TO CHUC HOAT DONG NHOM

Tổ chức quá trình dạy học hóa học NHD: PGS.TS.Trịnh Văn Biều
Lớp: LL & PPDH Hóa Học B
Cao học khóa: 19 (2008-2011)
TỔ CHỨC QUÁ TRÌNH DẠY HỌC HÓA HỌC
Đề tài
TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG NHÓM
GVHD : PGS.TS TRỊNH VĂN BIỀU
HỌC VIÊN : HUỲNH HUYỀN SỬ
MỤC LỤC
Khoá 19_Lớp B Page
Tổ chức quá trình dạy học hóa học NHD: PGS.TS.Trịnh Văn Biều
TÀI LIỆU THAM KHẢO 3
MỞ ĐẦU………………………………………………………………………………… 4
1.TỔNG QUAN VỀ TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG NHÓM………………………………….5
1.1. Khái niệm khái niệm dạy học theo nhóm 5
1.2. Đặc điểm dạy học theo nhóm .6
1.3. Ưu và nhược điểm của học tập theo nhóm 7
2. CÁC HÌNH THỨC TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG THEO NHÓM 8
2.1. Các mô hình tổ chức hoạt động theo nhóm 8
2.2. Quy trình tổ chức hoạt động theo nhóm 13
2.3. Một số chú ý khi tổ chứ hoạt động nhóm…………………… 16
3. THIẾT KẾ GIÁO ÁN TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP THEO NHÓM 17
3.1. Những yêu cầu khi lựa chọn nội dung 17
3.2. Thiết kế giáo án sử dụng phương pháp dạy học thảo luận nhóm 18
TÓM TẮT 20
KẾT LUẬN 21
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Khoá 19_Lớp B Page
Tổ chức quá trình dạy học hóa học NHD: PGS.TS.Trịnh Văn Biều
1. Ngô Thị Thu Dung, Mô hình tổ chức học theo nhóm trong giờ học lên lớp, Tạp chí
giáo dục (3) tr 21-22

2. Nguyễn Thị Hồng Nam, Tổ chức hoạt động hợp tác trong học tập theo hình thức thảo
luận nhóm, Đại học Cần Thơ.
3. Nguyễn Thị Sữu, Tổ chức quá trình dạy học hóa học phổ thông, Đại học sư phạm Hà
Nội
4. Trần Thị Lệ Quyên, Tổ chức hoạt động học tập theo nhóm tại lớp trong quá trình dạy
học sinh lớp 10 ban KHTN, ĐHSP Huế.
MỞ ĐẦU
‡
Khoá 19_Lớp B Page
Tổ chức quá trình dạy học hóa học NHD: PGS.TS.Trịnh Văn Biều
Xã hội ngày càng phát triển thì càng cần nguồn lao động có chất lượng cao. Người
lao động ngày nay không chỉ cần có trình độ chuyên môn vững vàng mà cần phải có khả
năng giao tiếp, khả năng làm việc theo nhóm. Ta nhận thấy trước đây người ta đánh giá
một người dựa vào chỉ số IQ, tuy nhiên bây giờ bên cạnh chỉ số IQ thì còn phải đánh giá
chỉ số AQ và EQ nữa. Cho thấy người ta đánh giá cao như thế nào đến khả năng tổ chức
hoạt động nhóm. Điều này cũng dễ hiểu vì càng ngày xã hội càng phát triển, ngày càng
xuất hiện nhiều công nghệ mới, hiện đại hơn, phức tạp hơn thì một người không thể giải
quyết hết tất cả các công việc được, do đó cần phải có cộng sự, cần có người hợp tác. Và
khi một việc làm có nhiều người tham gia thì khả năng giúp cho nhóm hoạt động một cách
hiệu quả đòi hỏi phải có một khả năng tổ chức hoạt động nhóm.
Tuy nhiên, nền giáo dục trước đây chỉ tập trung chủ yếu đào tạo một học sinh, một
người lao động có kiến thức chuyên môn vững vàng, có khả năng giải quyết công việc một
cách độc lập mà chưa chú ý đến khả năng tổ chức và hoạt động theo nhóm. Một câu nói vui
là “Một người Việt Nam thì giỏi hơn một người Nhật nhưng 2 người Việt Nam thì không
bằng 2 người Nhật”. Do đó những năm gần đây bộ giáo dục đã tổ chức nhiều đợt tập huấn
cho giáo viên tìm hiểu những phương pháp dạy học hiện đại, nhằm giúp giáo viên tiếp cận
với các phương pháp dạy học mới. Trong đó phương pháp tổ chức hoạt động theo nhóm là
một trong những phương pháp giúp học sinh phát triển kỹ năng giao tiếp, kỹ năng tổ chức
theo nhóm …
Vì những lí do trên mà em tìm hiểu nội dung “Tổ chức hoạt động theo nhóm”.

1. TỔNG QUAN VỂ TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG NHÓM
1.1. KHÁI NIỆM DẠY HỌC THEO NHÓM
Khoá 19_Lớp B Page
Tổ chức quá trình dạy học hóa học NHD: PGS.TS.Trịnh Văn Biều
Dạy học theo nhóm là một hoạt động học tập có sự phân chia học sinh theo
từng nhóm nhỏ với đủ thành phần khác nhau về trình độ, cùng trao đổi ý tưởng, một
nguồn kiến thức dựa trên cơ sở là hoạt động tích cực của từng cá nhân. Từng
thành viên của nhóm không chỉ có trách nhiệm với việc học tập của mình mà còn có
trách nhiệm quan tâm đến việc học tập của bạn bè trong nhóm. [4, tr 7]
Dạy học theo nhóm là phương pháp học trong đó học sinh dưới sự hướng
dẫn của giáo viên làm việc cùng nhau trong những nhóm nhỏ để hoàn thành mục
đích học tập chung của nhóm đặt ra. [3, tr 3]

Vậy dạy học theo nhóm là một phương pháp dạy học trong đó giáo viên tổ
chức cho học sinh hình thành các nhóm học tập nhỏ. Mỗi thành viên trong nhóm
học tập này vừa có trách nhiệm tự học tập vừa có trách nhiệm giúp đỡ các thành
viên trong nhóm để cùng hoàn thành mục đích học tập chung của cả nhóm.
1.2. ĐẶC ĐIỂM DẠY HỌC THEO NHÓM
Dạy học theo nhóm có một số đặc điểm sau :
Khoá 19_Lớp B Page
Tổ chức quá trình dạy học hóa học NHD: PGS.TS.Trịnh Văn Biều
- Hoạt động dạy học vẫn được tiến hành trên quy mô cả lớp, như mô hình
giờ học truyền thống.
- Việc phân chia nhóm học sinh vừa tuân theo đặc điểm tâm lý-nhận thức
của học sinh vừa phụ thuộc vào nhiệm vụ học tập học sinh phải giải quyết.
- Trong mỗi nhóm phải có sự phân công nhiệm vụ rõ ràng, phải cùng hợp
tác giải quyết nhiệm vụ chung của nhóm.
- Học sinh phải trực tiếp tham gia
các hoạt động, giải quyết các nhiệm vụ học
tập được đặt ra cho mỗi nhóm.

- Giáo viên là người thiết kế các
nhiệm vụ học tập và đưa ra các hoạt động cụ
thể cho từng nhóm. Giáo viên chỉ đóng vai
trò tổ chức hướng dẫn chứ không phải là
người đưa ra kiến thức.
- Học sinh - là chủ thể tích cực chủ
động sáng tạo của hoạt động học tập. Dạy
học theo nhóm là sự tác động trực tiếp giữa
học sinh với nhau, cùng nhau thảo luận và
cùng nhau hoàn thành nhiệm vụ học tập. Mỗi
cá nhân phải tự hoàn thành nhiệm vụ của
mình. Thành công của cá nhân là thành công
của cả nhóm.
- Giáo viên - là người thức tỉnh tổ chức và đạo diễn. Trong giờ học theo
nhóm, giáo viên dẫn dắt học sinh khám phá, lĩnh hội kiến thức qua từng bước. Các
nhóm học sinh tự tiến hành các hoạt động , qua đó có thể rút ra các tri thức cần thiết
cho mình . Giáo viên là người tổ chức, điều khiển học sinh tự tiến hành các hoạt
động.
1.3. ƯU VÀ NHƯỢC ĐIỂM CỦA HỌC TẬP THEO NHÓM
 Ưu điểm :
Khoá 19_Lớp B Page
Tổ chức quá trình dạy học hóa học NHD: PGS.TS.Trịnh Văn Biều
- Học tập theo nhóm tạo môi trường thuận lợi giúp cho học sinh có cơ hội
phát biểu, trao đổi và học tập lẫn nhau, cùng nhau tìm hiểu kiến thức mới. Những
học sinh yếu kém nay có cơ hội được học tập ở những bạn giỏi hơn, và những học
sinh khá giỏi không chỉ hoàn thành nhiệm vụ của mình mà còn phải giúp đỡ các bạn
yếu hơn hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.
- Học tập theo nhóm giúp học sinh phát triển năng lực xã hội. Giúp học
sinh phát triển kỹ năng sử dụng ngôn ngữ, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng thảo luận, kỹ
năng bảo vệ ý kiến, kỹ năng giải quyết mâu thuẫn v v Học tập theo nhóm giúp

những học sinh nhút nhát có cơ hội phát biểu ý kiến và từ đó trở nên tự tin hơn và
năng động hơn.
- Học tập theo nhóm giúp học sinh phát triển năng lực hoạt động. Học sinh
có cơ hội phát huy kỹ năng sáng tạo, đánh giá, tổng hợp, phân tích, so sánh Học
sinh biết giải quyết các vấn để và tình huống, từ những vấn đề và tình huống đó học
sinh sẽ học hỏi được những kinh nghiệm cho bản thân.
 Nhược điểm :
- Có một số thành viên ỷ lại không làm việc (hiện tượng ăn theo). Một số
học sinh sẽ ỷ lại vào những người giỏi hơn sẽ giúp họ hoàn thành công việc.
- Có thể đi lệch hướng thảo luận do tác động của một vài cá nhân (hiện
tượng chi phối, tách nhóm).
- Có một số HS khá, giỏi quyết định quá trình, kết quả thảo luận nhóm nên
chưa đề cao sự tương tác bình đẳng và tầm quan trọng của từng thành viên trong
nhóm.
- Nếu lấy kết quả thảo luận chung của nhóm làm kết quả học tập cho từng cá
nhân thì chưa công bằng và chưa đánh giá được sự nỗ lực của từng cá nhân.
- Sự áp dụng cứng nhắc và quá thường xuyên của GV sẽ gây nhàm chán và
giảm hiệu quả
2. HÌNH THỨC TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG THEO NHÓM
2.1. CÁC MÔ HÌNH TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG NHÓM
 Làm việc theo cặp 2 học sinh ( Pair work )
Khoá 19_Lớp B Page
Tổ chức quá trình dạy học hóa học NHD: PGS.TS.Trịnh Văn Biều
- Đây là hình thức học sinh trao đổi với bạn ngồi kế bên để giải quyết tình
huống do giáo viên nêu ra. Trong quá trình giải quyết các tình huống, học sinh sẽ thu
nhận kiến thức một cách tích cực.
- Nhóm này thường được sử dụng khi giao cho HS chấm bài, sửa bài cho
nhau (qua phiếu học tập, qua các bài tập lựa chọn trong sách giáo khoa ).
- Ưu điểm của hình thức tổ chức này là không mất thời gian tổ chức, không
xáo trộn chỗ ngồi mà vẫn huy động được HS làm việc cùng nhau.

 Làm việc theo nhóm nhiều học sinh ( Group work )
- Giáo viên chia lớp thành nhiều nhóm và thảo luận các bài tập, câu hỏi tình
huống do giáo viên nêu ra.
- Có 2 loại hình bài tập: Bài tập cho hoạt động trao đổi và bài tập cho hoạt
động so sánh.
- Trong hoạt động trao đổi, mỗi nhóm giải quyết 1 vấn đề khác nhau (nhưng
cùng 1 chủ đề), sau đó trao đổi vấn đề và giải quyết vấn đề của nhóm mình đối với
nhóm khác.
 Làm việc theo nhóm nhiều học sinh ( Group work )
- Trong hoạt động so sánh, tất cả các nhóm cùng giải quyết một vấn đề, sau
đó so sánh cách giải quyết khác nhau giữa các nhóm.
- Hoạt động trao đổi thường được sử dụng cho những bài học có nhiều vấn
đề cần phải giải quyết trong một thời gian ngắn. Hoạt động so sánh thường dùng cho
những bài học có dung lượng không lớn.
- Trong hoạt động so sánh, tất cả các nhóm cùng giải quyết một vấn đề, sau
đó so sánh cách giải quyết khác nhau giữa các nhóm.
Khoá 19_Lớp B Page
Tổ chức quá trình dạy học hóa học NHD: PGS.TS.Trịnh Văn Biều
- Hoạt động trao đổi thường được sử dụng cho những bài học có nhiều vấn
đề cần phải giải quyết trong một thời gian ngắn. Hoạt động so sánh thường dùng cho
những bài học có dung lượng không lớn.
 Nhóm kim tự tháp ( Pyramid )
- Đây là cách tổng hợp ý kiến tập thể của lớp học về một vấn đề của bài học.
Đầu tiên giáo viên nêu một vấn đề cho các học sinh làm việc độc lập. Sau đó ghép 2
học sinh thành một cặp để các học sinh chia sẻ ý kiến của mình. Kế đến các cặp sẽ
tập hợp thành nhóm 8, nhóm 16…Cuối cùng cả lớp sẽ có 1 bảng tổng kết các ý kiến
hoặc một giải pháp tốt nhất để giải quyết một vấn đề.
- Hình thức học tập này thể hiện tính dân chủ và dựa trên nguyên tắc
tương hỗ, mô hình này phù hợp với các giờ ôn tập khi học sinh phải nhớ lại các định
nghĩa, khái niệm, công thức…đã học trong một chương.

 Hoạt động trà trộn (Mingling Activities)
- Trong hình thức này, tất cả các học sinh trong lớp phải đứng dậy và di
chuyển trong lớp học để thu thập thông tin từ các thành viên khác.
- Sự di chuyển khỏi chỗ ngồi cố định làm cho các học sinh cảm thấy thích
thú, năng động hơn.
- Đối với các học sinh yếu thì đây là cơ hội cho họ hỏi nhiều người khác
nhau cùng một câu hỏi mà không cảm thấy xấu hổ.
- Cũng bằng cách học này, họ sẽ thấy rằng có thể có nhiều câu trả lời đúng,
nhiều ý kiến, nhiều quan điểm khác nhau cho cùng một vấn đề.
- Hoạt động này thường được dùng trong phần mở đầu của tiết học nhằm
“khởi động” hoặc kích thích nhận thức của học sinh trước khi học bài mới.
 Hoạt động nhóm theo cấu trúc Jigsaw
Khoá 19_Lớp B Page
Tổ chức quá trình dạy học hóa học NHD: PGS.TS.Trịnh Văn Biều
- Giáo viên chia lớp thành nhiều nhóm hợp tác. Mỗi thành viên trong nhóm
được phân công tìm hiểu một phần của bài học.
- Các thành viên có cùng chủ đề thành lập nhóm chuyên gia, và cũng nhau
thảo luận để hiểu rõ nội dung được phân công.
- Các thành viên của nhóm chuyên gia trở về nhóm hợp tác giảng lại cho cả
nhóm về phần bài của mình, đảm bảo cho mọi thành viên trong nhóm nắm vững
nội dung toàn bài học.
- Các thành viên làm bài kiểm tra cá nhân với nội dung bao gồm tất cả các
phần bài học.
- Kết quả kiểm tra là kết quả cá nhân và tính điểm nhóm.
Bước làm việc 1.Phân công
công việc
2.Nhóm
chuyên gia
3.Nhóm hợp tác 4.Cá nhân làm
bài kiểm tra

5.Điểm cá nhân-
điểm nhóm
Thành viên
trong nhóm
Chịu trách
nhiệm
Thảo luận
cùng chủ đề
Giảng bài cho nhau Kiểm tra Kết quả đạt
được
Thành viên 1
Thành viên 2
Thành viên 3
Thành viên 4
Phần bài A
Phần bài B
Phần bài C
Phần bài D
Các thành
viên cùng chủ
đề của từng
nhóm thảo
luận
Thành viên nhóm
chuyên gia trở về
nhóm hợp tác và
giảng bài cho nhau
để từng thành viên
hiểu hết các phần
A,B,C,D của bài học

Cá nhân làm bài
kiểm tra. Nội
dung bài kiểm
tra gồm tất cả
các phần
A,B,C,D của bài
học
Từng thành viên
không những
hiểu kĩ phần bài
của mình mà
còn hiểu được
toàn bộ bài học
Đánh giá kết quả cá nhân, nhóm
- Chấm điểm bài kiểm tra cá nhân.
- Tính điểm trung bình (điểm nền).
- Tính điểm tiến bộ cá nhân :
0 : điểm kiểm tra thấp hơn điểm nền từ 3 điểm trở lên.
1 : điểm kiểm tra thấp hơn điểm nền 1-2 điểm.
Khoá 19_Lớp B Page 10
Tổ chức quá trình dạy học hóa học NHD: PGS.TS.Trịnh Văn Biều
2 : điểm kiểm tra bằng hoặc hơn điểm nền 1-2 điểm.
3 : điểm kiểm tra cao hơn điểm nền từ 3 điểm trở lên.
3 : điểm kiểm tra bằng điểm tuyệt đối.
- Điểm tiến bộ của nhóm : Trung bình cộng điểm tiến bộ của từng cá
nhân trong nhóm
Đánh giá về cấu trúc Jigsaw
- Là một trong những cấu trúc ưu việt nhất, có hiệu quả nhất.
- Đề cao tương tác bình đẳng và tầm quan trọng của từng thành viên trong
nhóm.

- Loại bỏ gần như triệt để hiện tượng ăn theo, chi phối tách nhóm.
- Có thể áp dụng trong giờ ôn luyện, luyện tập, tổng kết kiến thức.
 Hoạt động nhóm theo cấu trúc STAD
- Giáo viên giao nhiệm vụ cho các nhóm.
- Các thành viên trong nhóm tự lực nghiên cứu trong một khoảng thời gian
xác định.
- Các thành viên trong nhóm cùng nhau thảo luận, và giúp đỡ nhau hiểu
thực sự kĩ lưỡng về bài học được giao.
- Tiến hành kiểm tra lần 1, đánh giá.
- Tiến hành học nhóm trao đổi nội dung chưa nắm chắc qua bài kiểm tra lần
1.
- Tiến hành bài kiểm tra lần 2.
- Đánh giá sự nổ lực của từng cá nhân và cả nhóm.
Đánh giá kết quả cá nhân, nhóm
Khoá 19_Lớp B Page 11
Tổ chức quá trình dạy học hóa học NHD: PGS.TS.Trịnh Văn Biều
Học nhóm Kiểm tra cá nhân lần
1
Trao đổi nhóm Kiểm tra cá nhân lần
2
Chỉ số cố
gắng
Kết quả nhóm
-Làm việc cá
nhân
-Trao đổi
nhóm
Thành viên 1 : 7đ
Thành viên 2 : 4đ
Thành viên 3 : 9đ

Thành viên 4 : 6đ
Trao đổi về nội
dung chưa rõ
qua bài kiểm tra
lần 1
Thành viên 1 : 7đ
Thành viên 2 : 7đ
Thành viên 3 : 8đ
Thành viên 4 : 8đ
0
3
0
2
Tổng số điểm cố
gắng của từng cá
nhân
5đ
Đánh giá về cấu trúc STAD : Cơ chế chấm điểm dựa vào sự cố gắng của
STAD được đánh giá là một nội dung quan trọng trong sự phát triển các phương
pháp tổ chức hoạt động nhóm trên thế giới vì :
- Loại bỏ phần lớn hiện tượng ăn theo, chi phối tách nhóm.
- Đề cao sự đóng góp của học sinh yếu kém và nâng sự đóng góp này thành
một nhân tố quyết định cho hoạt động nhóm có hiệu quả.
- Lấy sự cố gắng và nỗ lực làm tiêu chí đánh giá thay cho khả năng, học lực
của cá nhân.
- Học sinh kém có thể mang điểm về cho cả nhóm dựa vào sự nỗ lực của bản
thân nên giúp học sinh tự tin hơn và tăng cường tình đoàn kết giúp đỡ trong nhóm.
2.2. QUY TRÌNH TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG NHÓM
Quy trình tổ chức giờ học theo nhóm bao gồm 4 bước cơ bản
Điểm xuất phát Giáo viên Học sinh Đối tượng học tập

Khoá 19_Lớp B Page 12
Tổ chức quá trình dạy học hóa học NHD: PGS.TS.Trịnh Văn Biều
- Bước 1 Hướng dẫn Tự nghiên cứu Kinh nghiệm cá nhân
- Bước 2 Tổ chức HS HS Kinh nghiệm cá nhân
(hợp tác, thảo luận)
- Bước 3 Tổ chức Nhóm Nhóm Nội dung học tập
(hợp tác, thảo luận)
- Bước 4 Trọng tài Tự điều chỉnh kiến Tri thức cá nhân
cố vấn thức thu nhận được

Trong 4 bước trên bước 2, và bước 3 là học sinh làm việc theo nhóm, còn bước 1 và
bước 4 học sinh làm việc cá nhân. Bước 4 là bước quan trọng giúp học sinh hoàn
thiện kiến thức thu nhận được. Điều này thể hiện rõ qua các công việc cụ thể theo
từng bước.
Các bước Giáo viên (GV) Học sinh (HS)
-Bước 1 - Nêu vấn đề xác định nhiệm
vụ nhận thức.
- Tổ chức các nhóm, giao
nhiệm vụ cho các nhóm.
- Hướng dẫn cách làm việc
theo nhóm
- Nhận xét, phát hiện vấn đề.
- Tham gia các nhóm, tổ chức
nhóm.
- Thu thập thông tin, tái hiện
tri thức chuẩn bị làm việc
trong nhóm.
-Bước 2 - Khích lệ HS làm việc,
khuyến khích sự tham gia
của mỗi cá nhân HS vào các

hoạt động học tập chung của
nhóm .
- Đưa ra những câu hỏi gợi ý
khi thảo luận bế tắc hoặc đi
- Tự đặt mình vào các tình
huống, tự sắm vai đưa ra cách
xử lý tình huống, trao đổi ý
kiến, thảo luận trong nhóm,
xử lý thông tin.
- Tự ghi lại ý kiến theo chủ
kiến của mình, khai thác
Khoá 19_Lớp B Page 13
Tổ chức quá trình dạy học hóa học NHD: PGS.TS.Trịnh Văn Biều
chệch hướng. những gì đã hợp tác với bạn
hoặc tham khảo thêm ý kiến
của GV để bổ sung sản phẩm
ban đầu của mình
Các bước Giáo viên (GV) Học sinh (HS)
-Bước 3 - Yêu cầu mỗi nhóm báo cáo
kết quả.
- Ghi lại những điểm nhất trí
và chưa nhất trí, những khía
cạnh mà các nhóm bỏ qua.
- Tổ chức thảo luận toàn lớp
- Đại diện các nhóm trình bày,
bảo vệ sản phẩm của mình
trước lớp.
- Tỏ thái độ trước những ý
kiến của các nhóm khác.
- Khai thác bổ sung ý kiến của

các nhóm khác, điều chỉnh
sản phẩm của nhóm mình.
-Bước 4 - Tóm tắt từng vấn đề.
- Đưa ra những nhận xét đánh
giá về kết quả của từng
nhóm, từ đó đưa ra các kết
luận khoa học.
- Giáo viên tổng kết, đặt vấn
đề tiếp theo.
- So sánh, đối chiếu kết luận
của GV và của các bạn với
sản phẩm ban đầu của mình.
- Tự sửa sai, bổ sung, điều
chỉnh những gì cần thiết.
- Tự rút kinh nghiệm về cách
học, cách sử lý tình huống,
cách giải quyết vấn đề của
mình.
Khoá 19_Lớp B Page 14
Tổ chức quá trình dạy học hóa học NHD: PGS.TS.Trịnh Văn Biều
2.3. MỘT SỐ CHÚ Ý KHI TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG NHÓM
 Thành phần nhóm
- Tùy thuộc vào mục đích sư phạm và yêu cầu của vấn đề học tập mà ta có
nhiều cách chia nhóm. Khi thành lập nhóm cần lưu ý khả năng làm việc của các
thành viên, trình độ học lực của các cá nhân trong nhóm và mối quan hệ giữa các
thành viên.
- Tùy vào tình hình mà giáo viên có thể hoặc không cần chọn nhóm trưởng.
Nhóm trưởng phải là người có kết quả học tập tốt, có ý thức giúp đỡ các thành viên
trong nhóm.
- Cần rèn luyện cho học sinh kỹ năng hợp tác nhóm bao gồm : kỹ năng hiểu

được nhu cầu của người khác, kỹ năng biểu đạt một quan điểm, kỹ năng lắng nghe,
kỹ năng thảo luận, kỹ năng bảo vệ quan điểm, kỹ năng giải quyết mâu thuẫn …
 Ra quy tắc cho nhóm
Để việc thảo luận và học tập lẫn nhau thuận lợi giáo viên cần đưa ra một số quy
tắc làm việc.
- Các thành viên trong nhóm đều phải có trách nhiệm hoàn thành các
nhiệm vụ được giao.
- Các thành viên trong nhóm đều có lượt nói, cần tạo điều kiện để học sinh
nói hết các ý kiến, ưu tiên học sinh yếu kém phát biểu trước.
- Hãy ủng hộ và giúp nhau bổ sung chi tiết.
- Không cười nhạo những câu nói của người khác.
- Hãy suy nghĩ trước khi đặt câu hỏi.
 Giao việc cho nhóm
- Công việc được giao có thể là câu hỏi bằng lời, bằng phiếu học tập, bằng
nội dung viết trên bảng …
Khoá 19_Lớp B Page 15
Tổ chức quá trình dạy học hóa học NHD: PGS.TS.Trịnh Văn Biều
- Nội dung công việc cần phải vừa sức với học sinh. Cần phải phù hợp
trình độ, phù hợp giữa số lượng thành viên trong nhóm với khối lượng công việc.
- Công việc được giao phải đa dạng để phát huy tính tích cực của các thành
viên trong nhóm, tránh nội dung quá đơn giản không kích thích tư duy của học sinh.
- Cần có đủ công việc để phân cho tất cả các thành viên trong nhóm, tránh
chỉ có một vài thành viên làm việc còn các thành viên khác thì không.
 Tổ chức thảo luận nhóm
Để tổ chức thảo luận cho hiệu quả giáo viên cần :
- Bố trí chỗ ngồi cho HS sao cho mọi HS tham gia thảo luận đều có thể nhìn
thấy nhau.
- Trong cuộc thảo luận giáo viên không được can thiệp sâu vào cuộc thảo
luận mà phải phát huy tính tự lực của mỗi học sinh trong suốt quá trình thảo luận,
giáo viên chỉ can thiệp khi cuộc thảo luận đi lệch hướng.

- Giáo viên với tư cách là một chuyên gia : giúp gợi mở, dẫn dắt học sinh
đến những cấp độ hiểu biết cao hơn. Giáo viên có thể bổ sung những gợi ý và các
câu hỏi để giúp học sinh phát hiện vấn đề và tăng hứng thú thảo luận.
 Đánh giá hoạt động nhóm
Việc đánh giá quá trình và kết quả hoạt động nhóm là một nhiệm vụ quan trọng
giúp mang lại hiệu quả cho hoạt động dạy học theo nhóm. Giáo viên cần phải
- Quan sát thái độ học tập và làm việc trong các nhóm.
- Đánh giá sự tiến bộ của nhóm trên cơ sở thu thập những thông tin về sự
tiến bộ của mỗi thành viên trong nhóm (đặc biệt là chỉ số tiến bộ hay chỉ số cố gắng
của nhóm).
- Cần phải có điểm thưởng hợp lí cho sự tiến bộ của các thành viên trong
nhóm.
- Cần khen ngợi những thành viên đã đóng góp giúp cho nhóm tiến bộ.
Khoá 19_Lớp B Page 16
Tổ chức quá trình dạy học hóa học NHD: PGS.TS.Trịnh Văn Biều
3. THIẾT KẾ GIÁO ÁN TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG THEO NHÓM
3.1. NHỮNG YÊU CẦU KHI LỰA CHỌN NỘI DUNG
Bài học được chọn để sử dụng phương pháp dạy học theo nhóm cần lưu ý những
vấn đề sau :
- Nội dung của bài học có chứa đựng các tình huống có vấn đề, có nhiều
cách hiểu, cách lí giải, cần nhiều ý tưởng sáng tạo có tính chất khái quát cao.
- Nội dung bài học cần có mức độ khó khăn nhất định mà một cá nhân khó
có thể tự mình giải quyết, cần phải có sự hợp tác.
- Bài học cần rèn luyện cho học sinh nhiều kỹ năng, đặc biệt là các kỹ
năng phân tích, tổng hợp, so sánh.
- Nên chọn các bài luyện tập, ôn tập, thực hành Tránh lựa chọn các bài học
có nội dung trừu tượng.
3.2 THIẾT KẾ GIÁO ÁN
 Thiết kế giáo án : Tiết 1,2 : Ôn tập đầu năm lớp 12
Mục tiêu :

- Về kiến thức :
+ Viết công thức tổng quát của các dãy đồng đẳng đã học.
+ Tính chất hóa học và điều chế của các dãy đồng đẳng.
+ Vận dụng kiến thức để giải các bài tập hóa học có liên
quan.
- Về kỹ năng :
Khoá 19_Lớp B Page 17
Tổ chức quá trình dạy học hóa học NHD: PGS.TS.Trịnh Văn Biều
+ Rèn luyện kỹ năng tư duy: phân tích, tổng hợp, so sánh
+ Rèn luyện kỹ năng hợp tác nhóm.
+ Rèn luyện kỹ năng xã hội: thảo luận, tranh luận, phát biểu
Chuẩn bị :
- Giáo viên :
+ Phiếu học tập.
+ Sơ đồ sự chuyển hóa qua lại của các dãy đồng đẳng.
- Học sinh :
+ Ôn lại chương trình hóa học hữu cơ đã học ở lớp 11.
Tiến trình giảng dạy :
- Bước 1 : Giáo viên chia học sinh thành 5 nhóm. Mỗi nhóm có khoảng 8
học sinh.
- Bước 2 : Giáo viên phân công việc cho mỗi nhóm theo cấu trúc Jigsaw.
- 8 thành viên mỗi thành viên chuẩn bị 1chủ đề. Nội dung các chủ đề là :
+ Dãy đồng đẳng ankan, xiclo ankan.
+ Dãy đồng đẳng anken.
+ Dãy đồng đẳng ankadien.
+ Dãy đồng đẳng ankin.
+ Dãy đồng đẳng ankyl benzen.
+ Ancol, phenol.
+ Andehit
+ Axit cacboxylic.

Nhiệm vụ là xác định CTTQ, tính chất hóa học và điều
Khoá 19_Lớp B Page 18
Tổ chức quá trình dạy học hóa học NHD: PGS.TS.Trịnh Văn Biều
- Bước 3 : Giáo viên cho học sinh tiến hành thành lập nhóm chuyên gia. Mỗi nhóm
chuyên gia soạn phần nội dung của mình và trình bày thành bảng tóm tắt
Dãy đồng đẳng của ……
CTTQ
Tính chất hóa học
Điều chế
Sau khi các nhóm chuyên gia thảo luận xong thì trở về các nhóm trình bày nội dung
mình tìm hiểu được cho các thành viên trong nhóm.
- Bước 4 : Giáo viên tổng hợp và sử dụng sơ đồ chuyển hóa qua lại giữa các đồng
đẳng. Từ đó sử dụng bài tập trong đề cương hướng dẫn học sinh làm bài tập.
- Bước 5 : Từ điểm kiểm tra chất lượng đầu năm xác định chỉ số của từng cá nhân và
chỉ số cố gắng của nhóm. Từ đó yêu cầu các nhóm giúp đỡ các thành viên còn yếu,
kém.
Khoá 19_Lớp B Page 19
TÓM TẮT
HOẠT ĐỘNG THEO NHÓM
TỔNG QUAN HÌNH THỨC TỔ CHỨC THIẾT KẾ GIÁO ÁN
Khái niệm
Đặc điểm
Ưu, nhược điểm
Các mô hình
Quy trình
Một số chú ý
Nhóm 2 người
Nhóm nhiều người
Nhóm kim tự tháp
Cấu trúc Jigsaw

Cấu trúc STAD
Những yêu cầu
Thiết kế giáo án
Tổ chức quá trình dạy học hóa học NHD: PGS.TS.Trịnh Văn Biều
KẾT LUẬN
Tổ chức hoạt động nhóm là một phương pháp dạy học mang lại hiệu quả rất
cao nhằm giúp học sinh tích cực trong quá trình chiếm lĩnh tri thức, đồng thời rèn
luyện được cho học sinh nhiều kỹ năng quan trọng. Những kỹ năng này sẽ rất có ích
cho các em trong học tập cũng như trong công việc. Tuy nhiên việc sử dụng phương
pháp tổ chức hoạt động nhóm đòi hỏi giáo viên phải có nhiều kinh nghiệm. Từ việc
lựa chọn nội dung bài học, phân bố học sinh theo nhóm, hướng dẫn học sinh làm
việc theo nhóm, kiểm tra, gợi ý đến việc đánh giá nhận xét học sinh đều đòi hỏi sự
khéo léo và có kinh nghiệm của giáo viên. Bên cạnh những mặt chủ quan mình có
thể chuẩn bị cho một buổi tổ chức hoạt động nhóm thành công còn phải lưu ý những
mặt khách quan như thiết bị, cơ sở vật chất của nhà trường. Các phương tiện giảng
dạy như bảng, projector, máy tính là những vật không thể thiếu cho hoạt động học
tập thành công.
Tóm lại phương pháp dạy học tổ chức hoạt động nhóm là một phương pháp
dạy học hiện đại có nhiều ưu điểm tuy nhiên cũng có nhược điểm. Việc áp dụng một
phương pháp dạy học có thành công hay không vẫn phụ thuộc vào kinh nghiệm, và
năng khiếu của giáo viên.
Khoá 19_Lớp B Page 20
Tổ chức quá trình dạy học hóa học NHD: PGS.TS.Trịnh Văn Biều
Khoá 19_Lớp B Page 21