đề tài thực trạng rác thải thành phố hồ chí minh

I. HIỆN TRẠNG RÁC THẢI TP.HCM
Là đô thị phát triển nhanh, quy mô dân số xấp xỉ 9 triệu người (bao gồm cả dân nhập cư, vãng
lai), TP. Hồ Chí Minh đang hàng ngày, hàng giờ "gánh” nhiệm vụ xử lý trên dưới 7.000 tấn
rác thải sinh hoạt. Tuy nhiên, thực tế cho thấy những bất cập từ khâu thu gom, vận chuyển
đến xử lý rác vẫn là vấn đề đau đầu của thành phố suốt nhiều năm qua chưa được tháo gỡ.
Là đô thị phát triển nhanh, quy mô dân số xấp xỉ 9 triệu người (bao gồm cả dân nhập cư, vãng
lai), TP. Hồ Chí Minh đang hàng ngày, hàng giờ "gánh” nhiệm vụ xử lý trên dưới 7.000 tấn
rác thải sinh hoạt. Tuy nhiên, thực tế cho thấy những bất cập từ khâu thu gom, vận chuyển
đến xử lý rác vẫn là vấn đề đau đầu của thành phố suốt nhiều năm qua chưa được tháo gỡ.
Với kế hoạch tăng trưởng kinh tế từ năm 2006 đến 2010 là 12%, thành phố Hồ Chí Minh
đang phấn đấu để trở thành một trung tâm công nghiệp, dịch vụ và khoa học công nghệ, đi
trước và về trước trong công cuộc đổi mới xây dựng đất nước.
Bên cạnh nhiều lợi ích về kinh tế và xã hội do phát triển kinh tế mang lại, cùng với chất lượng
cuộc sống của người dân đô thị ngày càng được nâng cao, thành phố Hồ Chí Minh đang phải
đối đầu với vấn đề về lượng rác thải phát sinh ngày càng nhiều đang là mối nguy cơ gây ô
nhiễm môi trường và làm mất vẻ mỹ quan của Thành phố.
1.1. Khối lượng rác thải
Với gần 8 triệu dân, hàng trăm ngàn cơ sở dịch vụ, văn phòng, trường học và hơn 8.000 cơ sở
công nghiệp lớn, vừa và nhỏ, mỗi ngày thành phố Hồ Chí Minh đổ ra khoảng 6.000-6.500 tấn
chất thải rắn đô thị, trong đó thu gom được khoảng 4.900-5.200 tấn/ngày, tái chế/tái sinh
khoảng 700-900 tấn/ngày, khối lượng còn lại bị thải vào hệ thống kênh rạch và môi trường
xung quanh.
Trong đó:
- Chất thải rắn sinh hoạt khoảng 5500 tấn/ngày;
- Chất thải rắn công nghiệp: 500 tấn/ngày (gồm cả 50 tấn CTRNH/ngày)
- Chất thải bệnh viện: 20 tấn/ngày.
Ước tính trong những năm tới, lượng rác sẽ tăng bình quân 10%/năm.
1.2. Hiện trạng công tác thu gom và vận chuyển rác thải trên địa bàn Tp.HCM
Hiện trạng thu gom, trung chuyển và vận chuyển rác nói chung tại Tp.HCM được thể hiện ở
sơ đồ sau:
1

Hình 1. Sơ đồ thu gom, trung chuyển và vận chuyển rác TP.HCM
1.2.1. Thực trạng hệ thống thu gom rác thải trên địa bàn TP.HCM
 Phương tiện thu gom
Thành phố hiện có 517 xe thu gom vận chuyển rác các loại như lavi, xe xuồng, xe ép, xe tải
ben, xe hooklift có tải trọng từ 1 tấn đến 15 tấn với 52 nhãn hiệu khác nhau. Đây là số lượng
xe của 22 Công ty dịch vụ công ích, Công ty Môi trường đô thị và Hợp tác xã công nông. Quy
trình bố trí thu gom và vận chuyển rác cho các loại xe này như sau:
Thu gom về trạm trung chuyển: có 175 xe ép, xe tải ben với tải trọng dưới 4 tấn thực hiện thu
gom 1.915 tấn rác/ngày từ điểm phát sinh rác đến trạm trung chuyển và sau đó đổ sang các xe
chuyên dụng khác có tải trọng lớn hơn để vận chuyển đến bãi xử lý với cự ly vận chuyển
trung bình là 13,98 km.
Tuy nhiên, dung tích chứa của các phương tiện hiện nay đều không đáp ứng khối lượng chất
thải được thu gom trong một chuyến, phần lớn các phương tiện đều phải cơi nới cao lên. Hầu
hết các phương tiện thu gom của lực lượng rác dân lập đều đáp ứng được nhu cầu thu gom,
các phương tiện này đều có khả năng thu gom rác với khối lượng lớn (gấp 1,5 - 2 lần so với
các loại thùng 660 lít), vận tốc vận chuyển nhanh như xe lam, lavi, xe bagac máy, v.v… Do
hầu hết các phương tiện này là tự chế, không theo quy chuẩn hay thiết kế đảm bảo về mặt môi
trường nên các phương tiện này thường gây ô nhiễm về không khí (mùi, tiếng ồn), nước
(nước rỉ rác), v.v…
 Phương pháp quét dọn và thu gom rác
Quét rác đường phố: do lực lượng 24 Cty DVCI Q, H thực hiện quét gom rác tại các khu vực
công cộng (các tuyến đường, vỉa hè, tiểu đảo, hàm ếch miệng cống) trên phần địa bàn của
mình.
Thu gom rác hộ dân: do lực lượng Cty DVCI Q,H ( khoảng 40%) và lực lượng tư nhân
(khoảng 60%) cùng thực hiện. Rác sinh hoạt từ nguồn thải ra được chứa đựng trong các thùng
Nguồn
phát sinh
Xe ép nhỏ
Xe đẩy tay, xe ba
gác, thùng đựng rác

cố định và di động
Bô ép
rác kín
Điểm
hẹn
Trạm trung
chuyển
Xe < 4 tấn
Xe > 4 tấn
Xe 2-7 tấn
Nhà máy xử lý,
bãi chôn lấp
2
chứa 660 lít hoặc thùng chứa xe tay được công nhân vệ sinh chuyển bằng xe tay đưa đến các
điểm hẹn trên đường phố hoặc các bô, trạm trung chuyển rác gần nhất.
Hàng ngày chất thải rắn sinh hoạt được thu gom bằng xe đẩy tay hay thùng 660lít và tập trung
tại điểm hẹn hay trạm ép rác kín, sau đó đổ trực tiếp vào xe ép rác chuyển đến trạm trung
chuyển, một số xe đẩy tay đổ trực tiếp vào trạm trung chuyển khi thu gom chất thải rắn ở khu
vực gần trạm trung chuyển. Tại trạm trung chuyển xe tải và xe ép lớn (từ 7-10 tấn) nhận chất
thải rắn và đổ ra bãi chôn lấp Gò Cát (Bình Chánh) hoặc Phước Hiệp (Củ Chi). Tại một số
điểm, chất thải rắn sau khi được thu gom bằng xe đẩy tay chuyển trực tiếp sang xe ép lớn và
chở thẳng đến bãi chôn lấp.
Công tác lấy rác diễn ra nhanh chóng không mất nhiều thời gian do các hộ dân thường chứa
rác trong các bịch nulon và để sẵn trước cửa nhà hay trên lề đường. Thời gian thu gom rác
trong ngày khác nhau tùy theo mỗi quận.
Mỗi loại rác có một qui trình thu gom, vận chuyển đặc trưng
 Rác sinh hoạt
- Thu gom sơ cấp: Rác sinh hoạt được thu gom từ hộ dân ra các bô rác, điểm hẹn, bãi
chuyển tiếp… và chở đến các bãi chứa chung hay những điểm chuyển tiếp.
- Thu gom thứ cấp: Rác sinh hoạt được chở từ các bô rác và điểm hẹn đến trạm trung

chuyển hay bãi chôn lấp để xử lý.
Rác sinh hoạt sau khi thu gom sẽ được vận chuyển về khu xử lý
 Rác xây dựng
Rác xây dựng sẽ được thu gom và vận chuyển đến điểm hẹn quy định hoặc trạm trung
chuyển. Từ đây, rác xây dựng cũng sẽ được đưa đến bãi chôn lấp.
 Rác y tế
Rác thải y tế có chứa nhiều thành phần độc hại như:
bệnh phẩm, bông băng, kim tiêm, dụng cụ y tế cần
phải được phân loại, thu chứa tại các cơ sở y tế do
Ngành Y tế thực hiện (CTNH được lưu chứa trong
thùng 240 lít màu cam).
Thu gom, vận chuyển và tiêu hủy chất thải rắn y tế
do Công ty Môi Trường Đô Thị đảm trách.
 Rác thải công nghiệp
Việc thu gom, vận chuyển rác thải công nghiệp do các cơ sở sản xuất tự giải quyết theo 2
hướng:
- Loại không thể tái chế: được cơ sở thu gom và ký hợp đồng với các đơn vị vê sinh môi
trường để xử lý.
3
- Loại có thể tái chế, tái sử dụng: được phân loại và bán cho các cơ sở sản xuất nhằm để tái
chế.
1.2.2. Hiện trạng vận chuyển rác thải trên địa bàn Tp.HCM
 Phương tiện vận chuyển
Vận chuyển thẳng lên bãi rác: có 342 xe ép, xe tải ben, xe hooklift với tải trọng trên 4 tấn thu
gom 6.059 tấn rác/ngày từ các nơi phát sinh rác (điểm hẹn, chợ, cơ sở sản xuất, trạm ép rác
kín, nơi có nguồn rác lớn) vận chuyển rác trực tiếp lên bãi xử lý với cự ly vận chuyển trung
bình là 32,66 km.
 Phương thức vận chuyển
Cty Môi trường Đô thị là đơn vị tổng thầu ký hợp đồng lại với các Cty DVCI Q,H tổ chức
tiếp nhận, thu gom rác tại các điểm hẹn, các thùng rác công cộng hoặc các điểm phát sinh rác

đổ bừa bãi trên đường phố, sau đó:
- Sử dụng xe ép < 4 tấn chuyển rác đến các trạm trung chuyển rác.
- Sử dụng xe ép > 4 tấn chuyển rác đưa thẳng đến khu xử lý rác.
Ngoài ra, Quận 1, Quận Tân Bình, Tân Phú, Bình Tân, Bình Chánh và Huyện Củ Chi, Cần
Giờ là những đơn vị được phân cấp trực tiếp thực hiện công tác vận chuyển rác thông qua
hợp đồng với UBND Quận - Huyện.
Các mục tiêu của các trạm chuyển tiếp bao gồm:
- Đón tiếp các xe thu gom rác thải một cách có trật tự;
- Xử lý các rác thải thành từng khối;
- Chuyển từng khối sang hệ thống vận chuyển hoạt động như một bộ phận trung gian giữa
hệ thống vận chuyển và các xe thu gom rác thải;
- Giảm thiểu sự lộn xộn và tác động của các hoạt động thu gom CTR đến môi trường.
Thành phần của hệ thống trung chuyển rác thải của TP. HCM bao gồm: Bô rác, điểm hẹn,
trạm trung chuyển
 Bô rác
4
- Là các khu đất trống được xây tường bao làm nơi lưu chứa rác tạm thời, thường không có
mái che, không được xây dựng kiên cố và không được xử lý các vấn đề liên quan đến môi
trường.
- Hiện nay, toàn thành phố có khoảng 39 bô rác trong đó nội thành có 4 bô, ngoại thành 35
bô.
Hình2. Các bô rác hợp vệ sinh
 Điểm hẹn
- Là vị trí tập kết các xe tay chở rác để chuyển sang xe cơ giới
- Trong tương lai, các điểm hẹn nằm trong thành phố cần phải được giảm dần, thay thế
bằng các trạm trung chuyển với công nghệ tốt hơn.
 Trạm trung chuyển
- Là nơi tiếp nhận rác từ các xe thu gom nhỏ để chuyển sang xe có tải trọng lớn vận
chuyển đến khu xử lý.
- Trạm được xây dựng kiên cố, có nền bêtông cứng, mái che và có hệ thống xử lý mùi,

bụi…
5
Tuỳ vào mỗi loại rác mà có các trạm trung chuyển, tiếp nhận khác nhau
Đối với rác sinh hoạt
Có 2 trạm trung chuyển chính nhận rác từ các xe ép rác nhỏ, xe tải nhỏ, xe đẩy tay.
- Trạm trung chuyển 12B Quang Trung, Gò Vấp.
- Trạm trung chuyển Vận chuyển số 2 (345/2 Lạc Long Quân, Quận 11)
Đối với rác xây dựng
Có 3 trạm trung chuyển:
- Trạm trung chuyển Vận chuyển số 3 (150 Lê Đại Hành, Quận 11)
- Trạm trung chuyển container (42– 44 Võ Thị Sáu, Quận 1)
- Trạm trung chuyển 75 Bà Hom
Các trạm trung chuyển nêu trên đều được trang bị cân để xác định khối lượng rác thu gom
mang đến
Các trạm ép rác kín
Là loại trạm trung chuyển sử dụng phương tiện nạp rác là container kín có thể tích từ 15-25
m3. Thùng ép rác kín khi được nạp đầy sẽ được cẩu nâng lên xe có trang bị cơ cấu hooklift.
Hình 4. Hệ thống ép rác kín và các container chứa rác.
TP.HCM có 4 trạm ép rác kín đó là:
- Trạm ép rác kín Phan Văn Trị, Q. Bình Thạnh
- Trạm ép rác kín Lô A cư xá Thanh Đa, P.27, Q. Bình Thạnh
- Trạm ép rác kín 350B Trần Bình Trọng, P. 1, Q. 10
- Trạm ép rác kín 12 Quang Trung, Q. Gò Vấp
1.3. Hiện trạng xử lý rác thải tại Tp.HCM
Công nghệ truyền thống được sử dụng để xử lý chất thải rắn đô thị ở nước ta là chôn lấp vệ
sinh với rất nhiều nhược điểm như chiếm đất, tạo thành nước rò rỉ có nồng độ ô nhiễm cao,
khí bãi chôn lấp gây hiệu ứng nhà kính, …
6
Tuy nhiên, hiện nay thành phố đã có chiến lược quản lý chất thải rắn ngày càng hiệu quả, việc
tìm kiếm các loại hình công nghệ mới và kêu gọi đầu tư để tăng tỷ lệ tái chế, tái sinh và đề ra

các giải pháp nhằm làm giảm lượng chất thải đổ vào bãi chôn lấp, giải quyết triệt để một cách
căn cơ khối lượng chất thải rắn đô thị của thành phố Hồ Chí Minh đang được thành phố từng
bước triển khai.
 Trạm phân loại thứ cấp
Công ty môi trường đô thị đã hòan thiện phần thiết kế cơ sở dự án xây dựng trạm phân lọai
thứ cấp có công suất 200 tấn/ngày tại Công trường xử lý rác Gò Cát để tiếp nhận chất thải rắn
sau khi phân lọai chất thải rắn tại nguồn từ các Quận 1, 4, 5, 6 và 10, nhằm phân loại “rác tái
chế” một lần nữa để tách riêng các thành phần chất thải rắn cho mục đích tái chế và tái sử
dụng khác nhau và tăng hiệu quả của hệ thống thu gom, vận chuyển, xử lý và chôn lấp và đưa
vào hoạt động vào đầu tháng 06/2006.
 Chôn lấp
Hiện nay, hầu hết lượng chất thải rắn tại thành phố Hồ Chí Minh được thu gom và vận chuyển
lên các bãi chôn lấp, kể cả những chất thải nguy hại. Công tác vận hành tất cả các bãi chôn lấp
do xí nghiệp Xử Lý Chất Thải, thuộc CITENCO, thực hiện. Toàn bộ hệ thống phân loại chất
thải rắn làm phế liệu, các cơ sở tái sinh, tái chế phế liệu đều do tư nhân thực hiện. Một phần
chất thải rắn công nghiệp được thu gom, xử lý và tái sinh tái chế tại một số công ty tư nhân và
cơ sở nhỏ. Chất thải rắn y tế được thu gom và xử lý bằng phương pháp đốt tại Bình Hưng
Hòa. Chôn lấp là công nghệ duy nhất được sử dụng để xử lý chất thải rắn đô thị tại thành phố
Hồ Chí Minh. .
- Bãi chôn lấp Phước Hiệp : 3.200 tấn/ngày.
- Bãi chôn lấp Gò Cát : 1.200 tấn/ngày.
- Công trường Đông Thạnh : 1.000 tấn/ngày.
 Công trường xử lý Gò Cát: (cự ly trung bình cách trung tâm Thành phố 16,5 km)
+ Diện tích: 25ha.
+ Công suất thiết kế: 3.650.000 tấn (2001- 2006) với công suất tiếp nhận 2.000 tấn/ngày.
+ Nhận rác từ tháng 1-2002, khối lượng rác xử lý đến nay: 4.320.000 tấn, hiện nay tăng
công suất tiếp nhận hiện nay bình quân từ 2.500 tấn/ngày. Bãi đóng cửa vào cuối tháng
7/2007.
+ Đầu tháng 7/2005, công trường xử lý rác Gò Cát đưa vào hoạt động chương trình đốt khí
thu từ các hố chôn lấp chạy máy phát điện (công suấ 750KW).

+ Xử lý nước rỉ rác: do sự cố hệ thống xử lý nước rỉ rác ngưng hoạt động từ đầu năm 2006.
 Công trường xử lý Phước Hiệp (cự ly trung bình cách trung tâm Thành phố 50 km):
+ Diện tích 43 ha.
7
+ Công suất thiết kế 2.600.000 tấn (2002-2006) với công suất tiếp nhận 3.000 tấn/ngày.
Nhận rác từ 01-01-2003.
Hiện nay, công trường xử lý Phước Hiệp đã ngưng tiếp nhận. Thành phố đã hoàn tất việc xây
dựng bãi chôn lấp 1A tại Phước Hiệp.
+ Tổng mức đầu tư: 123 tỷ;
+ Nguồn vốn đầu tư: ngân sách thành phố;
+ Công suất: 3.000 tấn/ngày;
+ Địa điểm:Khu Liên hợp xử lý chất thải rắn Tây Bắc Thành phố;
+ Diện tích đất: 9,75ha;
Bãi chôn lấp 1A đã đi vào hoạt động từ tháng 03 năm 2007. Hiện tại Công ty Môi trường Đô
thị đang thúc đẩy việc triển khai xây dựng ô chôn lấp số 2 của bãi chôn lấp số 1A, bên cạnh
đó vẫn tiếp nhận chất thải rắn tại ô số 1 đã hoàn thành với khối lượng tiếp nhận khoảng 3000
tấn/ngày.
Hình 5. Bãi rác Phước Hiệp cũng đang quá tải
 Bãi chôn lấp Đông Thạnh
Bãi rác Đông Thạnh đã đóng cửa chỉ tiếp nhận chất thải hầm cầu
+ Hiện nay lượng xà bần chuyển về Đông Thạnh khoảng 1000 tấn/ngày.
+ Công suất tiếp nhận bùn hầm cầu: 200 – 250m3/ngày.
 Khu liên hiệp xử lý chất thải rắn Đa Phước
Hiện nay Tp.HCM đang xây dựng Khu liên hiệp xử lý chất thải rắn Đa Phước tại Bình Chánh,
có khả năng tiếp nhận 5000 tấn rác/ngày và chưa hòan tất nên chưa tiếp nhận xử lý rác. Khu
liên hiệp Đa Phước được xây dựng gồm các hạng mục sau:
 Nhà máy xử lý rác chế biến phân công suất 800 tấn/ngày (200 tấn phân hầm cầu và
600 tấn chất thải rắn sinh hoạt);
 Trạm thu khí biogas phát điện;
 Các công trình phụ trợ;

8
- Diện tích đất sử dụng: 10,2 ha
- Phí xử lý rác yêu cầu: 80.000VNĐ/tấn; Giá bán điện : 4cent/KW
- Thời hạn hoạt động: 30 năm
2. Nguồn phát sinh rác thải
Với dân số gần tám triệu dân và mọi hoạt động của người dân đều phát sinh chất thải, hàng
trăm ngàn cơ sở dịch vụ, văn phòng, trường học và hơn 8.000 cơ sở công nghiệp lớn, vừa và
nhỏ nên nguồn phát sinh và thành phần chất thải rắn của thành phố rất đa dạng. Thông thường
rác thải thường phát sinh từ các nguồn sau:
- Khu dân cư
- Khu thương mại (nhà hàng, khách sạn, siêu thị, chợ )
- Cơ quan, công sở (trường học, trung tâm và viện nghiên cứu, bệnh viện )
- Khu xây dựng và phá hủy các công trình xây dựng,
- Khu công cộng (nhà ga, bến tàu, sân bay, công viên, khu vui chơi, đường phố )
- Nhà máy xử lý chất thải
- Công nghiệp
- Nông nghiệp
Chất thải đô thị có thể xem như chất thải công cộng ngoài trừ các CTR từ quá trình sản xuất
công nghiệp và nông nghiệp.
CTR có thể phân loại bằng nhiều cách khác nhau:
- Phân loại dựa vào nguồn gốc phát sinh như: rác thải sinh hoạt, văn phòng, thương mại,
công nghiệp, đường phố, chất thải trong quá trình xây dựng hay đập phá nhà xưởng.
- Phân loại dựa vào đặc tính tự nhiên như: các chất hữu cơ, vô cơ, chất có thể cháy hoặc
không có khả năng cháy.
Tuy nhiên, căn cứ vào đặc điểm chất thải có thể phân loại CTR thành ba nhóm lớn: chất thải
đô thị, chất thải công nghiệp và chất thải nguy hại.
Đáng chú ý nhất trong thành phần rác thải là chất thải nguy hại, thường phát sinh từ các khu
công nghiệp. Do đó, những thông tin về nguồn gốc phát sinh và đặc tính các chất thải nguy hại
của các loại hình công nghiệp khác nhau là rất cần thiết. Các hiện tượng như chảy tràn, rò rỉ các
loại hóa chất cần phải đặc biệt chú ý, bởi vì chi phí thu gom và xử lý các chất thải nguy hại bị

chảy tràn rất tốn kém. Ví dụ, chất thải nguy hại bị hấp phụ bởi các vật liệu dễ ngậm nước như
rơm rạ và dung dịch hóa chất bị thấm vào trong đất thì phải đào bới đất để xử lý. Lúc này, các
chất thải nguy hại bao gồm các thành phần chất lỏng chảy tràn, chất hấp phụ (rơm, rạ) và cả đất
bị ô nhiễm.
Đối với rác thải đô thị do đặc điểm nguồn thải là nguồn phân tán nên rất khó quản lý, đặc biệt
là các nơi có đất trống.
9
Phân loại chất thải rắn theo nguồn phát sinh
 Từ khu dân cư:
Rác thải từ các khu dân cư chủ yếu là rác thải sinh hoạt
bao gồm: rác thực phẩm, giấy, cacton, nhựa, túi nylon,
vải, da, rác vườn, gỗ, thủy tinh, lon thiếc, nhôm, kim
loại, tro, lá cây, chất thải đặc biệt như pin, dầu nhớt xe,
lốp xe, ruột xe, sơn thừa
 Từ các khu thượng mại:
Rác thải khu thương mại bao gồm: giấy, cacton, nhựa, túi nylon, gỗ, rác thực phẩm, thủy tinh,
kim loại, chất thải đặc biệt như vật dụng gia đình hư hỏng (kệ sách, đèn, tủ ), đồ điện tử hư
hỏng (máy radio, tivi ), tủ lạnh, máy giặt hỏng, pin, dầu nhớt xe, săm lốp, sơn thừa
 Từ các cơ quan, trường học: Giấy, cacton, nhựa, túi nylon, gỗ, rác thực phẩm, thủy tinh,
kim loại, chất thải đặc biệt như kệ sách, đèn, tủ hỏng, pin, dầu nhớt xe, săm lốp, sơn
thừa
 Từ các công trình xây dựng: Gỗ, thép, bêtông, đất, cát, xà bần
 Từ các dịch vụ công cộng: Giấy, túi nylon, lá cây
 Từ các nhà máy xử lý: Bùn hóa lý, bùn sinh học
 Từ các nhà máy công nghiệp: Rác thực phẩm thừa, bao bì đựng hóa chất, thiết bị hư hỏng,
pin acquy, chất hoạt động bề mặt
 Từ họat động nông nghiệp: Rác vườn, chai lo, bao bì đựng thuốc trừ sâu,
Thành phần rác thải đô thị đ ược trình bày ở bảng 6.
• Bảng 3b. Thành phần chất thải rắn sinh hoạt ở đô thị thuộc vùng KTTĐPN
TT Thành phần

T
P
H
C
M
Đ
ồ
n
g
N
a
i
B
ì
n
h
D
ư
ơ
n
g
Bà
Rị
a-
V
ũn
g
Tầ
u
1 Chất hữu cơ: Thức

ăn thừa, cọng rau, vỏ
quả
6
0
,
1
4
7
1
,
4
2
6
9
,
3
6
69
,8
7
2 Plastic: Chai, lọ, hộp,
túi nilon, mảnh nhựa
vụn
3
,
1
8
,
6
6

,
4
2,
38
10
3 3 5
3 Giấy: giấy vụn,
catton …
5
,
3
5
6
,
2
3
5
,
4
7
4,
12
4 Kim loại: vỏ hộp, sợi
kim loại
1
,
2
4
1
,

1
6
1
,
4
3
0,
86
5 Thuỷ tinh: chai lọ,
mảnh vỡ
4
,
1
2
1
,
1
4
2
,
2
4
3,
47
6 Chất trơ: Đất, đá, cát,
gạch vụn
1
7
,
1

4
5
,
7
1
8
,
2
4
16
,4
4
7 Cao su, da vụn, giả
da
3
,
2
3
3
,
2
4
2
,
2
7
1,
16
8 Cành cây, gỗ, tóc,
lông gia súc, vải vụn

4
,
3
8
1
,
2
4
4
,
3
1
1,
56
9 Chất nguy hại: Vỏ
hộp sơn, bóng đèn
hỏng, pin, ắc qui…
1
,
2
7
2
,
3
3
0
,
2
3
0,

14
Tổng cộng 1
0
0
1
0
0
1
0
0
10
0
Nguồn: Viện Môi trường và Phát triển Bền vững, 2003
3. Nguyên nhân phát sinh rác ra đường phố
Rác thải phát sinh trên đường phố liên quan chủ yếu đến vấn đề ý thức và hệ thống thu gom
quản lý rác thải, bao gồm những nguyên nhân chính sau đây:
- Ý thức người dân còn kém, thường xuyên vứt rác ra đường
- Do sự phát sinh tự phát của các gánh hàng rong, các quán ăn, xe đẩy ven đường
- Rác rơi vải từ các xe vận chuyển vật liệu xây dựng…
- Các sinh vật chết trên đường
11
- Rác từ các lá cây rụng trên đường
- Nạn vứt tờ rơi trên đường
- Các thùng rác hợp vệ sinh trên đường còn hạn chế
- Hệ thống thu gom rác tại các đường phố chưa triệt để
4. Đường đi của rác
Hình6. Dòng vật chất của quá trình phát sinh rác thải
Hình 7. Liên hệ giữa các thành phần trong hệ thống quản lý rác thải
5. Tác hại của rác thải đối với môi trường
Nguồn phát sinh rác

thải
Phân loại, lưu trữ
tại nguồn
Thu gom
(hẻm & đường phố)
Tách, tái chế và xử
lý
Chôn lấp
Trung chuyển và
vận chuyển
12
Rác thải có thể gây ra nhiều tác động ảnh hưởng đến mơi trường xung quanh, bao gồm cả mơi
trường khơng khí, đất và nước.
5.1. Ơ nhiễm mơi trường khơng khí
Rác thải phát sinh mùi do q trình phân hủy các chất hữu cơ trong rác gây ơ nhiễm mơi
trường khơng khí. Các khí phát sinh từ q trình phân hũy chất hữu cơ trong rác là:
- Amoni có mùi khai
- Phân có mùihơi
- Hydrosunfur: Trứng thối
- Sunfur hữu cơ: bắp cải rữa
- Mecaptan: Hơi nồng
- Amin: Cá ươn
- Diamin: Thịt thối
- Cl
2
: Nồng
- Phenol: xốc đặc trưng
Ngồi ra, q trình đốt rác sẽ phát sinh nhiều khí ơ nhiễm như: SO
2
, NO

x
, CO
2
, THC, bụi
5.2. Ơ nhiễm mơi trường nước
Nước rỉ rác có chứa hàm lượng chất ô nhiễm cao (chất hữu cơ: do trong rác có phân súc
vật, các thức ăn thừa…, chất thải độc hại: từ các bao bì đựng phân bón, thuốc trừ sâu,
thuốc diệt cỏ, mỹ phẩm ) nếu khơng được thu gom xử lý sẽ thâm nhập vào nguồn nước
mặt và nước ngầm gây ơ nhiễm mơi trường nước nghiêm trọng.
5.3. Ơ nhiễm mơi trường đất
Ơ nhiễm mơi trường đất từ rác thải do 2 ngun nhân:
 Rác thải bị rơi vải trong q trình thu gom, vận chuyển gây ơ nhiễm đất do: Trong rác
có các thành phần độc hại như: thuốc BVTV, hóa chất, VSV gây bệnh
 Nước rỉ rác nếu khơng được thu gom, xử lý sẽ thấm xuống đất gây ơ nhiễm mơi
trường đất do:
- Nước rỉ rác chứa nhiều kim loại nặng
- Có thành phần chất hữu cơ khó phân hủy sinh học cao
- Chứa nhiều vi sinh vật, vi khuẩn gây bệnh
6. Tác hại của rác thải đối với sức khoẻ cộng đồng
Các ngun nhân gây bệnh
- Rác thải chứa nhiều vi khuẩn, vi trùng gây bệnh do chứa mầm bệnh từ
phân người, súc vật, rác thải y tế
13
- Các vi khuẩn gây bệnh như: E.Coli, Coliform, giun, sán
- Ruồi, muỗi đậu vào rác rồi mang theo các mầm bệnh đi khắp nơi
- Kim loại nặng: Chì, thủy ngân, crôm có trong rác không bị phân hủy sinh
học, mà tích tụ trong sinh vật, tham gia chuyển hóa sinh học
- Dioxin từ quá trình đốt rác thải ở các điều kiện không thích hợp
Ảnh hưởng đến sức khỏe của người thu gom rác
 Bệnh về da

 Bệnh phổi, phế quản
 Ung thư
 Sốt xuất huyết
 Sida, cảm cúm, dịch bệnh và các bệnh nguy hại khác
Các bệnh trên có thể gây ra các tác động tức thời hoặc lâu dài
Bệnh về da
- Nếu không sử dụng thiết bị bảo hộ khi thu gom
rác thì vi khuẩn sẽ xâm nhập vào da và gây viêm da.
- Ngoài ra chất hữu cơ dễ bay hơi cũng có thể
gây viêm loét da.
Bệnh phổi, phế quản
Chất hữu cơ dẽ bay hơi gây nguy cơ bị hen suyễn nhất; chảy nước mắt,mũi; viêm họng.
Trường hợp ngộ độc nặng có thể gây nhức đầu, nôn mữa. Về lâu dài có thể gây tổn thương
gan và các cơ quan khác
Ngoài ra khi tiếp xúc trưc tiếp với rác thải còn gây ra bênh xung huyết niêm mạc miệng, viêm
họng, lợi, rối loạn tiêu hóa
Bệnh ung thư
Một số thành phần chất hữu cơ dễ bay hơi trong rác có khả năng gây ung thư như: benzen,
styrene butadience gây ung thư máu; tiếp xúc trực tiếp nhiều với THC có khả năng gây ung
thư da, ung thư tinh hoàn.
14
Bệnh sốt xuất huyết
Rác thải là môi trường cho muỗi phát triển. Muỗi chích sẽ gây nên bệnh sốt xuất huyết và lan
truyền mầm bệnh đi khắp nơi. Bệnh này gây nguy hiểm đen tính mạng, nếu không được cấp
cứu kịp thời có thể gây tử vong
Bệnh sida, cảm cúm, dịch bênh và các bệnh nguy hại khác
Rác thải chứa nhiều ruồi, muỗi và vi trùng gây bệnh nên dễ bị dịch bệnh khi tiếp xúc trực tiếp
với rác thải
Cách giải quyết
- Thay đổi thói quen tiêu thụ sản phẩm trong xã hội

- Giảm lượng CTR tại nguồn
- Xây dựng bãi chôn lấp an toàn hơn
- Phát triển công nghệ mới.
- Phân loại rác tại nguồn
- Trang bị bảo hộ lao động khi thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải
- Giáo dục vệ sinh cộng đồng, giữ gìn môi trường sống sạch đẹp
Thực hiện các chính sách về lựa chọn công nghệ xử lý giá thành hạ
- Chôn lấp chất thải rắn: Chôn lấp chất thải rắn là công nghệ đơn giản nhất, đỡ tốn kém nhất,
nhưng đòi hỏi có diện tích rất lớn. Việc lựa chọn bãi chôn rác là hết sức quan trọng.
- Chế biến chất thải rắn hữu cơ thành phân compost (phân trộn)
Thành phần chất thải rắn hữu cơ dễ phân huỷ, như rau, quả phế phẩm, thực phẩm thừa, cỏ, lá
v.v có thể chế biến dễ dàng thành phân compost để phục vụ nông nghiệp. Ở thành phố Hà
Nội và thành phố Hồ Chí Minh đã xây dựng thí điểm xí nghiệp chế biến phân compost từ chất
thải rắn sinh hoạt của đô thị.
- Thiêu huỷ chất thải rắn
Thiêu huỷ rác có ưu điểm nổi bật là làm giảm thể tích chất thải phải chôn (xi, tro của lò đốt),
do đó giảm được diện tích đất dùng cho bãi thải. Tuy vậy, đầu tư cho nhà máy đốt rác tương
đối lớn, giá thành vận hành nhà máy cũng cao, ngoài ra khói thải của nhà máy có tính nguy
hại, cần phải tiến hành xử lý khói thải với công nghệ cao mới bảo vệ được môi trường.
- Ngoài ra, ở một số nước còn dùng phương pháp bê tông hoá chất thải rắn nguy hại, đổ chất
thải nguy hại vào các thùng, bể bọc kín bằng vật liệu kiên cố và chôn sâu dưới đất hoặc vất
xuống đáy biển.
Phát triển tái sử dụng và quay vòng sử dụng chất thải rắn
Phát triển tái sử dụng và quay vòng sử dụng chất thải rắn là phương cách tốt nhất để giảm nhỏ
nhu cầu đất chôn rác và tiết kiệm vật liệu, tài nguyên thiên nhiên. Rất nhiều chất thải rắn đô
thị và công nghiệp có thể tái sử dụng, tái chế như kim loại vụn, vỏ hộp, giấy, các tông, chai lọ,
các bao bì bằng nilông, đồ gỗ hư hỏng v.v Cần phải coi việc phát triển tái sử dụng và quay
vòng sử dụng chất thải là có ý nghĩa chiến lược trong quản lý chất thải rắn đô thị và công
nghiệp.
15

Xã hội hoá công tác quản lý chất thải rắn
Đòi hỏi sự tham gia tích cực của toàn thể nhân dân, mặt khác, cần có sự định hướng, tổ chức,
giám sát thực hiện một cách chặt chẽ của Nhà nước. Nội dung của việc xã hội hoá công tác
bảo vệ môi trường là huy động ở mức cao nhất sự tham gia của xã hội vào công tác bảo vệ
môi trường. Xác lập các cơ chế khuyến khích, các chế tài hành chính, hình sự và thực hiện
một cách công bằng, hợp lý đối với cả các đối tác thuộc Nhà nước cũng như các đối tác tư
nhân khi tham gia hoạt động quản lý chất thải rắn. Đề cao vai trò của Mặt trận, các đoàn thể
nhân dân, tổ chức xã hội trong công tác quản lý chất thải rắn và bảo vệ môi trường, giám sát
việc bảo vệ môi trường. Đưa nội dung quản lý chất thải rắn và bảo vệ môi trường vào hoạt
động của các khu dân cư, cộng đồng dân cư và phát huy vai trò của các tổ chức này trong
công tác bảo vệ môi trường.
Các chính sách về tuyên truyền, giáo dục nâng cao ý thức bảo vệ môi trường và quản lý
chất thải rắn trong xã hội
Phát huy tối đa hiệu quả của các phương tiện thông tin đại chúng trong việc nâng cao nhận
thức về quản lý chất thải rắn và bảo vệ môi trường của toàn xã hội. Để nâng cao nhận thức về
phân loại, thu gom chất thải rắn, nhất thiết phải khai thác triệt để các lợi thế này theo hướng:
tổ chức biên soạn hệ thống chương trình phát thanh, truyền hình để chuyển tải đầy đủ nội
dung về trách nhiệm phân loại, thu gom, xử lý chất thải rắn của người công dân; phổ cập và
nâng cao hiểu biết về môi trường, cung cấp thông tin về bảo vệ môi trường; cổ động liên tục
cho các phong trào toàn dân bảo vệ môi trường, nêu gương điển hình trong hoạt động bảo vệ
môi trường.
Tăng cường giáo dục môi trường trong các trường học. Việc cung cấp đầy đủ tri thức và xây
dựng ý thức tự giác bảo vệ môi trường của các công dân phải được bắt đầu từ lứa tuổi học
đường. Tăng cường giáo dục môi trường trong các trường học bao gồm: lồng ghép các kiến
thức môi trường một cách khoa học với một khối lượng hợp lý trong các chương trình giáo
dục của từng cấp học; khuyến khích các cơ sở giáo dục - đào tạo tổ chức các hoạt động nhằm
nâng cao tình yêu thiên nhiên, đất nước, ý thức tự giác bảo vệ môi trường của học sinh tại các
trường học, đặc biệt tại các trường mẫu giáo, tiểu học, trung học phổ thông.
7) các công cụ để quản lý chất thải rắn
Công cụ luật pháp:

1.4. MỘT SỐ VĂN BẢN PHÁP LUẬT LIÊN QUAN TỚI QUẢN LÝ CHẤT
THẢI RẮN ĐÔ THỊ Ở VIỆT NAM :
- Luật Bảo vệ môi trường (BVMT) do chủ tịch nước ký sắc lệnh ban hành số 29-
L/CTN ngày 10/ 01/1994;
- Nghị định số 175 về Hướng dẫn thi hành Luật Bảo vệ môi trường ban hành
ngày18/10 /1994;
- Luật Hàng hải Việt Nam ban hành ngày 30/6/1990;
- Luật Bảo vệ sức khỏe cộng đồng ban hành năm 1991;
- Luật Dầu mỏ, ban hành tháng 7/1993;
- Luật Đất đai, ban hành tháng 7/1993;
16
- Luật Khoáng sản, ban hành ngày 20/3/1996;
- Luật Thương mại, ban hành ngày 10/5/1996;
- Quy chế quản lý chất thải nguy hại, ban hành ngày 16/7/1999;
- Tiêu chuẩn Việt Nam về phân loại những hợp chất độc hại và yêu cầu an toàn,
TCVN3164 - 1979, ban hành ngày 01/01/1981;
- Tiêu chuẩn Việt Nam về hóa chất nguy hiểm, Quy phạm an toàn trong sản xuất, sử
dụng, bảo quản và vận chuyển, TCVN 5507-1991, ban hành năm 1991;
- Chiến lược Quản lý chất thải rắn đô thị và Quyết định số 152/1999/QĐ-TTg ngày
10/7/1999 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt chiến lược quản lý chất thải rắn
tại các đô thị và khu công nghiệp Việt Nam đến năm 2000;
- Quy chế quản lý chất thải y tế - Bộ Y tế - Hà Nội 1999.
- Tiêu chuẩn cho phép của khí thải lò đốt chất thải y tế TCVN 6560 - 1999;
- Chất thải rắn - bãi chôn lấp hợp vệ sinh - Yêu cầu chung về bảo vệ môi trường
TCVN 6696-2000;
- Văn bản hướng dẫn thực hiện bảo vệ môi trường trong quản lý và phát triển đô thị,
nông thôn và đầu tư xây dựng năm 2000.
17