BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HỌC VIỆN QUẢN LÝ GIÁO DỤC
♣♥♣
TIỂU LUẬN
HOÀN THÀNH LỚP BỒI DƯỠNG CÁN BỘ QUẢN LÝ
TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
MỘT SỐ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG
CÔNG TÁC QUẢN LÝ CHUYÊN MÔN NHẰM
NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY-HỌC TRONG
TRƯỜNG THPT HIỀN ĐA TỈNH PHÚ THỌ
Người thực hiện:NGUYỄN HẢI LONG
Đơn vị công tác: Trường THPT Hiền Đa-Cẩm Khê-Phú Thọ
HÀ NỘI,THÁNG 08-2010
1
MỤC LỤC
Trang
Phần mở đầu………………………….……………………………………… 1
1. Lý do chọn đề tài:……………………………………………………1
2. Mục đích nghiên cứu:……………………………………………….4
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu……………………………… 5
4. Nhiệm vụ nghiên cứu:………………………………………………5
5. Phương pháp nghiên cứu:………………………………………… 5
6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu:………………………………… 6
Phần nội dung………………………………………………………………….7
Chương 1:Cơ sở khoa học của một số giải pháp quản lý công tác chuyên môn
nhằm nâng cao chất lượng dạy-học của thầy-trò trường THPT Hiền Đa, tỉnh Phú
Thọ……………………………………………………………………7
1.Cơ sở lý luận:…………………………………………………………7
2.Cơ sở pháp lý:……………………………………………………… 9
3.Cơ sở thực tiễn:………………………………………………………10
Chương 2: Thực trạng công tác quản lý chuyên môn ở trường THPT Hiền Đa,
tỉnh Phú Thọ …………………………………………………………… 11
1.Đặc điểm, tình hình nhà trường:………….………………………….11
2. Một số kết quả đạt được trong việc quản lý……………………… 13
3.Một số hạn chế trong quản lý ……………… …………………… 14
4. Một số vấn đề đặt ra trong công tác quản lý……………………… 14
Chương 3:Một số giải pháp tăng cường công tác quản lý chuyên môn nhằm
nâng cao chất lượng dạy-học ………………………………………………… 16
A. Giải pháp hành chính:………………………………………………………16
1. Xây dựng kế hoạch chuyên môn :……………………………………16
2. Tổ chức tốt việc thực hiện các quy chế chuyên môn:……………….18
3. Nâng cao chất lượng các buổi sinh hoạt của các tổ chuyên môn… 23
B. Giải pháp kinh tế ……………………………………………………………30
C.Giải pháp tâm lý:…………………………………………………………….33
Phần kết luận:…………………………………………………………………. 34
1. Một số kết luận:…………………………………………………… 34
2. Kiến nghị:……………………………………………………………36
3. Tài liệu tham khảo:………………………………………………….37
2
MỘT SỐ BIỆN PHÁP QUẢN LÝ CÔNG TÁC CHUYÊN MÔN
NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY-HỌC TRONG NHÀ
TRƯỜNG THPT
PHẦN MỞ ĐẦU
1-LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
Trong giai đoạn hiện nay hòa trong xu thế phát triển kinh tế thế giới,nhu cầu hội nhập
và phát triển là một nhu cầu tất yếu.Mỗi một con người ,muốn có thể sống và làm việc
được trong xã hội hiện nay cần phải xác định học tập suốt đời .Theo quan điểm chỉ đạo
giáo dục là sự nghiệp của Đảng,Nhà nước và của toàn dân phù hợp với những mục tiêu
giáo dục do UNESCO đề ra khi nhân loại bước vào thế kỷ XXI và được xem như những
trụ cột của giáo dục:
+ Học để biết.
+ Học để làm việc.
+ Học để chung sống.
+ Học để làm người.
Tư tưởng chỉ đạo của chiến lược phát triển giáo dục trong giai đoạn 2001-2010
là khắc phục tình trạng bất cập trên nhiều lĩnh vực;tiếp tục đổi mới một cách có hệ
thống và đồng bộ;tạo cơ sở để nâng cao rõ rệt chất lượng và hiệu quả giáo dục;phục vụ
đắc lực cho sự nghiệp công nghiệp hóa,hiện đại hóa,chấn hưng đất nước,đưa đất nước
phát triển nhanh và bền vững,chóng sánh vai cùng các nước phát triển trong khu vực và
trên thế giới.
Ngày nay tất cả các quốc gia trên thế giới đều nhận thức được tầm quan trọng
của giáo dục trong phát triển kinh tế đất nước.Thủ tướng Lý Quang Diệu -người có
công rất lớn đưa đất nước Singapore trở thành một đất nước kinh tế phát triển một con
rồng châu Á đã nói: “Ngày nay nước nào thắng trong giáo dục sẽ thắng trong kinh tế”.
Ở đất nước ta cũng vậy nhiệm vụ phát triển giáo dục đã được Đảng và Nhà nước ta đặc
biệt quan tâm .Điều đó có thể thấy qua một số văn kiện của Đảng ,chính sách của Nhà
3
nước như: Điều 35 Hiến Pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khẳng định:
“Giáo dục là quốc sách hàng đầu”.Trong chuyên đề bàn về phát triển GDĐT trong thời
kỳ CNH,HĐH đất nước nhiệm kỳ VII của Đảng đã chỉ rõ : “Cùng với khoa học và công
nghệ GD-ĐT là quốc sách hàng đầu”.Nghị quyết TW2-khóa VIII viết: “Mọi người đi
học,học thường xuyên,học suốt đời”.Với tinh thần đặc biệt coi trọng giáo dục và đào tạo
trong sự nghiệp CNH,HĐH đất nước đó của Đảng và Nhà nước hơn ai hết mỗi người
cán bộ làm công tác giáo dục như chúng ta trước hết phải nhận thức được ý thức trách
nhiệm của bản thân mình phải làm gì nhằm đóng góp một phần sức lực và công lao nhỏ
bé của mình để góp phần làm cho sự nghiệp cách mạng của Đảng đi đến thành
công.Chiến lược phát triển Giáo dục và Đào tạo đến năm 2010 mà Đại hội Đảng lần
thứ IX đã khẳng định: “Nhà nước và xã hội phát triển giáo dục nhằm nâng cao dân
trí,đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài”. . Do vậy, để phát triển xã hội, điều quan
trọng hàng đầu là phải phát triển con người. Bác Hồ kính yêu của chúng ta cũng đã
từng nói:"Muốn xây dựng CNXH phải có những con người xã hội chủ nghĩa. Đó là
những con người được giáo dục, được đào tạo. Có kiến thức văn hoá, khoa học, có
kỹ năng nghề nghiệp, lao động tự chủ, sáng tạo và có kỷ luật, giàu lòng yêu nước,
yêu chủ nghĩa xã hội, sống lành mạnh, đáp ứng được yêu cầu phát triển của đất
nước”. Trong thực tế, ta thấy muốn có con người có khả năng sáng tạo thì phải có một
nền giáo dục phát triển tương xứng với thời đại của nó. Và để có những con người biết
sáng tạo thì đó chính là trách nhiệm của các thầy cô giáo trong nhà trường mà nhà
trường THPT là một khâu ,một giai đoạn trong quá trình đào tạo ra những con người
,những sản phẩm mà quốc gia mong muốn.
- Điều 27 Luật Giáo dục nêu rõ mục tiêu của giáo dục phổ thông
1. Mục tiêu của GD phổ thông là giúp học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể
chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản, phát triển năng lực cá nhân, tính năng động và sáng
tạo, hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng tư cuộc sống lao
động, tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
4. GD trung học phổ thông nhằm giúp học sinh củng cố và phát triển những kết quả của
GD trung học cơ sở, hoàn thiện học vấn phổ thông và có những hiểu biết thông thường
về kỹ thuật và hướng nghiệp, có điều kiện phát huy năng lực cá nhân để lựa chọn hướng
4
phát triển, tiếp tục học đại học, cao đẳng, trung cấp, học nghề hoặc đi vào cuộc sống lao
động.
- Để đạt được mục tiêu giáo dục phổ thông phải coi trọng công tác xây dựng đội
ngũ giáo viên " vừa hồng, vừa chuyên", đủ về số lượng, hợp lý về cơ cấu, mạnh về chất
lượng, có như vậy mới góp phần tích cực vào công cuộc xây dựng và đáp ứng được mục
tiêu giáo dục mà Đảng ta đã đề ra trong giai đoạn hiện nay nhằm thực hiện mục tiêu làm
cho :"Dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh”.Để xây dựng
được đội ngũ giáo viên : “vừa hồng, vừa chuyên” như đã nói trên công tác quản lý
chuyên môn trong nhà trường là một khâu và là một trong những giải pháp góp phần
đạt được mục tiêu nói trên.
Trong thực tế giảng dạy trong các nhà trường THPT việc nâng cao chất lượng quản
lý công tác chuyên môn được các nhà trường THPT hết sức quan tâm và các cấp quản
lý giáo dục như phòng giáo dục ,Sở giáo dục đặc biệt coi trọng. Song vấn đề này còn
nhiều bất cập,nhiều vấn đề cần phải tiếp tục sửa đổi điều chỉnh vì những lý do như: đội
ngũ giáo viên ở các cấp cơ sở giáo dục phần nhiều chưa đáp ứng được yêu cầu đòi hỏi
của sự nghiệp phát triển giáo dục trong tình hình mới, có biểu hiện tụt hậu về năng lực
chuyên môn, phẩm chất đúng như Nghị quyết Đại hội Đảng IX đánh giá:"Đội ngũ giáo
viên, giảng viên thiếu về số lượng, cơ cấu không đồng bộ, chất lượng thấp. Một bộ
phận giáo viên trình độ chuyên môn yếu, phẩm chất nhân cách kém. Đa số giáo viên
sử dụng phương pháp dạy học và giáo dục lạc hậu, nặng về truyền thụ kiến thức, ít
coi trọng rèn luyện cho học sinh phương pháp tư duy độc lập, sáng tạo và thái độ
đúng đắn trong học tập và cuộc sống" .Cở sở vật chất một số nơi còn nghèo nàn lạc
hậu chưa đáp ứng được yêu cầu dạy và học trong điều kiện như hiện nay ý thức chấp
hành các qui định của các cấp cơ quan có thẩm quyền,chấp hành nội qui,qui chế của
một bộ phận giáo viên chưa cao.
Trong những điều kiện thực tại của nền giáo dục đất nước ta hiện nay để đạt
được những mục tiêu nhiệm vụ mà Đảng và Nhà nước đã giao phó cho ngành giáo dục
quả thật còn rất nhiều điều phải làm mà trong đó vấn đề làm thế nào để nâng cao chất
lượng dạy và học , trong nhà trường hiện nay là một trong những nhiệm vụ ,giải pháp
bức thiết.
5
Là một trường THPT ở miền núi mặc dù được thành lập trên 20 năm nhưng vì luôn
có nhiều biến động trong đội ngũ giáo viên, nên chất lượng đội ngũ chưa đồng đều.Giáo
viên còn trẻ và thiếu kinh nghiệm ngày càng đông do thường xuyên có giáo viên chuyển
trường và bổ sung đội ngũ đầu năm học. Bên cạnh những giáo viên có năng lực chuyên
môn và có trách nhiệm còn có một bộ phận giáo viên có năng lực chuyên môn nhưng lại
thiếu tinh thần trách nhiệm, ít nhiệt tình, và đặc biệt là rất hạn chế trong công tác đổi
mới phương pháp dạy học cũng như yếu về kỹ năng thực hành thí nghiệm và một bộ
phận không nhỏ giáo viên trẻ chưa có kinh nghiệm trong công tác giảng dạy giáo dục
học sinh. Do đó, Ban Giám Hiệu nhà trường rất băn khoăn và đã xác định được vai trò
quan trọng trong việc phát huy sức mạnh của đội ngũ giáo viên đối với việc nâng cao
chất lượng dạy học và giáo dục toàn diện mà công tác quản lý chuyên môn là một trong
những giải pháp hữu hiệu nhằm phát huy sức mạnh của đội ngũ hiện có.
Bản thân tôi là một là học sinh cũ nay lại là giáo viên của trường THPT Hiền Đa
tỉnh Phú Thọ tôi thấy trách nhiệm của mình là phải đóng góp cũng như mạnh dạn nêu
lên một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng quản lý công tác chuyên môn trong nhà
trường để nâng cao chất lượng dạy học trong nhà trường THPT hiện nay nói chung và
trường THPT Hiền Đa của tôi nói riêng. Đó chính là lý do tôi lựa chọn đề tài này.
II.MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Tổng kết thực tiễn công tác giảng dạy trong 9 năm qua và kết hợp với các lý luận
khoa học về quản lý được tiếp thu tại Học Viện Cán Bộ Quản Lý Giáo Dục nhằm đúc
kết,tìm tòi và đề ra một số biện pháp quản lý nhằm tăng cường hơn nữa công tác quản lý
chuyên môn trong nhà trường THPT để nâng cao chất lượng dạy và học của thầy và trò
trường THPT Hiền Đa tỉnh Phú Thọ.
III.KHÁCH THỂ VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
Đội ngũ giáo viên ,học sinh trường THPT Hiền Đa và sự tác động của công tác quản
lý chuyên môn của nhà trường đối với chất lượng dạy và học trong nhà trường.
IV. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
1.Xác định đúng cơ sở khoa học của việc quản lý công tác chuyên môn trong nhà
truờng nhằm nâng cao chất lượng dạy và học trong nhà trường THPT hiện nay .
6
2. Thực trạng của công tác quản lý chuyên môn trong những năm qua ở trường THPT
Hiền Đa, Phú Thọ.
3. Đưa ra một số giải pháp quản lý công tác chuyên môn nhằm nâng cao chất lượng
dạy và học của thầy trò trường THPT Hiền Đa, Phú Thọ.
V. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
V.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận
Đọc kỹ, nghiên cứu và phân tích các tài liệu liên quan dưới đây:
- Các văn kiện của Đảng về lĩnh vực Giáo dục và Đào tạo.
- Luật Giáo dục năm 2005.
- Hiến pháp nước Cộng Hòa Xã Chủ Nghĩa Việt Nam bản sửa đổi năm 1992.
- Điều lệ trường THPT năm 2007.
- Chiến lược phát triển Giáo dục - Đào tạo đến năm 2010.
- Thông tư của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo về nhiệm vụ năm học 2009-2010.
- Hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ năm học 2009-2010 của Sở Giáo dục và Đào tạo
Phú Thọ.
- Dựa trên cơ sở lý luận, những kiến thức tiếp thu được từ những bài giảng của các
thầy cô giáo giảng dạy tại Học viện Quản lý Giáo dục.
-Một số tài liệu tham khảo khác về lĩnh vực chuyên môn giáo dục và quản lý giáo
dục.
V.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Tổng kết kinh nghiệm của bản thân trong quá trình làm công tác giảng dạy tại
trường THPT Hiền Đa, Phú Thọ.
- Qua trao đổi kinh nghiệm,thảo luận với đồng nghiệp ở các trường THPT trong địa
bàn tỉnh nhà và các trường THPT của các tỉnh bạn.
- Qua học hỏi kinh nghiệm quản lý khi đi thực tế tại trường THPT Quảng Xương1
tỉnh Thanh Hoá.
7
VI. GIỚI HẠN VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
Đề tài này chỉ nghiên cứu sâu về các giải pháp nhằm nâng cao công tác quản lý
chuyên môn trong nhà trường phổ thông mà cụ thể là trường THPT Hiền Đa tỉnh Phú
Thọ.Vấn đề thuộc lĩnh vực chuyên môn trong trường THPT gồm 3 lĩnh vực:
+ Dạy và học.
+ Bồi dưỡng giáo viên.
+ Quản lý hồ sơ văn bằng của giáo viên và học sinh.
Tuy nhiên để nâng cao chất lượng dạy-học trong nhà trường đề tài chỉ đề cập
2 vấn đề là: + Dạy và học.
+ Bồi dưỡng giáo viên.
PHẦN NỘI DUNG
CHƯƠNG I
CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA MỘT SỐ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ CÔNG TÁC
CHUYÊN MÔN NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
DẠY-HỌC CỦA THẦY-TRÒ TRƯỜNG THPT HIỀN ĐA,
TỈNH PHÚ THỌ.
1. Một số cơ sở lý luận của việc quản lý công tác chuyên môn nhằm nâng cao chất
lượng dạy-học của thầy-trò trường THPT .
1.1. Chất lượng dạy-học phụ thuộc vào quá trình dạy học. “Quá trình dạy học là một
quá trình tương tác giữa giáo viên và học sinh trong đó dưới tác động chủ đạo như tổ
chức,điều khiển của giáo viên,học sinh tự giác,tích cực tự tổ chức,tự điều khiển hoạt
động nhằm thực hiện tốt các nhiệm vụ dạy học đã đặt ra”.
1.2.Căn cứ khái niệm dạy học ở trên có thể thấy đội ngũ giáo viên là lực lượng chủ
yếu, quan trọng nhất trong mỗi nhà trường và là lực lượng quyết định cho sự thành công
của quá trình dạy-học Năng lực chuyên môn –phương pháp sư phạm-uy tín cá nhân
8
của mỗi giáo viên có ảnh hưởng rất to lớn đến chất lượng đào tạo của nhà trường cũng
như thương hiệu của nhà trường đó.Uy tín của nhà trường luôn gắn liền với uy tín của
các thầy cô giáo tài năng và tâm huyết với nghề. Nghị quyết Trung ương 2 khoá VIII
của Đảng đã khẳng định:" Giáo viên là nhân tố quyết định chất lượng của giáo dục và
được xã hội tôn vinh.Giáo viên phải có đủ đức,đủ tài”.
1.3. Quản lý công tác chuyên môn trong nhà trường bao gồm:
- Quản lý thực hiện nội dung chương trình.
- Tổ chức và quản lý nền nếp dạy học.
- Tổ chức chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học.
- Phát động phong trào thi đua dạy tốt,học tốt.
- Kiểm tra đánh giá các hoạt động trên.
- Quản lý việc bồi dưỡng đội ngũ giáo viên.
Các nhà quản lý giáo dục ở các trường THPT thông qua công tác quản lý chuyên
môn có trách nhiệm phát huy hết tiềm năng của từng giáo viên.Lãnh đạo nhà trường cần
làm cho mỗi thầy cô giáo phải ý thức được:thầy cô giáo chỉ thực sự được học sinh kính
trọng khi họ có tâm và có tài, thể hiện rõ của cái tâm,cái tài đó là tấm gương sáng về
phẩm chất đạo đức,trình độ chuyên môn vững vàng và phương pháp sư phạm tốt.Từ đây
người lãnh đạo gắn kết họ lại nhằm tạo ra sức mạnh tổng hợp để thực hiện tốt nhiệm
vụ chính trị và mục tiêu giáo dục của nhà trường.
1.4. Quản lý các hoạt động chuyên môn chính là điều khiển,chỉ đạo các hoạt động
dạy-học trong nhà trường làm cho nó đi theo một quĩ đạo,vận hành nó một cách có khoa
học,có kế hoạch ,có tổ chức và luôn phải kiểm tra,giám sát,uốn nắn,sửa chữa kịp thời
các sai sót và phát huy cái tốt nhằm đạt mục tiêu đặt ra ban đầu.
Tóm lại để đưa đất nước ta tiến nhanh, tiến mạnh, tiến vững chắc trên con đường
công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước , đến năm 2020 cơ bản trở thành một nước công
nghiệp. Đảng ta đã nêu ra phương châm cho sự phát triển giáo dục: “ Giáo dục là quốc
sách hàng đầu” nhằm đào tạo ra những con người giàu tri thức,giàu tiềm năng,nhiệt
huyết có đủ khả năng gánh vác trọng trách quốc gia đưa nước ta có thể sánh vai với các
cường quốc năm châu theo như mong ước của Bác Hồ kính yêu.Để góp phần đào tạo ra
những con người như thế mỗi nhà trường phải coi trách nhiệm :nâng cao năng lực
9
chuyên môn của đội ngũ giáo viên là một nhiệm vụ trọng yếu ,mà việc nâng cao năng
lực đội ngũ giáo viên phụ thuộc khá nhiều vào công tác quản lý chuyên môn của lãnh
đạo nhà trường.
2. Một số cơ sở pháp lý của việc quản lý chuyên môn nhằm nâng cao chất lượng
dạy học của thầy-trò trong nhà trường THPT.
- Luật Giáo dục 2005,nhà xuất bản chính trị Quốc gia,Hà Nội
+ Điều 15,16 luật Giáo dục 2005 nêu rõ :
Vai trò và trách nhiệm của nhà giáo : Nhà giáo giữ vai trò quyết định trong việc bảo
đảm chất lượng GD.
Nhà giáo phải không ngừng học tập, rèn luyện nêu gương tốt cho người học.
Nhà nước tổ chức đào tạo, bồi dưỡng nhà giáo; có chính sách sử dụng, đãi ngộ, bảo đảm
các điều kiện cần thiết về vật chất và tinh thần để nhà giáo thực hiện vai trò và trách
nhiệm của mình; giữ gìn và phát huy truyền thống quý trọng nhà giáo, tôn vinh nghề
dạy học.
Vai trò và trách nhiệm của cán bộ quản lý GD
Cán bộ quản lý GD giữ vai trò quan trọng trong việc tổ chức, quản lý, điều hành
các hoạt động GD.
Cán bộ quản lý GD phải không ngừng học tập, rèn luyện, nâng cao phẩm chất đạo
đức, trình độ chuyên môn, năng lực quản lý và trách nhiệm cá nhân.
Nhà nước có kế hoạch xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý
GD nhằm phát huy vai trò và trách nhiệm của cán bộ quản lý GD, bảo đảm phát triển sự
nghiệp GD.
- Điều lệ trường trung học phổ thông ban hành theo quyết định số :07/2007/QĐBGD-
ĐT,ngày 02/04/2007 của Bộ Giáo Dục và Đào Tạo.
- Chương trình giáo dục Phổ thông.Ban hành theo quyết định số:16/2006/QĐ-BGD-
ĐT ngày 5/5/2006 của Bộ trưởng Bộ GD-ĐT.
- Hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ năm học 2009-2010 của Bộ GD & ĐT.
- Phân phối chương trình kế hoạch giáo dục của Bộ GD & ĐT.
- Sách giáo khoa và hướng dẫn giảng dạy của môn học.
- Tài liệu chuẩn kiến thức các môn học.
10
- Hướng dẫn đánh giá và xếp loại giờ dạy ở bậc trung học số:10227/THPT ngày
14/09/2001.
- Quyết định số:40/2006/QĐ-BGDĐT ngày 05 tháng 10 năm 2006 của Bộ Giáo Dục
và Đào tạo.
- Quyết định số:51/2008/QĐ-BGDĐT ngày 05 tháng 09 năm 2008 của Bộ Giáo Dục
và Đào tạo.
3. Một số cơ sở thực tiễn của việc quản lý chuyên môn nhằm nâng cao chất lượng
dạy và học trong nhà trường THPT.
Đội ngũ giáo viên THPT hiện nay, hầu hết được đào tạo chính quy bậc Đại học.
Trong số đó một số thầy cô giáo đã được đào tạo và học lên ở mức sau đại học và một
số đã bảo vệ luận văn Thạc Sĩ.Từ khi đất nước bước vào công cuộc đổi mới, sự nghiệp
giáo dục được toàn Đảng, toàn dân quan tâm đúng mức. Người thầy đã được quan tâm
hơn về vật chất và tinh thần, vị trí vai trò của của người thầy càng ngày càng được
khẳng định trong sự phát triển của xã hội. Các trường Đại học Sư phạm đã và đang thu
hút những sinh viên giỏi và yêu nghề.
Trong công tác đào tạo đội ngũ giáo viên THPT đã có sự đổi mới phù hợp với yêu cầu
của thời đại, song chất lượng của đội ngũ giáo viên còn nhiều bất cập:chất lượng chuyên
môn, năng lực sư phạm còn chưa đáp ứng được yêu cầu. Nhiều giáo viên năng lực
chuyên môn còn yếu, phương pháp giảng dạy còn nhiều hạn chế, ý thức tu dưỡng phẩm
chất đạo đức, ý thức tự học tự học tập tự bồi dưỡng còn thấp.
Đội ngũ giáo viên THPT, đặc biệt là ở vùng núi, vùng biên giới, hải đảo, vừa thừa,
vừa thiếu, vừa yếu, thường hay biến động,cơ cấu không đồng bộ. Cơ sở vật chất, trang
thiết bị còn thiếu và lạc hậu. Điều này ảnh hưởng nhiều đến việc nâng cao chất lượng
chuyên môn của đội ngũ giáo viên và tất nhiên ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng dạy và
học trong nhà trường THPT.
Với những vấn đề bất cập về đội ngũ giáo viên như đã trình bày ở trên đòi hỏi người
cán bộ quản lý phải đặc biệt quan tâm nhiều hơn nữa đến các giải pháp quản lý công tác
chuyên môn của đội ngũ giáo viên ở trường THPT nhằm nâng cao chất lượng dạy-học
trong trường THPT.
11
CHƯƠNG II
THỰC TRẠNG CỦA VIỆC QUẢN LÝ CÔNG TÁC CHUYÊN MÔN
NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY-HỌC CỦA THẦY-TRÒ
TRƯỜNG THPT HIỀN ĐA, TỈNH PHÚ THỌ
1.Đặc điểm, tình hình nhà trường:
Trường THPT Hiền Đa được thành lập vào ngày 25/10/1984. Vị trí của ngôi trường
nằm ở cuối gần cuối huyện Cẩm Khê, tỉnh Phú Thọ. Huyện Cẩm Khê nằm dọc theo
quốc lộ 32C và dải ven của sông Hồng, là một huyện mà có rất nhiều xã miền núi và có
một xã đăc biệt khó khăn, do đó trình độ dân trí không đồng đều
Năm học 2009-2010 trường có 1326 học sinh với 28 lớp.
Tổng số cán bộ, viên chức là 60
Trong đó: Ban Giám hiệu: 3
Giáo viên: 52
Nhân viên : 05
- Cơ cấu tổ chức của trường THPT Hiền Đa như sau:
* Ban Giám hiệu: 3 người, gồm:
+ Hiệu trưởng: phụ trách chỉ đạo chung mọi hoạt động của nhà trường.
+ 1 Phó hiệu trưởng: phụ trách công tác chuyên môn.
+ 1 Phó trưởng: phụ trách cơ sở vật chất, lao động, hướng nghiệp, dạy nghề,công
tác thi đua, văn thể mỹ.
*Tổ chuyên môn được chia làm 3 tổ gồm: Toán -Lý; Tự nhiên; Xã hội.
* 1 tổ văn phòng.
* Chi bộ Đảng gồm 18 đảng viên, trong đó có 4 nữ.
* Tổ chức Công đoàn: Ban chấp hành công đoàn gồm 3 người.
- Cơ sở vật chất của nhà trường: khuôn viên rộng 1,6 hecta.Trường có 3 dãy phòng học
với 26 phòng; một dãy nhà làm việc của Ban Giám Hiệu, các tổ chuyên môn,các bộ
phận khác trong nhà trường.
- Cơ cấu giáo viên về chuyên môn, trình độ và xếp loại giáo viên năm học 2009-2010
như sau:
12
Môn
Số
lượng
Trình độ
Xếp loại chuyên môn cấp
trường năm 2009-2010
GV giỏi
cấp tỉnh
Cao
đẳng
Đại
học
Thạc sĩ Giỏi Khá
Trung
bình
Toán 07 0 07 0 04 03 0 03
Tin 02 02 0 0 0 02 0 0
Lý 06 0 05 01 04 4 0 02
Hoá 05 0 05 0 02 2 0 02
Sinh 04 0 04 0 02 2 0 01
Công
nghệ
04 0 04 0 0 3 0 0
Văn 08 0 07 01 05 2 0 02
Sử 03 0 03 0 02 3 0 0
Địa 04 0 04 0 02 1 0 01
GDCD 02 0 02 0 01 1 0 0
Ngoại
ngữ
05 0 05 0 03 4 0 0
TD-
GDQP
04 02 02 0 02 2 0 0
Tổng 52 04 46 02 27 25 0 11
2. Một số kết quả đạt được trong việc quản lý công tác chuyên môn nhằm nâng cao
chất lượng dạy-học của thấy-trò trường THPT Hiền Đa.
- Nhà trường đã xây dựng được một nề nếp chuyên môn tương đối có qui cũ,tập thể sư
phạm của nhà trường hầu hết có tinh thần tự giác chấp hành tốt các qui định chuyên
môn của trường,ngành đề ra.
- Về chất lượng chuyên môn của đội ngũ giáo viên, do có những biện pháp quản lý
tương đối phù hợp nên đã có những kết quả nhất định: có phẩm chất đạo đức tốt, đa số
có tinh thần trách nhiệm trong dạy học và giáo dục.
- Chất lượng dạy học và giáo dục ngày càng được nâng lên: Đội ngũ giáo viên của nhà
trường tích cực tham gia vào việc đổi mới phương pháp giảng dạy theo hướng phát huy
tính tự giác, tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh theo chủ đề năm học được xây
dựng “năm học đổi mới quản lý và nâng cao chất lượng giáo dục”.
- Công tác sinh hoạt chuyên môn của các tổ chuyên môn được duy trì đều đặn theo
định kỳ nhằm triển khai kịp thời các nhiệm vụ chuyên môn của cấp trên và nhà trường
13
chỉ đạo cũng như trao đổi ,đánh giá bài giảng,rút kinh nghiệm những thiếu sót trong
nghiệp vụ của đồng nghiệp triển khai sinh hoạt các chuyên đề chuyên biệt của các bộ
môn,tổ chức phổ biến các sáng kiến kinh nghiệm đã đạt các giải cấp tỉnh của các thầy
cô giáo trong nhà trường viết ,dự thi và đạt giải trong các kì thi hằng năm do Sở Giáo
Dục và Đào tạo tổ chức.
Kết quả cụ thể của trường như sau:tỷ lệ học sinh giỏi Tỉnh đạt 35-45% số học
sinh tham gia dự thi; tỷ lệ học sinh thi đỗ vào các trường Đại học thuộc tốp trên khoảng
5%(mặc dầu tỷ lệ học sinh đỗ vào các trường ĐH - CĐ hằng năm của trung bình đạt
khoảng 25-30%). Tỷ lệ học sinh thi đỗ tốt nghiệp THPT tính từ thời điểm áp dụng :
“Hai không” trong ngành giáo dục của nhà trường đạt khoảng 88%.Tỷ lệ học sinh lên
lớp hằng năm khoảng 96%.
3.Một số hạn chế trong quản lý chuyên môn nhằm nâng cao chất lượng dạy học
của thầy-trò trường THPT Hiền Đa.
- Căn cứ các kết quả mà nhà trường đạt được khá khiêm tốn trong những năm gần đây
có thể nhận thấy những biện pháp mà Ban Giám hiệu đưa ra chưa có tính thiết thực cao
chưa thúc đẩy được việc nâng chất lượng dạy-học của đội ngũ thầy-trò trong nhà
trường.
- Nhà trường chưa có biện pháp khắc phục tính hình thức xuê xoa,quân bình chủ nghĩa
trong đánh giá các giờ dạy,giờ thao giảng chuyên môn định kỳ bắt buộc và công tác
đánh giá các mặt chuyên môn khác của giáo viên. Các tiêu chí đưa ra để đánh giá xếp
loại giáo viên chưa có tác dụng thực sự khuyến khích giáo viên phải nâng cao năng lực
và chú trọng hơn về công tác chuyên môn.
- Chưa có biện pháp tốt nhằm đẩy mạnh chất lượng các buổi sinh hoạt tổ chuyên
môn.Các buổi sinh hoạt chuyên môn của các tổ chuyên môn phần lớn chỉ dừng ở mức
thông báo các chủ trương ,các kế hoạch của nhà trường cũng như của Sở Giáo dục và
Đào tạo.Việc góp ý các giờ dạy của các giáo viên trong trường trong các đợt thao giảng
chỉ mang tính chất chiếu lệ chưa mạnh dạn chỉ ra những khuyết điểm của đồng nghiệp
để khắc phục do tâm lý e ngại,sợ mất lòng.
4. Một số vấn đề đặt ra trong công tác quản lý công tác chuyên môn nhằm nâng
cao chất lượng dạy-học của thầy -trò trường THPT Hiền Đa.
14
Trên cơ sở phân tích những thực trạng của nhà trường, chúng tôi nhận thấy rằng
muốn nâng cao tính hiệu quả của công tác quản lý chuyên môn trong nhà trường nhằm
nâng cao chất lượng dạy-học của thầy-trò thì cần phải tập trung vào các vấn đề then
chốt sau:
1. Kế hoạch chuyên môn của Ban Giám Hiệu phải xây dựng chặt chẽ,cụ thể và công
khai ngay từ đầu năm học và có tính khả thi cao phụ thuộc điều kiện cụ thể của nhà
trường.
2. Rèn luyện,nâng cao ý thức việc thực hiện các quy chế chuyên môn cũng như tăng
cường hơn nữa các công tác kiểm tra, đánh giá, thi đua khen thưởng.
3. Đề ra các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng các buổi sinh hoạt tổ chuyên môn
định kỳ.
4. Tăng cường công tác chỉ đạo của Ban Giám hiệu đối với các tổ chuyên môn trong
nhà trường.
5. Tăng cường công tác dự giờ thăm lớp của các bộ phận chức năng, tổ chức
tốt,thường xuyên các đợt thao giảng chuyên môn, phát động phong trào thi đua: “dạy
tốt,học tốt” và làm tốt công tác sau dự giờ.
6. Khuyến khích ,động viên,tạo điều kiện để giáo viên tự học tập, nghiên cứu nâng
cao năng lực chuyên môn .
7. Tạo mọi điều kiện thuận lợi về mặt vật chất lẫn tinh thần để tất cả cán bộ,giáo viên
trong trường có cơ hội học lên,giao lưu,tham gia các lớp học tập huấn nâng cao trình
độ,tiếp cận phương pháp giảng dạy tích cực của các chương trình tập huấn Sở,Bộ tổ
chức .
8.Bồi dưỡng phẩm chất,trau dồi đạo đức nghề nghiệp để giáo viên nhiệt tình, tâm
huyết hơn nữa với nghề nghiệp.Ban GH áp dụng tốt các giải pháp tâm lý.
Đánh giá chung:
Nhà trường đã được trang bị cơ sở vật chất và các điều kiện tương đối thuận lợi cho
việc dạy học và các hoạt động giáo dục học sinh tuy còn một số thiếu thốn như không
có phòng của các tổ bộ môn,nhà làm việc của Ban Giám Hiệu và các bộ phận khác
không phù hợp,chật chội ,thiết bị thiếu thốn.Các phòng thực hành,thí nghiệm thiết kế
chưa phù hợp để giảng dạy hiệu quả.Tuy nhiên qua bảng thống kê chi tiết về đội ngũ
15
giáo viên ở trên, ta thấy có thể đánh giá chất lượng chuyên môn của giáo viên trường
THPT Hiền Đa khá đồng đều: 62,5% xếp loại chuyên môn Giỏi và 37,5% xếp loại
chuyên môn khá. Để có được kết quả đó điều đầu tiên phải kể đến là sự nỗ lực phấn đấu
của tất cả thầy cô giáo trong nhà trường, bên cạnh đó cũng phải kể đến các biện pháp
quản lý của Ban Giám hiệu.
Tuy nhiên phải nhìn nhận lại một cách nghiêm túc,khách quan,trong bối cảnh giáo
dục chung của tỉnh nhà,và rộng hơn nữa trong phạm vi quốc gia qua thực tiễn hơn 20
năm xây dựng và phát triển, trường THPT Hiền Đa mới chỉ đạt được những thành tích
khá khiêm tốn:Vì những kết quả như nêu trên nên trường THPT Hiền Đa vẫn chưa tạo
được thương hiệu,chưa thật sự là điểm đến của các em học sinh THCS khá giỏi trong
vùng.Hằng năm số học sinh giỏi trong khu vực thị xã đã có rất nhiều em dự thi vào
trường chuyên của tỉnh.Số này thi đỗ vào trường chuyên của tỉnh khoảng 25 đến
30.Việc này đã gây ra một sự ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng đầu vào của nhà
trường.Có thể nói là một lực lượng tinh nhuệ đầu vào đã không vào học tại nhà trường
vì vậy nó ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng mũi nhọn của nhà trường và đó cũng là lý
do số học sinh đạt học sinh giỏi cấp tỉnh cũng như cấp quốc gia của nhà trường còn
khiêm tốn như đã nêu trên.Nhiệm vụ đặt ra cho toàn thể tập thể sư phạm của nhà trường
phải làm gì,phải hành động như thế nào để nâng cao chất lượng dạy-học của nhà
trường ,từng bước dần dần tạo ra uy tín thương hiệu của nhà trường nhằm tạo niềm tin
cho bố mẹ các em học sinh khá giỏi thu hút các em đến với nhà trường và như đã nói
trên chính lực lượng này sẽ đóng góp một phần rất lớn tạo ra sự đột phá về chất lượng
và quảng bá thương hiệu cho nhà trường.
CHƯƠNG III
MỘT SỐ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ CÔNG TÁC CHUYÊN
MÔN NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY-HỌC
CỦA THẦY-TRÒ TRƯỜNG THPT HIỀN ĐA
A.Nhóm giải pháp hành chính sư phạm:
16
1.Xây dựng kế hoạch chuyên môn chi tiết,cụ thể cho cả năm học,có tính khả thi
cao:
- Trước khi năm học mới bắt đầu Hiệu trưởng nhà trường cần tổ chức cho các bộ phận
trong nhà trường lên một kế hoạch chi tiết,cụ thể.Để làm được điều này theo cá nhân tôi
nên tổ chức và làm như sau:
+ Căn cứ vào kết quả của năm học trước và các năm liền kề cụ thể mỗi thành viên tham
gia lập kế họach từ tổ chuyên môn,thư ký hội đồng,phó hiệu trưởng,hiệu trưởng và các
bộ phận,tổ chức liên quan yêu cầu phải nắm thật kỹ,xác thực các kết quả đạt được về
mặt chuyên môn của nhà trường thông qua các kết quả kiểm tra đánh giá thực tế,dựa
vào các bản tổng kết các đợt phát động thi đua,các đợt kiểm tra,thanh tra chuyên môn
đột xuất,định kỳ ,dựa vào bản báo cáo tổng kết học kỳ,năm học trước của nhà trường.Vì
đây là kết quả mà thực tế nhà trường đã đạt được nên nếu lấy nó làm căn cứ thì bản kế
hoạch mới có tính khả thi cao.
+ Sau khi căn cứ kết quả nói trên,căn cứ vào thực tế năng lực đội ngũ trường mình
có,năng lực học sinh trong nhà trường,căn cứ định hướng của nhà trường,căn cứ chiến
lược phát triển của nhà trường,căn cứ nhiệm vụ năm học mà cấp trên như Bộ Giáo
dục,Sở Giáo dục… triển khai ,mỗi một bộ phận sẽ phải họp các thành viên của mình để
đóng góp ý kiến xây dựng một bản dự thảo kế hoạch cho tổ mình,công việc chuyên môn
mà mình được giao phụ trách.Sau đó các bản dự thảo của các tổ chuyên môn,các bộ
phận được giao phụ trách các mảng chuyên môn nộp lại các bản dự thảo để hiệu trưởng
giao cho thư ký hội đồng chịu trách nhiệm biên tập lại,tổng hợp nên bản dự thảo kế
hoạch nhiệm vụ năm học cho nhà trường trong đó công tác chuyên môn phải được đề
cập rõ ràng,chi tiết và đóng vai trò quan trọng hàng đầu.
+ Sau khi có bản dự thảo kế hoạch Hiệu trưởng cho tổ chức họp hội đồng sư phạm và
lấy ý kiến thảo luận lần cuối trước khi chỉnh sửa thông qua trước hội đồng và cho ban
hành chính thức.
Với cách làm ba bước như nêu trên tôi thiết nghĩ đã mang tính xác thực, khả thi
và phát huy được trí tuệ của cả tập thể.
- Sau khi đã có bản kế hoạch cụ thể,chi tiết.Nhà trường còn phải xây dựng mục tiêu,chỉ
tiêu cụ thể cần phấn đấu đạt tới trong năm học như chỉ tiêu phát triển đội ngũ,chỉ tiêu
17
học tập nâng cao trình độ,mỗi bổ bộ môn phải có bao nhiêu thầy,cô tham gia đi ôn thi
cao học,bao nhiêu người tham gia thi giáo viên giỏi cấp tỉnh nếu năm đó tỉnh có tổ
chức,tham gia bao nhiêu bài thi viết sáng kiến kinh nghiệm,tham gia bao nhiêu bài soạn
giáo án điện tử,chỉ tiêu về số lượng học sinh giỏi cấp quốc gia,cấp tỉnh,học sinh giỏi
toàn diện,học sinh tiên tiến…Các chỉ tiêu về giáo dục đạo đức cho học sinh ,rèn luyện
thể chất cũng phải xây dựng cụ thể,cẩn thận xác thực và có căn cứ để đảm bảo tính khả
thi và xu hướng phát triển tránh đưa ra những mục tiêu quá cao mà không thể đạt được
hoặc những chỉ tiêu quá thấp mà không cần phấn đấu nhiều cũng đạt được gây ức chế
,thiếu cố gắng hoặc những tác động không tốt đến sự nỗ lực phấn đấu của cả tập thể.
- Tất cả những chỉ tiêu này cũng phải được chỉ rõ từng thời điểm, thời kỳ nào phải phấn
đấu để đạt được và phải tổng kết lại trong phương hướng- nhiệm vụ năm học và thảo
luận thông qua Đại hội công nhân viên chức trong nhà trường và sau khi tổng kết đại
hội mỗi một cán bộ,nhân viên trong nhà trường đều phải có trách nhiệm nỗ lực phấn
đấu để đạt được mục tiêu đề ra.
2. Tổ chức tốt việc thực hiện các quy chế chuyên môn:
Sau khi đã có bản kế hoạch chi tiết cụ thể và các chỉ tiêu phấn đấu chuyên môn
từng thời điểm,thời kỳ thì nhiệm vụ tiếp theo là phải tổ chức thật tốt việc thực hiện các
kế hoạch đó nhằm đạt mục tiêu,các chỉ tiêu đã nêu ra trong đại hội công nhân viên
chức.Ban giám hiệu nhà trường phải coi đây là khâu then chốt quyết định đến sự thành
công của việc thực hiện các mục tiêu,kế hoạch đề ra.
- Tổ chức tốt các hoạt động giảng dạy trên lớp nhằm chuyển tải tất cả những nội
dung mà chuẩn kiến thức kỷ năng yêu cầu.
- Tổ chức tốt các hoạt động giảng dạy phụ đạo cho học sinh yếu kém
,dạy bồi dưỡng cho học sinh khá giỏi để tham dự và đạt kết quả cao hơn nữa trong các
kỳ thi học sinh giỏi.
- Thông qua Đoàn thanh niên mà nòng cốt là chi đoàn giáo viên và Ban Chấp Hành
Đoàn trường tổ chức các sân chơi trí tuệ cho học sinh như cuộc thi : “Rung Chuông
vàng”,tổ chức cuộc thi: “Tri thức trẻ” một hình thức tương tự như “Đường lên đỉnh
Olympia” để kiểm tra kiến thức, kỹ năng cho học sinh trong nhà trường.Tổ chức các
18
giải thể thao bóng đá nam,nữ,bóng chuyền nam,nữ,bóng rổ nam,nữ.Tổ chức tốt hội
khoẻ Phù Đổng cấp trường nhằm phát triển toàn diện cho học sinh chẳng những về văn
hoá mà còn trau dồi thể lực,thể chất nhằm giúp các em có đủ sức khoẻ để học văn
hóa,giúp các em hoàn thiện mình hơn ,bổ sung những kiến thức hữu ích cho cuộc sống
trong tương lai và phục vụ cho mục tiêu nâng cao chất lượng dạy-học trong nhà trường.
Từ chỗ xác định được tầm quan trọng của khâu tổ chức thực hiện kế hoạch tôi
xin mạnh dạn đưa ra một số giải pháp nhằm giúp công tác tổ chức thực hiện chuyên
môn được tốt.
2.1.Tăng cường công tác kiểm tra ,đánh giá hoạt động của cá nhân giáo viên và
các tổ chuyên môn:
Mỗi một người cán bộ quản lý chắc chắn ai cũng nhận thấy tầm quan trọng của công
tác kiểm tra,đánh giá vì thông qua kiểm tra và đánh giá, mỗi thầy cô giáo sẽ thấy được
ưu nhược điểm của bản thân mình từ đó giúp họ điều chỉnh ,khắc phục những thiếu sót
và cố gắng phát huy những mặt mạnh từ đó góp phần hoàn thiện và phát triển . Đồng
thời, thông qua kiểm tra người cán bộ quản lý cũng sẽ chủ động phát hiện những thiếu
sót của giáo viên,thiếu sót của ngay cả người quản lý như giao việc đã hợp lý khoa học
chưa ,giao việc có phù hợp khả năng của cán bộ giáo viên trong nhà trường chưa từ đó
đưa ra những biện pháp khắc phục kịp thời, và như vậy chất lượng dạy học và giáo dục
trong nhà truờng sẽ ngày càng được cải thiện.Theo tôi các bước kiểm tra nên làm theo
trình tự như sau:
2.1.1. Lập kế hoạch kiểm tra:
- Ban Giám hiệu lập kế hoạch kiểm tra và công bố công khai các kế hoạch này ngay từ
đầu năm học bao gồm: kế hoạch kiểm tra toàn năm học,từng học kỳ, hàng tháng và
hàng tuần.Kế hoạch kiểm tra nội bộ,kiểm tra chuyên đề,kiểm tra toàn diện.
19
- Hiệu trưởng ra quyết định thành lập ban kiểm tra gồm những tổ trưởng chuyên môn,
những giáo viên có uy tín và nghiệp vụ chuyên môn sư phạm giỏi,các đại diện cho các
tổ chức trong nhà trường có liên quan. Phân công và phân cấp kiểm tra một cách cụ thể.
2.1.2 Nội dung kiểm tra:
2.1.2.1 Kiểm tra việc thực hiện qui chế chuyên môn của giáo viên:
2.1.2.1.1 Kiểm tra hoạt động giảng dạy trên lớp của giáo viên:
Công việc này thông thường bao gồm các hoạt động sau đây mà khi tiến hành nên mời
tổ trưởng chuyên môn cùng phối hợp kiểm tra cùng một phó hiệu trưởng phụ trách công
tác chuyên môn của nhà trường:
- Kiểm tra hồ sơ của giáo viên:
+ Kế hoạch giảng dạy.
+ Lịch báo giảng.
+ Giáo án bộ môn.
+ Sổ dự giờ.
+ Sổ chủ nhiệm (nếu có).
+ Sổ sinh hoạt chuyên đề thường kết hợp sổ họp tổ chuyên môn.
- Kiểm tra giờ lên lớp của giáo viên:
+ Chuẩn bị lên lớp của giáo viên:đồ dùng dạy học,các thiết bị thực hành thí
nghiệm,phương tiện hỗ trợ giảng dạy nếu nội dung bài giảng cần thiết.
+ Giáo án tiết giảng mà giáo viên sẽ thực hiện trên lớp.
+ Test nhanh kết quả thu nhận bài học của học sinh trên lớp sau khi nghe giảng.
2.1.2.1.2 Kiểm tra toàn diện một giáo viên:
- Bằng cấp về chuyên môn của giáo viên đó, thường thì khi tuyển dụng các cơ quan
tuyển dụng đã làm nhưng cũng có một số giáo viên ra trường lâu năm mà khi đó cơ chế
tuyển dụng khác bây giờ.Khi đó do thiếu giáo viên họ đã bố trí những người đào tạo
chưa đạt chuẩn tạm thời đảm trách công việc sau này có điều kiện sẽ bổ túc sau.Cũng có
thể kiểm tra để nắm thêm thông tin về việc tự học tự bồi dưỡng để nâng cao trình độ
chuyên môn nghiệp vụ của giáo viên được kiểm tra như các chứng chỉ bồi dưỡng sau
Đại học,chứng chỉ Ngoại Ngữ,Tin Học…
20
- Kiểm tra việc thực hiện quy chế chuyên môn như soạn giảng,dự giờ,chấm trả
bài,việc tham dự các buổi sinh hoạt chuyên môn,
- Kiểm tra kết quả giảng dạy, giáo dục(thông qua kết quả các bài kiểm tra chất
lượng học sinh đối chiếu kết quả năm học trước,kết quả khảo sát chất lượng đầu năm)
- Kiểm tra việc tham gia các hoạt động giáo dục khác như hoạt động hướng
nghiệp,hoạt động ngoài giờ lên lớp,hoạt động tuyên truyền phòng chống ma tuý,hoạt
động giáo dục an toàn giao thông, về mặt ý thức,tác phong,thái độ của người giáo viên
khi tham gia.
- Việc kiểm tra giáo viên nên tiến hành bằng nhiều hình thức phong phú như: kiểm
tra định kỳ,kiểm tra đột xuất và nên diễn ra thường xuyên,liên tục để nâng cao ý thức
chấp hành công tác chuyên môn của giáo viên.
2.1.2.2. Kiểm tra hoạt động của các tổ chuyên môn:
Kiểm tra công tác quản lý của các tổ chuyên môn:
- Kiểm tra hồ sơ chuyên môn của Tổ:
+ Bản kế hoạch hoạt động của tổ.
+ Sổ lưu các công văn, văn bản chỉ đạo của cấp trên về chuyên môn.
+ Sổ ghi chép các hoạt động chuyên môn như:biên bản các cuộc họp đánh giá giờ
dạy ,biên bản các buổi sinh hoạt chuyên đề,biên bản góp ý sách giáo khoa,biên bản trao
đổi, góp ý về một bài học khó của sách giáo khoa,…
+ Các sáng kiến kinh nghiệm của tổ trong năm học.
+ Sổ ghi chép việc theo dõi số lượng các bài giảng bằng giáo án điện tử,việc đăng
ký sử dụng phòng thực hành và các thiết bị dạy học .Theo kinh nghiệm thực tế để làm
căn cứ nhằm kiểm tra một cách có hiệu quả việc sử dụng đồ dùng dạy học phải yêu cầu
các tổ trưởng căn cứ theo phân phối chương trình tiết học nào có thực hành cần những
thiết bị, dụng cụ, hoá chất gì phải lập ra chi tiết,nếu thiết bị nào thiếu nhà trường phải
mua bổ sung hoặc các tổ chuyên môn phải làm hoặc tham mưu cho cấp trên tìm hướng
xử lý thích hợp.
21
- Kiểm tra chất lượng dạy học của các tổ chuyên môn thông qua kiểm tra chung một
số môn học hoặc kết quả thi học kỳ 1,2 rồi tổng kết lấy tỷ lệ phần trăm so sánh các bộ
môn trong nhà trường,so sánh các trường bạn,so sánh tỷ lệ chung của tỉnh.
- Ban Giám Hiệu nên dự một số cuộc họp của tổ chuyên môn xem xét cách điều
hành hoạt động của tổ chuyên môn như thế nào từ đó đóng góp ý kiến và chỉ đạo để
công tác sinh hoạt chuyên môn có hiệu quả thiết thực hơn tránh mang nặng tính hình
thức và chỉ dừng lại ở mức thông báo các công việc.
2.1.3. Đánh giá việc thực hiện quy chế chuyên môn:
- Sau khi đã thực hiện công tác kiểm tra cụ thể đối với một số giáo viên hay một số
tổ chuyên môn việc tổ chức đánh giá nhằm mục đích giúp cho bản thân người giáo viên
được kiểm tra ,hoặc tổ chuyên môn được kiểm tra thấy được những ưu nhược điểm của
họ.Từ đó mới hướng dẫn, điều chỉnh và thúc đẩy, kích thích năng lực vốn có của mỗi
giáo viên và định hướng cho các hoạt động của các tổ chuyên môn.
- Đánh giá là khâu cuối cùng của công tác kiểm tra, do đó công tác kiểm tra và đánh
giá phải được thực hiện đồng thời, là khâu đặc biệt quan trọng của chu trình quản lý.
- Việc đánh giá phải thực hiện theo đúng quy trình sau:
+ Xác định mục đích, yêu cầu, nội dung, đối tượng và hình thức đánh giá.
+ Xây dựng chuẩn và thang đánh giá phải khoa học và phù hợp với điều kiện của
nhà trường.
+ Xác định đúng và đầy đủ phạm vi đánh giá.
+ Sau khi có chuẩn và thang đánh giá mới bắt đầu tiến hành đánh giá.
+ Phân tích kết quả, nhận xét, kết luận.
- Để đánh giá một giáo viên cần đánh giá toàn diện qua việc xem xét kỹ mọi mặt của
vấn đề nhằm tránh phiến diện,chủ quan :
+ Để đánh giá trình độ nghiệp vụ của người giáo viên nên xem xét các khía cạnh
như: khả năng nắm kiến thức, kỹ năng giảng dạy, mức độ nắm được yêu cầu của từng
tiết dạy và yêu cầu của toàn bộ chương trình; trình độ vận dụng phương pháp giảng
dạy,công tác đầu tư,chuẩn bị,khả năng sử dụng các thiết bị, phương tiện hỗ trợ dạy học
và giáo dục.
22
+ Thực hiện quy chế chuyên môn: bao gồm việc thực hiện tiến độ chương trình, kế
hoạch giảng dạy; thực hiện các yêu cầu về soạn bài theo quy định của phương pháp
mới; việc thực hiện kiểm tra và chấm trả bài; sử dụng đồ dùng dạy học sẵn có và làm,
cải tiến đồ dùng dạy học; thực hiện các tiết thực hành theo phân phối chương trình; đảm
bảo đầy đủ các yêu cầu về hồ sơ và các quy định về chuyên môn;tham gia các lớp bồi
dưỡng kiến thức văn hoá, nghiệp vụ theo kế hoạch của các cấp quản lý giáo dục và quá
trình tự bồi dưỡng.
+ Kết quả giảng dạy: thông qua kết quả học tập của học sinh qua các bài kiểm tra
trắc nghiệm sau một tiết dạy cụ thể,các lần kiểm tra chung ,kiểm tra học kỳ của các khối
lớp; các kết quả lên lớp và tốt nghiệp của bộ môn.
Trong công tác kiểm tra - đánh giá giáo viên, Ban Giám hiệu chỉ đạo các tổ phải
cùng thực hiện thống nhất các tiêu chí đánh giá, xây dựng chuẩn và thang đánh giá một
cách khoa học,đầy đủ sao cho mọi cá nhân đều được tham gia góp ý xây dựng và hài
lòng về tính thuyết phục và tính pháp lý của thang đánh gía đó.
3.Nâng cao chất lượng các buổi sinh hoạt của các tổ chuyên môn.
Thực tế cho thấy trong nhà trường phổ thông hoạt động của các tổ chuyên môn
đóng một vai trò hết sức quan trọng.Nó là cầu nối quan trọng giữa Ban Giám Hiệu và
các giáo viên nhằm triển khai tất cả các nhiệm vụ chuyên môn của nhà trường.Vì vậy
nếu tổ chuyên môn hoạt động có hiệu quả thì chắc chắn chất lượng giảng dạy và giáo
dục của nhà trường sẽ đựơc cải thiện đáng kể.Căn cứ điều 16 điều lệ trường THPT qui
định về chức năng nhiệm vụ của tổ chuyên môn
3.1.Hiệu trưởng, các phó Hiệu trưởng, giáo viên, viên chức thư viện, viên chức
thiết bị thí nghiệm của trường trung học được tổ chức thành tổ chuyên môn theo môn
học hoặc nhóm môn học ở từng cấp học THCS, THPT. Mỗi tổ chuyên môn có tổ
trưởng, từ 1 đến 2 Tổ phó chịu sự quản lý chỉ đạo của Hiệu trưởng, do Hiệu trưởng bổ
nhiệm và giao nhiệm vụ vào đầu năm học.
3.2. Tổ chuyên môn có những nhiệm vụ sau:
a) Xây dựng kế hoạch hoạt động chung của tổ, hướng dẫn xây dựng và quản lý kế
hoạch cá nhân của tổ viên theo kế hoạch giáo dục, phân phối chương trình môn học của
Bộ Giáo dục và Đào tạo và kế hoạch năm học của nhà trường;
23
b) Tổ chức bồi dưỡng chuyên môn và nghiệp vụ; tham gia đánh giá, xếp loại các
thành viên của tổ theo các quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo;
c) Đề xuất khen thưởng, kỷ luật đối với giáo viên.
3.3. Tổ chuyên môn sinh hoạt hai tuần một lần.
Tổ chức bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ theo kế hoạch của nhà trường. Đề xuất khen
thưởng kỷ luật đối với giáo viên.
- Cũng như các bộ phận khác trong nhà trường để tổ chuyên môn hoạt động có hiệu
quả trước hết các tổ phải xây dựng kế hoạch, chương trình hoạt động dựa theo kế
hoạch ,nhiệm vụ,chỉ tiêu của nhà trường một cách cụ thể ,chi tiết và dựa vào đó để triển
khai.
- Cải tiến và làm phong phú các hình thức sinh hoạt tổ như dành một thời lượng nhỏ
để thông báo các chủ trương của cấp trên.Các văn bản chuyên môn nên photo phát cho
các thành viên chỉ nêu một số điểm chính đáng lưu ý.Thời gian lớn nên dành cho các
chuyên đề như:trao đổi kinh nghiệm soạn giảng một số tiết khó dạy trong chương
trình,kinh nghiệm soạn giảng giáo án điện tử các địa chỉ WEB khai thác thông tin trên
mạng,kinh nghiệm ra đề kiểm tra nhằm kích thích năng lực tự học của học sinh,phân
công viết các chuyên đề dạy bồi dưỡng học sinh giỏi,phân công viết sáng kiến kinh
nghiệm,phổ biến lại sáng kiến kinh nghiệm mà một thành viên trong tổ đã đạt được
trong năm trước,phân công làm đồ dùng dạy học nên chọn một số tiết tiêu biểu làm đồ
dùng dạy học,tổ chức dạy trên lớp dự giờ và góp ý cho nhau nhằm hoàn thiện hơn cho
các năm sau đó.Đặc bịệt trong các giờ dạy thao giảng nên đóng góp thẳng thắn trên cơ
sở giúp nhau cùng tiến bộ tránh tâm lý e ngại,cầu toàn,ngại va chạm.
- Phân công cho một vài giáo viên trong tổ có kinh nghiệm dày dạn soạn và chuẩn bĩ
kỹ một số tiết dạy theo chủ đề cần trao đổi sau đó tổ chức một số tiết dạy mẫu theo
hướng tích cực sau đó tổ chức họp đánh giá những ưu khuyết điểm rút kinh nghiệm
nhằm hiện thực hóa phương pháp giảng dạy mới phù hợp với điều kiện của trường
mình.
- Để đánh giá như thế nào là một tiết dạy theo hướng tích cực các tổ chuyên môn cần
làm rõ cho mọi thành viên trong tổ hiểu rõ như thế nào là dạy học theo hướng tích cực
mà biểu hiện của dạy học tích cực là dạy học thể hiện được 10 dấu hiệu theo tiêu chuẩn
24
qui định.Tránh hiểu nhầm theo kiểu soạn bài giảng cho vào máy và chiếu lên là dạy học
hiện đại,tích cực ,dễ chuyển từ hình thức đọc chép thành nhìn chép hay cứ chia học sinh
thành một số nhóm rồi giao câu hỏi cho các em nhưng trong các nhóm đó thực chất chỉ
có một em khá,giỏi làm việc và đại diện cho các bạn trả lời luôn các em khác vẫn không
tham gia hoặc không có điều kiện,khả năng tham gia.
- Tổ chuyên môn lưu ý và khuyến cáo các thành viên trong tổ nên làm trước các bài
thực hành theo phân phối chương trình trước khi tổ chức cho học sinh thực hành vì
nhiều khi giữa lý thuyết và thực hành còn nhiều điều không thương thích có thể do điều
kiện của phản ứng trong hóa học,hay thiết bị thực hành vật lý sản xuất không chuẩn hay
thiết bị bị hỏng hóc …có nhiều lý do mà người giáo viên có thể không lường trước hết
được trong công tác dạy thực hành cho học sinh. Việc làm này có tác dụng rất lớn, vì
qua đó không những rèn đươc kỹ năng thực hành cho giáo viên mà còn biết được tình
trạng sử dụng các thiết bị dạy học. Ban Giám Hiệu kết hợp tổ chuyên môn yêu cầu tất
cả giáo viên thực hiện nghiêm túc việc sử dụng thiết bị dạy học hiện có, khuyến khích
giáo viên tự làm đồ dùng dạy học hoặc cải tiến đồ dùng dạy học hiện có để phù hợp với
thực tế bài giảng hơn.
- Tổ chức giảng dạy kiến thức tin học thiết yếu và bổ túc kiến thức còn thiếu nhằm
giúp đỡ và tạo điều kiện cho mọi thành viên trong tổ đều có khả năng soạn giáo án điện
tử, khai thác các nguồn tư liệu trên mạng internet để làm cho bài giảng sinh động và gây
hứng thú học tập cho học sinh.
- Lựa chọn và phân công những giáo viên có năng lực và giàu kinh nghiệm bồi dưỡng
học sinh giỏi, nhưng cũng phải tạo điều kiện và cơ hội cho những giáo viên trẻ tiếp cận
và cùng tham gia ở mức độ nhất định để đảm bảo tính kế cận.
- Trao đổi những thông tin, nguồn tư liệu, sách tham khảo, thiết bị dạy học mà mỗi
giáo viên sưu tầm được, phổ biến rộng rãi trong tổ chuyên môn để giúp nhau cùng tiến
bộ.
- Để làm được những nhiệm vụ trọng yếu nêu trên nhằm góp phần nâng cao chất
lượng dạy-học trong nhà trường thì yêu cầu người tổ trưởng chuyên môn phải là người
có năng lực chuyên môn tốt, dày dạn kinh nghiệm,có phẩm chất đạo đức tác phong tốt
và phải có khả năng lãnh đạo. Vì vậy người Hiệu trưởng phải xem xét thật kỹ trước khi
25