Tư liệu về Lễ hội đền Hùng

BÁNH CHƯNG là một loại bánh truyền thống của dân tộc Việt nhằm thể hiện lòng
biết ơn của con cháu đối với cha ông và đất trời xứ sở. Bánh thường được làm từ gạo
nếp, đậu xanh, thịt lợn, lá dong, Bánh được làm vào các dịp Tết cổ truyền của dân
tộc Việt và vào ngày mùng 10 tháng 3 âm lịch (ngày giổ tổ Vua Hùng).
Cùng với bánh dầy, bánh chưng tượng trưng cho quan niệm về vũ trụ của người Việt
xưa. Nó có màu xanh lá cây, hình vuông, được coi là đặc trưng cho đất trong tín
ngưỡng của người Việt cổ và các dân tộc khác trong khu vực châu Á.
Nguyên liệu
•Lá dong tươi: chọn lá dong rừng to đều nhau, ít bị rách
•Lạt dang
•Gạo nếp: gạo nếp thu hoạch vụ mùa; gạo thu hoạch vụ này hạt to, tròn, dẻo đều và
mới thu hoạch sẽ thơm dẻo hơn các vụ khác. (Nhiều người cứ muốn kiêu sa để tỏ ra
am hiểu nên đưa ra yêu cầu chọn nếp cái hoa vàng, thực ra không đến lỗi cầu kỳ
như thế vì đây là loại bánh mang tính đại chúng)
•Đỗ xanh: chọn loại đỗ trồng ở vùng đồi trung du Việt Nam (Thanh Hóa, Nghệ An,
Hà Tĩnh sẽ thơm và bở hơn) sau thu hoạch đỗ cần phơi nắng đều thật khô, sàng
sẩy hết rác, bụi , phân loại hạt rồi đóng vào hũ, lọ bằng sành là tốt nhất
•Thịt lợn: chọn lợn ỉ được nuôi hoàn toàn bằng phương pháp thủ công (nuôi chuồng
hoặc nuôi thả, thức ăn bằng cám rau tự nhiên không dùng thuốc tăng trọng hoặc
thức ăn gia súc). Chọn thịt ba chỉ (ba dọi)
•Hành củ tươi
•Hạt tiêu
•Muối
Chuẩn bị
•Lá dong: rửa từng lá thật sạch hai mặt. Dùng dao bài mài thật sắc (loại dao nhỏ
chuyên dùng để gọt) cắt lột bỏ bớt cuộng lá, để ráo nước
•Gạo nếp: gạo nhặt loại bỏ hoàn toàn gạo khác lẫn vào, vo thật sạch đến khi nước
vo gạo thật trong, ngâm ngập trong nước cùng 0.3% muối, thời gian: 12-14 giờ, vớt
ra để ráo
•Đỗ xanh: đỗ làm dập vỡ thành các mảnh nhỏ, ngâm nước ấm 40° trong 2 giờ cho
mềm và nở, mang ra đãi bỏ hết vở, vớt ra để ráo rồi cho vào chõ đồ chín, mang ra

dùng đũa cả đánh thật tơi đều mịn, chia ra theo khẩu phần từng bánh mỗi bánh 2
phần rồi nắm thật chặt nhỏ nắm cơm nhỏ
•Thịt lợn: thái thành miếng to dài, tẩm ướp chút muối, tiêu, hành trong 1 giờ
•Hành củ: bóc vỏ, thái lát mỏng
•Hạt tiêu: rang thơm, tán nhỏ
Cách làm
•Rải lạt xuống mâm tròn tạo hình chữ thập,
•Lá dong rải lên trên lạt,
•Lượt đầu: 2 lá to rải nằm chồng 1/2 theo chiều dài lá lên nhau,
•Lượt trên: 2 lá rải như lượt đầu nhưng vuông góc với lượt đầu,
•Gạo nếp, xúc 1 bát đầy đổ vào tâm của lá dong, dùng tay gạt đều, tạo hình vuông
mỗi cạnh 20 cm,
•Lấy 1 nắm đỗ xanh bóp nhẹ và rải đều vào giữa vuông gạo đến gần hết bìa gạo,
•Thịt lợn, lấy 2 miếng rải đều vào giữa bánh,
•Lấy tiếp 1 nắm đỗ xanh nữa bóp nhẹ rải đều phủ lên trên thịt,
•Xúc 1 bát gạo nếp đổ lên trên và phủ khỏa đều tạo mặt phẳng
•Gấp đồng thời 2 lá dong lớp trên vào, vừa gấp vừa vỗ nhẹ để tạo hình khối vuông,
•Gấp tiếp đồng thời 2 lá dong lớp dưới vào như lớp trên, vừa gấp vừa lèn chặt nhẹ
tay
•Dùng lật buộc xoắn lại tạo thành hình chữ thập.
•2 bánh chưng lại buộc úp vào nhau thành một cặp
•Luộc: Lấy xoong to dầy dung tích > 100 lít, rải cuộng lá dong thừa xuống dưới kín
dáy, xếp lần lượt từng lớp bánh lên đến đầy xoong, đổ ngập nước, đậy vung hầm
trong 12 giờ. Trong quá trình đun, thỉnh thoảng bổ sung thêm nước sôi để đảm bảo
nước luôn ngập bánh.
•Ép bánh: sau khi luộc (hầm) xong, vớt bánh ra để ráo, xếp bánh thành nhiều lớp
dùng vật nặng đè lên để ép bánh cho chắc và phẳng đều trong 6 giờ.


Ngô Đồng tìm được bài bánh chưng này, từ Phù Du (website Phố Xưa)

Nhìn những hình ảnh này không cách chi không bồi hồi nhớ thuở xa xưa những ngày
cận Tết lo mua lá ngay ngã ba chợ Ông Tạ.

Lo mua nếp, thịt.

Ngày còn tuổi mười mấy thì có các bạn của anh , của chị cùng ghé, bạn của cô của
chú cũng ghé, ngồi gói bánh mà nạnh tị nhau bánh nào góc cạnh đẹp, bánh nào tròn
vo như cái mâm. Chưa kể thay vì gói hẳn hoi lại gói riêng phần mình.

N Đ nhớ mình lấy đậu, trộn với đường nấu bánh chưng ngọt, cái bánh gói bằng bàn
tay, khi luộc cho lên trên.

Ngồi canh bánh cũng vui lắm, cắn hạt dưa tán ngẫu, các anh các chị tha hồ mà nháy
mắt nhau, để rồi mùa Đông năm sau thiệp cưới gởi đi như hoa Xuân nở rộ.
Chùm ảnh: Rực rỡ Phong Châu ngày giỗ tổ

Không chỉ bó hẹp tại đền Hùng, không gian lễ hội kéo dài từ đền Thượng đến
TP. Việt Trì và vùng phụ cận của hai huyện Phù Ninh; Lâm Thao với các sự kiện
đậm đặc nét văn hóa cổ
T
á
i

h
i
ệ
n

c

ả
n
h

g
i
ã

b
á
n
h

G
i
ầ
y
Mở đầu cho phần hội năm nay là màn trình diễn ấn tượng đánh trống đồng, múa sư tử và
hát xoan của các diễn viên, nghệ nhân xã Kim Đức (huyện Phù Ninh) tại Công Quán –
Khu di tích Lịch sử Đền Hùng. Tiếp đó là lễ khai mạc giải bóng chuyền, bắn nỏ, cờ tướng
tại sân thể thao số 2 trong khu di tích và trình diễn múa rối nước của phường Nghĩa Hưng
- thành phố Nam Định.
Không chỉ bó hẹp tại đền Hùng, không gian lễ hội được kéo dài đến Việt Trì và vùng phụ
cận của hai huyện Phù Ninh và huyện Lâm Thao với các sự kiện: Khai mạc triển lãm sách
với chủ đề "Từ đền Hùng nhìn ra cả nước, cả nước hướng về đền Hùng"; trưng bày
"Những phát hiện khảo cổ học tỉnh Phú Thọ"; tổ chức đón bằng di tích lịch sử quốc
gia và quyết định công nhận phường Xoan An Thái
(xã Phượng Lâu - thành phố Việt Trì).
Phiên chợ quê truyền thống đã được mở từ ngày 3/4,
tại thị trấn Hùng Sơn (Lâm Thao) với những sản phẩm đậm nét

dân gian: đồ mây tre, tò he, bánh chưng, bánh dầy
Sáng nay, 5/4, (tức mùng 8/3 âm lịch), lê rước kiệu của dân xã
Bày lễ bánh Giầy
Hy Cương, Tiên Kiên, thị trấn Hùng Sơn đã diễn ra trước sự
chứng kiến của hàng ngàn du khách.
Hòa vào dòng người đông như nêm cối, chúng tôi gặp đoàn
phụ lão của xã Thổ Tang - huyện Vĩnh Tường - Vĩnh Phúc đang hành hương về với
đền Hùng bằng xe ngựa. Các cụ cho biết: "Hơn chục năm rồi, năm nào chúng tôi
cũng về đây bằng xe ngựa" .
Ths. Nguyễn Tiến Khôi - Chủ tịch Hội sử học Phú Thọ, Giám đốc Khu di tích lịch sử
Đền Hùng cho biết: Nét mới của lễ năm nay là việc chỉnh sửa phần nhạc trong lễ
dâng hương.Việc xử dụng nhạc lễ trong hai phút, đặc biệt là xử dụng toàn bộ các
nhạc khí dân tộc như chiêng, đàn bầu, đàn tranh, sáo, nhị đã làm tăng tính linh thiêng,
trang trọng trong buổi lễ."
Xin giới thiệu chùm ảnh nóng do phóng viên VietNamNet vừa chuyển về từ đất tổ
Phong Châu:
Dân chúng bốn phương tụ hội trên đền Thượng
Dân Thổ Tang trẩy hội bằng xe ngựa
Lễ rước kiệu đi vào đền Hạ
Phân nghi lễ trang trọng.
Rước kiệu dưới chân núi Nghĩa Lĩnh.
VNN