BÀI GIẢNG TAI BIẾN MẠCH MÁU NÃO (Kỳ 5) ppt

BÀI GIẢNG TAI BIẾN MẠCH MÁU NÃO
(Kỳ 5)
IV. PHÂN LOẠI CÁC THỂ VÀ ĐẶC ĐIỂM XUẤT HUYẾT NÃO
THEO VỊ TRÍ.
Các vị trí xuất huyết có đặc điểm riêng về lâm sàng, nguyên nhân, điều trị,
tiên lượng. Trong thực hành có 4 loại:
1. Xuất huyết lớn (xuất huyết bao trong đồi thị, xuất huyết xám trung
ương).
- Nguyên nhân chủ yếu là huyết áp cao.
- Vị trí xuất huyết: vùng bao trong, ổ xuất huyết có đường kính lớn.
- Tiên lượng xấu: tử vong cao, di chứng nặng.
2. Xuất huyết thùy não:
- Nguyên nhân không xác định rõ, tự phát hay gặp ở người trẻ.
- Vị trí: chất trắng dưới vỏ, ổ xuất huyết nhỏ hình bầu dục hoặc tròn.
- Lâm sàng: thể bán cấp 3 giai đoạn: nặng - đỡ đi - nặng và chết.
- Tiên lượng: tốt nếu điều trị đúng, cảnh giác giai đoạn giữa (gọi là giai
đoạn êm dịu tạm thời), giai đoạn này dễ bỏ qua nếu không xử lý kịp thời gây tử
vong.
3. Xuất huyết thân não:
- Nguyên nhân: huyết áp cao ác tính.
- Vị trí: cầu não hay gặp
- Tiên lượng nặng, tử vong cao, trừ khi ổ máu rất nhỏ.
4. Xuất huyết tiểu não:
- Nguyên nhân: dị dạng mạch não.
- Vị trí: một hoặc hai bên tiểu não.
- Tiên lượng nặng, dễ tử vong do lọt hạnh nhân tiểu não.
- Chỉ định phẫu thuật rộng rãi và kết quả thường tốt.
V. CHẨN ĐOÁN TAI BIẾN MẠCH MÁU NÃO
Tiến trình chẩn đoán:
- Phải chăng là một tai biến mạch máu não? Xác định dựa vào định nghĩa
của Tổ chức Y tế thế giới (liệt nửa người đột ngột là bằng chứng lâm sàng rất có

giá trị, gặp 90% số ca, thất ngôn…, tê nửa người, động kinh cục bộ…).
- Là tai biến xuất huyết hay thiếu máu cục bộ não? (xem bảng so sánh).
- Dịch não tủy có máu không đông khẳng định có chảy máu nội sọ, nếu
bình thường cũng không cho phép loại chẩn đoán xuất huyết, vì có thể máu tụ
trong nhu mô chưa ngấm ra khoang nhện.
- Chụp cắt lớp vi tính và chụp CHT (mạch có lợi thăm dò được cả não và
mạch máu trong một lần chụp) khẳng định loại tai biến (xuất huyết tăng tỷ trọng,
thiếu máu cục bộ não hình giảm tỷ trọng), vị trí và độ lớn ổ tổn thương. CHT-M
máu còn cho thấy hình các mạch não, phát hiện dị dạng mạch đáy não, bổ sung
cho chụp mạch não.
- Nguyên nhân gì? (ưu tiên tìm các nguyên nhân phổ biến và có khả năng
can thiệp được huyết áp cao, dị dạng mạch…).
Bảng: So sánh các đặc điểm thiếu máu cục bộ, xuất huyết não, xuất huyết
dưới nhện.
Lâm sàng TMCB Xuất huyết XH dưới
não nhện
Tam chứng
triệu chứng xuất
huyết: Nhức đầu
Mất ý thức
Nôn
Không, đôi
khi ý thức rối loạn
nhẹ, nhanh tỉnh
Đầy đủ.
Nếu hôn mê trước
hai triệu chứng
nhức đầu, nôn
không rõ
Điển hình

nhất là bệnh nhân
trẻ tuổi
Thời gian
tiến tới toàn phát
Nhanh hoặc
từng nấc, đỡ đi
nhanh
Rất nhanh,
nặng lên liên tục
trong các giờ đầu
Nhanh,
nhưng ý thức tốt
lên nhanh
Dấu hiệu
màng não
Không Hay gặp Điển hình:
Gáy rất cứng,
Kerming rõ, vật vã
kích động
Chụp cắt
lớp vi tính và chụp
CHT
Ổ giảm tỉ
trọng chỉ thấy nếu
chụp sau 1 giờ đầu
Ổ tăng tỉ
trọng bao quanh
viền phù nề giảm
Máu đọng ở
các bể đáy, bể

quanh cầu não. Chỉ
tỉ trọng. Máu
trong não thất.
thấy nếu chụp
trước 48 giờ CHT-
Mạch tìm dị dạng
mạch
Dấu hiệu
toàn thân
Không sốt Sốt trong
giai đoạn toàn
phát
Sốt cao,
tăng bạch cầu
ngoại vi do rối
loạn trung ương.