở nên thực
sự “nhức nhối” khi chi phí năng lượng “ngốn” một khoản rất lớn vào giá thành sản
phẩm, nhất là khi giá điện, giá xăng đầu liên tục được điều chỉnh tăng trong thời
gian gần đây, thực sự đã trở thành gánh nặng đối với mỗi DN.
Giờ đây, chúng ta đã hiểu về cái giá phải trả nếu không tạo được sự đồng thuận
trong xã hội về sự cần thiết phải giảm tiêu thụ năng lượng và tầm quan trọng của
sản xuất bền vững của các nguồn năng lượng tự nhiên thân thiện với môi trường.
Hiện nay, rất nhiều DN đã bắt đầu triển khai thực hiện các giải pháp tiết kiệm
năng lượng theo quy định của Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, đầu
tư giải pháp tiết kiệm năng lượng lâu dài. Tuy nhiên, đứng trước họ là những khó
khăn “trùng trùng”.
Trước hết, mặc dù luật cho phép nhưng rất ít DN có thể tự thực hiện kiểm toán
năng lượng cho mình, vì để làm được điều đó, DN phải có kiểm toán viên được
cấp chứng chỉ hành nghề và trang bị đầy đủ các thiết bị đo đủ tiêu chuẩn. Chính vì
thế, các DN muốn thực hiện kiểm toán năng lượng phải tìm cho mình một đơn vị
tư vấn. Tuy nhiên, để chọn được một đơn vị tư vấn vừa có thể giúp DN mình triển
khai kiểm toán năng lượng thực thi theo luật, vừa mang lại những giải pháp hiệu
quả kinh tế không hề dễ dàng. Cả nước hiện nay không có quá 3 đơn vị có năng
lực tư vấn kiểm toán năng lượng thực sự, vì vậy có cầu mà không có cung.
Ngoài ra, có khá nhiều thay đổi mà các DN công nghiệp phải làm nếu không muốn
để “nước đến chân mới nhảy”.
Để hiểu được bối cảnh sử dụng và giá cả năng lượng của Việt Nam so với thế giới,
chủ động nguồn năng lượng đầu vào của DN và nắm vững những quy định của
luật pháp Việt Nam liên quan đến việc sử dụng năng lượng, đảm bảo DN thực hiện
đúng luật mỗi DN phải xây dựng và triển khai hệ thống quản lý năng lượngphù
hợp với loại hình của mình nhằm tối ưu chi phí sử dụng, xác định lãng phí ở các
khâu sản xuất và đề ra các giải pháp hệ thống để giảm tổn thất; đánh giá tiềm năng
tiết kiệm, xác định suất tiêu hao năng lượng, xây dựng mục tiêu lập kế hoạch triển
khai, đánh giá hiệu quả dự án và kế hoạch duy trì hệ thống.
Bên cạnh việc chuẩn bị cơ sở vật chất, nguồn lực tài chính, một giải pháp được coi

như “bảo bối” cho DN là đào tạo nhân lực quản lý năng lượng, cung cấp cho họ
kiến thức và kỹ năng đủ “tầm” để thực hiện việc quản lý năng lượng một cách tốt
nhất, một giải pháp đầu tư ít mà mang lại hiệu quả lâu dài.
Bài toán quản lý năng lượng thực sự là bài toán khó về kinh tế - kỹ thuật chuyên
sâu, lời giải mẫu hoặc bài học kinh nghiệm ít hơn rất nhiều so với các bài toán
quản lý khác, đòi hỏi người lãnh đạo DN phải có kiến thức tổng hợp và quyết tâm
cao mới có thể tìm ra đáp số