Đề thi Học sinh giỏi quốc gia 2010 (Ngữ văn)

ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI QUỐC GIA NĂM 2010
MÔN: NGỮ VĂN
Câu 1. (8 điểm)
Trong những trang ghi chép cuối cùng của cuộc đời mình, nhà văn Nguyễn
Minh Châu có kể lại một sự việc ông đã chứng kiến:
“ lúc bấy giờ mới khoảng năm giờ sáng. Sân ga hàng cỏ còn mờ mờ tỏ tỏ
trong sương nhưng người đã chật ních. Có những dây người xếp hàng ba hàng tư dài
dằng dặc, như rồng rắn. Người nào cũng khoác đầy hành lí trên mình, đang chuẩn bị
vào phía trong ga để lên tàu. Chung quanh cái dây người xếp hàng là bạt ngàn
những người đang ngồi giữa hàng đống, hàng núi hàng hóa, có lẽ lần đầu tiên tôi
chứng kiến một buổi sáng tinh mơ mà khách đi tàu ở sân ga đông đến như thế. Và
giữa cảnh đông đúc, chen chúc như vậy có một người đàn bà hãy còn trẻ, y như một
kẻ mất trí, một người điên, cứ hét váng cả sân ga: “Các ông các bà có ai thương tôi
cứu tôi với”. Người đàn bà kêu đến khản cả giọng mà chung quanh chẳng ai đoái
hoài. Người ta chỉ quay mặt lại nhìn một cách thờ ơ, vả lại ai cũng chất xung quanh
mình hàng đống hành lí, lại mệt đứt hơi, ai cũng chỉ đủ sức lo cho mình.
Thì ra thế này: người đàn bà xuống tàu trong đêm với hai đứa con, đứa ba
tuổi, đứa mới nửa tuổi. Mẹ con ngồi chờ sáng. Lúc vừa tảng sáng, mẹ bảo con ngồi
đây trông em, mẹ đi giặt tã cho em một lúc. Mẹ đi đến vòi nước gần nhà xí công
cộng, cũng khá xa, chen chúc mới giặt giũ được, giặt xong quay về thì mẹ mìn chỉ
chìa cái bánh đa đã dỗ được đứa con lớn đi theo, chỉ còn đứa nhỏ nửa tuổi nằm giữa
sân ga một mình.
Nghe xong chuyện, tôi chạy đến trước mặt một đồng chí công an, đề nghị: các
đồng chí nói loa đi, yêu cầu hành khách thấy khả nghi thì giữ lại, đứa dụ đứa trẻ thế
nào cũng có vẻ khả nghi Biết đâu nó còn quanh quẩn quanh đây. Yêu cầu mọi
người giúp người ta. Đồng chí công an chẳng nói chẳng rằng, chẳng trả lời tôi lấy
một lời. Còn hàng ngàn con người thì vẫn dửng dưng trong một vẻ ngái ngủ hoặc sợ
mất cắp. Người đàn bà vẫn kêu gào giữa sân ga Hàng Cỏ như kêu gào giữa sa mạc.
(Rút từ tập Trang giấy trước đèn, NXB Khoa học Xã hôi, 1994, tr. 140 – 141)
Câu chuyện trên gợi anh/chị suy nghĩ gì về lòng nhân ái và sự vô cảm của con
người trong cuộc sống?

Câu 2. (12 điểm)
Tác phẩm văn học chân chính bao giờ cũng là sự tôn vinh con người qua
những hình thức nghệ thuật độc đáo.
Bằng việc phân tích một tác phẩm đã học, anh/chị hãy bình luận nhận định
trên.