Tìm hiểu về Bệnh Viêm Cơ Tim
(Kỳ 2)
Viêm cơ tim trên X-quang
5. Tầm soát và Chẩn đoán
Cảnh giác với VCT khi bệnh nhân đang bị nhiễm siêu vi hoặc nhiễm trùng
và có các triệu chứng của VCT. Để chẩn đoán, cần hỏi tiền sử bệnh và khám lâm
sàng thật kỹ. Nghe tim có thể phát hiện nhịp tim bất thường, các âm thổi.
Để xác định VCT và đánh giá độ trầm trọng của bệnh cần làm thêm một số
xét nghiệm sau:
- Điện tâm đồ (ECG). Đánh giá tim về mặt điện học và phát hiện các bất
thường về nhịp tim, đánh giá sự tổn thương của cơ tim. Thường gặp ST chênh,
sóng T đảo ngược hoặc 2 pha.
- XQuang phổi. Đánh giá bóng tim, kích thước, hình dáng và cấu trúc. Có
tràn dịch màng phổi, tràn dịch màng bao tim hay không?
- Siêu âm tim. Đánh giá hình ảnh động của tim, xem tim có dãn lớn. Đánh
giá chức năng co bóp, các vấn đề của van tim và dịch quanh tim.
- Xét nghiệm máu. Công thức máu, men tim CK-MB, Troponin T, LDH,
ALT, AST v.v. Tìm các kháng thể chống virus
Ở các nước tiên tiến, các bác sĩ có thể chỉ định cho thông tim bằng catheter
qua đường tĩnh mạch ở cổ hoặc đùi, và luồn về tim để sinh thiết cơ tim, tìm dấu
hiệu viêm nhiễm
6. Biến chứng
VCT trầm trọng sẽ làm suy vĩnh viễn chức năng cơ tim . Khi chức năng
bơm của tim yếu đi, tim sẽ gắng sức để bù trừ, lâu ngày sẽ suy toàn bộ. Cơ thể sẽ
thiếu máu nuôi. Tim suy sẽ dễ tạo ra các cục máu đông trong các buồng tim và
tăng nguy cơ đột quỵ, nhồi máu cơ tim. VCT là một trong những nguyên nhân gây
bịnh cơ tim dãn nở. Bệnh nhân viêm cơ tim có thể bị những rối loạn nhịp tim rất
nặng, đôi lúc gây đột tử. Những trường hợp suy tim toàn bộ nặng cần phải tiến
hành ghép tim để cứu sống bệnh nhân
7. Điều Trị
Điều trị bao gồm điều trị bệnh viêm nhiễm là nguyên nhân chính gây
VCT. Không có điều trị đặc hiệu cho virus Coxsackie B — virus chủ yếu gây
VCT— ngoài các trị liệu giảm đau và giảm nhẹ các triệu chứng khác.
a. Điều trị những trường hợp nhẹ
- Đối với các trường hợp VCT nhẹ, cần nghỉ ngơi và điều trị triệu chứng,
tăng cường sức đề kháng của cơ thể và đợi tim bệnh nhân tự phục hồi. Dùng
kháng sinh nếu vi trùng là nguyên nhân viêm nhiễm. Đối với một số týp VCT do
siêu vi rất hiếm gặp, như VCT do tế bào khổng lồ (giant cells) hoặc eosinophil, có
thể dùng corticoids hoặc các thuốc ức chế miễn dịch khác. Điều trị hệ thống nếu
VCT do lupus. Một khi VCT giảm bớt, bệnh nhân có thể hoạt động lại từ từ.
Trong giai đoạn này, bệnh nhân cần ăn lạt, ít muối, kiêng rượu bia, thuốc lá và
không gắng sức. Thực hiện tốt những điều này sẽ giảm bớt gánh nặng lên tim.
b. Điều trị những trường hợp nặng:
Trong đa số trường hợp tình trạng viêm của cơ tim lui dần, bệnh nhân hồi
phục hoàn toàn. Ở những bệnh nhân không triệu chứng, chức năng tim tiến triển
tốt. Ngay cả những trường hợp suy tim sung huyết nặng cũng có thể tiến triển tốt
một cách ngoạn mục, thường chỉ trong vài ngày. Tuy nhiên trong một số trường
hợp nặng, đòi hỏi phải có những can thiệp tích cực hơn như:
- Tiêm thuốc tĩnh mạch để cải thiện chức năng bơm của tim
- Đặt bơm trong lòng động mạch chủ (intra-aortic balloon pump)
- Dùng tim nhân tạo tạm thời (assist device)
- Tính đến khả năng ghép tim khẩn cấp
8. Tiên Lượng
Một số bệnh nhân VCT có thể sẽ diễn biến đến tổn thương mãn tính bất hồi
phục của cơ tim và cần được chăm sóc điều trị suốt đời; trong khi các bệnh nhân
khác lại chỉ cần dùng thuốc trong vài tháng rồi sau đó bình phục hoàn toàn. Tính
đa dạng trong diễn biến của VCT khiến thầy thuốc gặp nhiều khó khăn trong tiên
lượng.
9. Phòng ngừa
Phòng ngừa VCT không phải là dễ dàng do có rất nhiều nguyên nhân sinh
bệnh. Một số biện pháp sau đây có thể giúp giảm thiểu nguy cơ cho bạn và cho
cộng đồng
- Tránh tiếp xúc với những người đang bị nhiễm siêu vi hoặc hội
chứng giống cảm cúm cho đến khi họ bình phục hoàn toàn. Nếu bạn đang có
những triệu chứng giống nhiễm siêu vi, nên tránh tiếp xúc gây phơi nhiễm cho
người khác. .
- Vệ sinh cá nhân tốt . Rửa tay thường xuyên là một biện pháp rất tốt để
phòng tránh bệnh lan rộng .
- Tránh những hành vi nguy cơ . Để ngăn chặn nguy cơ VCT do nhiễm
HIV, cần thực hiện tình dục an toàn, tuyệt đối không tiêm chích ma tuý.
- Trang phục phòng chống côn trùng hút máu. Tránh ve tick, muỗi đốt .
Mặc quần áo dài che chắn vùng da càng nhiều càng tốt. Bôi thuốc xua đuổi côn
trùng có chứa DEET lên da.
- Hãy đi chủng ngừa. Chủng ngừa đầy đủ theo khuyến cáo của ngành Y
Tế. Tiêm phòng các bệnh Rubella và cúm đôi khi có thể gây biến chứng VCT.
BS. ĐỒNG NGỌC KHANH – BV Hoàn Mỹ Sài Gòn