Thấp khớp trẻ em
(Kỳ 1)
Thấp là một bệnh lý xảy ra sau viêm họng do liên cầu khuẩn beta tan huyết
nhóm A. Bệnh thường xảy ra ở trẻ 5 – 15 tuổi, nam hay nữ đều có khả năng mắc
bệnh như nhau, mọi chủng tộc đều có thể bị bệnh, đặc biệt có tần suất cao ở những
nước đang phát triển, ở những nơi có điều kiện sống và vệ sin kém, nhất là vào
mùa lạnh hay mưa ẩm. cơ chế sinh bệnh được chấp nhận nhiều nhất là cơ chế miễn
dịch học. Bệnh gây tổn thương nhiều cơ quan như khớp (viêm khớp), tim (viêm
tim), thần kinh (múa vờn), da (hồng ban vòng), mô dưới da (nốt cục dưới da).
I. Tiêu chuẩn chẩn đoán
1.1. Tiêu chuẩn chẩn đoán đợt thấp cấp theo Duckett Jones – có bổ sung
1992
Triệu Triệu B
ằng chứng
nhiễm liên c
ầu khuẩn
chứng chính chứng phụ nhóm A trước đó
Viêm tim
Viêm khớp
Múa v
ờn
Sydenham
H
ồng ban
vòng
N
ốt cục
dưới da
Lâm sàng
- Sốt
- Đau nhức
C
ận lâm
sàng
- L
ắng máu
tăng
- C-
reactive
protein tăng
- P-R dài
Kháng th
ể kháng
liên cầu trong máu cao*
C
ấy phết họng
(+)
Rapid Strep test
(+)
Bệnh nhân có nhiều khả năng bị một đợt thấp cấp khi có:
- 2 triệu chứng chính + bằng chứng nhiễm liên cầu khuẩn nhóm A
HOẶC
- 1 triệu chứng chính + ≥ 2 triệu chứng phụ + bằng chứng nhiễm
liên cầu nhóm A.
- Kháng thể kháng liên cầu trong máu ở trẻ em tăng khi:
· ASO ≥ 330 đơn vị Todd.
· Anti-Dnase B ≥ 240 đơn vị Todd.
1.2. Tiêu chuẩn chẩn đoán đợt thấp tái phát:
Chẩn đoán thấp tái phát trên bệnh nhi có bệnh van tim hậu thấp khi
- Không được phòng thấp đúng (+)
- Có bằng chứng nhiễm liên cầu khuẩn nhóm A (±)
- Có bằng chứng viêm mới trên lâm sàng (±):
· Viêm khớp
· Viêm màng ngoài tim (tràn dịch màng ngoài tim/siêu âm tim)
· Viêm van tim, biết rõ là mới xuất hiện
- Có bằng chứng viêm trên cận lâm sàng nhưng không tìm thấy một nguyên
nhân nào khác để lý giải hiện tượng viêm này (+):
· Lắng máu tăng
· CRP tăng
Lưu ý: (+): bắt buộc phải có, (±): có thể có hoặc không.
- Tiêu chuẩn của Duckett Jones có tính cách hướng dẫn chẩn đoán,
nên sẽ có nhiều trường hợp:
· Không đủ tiêu chuẩn nhưng vẫn là một đợt thấp cấp (múa vờn, viêm
tim thầm lặng).
· Đủ tiêu chuẩn chẩn đoán nhưng không phải là một đợt thấp cấp.
- Phân loại viêm tim:
Viêm
tim nhẹ
Viêm tim
trung bình
Viêm tim
nặng
Tim to - + ±
Suy tim - - +
Tổn - + +
thương ≥ 2 van
Âm th
ổi
tâm thu
≤ 3/6 ≤ 3/6 > 3/6
Âm th
ổi
tâm trương
≤ 2/6 ≤ 2/6 > 3/6