Quản lý văn hóa nhà trường phần 2 (Bài giảng)

Chủ đề 2
Chủ đề 2
Tầm quan trọng của
Tầm quan trọng của
văn hóa nhà trường
văn hóa nhà trường
2
Leading School Culture
Leading School Culture
3
Văn hóa và hiệu quả
“
“
Ở một mức độ sâu hơn, tất cả các tổ
Ở một mức độ sâu hơn, tất cả các tổ
chức, đặc biệt là trường học, cải thiện
chức, đặc biệt là trường học, cải thiện
hiệu suất bằng cách
hiệu suất bằng cách
tăng cường sự
tăng cường sự
chia sẻ
chia sẻ


một hệ thống các
một hệ thống các
chuẩn mực,
chuẩn mực,

các giá trị, và truyền thống.
các giá trị, và truyền thống.
Nó đem đến
Nó đem đến
cho tổ chức
cho tổ chức
niềm đam mê,
niềm đam mê,
tính hướng
tính hướng
đích
đích
và
và
giá trị
giá trị
tinh thần. Nếu không có
tinh thần. Nếu không có
một nền văn hóa mạnh mẽ, tích cực,
một nền văn hóa mạnh mẽ, tích cực,
nhà trường sẽ rơi vào bế tắc
nhà trường sẽ rơi vào bế tắc
và
và
thất
thất
bại.”
bại.”

(Peterson and Deal, 2002)
(Peterson and Deal, 2002)
Hiệu suất và tinh thần
“
“
Chìa khó
Chìa khó
a của
a của
thành công là trái tim và
thành công là trái tim và
tinh thần truyền vào các mối quan hệ
tinh thần truyền vào các mối quan hệ
giữa con người, những nỗ lực của họ
giữa con người, những nỗ lực của họ
để phục vụ tất cả học sinh, và ý thức
để phục vụ tất cả học sinh, và ý thức
chia sẻ trách nhiệm
chia sẻ trách nhiệm
trong dạy học
trong dạy học
.
.
Nếu không có trái tim và tinh thần được
Nếu không có trái tim và tinh thần được
nuôi dưỡng bằng nhiều cách
nuôi dưỡng bằng nhiều cách
thức
thức

văn
văn
hóa, trường học trở thành nhà máy học
hóa, trường học trở thành nhà máy học
tập
tập
,
,
không có linh hồn và niềm đam mê”
không có linh hồn và niềm đam mê”
(Peterson and Deal, 2002)
(Peterson and Deal, 2002)
“
“
Văn hóa là một
Văn hóa là một
sức mạnh to lớn
sức mạnh to lớn
tồn
tồn
tại trong
tại trong
mọi
mọi
tổ chức
tổ chức
,
,
trong đó mọi
trong đó mọi

người
người
cùng chung
cùng chung
một lịch sử.
một lịch sử.
Văn hoá hình thành khi con
Văn hoá hình thành khi con
người
người
cùng
cùng


làm việc,
làm việc,
cùng
cùng
giải quyết vấn đề,
giải quyết vấn đề,
đối phó với các cuộc xung đột, đạt
đối phó với các cuộc xung đột, đạt
được thành công, và
được thành công, và
giải quyết những
giải quyết những
khó khăn
khó khăn
”
”

(Schein, 1985; Deal and Peterson, 2009)
(Schein, 1985; Deal and Peterson, 2009)
Hiệu suất và tinh thần
Văn hoá nhà trường
•
Văn hóa nhà trường được coi là
Văn hóa nhà trường được coi là
chương trình đào tạo ẩn
chương trình đào tạo ẩn
•
Tạo nên động lực làm việc
Tạo nên động lực làm việc
•
Là con đường
Là con đường
không chính thức kiểm
không chính thức kiểm
soát
soát
, điều chỉnh
, điều chỉnh
hành vi
hành vi
•
Hạn chế tiêu cực và xung đột
Hạn chế tiêu cực và xung đột
•
Nâng cao chất lượng dạy học
Nâng cao chất lượng dạy học
Văn hoá nhà trường

•
Văn hóa nhà trường được coi là
Văn hóa nhà trường được coi là
chương trình đào tạo ẩn
chương trình đào tạo ẩn
•
Tạo nên động lực làm việc
Tạo nên động lực làm việc
•
Là con đường
Là con đường
không chính thức kiểm
không chính thức kiểm
soát
soát
, điều chỉnh
, điều chỉnh
hành vi
hành vi
•
Hạn chế tiêu cực và xung đột
Hạn chế tiêu cực và xung đột
•
Nâng cao chất lượng dạy học
Nâng cao chất lượng dạy học
Văn hóa nhà trường: chương trình đào tạo ẩn
“Cùng với những vấn đề quan trọng được
giảng dạy trên lớp, chúng ta còn có
chương trình đào tạo ẩn
Chương trình đào tạo ẩn góp phần tạo dựng

các mối quan hệ giữa học sinh với học sinh,
học sinh với giáo viên và hình thành nên
những đặc điểm, tính cách của người học”

(John Capozzi)


Cũng như chương trình đào tạo thông
Cũng như chương trình đào tạo thông
thường, những nhân tố văn hóa cũng
thường, những nhân tố văn hóa cũng
có thể xác định được và được dạy lại
có thể xác định được và được dạy lại
cho các thế hệ học trò.
cho các thế hệ học trò.
12
John Dewey (Mỹ) là một trong những người
John Dewey (Mỹ) là một trong những người
đầu tiên nghiên cứu về chương trình đào
đầu tiên nghiên cứu về chương trình đào
tạo ẩn từ đầu thế kỷ XX, với tác phẩm “Dân
tạo ẩn từ đầu thế kỷ XX, với tác phẩm “Dân
chủ và giáo dục” (Democracy and
chủ và giáo dục” (Democracy and
Education).
Education).
Chương trình đào tạo ẩn
13
Benson Snyder
Benson Snyder

“
“
Chương trình đào tạo ẩn” (The Hidden Curiculum)
Chương trình đào tạo ẩn” (The Hidden Curiculum)
1968:
1968:
“
“
Vì sao sinh viên, và đặc biệt
Vì sao sinh viên, và đặc biệt
là những sinh viên tài năng lại
là những sinh viên tài năng lại
quay lưng lại với giáo dục
quay lưng lại với giáo dục
trong nhà trường?”
trong nhà trường?”
Chương trình đào tạo ẩn
14
Bill Gates
Bill Gates
Microsoft Corporation
Microsoft Corporation


“
“
Một số yếu tố học thuật và chuẩn
Một số yếu tố học thuật và chuẩn
mực xã hội không được nói đến
mực xã hội không được nói đến

trong chương trình đào tạo đã ít
trong chương trình đào tạo đã ít
nhiều ngăn cản sự phát triển năng
nhiều ngăn cản sự phát triển năng
lực độc lập và sáng tạo trong tư
lực độc lập và sáng tạo trong tư
duy của người học”
duy của người học”
15
Roland Meighan:
Roland Meighan:
“
“
Xã hội học trong giáo dục” (A Sociology of
Xã hội học trong giáo dục” (A Sociology of
Educating) 1981:
Educating) 1981:
“
“
Chương trình đào tạo ẩn được giảng
Chương trình đào tạo ẩn được giảng
dạy thông qua nhà trường, chứ không
dạy thông qua nhà trường, chứ không
phải thông qua bất cứ một giáo viên
phải thông qua bất cứ một giáo viên
nào. Nó là những gì thâm nhập vào
nào. Nó là những gì thâm nhập vào
học sinh, nhưng có thể là những điều
học sinh, nhưng có thể là những điều
không bao giờ được giảng dạy trên

không bao giờ được giảng dạy trên
lớp. Nó hình thành nên định hướng
lớp. Nó hình thành nên định hướng
cuộc sống và thái độ đối với việc học
cuộc sống và thái độ đối với việc học
tập cho người học”.
tập cho người học”.
Chương trình đào tạo ẩn
16
Michael Haralambos:
Michael Haralambos:
“
“
Xã hội học: Những chủ đề và viễn cảnh”
Xã hội học: Những chủ đề và viễn cảnh”
(Sociology: Themes and Perspectives) 1991:
(Sociology: Themes and Perspectives) 1991:
“
“
Chương trình đào tạo ẩn bao gồm
Chương trình đào tạo ẩn bao gồm
những vấn đề mà học sinh học
những vấn đề mà học sinh học
được thông qua mọi hoạt động
được thông qua mọi hoạt động
trong nhà trường chứ không phải
trong nhà trường chứ không phải
những gì được trình bày trong mục
những gì được trình bày trong mục
tiêu đào tạo của nhà trường”.

tiêu đào tạo của nhà trường”.
Chương trình đào tạo ẩn
17
Haberman (1999) đặt ra những câu hỏi sau
Haberman (1999) đặt ra những câu hỏi sau
đây cho nhà trường và những nhà giáo dục:
đây cho nhà trường và những nhà giáo dục:
•
Chúng ta có tha thứ cho học sinh vắng mặt
Chúng ta có tha thứ cho học sinh vắng mặt
nếu lời xin lỗi của họ hợp lý?
nếu lời xin lỗi của họ hợp lý?
•
Chúng ta làm gì khi học sinh không thích làm
Chúng ta làm gì khi học sinh không thích làm
việc cùng nhau trong nhóm?
việc cùng nhau trong nhóm?
•
Chúng ta có rèn cho học sinh chỉ làm việc
Chúng ta có rèn cho học sinh chỉ làm việc
khi có mặt giáo viên?
khi có mặt giáo viên?
Chương trình đào tạo ẩn
Văn hoá nhà trường
•
Văn hóa nhà trường được coi là
Văn hóa nhà trường được coi là
chương trình đào tạo ẩn
chương trình đào tạo ẩn
•

Tạo nên động lực làm việc
Tạo nên động lực làm việc
•
Là con đường
Là con đường
không chính thức kiểm
không chính thức kiểm
soát
soát
, điều chỉnh
, điều chỉnh
hành vi
hành vi
•
Hạn chế tiêu cực và xung đột
Hạn chế tiêu cực và xung đột
•
Nâng cao chất lượng dạy học
Nâng cao chất lượng dạy học
Văn hoá nhà trường tạo động lực làm việc
Văn hoá là một động lực vô hình
Văn hoá là một động lực vô hình
nhưng có sức mạnh kích cầu hơn cả
nhưng có sức mạnh kích cầu hơn cả
các biện pháp kinh tế.
các biện pháp kinh tế.
19
Muốn tạo động lực cần khơi
Muốn tạo động lực cần khơi
dậy nhu cầu và đáp ứng nhu

dậy nhu cầu và đáp ứng nhu
cầu chính đáng của mọi
cầu chính đáng của mọi
người:
người:
. Nhu cầu về vật chất
. Nhu cầu về vật chất
. Nhu cầu về tinh thần
. Nhu cầu về tinh thần
Làm thế nào để có động lực làm việc
•
Khi khả năng đáp ứng nhu cầu thấp, động
Khi khả năng đáp ứng nhu cầu thấp, động
lực với người lao động sư phạm là đồng
lực với người lao động sư phạm là đồng
lương, thu nhập và những giá trị vật chất.
lương, thu nhập và những giá trị vật chất.
•
Khi thu nhập đạt đến một mức nào đó,
Khi thu nhập đạt đến một mức nào đó,
người ta sẵn sàng đánh đổi, chọn mức thu
người ta sẵn sàng đánh đổi, chọn mức thu
nhập thấp hơn để được làm việc ở một
nhập thấp hơn để được làm việc ở một
môi trường hoà đồng, thân thiện, thoải
môi trường hoà đồng, thân thiện, thoải
mái, được cống hiến, sáng tạo và được
mái, được cống hiến, sáng tạo và được
thừa nhận và tôn trọng.
thừa nhận và tôn trọng.

Làm thế nào để có động lực làm việc
Văn hóa tạo động lực như thế nào?
Văn hoá nhà trường giúp nhân
Văn hoá nhà trường giúp nhân
viên thấy rõ mục tiêu, ý nghĩa và
viên thấy rõ mục tiêu, ý nghĩa và
bản chất công việc mình làm
bản chất công việc mình làm
•
Tạo
Tạo


ra các mối quan hệ tốt đẹp giữa các
ra các mối quan hệ tốt đẹp giữa các
giáo viên và học sinh, giữa các cán bộ,
giáo viên và học sinh, giữa các cán bộ,
giáo viên, nhân viên trong nhà trường;
giáo viên, nhân viên trong nhà trường;
•
Tạo ra một môi trường làm việc thoải
Tạo ra một môi trường làm việc thoải
mái, vui vẻ, lành mạnh thúc đẩy sự sáng
mái, vui vẻ, lành mạnh thúc đẩy sự sáng
tạo , khuyến khích GV, HS nỗ lực rèn
tạo , khuyến khích GV, HS nỗ lực rèn
luyện, học tập đạt thành tích mong đợi
luyện, học tập đạt thành tích mong đợi
Văn hóa tạo động lực như thế nào?
Khi nhà trường phải đối mặt với một vấn

Khi nhà trường phải đối mặt với một vấn
đề phức tạp, chính văn hóa tổ chức là
đề phức tạp, chính văn hóa tổ chức là
điểm tựa tinh thần, giúp các nhà quản lý
điểm tựa tinh thần, giúp các nhà quản lý
trường học và đội ngũ giáo viên hợp
trường học và đội ngũ giáo viên hợp
tác, phát huy trí lực để có những quyết
tác, phát huy trí lực để có những quyết
định và sự lựa chọn đúng đắn.
định và sự lựa chọn đúng đắn.
Văn hóa tạo động lực như thế nào?
Giúp cho người dạy, người học có cảm
Giúp cho người dạy, người học có cảm
giác tự hào, hãnh diện vì được là thành
giác tự hào, hãnh diện vì được là thành
viên của tổ chức nhà trường, được làm
viên của tổ chức nhà trường, được làm
việc vì những mục tiêu cao cả của nhà
việc vì những mục tiêu cao cả của nhà
trường.
trường.
Văn hóa tạo động lực như thế nào?