Giá trị đạo đức trong tư tưởng Hồ Chí Minh
PHẦN 1: LỜI NÓI ĐẦU
Trong cuộc đời hoạt động cách mạng, chủ tịch Hồ Chí Minh luôn coi trọng vấn đề
xây dựng đạo đức cách mạng, coi đạo đức là cái gốc, cái nền tảng của người cách
mạng. Bác nói rất nhiều về đạo đức theo nhiều cách khác nhau cho những đồi
tượng khác nhau. Những hành động cử chỉ của Bác , lời nói đã để lại nhiều bài học
cho chúng ta học hỏi.
Trong những năm đầu thế kỷ 21, đất nước ta có cơ hội lớn và cả thách thức không
nhỏ. Tình hình thế giới đang diễn biến phức tạp, nhanh chóng, khó lường. Ðể thực
hiện thắng lợi nhiệm vụ cách mạng Việt Nam trong thời kỳ phát triển mới, cần
thấm nhuần sâu sắc, vận dụng sáng tạo những nguyên lý và phương pháp luận của
chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh để giải quyết những vấn đề nóng
bỏng mà thực tiễn đang đặt ra; nghiên cứu, tuyên truyền, giáo dục tư tưởng Hồ Chí
Minh phải trở thành một nhiệm vụ mấu chốt của công tác tư tưởng của Ðảng, cần
được toàn Ðảng thực hiện chặt chẽ, có chất lượng và hiệu quả.
Giai đoạn hiện nay, một phần cán bộ Đảng viên đã làm sai với những chuẩn mực
đạo đức, có tác hại không nhỏ đến người khác và tạo ấn tượng không tốt của người
dân về hệ thống chính quyền bay giờ. Vì vậy giáo dục đạo đức cho thế hệ trẻ và
cán bộ Đảng viên là công việc hết sức cần thiết trong công cuộc đổi mới của nước
ta hiện nay
Sau quá trình học tập, tìm hiểu tôi xin trình bày bài tiểu luận :”Giá trị tư tưởng Hồ
Chí Minh về đạo đức trong sự nghiệp đổi mới hiện nay ở nước ta”
Thượng Hoàng Vinh. XD09A4 1
Giá trị đạo đức trong tư tưởng Hồ Chí Minh
PHẦN HAI: NỘI DUNG
1. Cơ sở lý luận
1.1. Đạo đức trong học thuyết Mác- Lenin
Đạo đức là một hình thái cơ bản của ý thức xã hội, xuất hiện từ rất
sớm trong sự phát triển lịch sử. Nó nảy sinh do nhu cầu của đời sống xã hội
mà trước hết là nhu cầu phối hợp hành động trong lao động sản xuất vật
chất, trong phân phối sản phẩm đề tồn tại và phát triển. Cùng với sự phát
triển của sản xuất, của các quan hệ xã hội, hệ thống đạo đức cũng theo đó
mà ngày càng được nâng cao, mở rộng, phong phú, phức tạp.
Đạo đức và pháp luật cùng tác động đến hành vi con người, nhưng
pháp luật thực hiện dựa vào sức mạnh cưỡng chế của Nhà nước, còn đạo đức
thực hiện dựa vào sức mạnh của dư luận xã hội, của tập quán phong tục
truyền thống, niềm tin. Uy tín đạo đức của mỗi người không gắn với bất cứ
quyền lực, cấp bậc, chức vụ… cũng như bất cứ quyền hạn chính thức nào.
Đạo đức là sản phẩm của lịch sử. Mỗi hoạt động, những nhu cầu của con
người khi thay đổi, đòi hỏi phải có sự thay đổi trong đánh giá các giá trị đạo
đức để phù hợp với sự phát triển của lịch sử
Theo Lênin, "đạo đức là những gì góp phần phá hủy xã hội cũ của bọc
bóc lột và góp phần đoàn kết tất cả những người lao động chung quanh giai
cấp vô sản đang sáng tạo ra xã hội mới của những người cộng sản." Cũng
theo quan điểm chủ nghĩa Mac-Lênin, các giá trị đạo đức phổ biến của nhân
loại sẽ không ngừng được sáng tạo và phát triển qua mọi thời đại và được kế
thừa trong đạo đức cộng sản - một nền đạo đức mang tính nhân loại phổ
biến của xã hội tương lai.
Tóm lại, đạo đức cách mạng là đạo đức của giai cấp công nhân. Các
tiêu chuẩn đạo đức hướng tới chân, thiện, mỹ thực chất là hướng tới cách
mạng giải phóng dân tộc và cách mạng xã hội chủ nghĩa, hướng tới phục vụ
Đảng, phục vụ Tổ quốc, phụng sự nhân dân. Đó là một nền đạo đức đối lập
về chất so với nền đạo đức phong kiến và đạo đức tư sản.
1.2. Vai trò của đạo đức trong cách mạng nước ta
Đạo đức là một trong những vấn đề quan tâm hang đầu của Hồ Chí
Minh đối với sự nghiệp CMVN, chúng ta phải đem hết tinh thần và lực
lượng ra phấn đấu, phải tu dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng.
Đạo đức là cái gốc của cách mạng. Khi đánh giá vai trò vai trò của
đạo đức trong đời sống , Người nói:” Cũng như sông thì có nguồn mới nước,
không có nguồn thì sông cạn. Cây phải có gốc, không có gốc thì cây héo.
Thượng Hoàng Vinh. XD09A4 2
Giá trị đạo đức trong tư tưởng Hồ Chí Minh
Người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì dù tài giỏi cách
mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân”
Trong điều kiện Đảng cầm quyền, Người trăn trở với nguy cơ xa rời
cuộc sống, xa rời quần chúng, rơi vào thoái hoá biến chất của Đảng. Vì vậy
Người yêu cầu Đảng phải “là đạo đức, là văn minh”. Đạo đức trở thành nhân
tố quyết định sự thành bại của mọi công việc và là phẩm chất mỗi con
người.Chính vì vậy, Hồ Chí Minh luôn coi trọng giáo dục, rèn luyện đạo đức
cho con người, trước hết là cho cán bộ đảng viên. Người nhấn mạnh: “Đảng
ta là một Đảng cầm quyền. Mỗi đảng viên và cán bộ phải thực sự thấm
nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần kiệm, liêm chính, chí công vô tư.
Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo, là
người đầy tớ thật trung thành của nhân dân”.
1.3. Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức
1.3.1. Khái niệm của tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức
Đạo đức là toàn bộ thiện, ác, lương tâm, danh dự, hành động trách
nhiệm về long tự trong về công bằng hạnh phúc, về những quy tắc đánh giá,
điều chỉnh hành vi giữa người với người, cá nhân và xã hội
Người là lãnh tụ bàn nhiều nhất về đạo đức, nhưng Người thực hành
về đạo đức nhiều hơn những gì mà người nói, viết. Hồ Chí Minh xây dựng
đạo đức cách mạnh dựa trên hai nội dung.
Một là, xây dựng hệ thống những chuẩn mực của nền đạo đức mới.
Tổng hợp những chuẩn mực đó thành phẩm chất đạo đức của mỗi cá nhân,
tập thể
Hai là, xây dựng những nguyên tắc trong việc tu dưỡng rèn luyện đạo
đức mới. Hai nội dung này nhằm mục đích phát triển con người một cách
toàn diện, hướng tới các giá trị cao đẹp Chân - Thiện - Mỹ.
1.3.2. Nguồn gốc tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức
1.3.2.1. Truyển thống đạo đức dân tộc
Truyền thống đạo đức của dân tộc được hình thành và phát triển trên
cơ sở của chủ nghĩa yêu nước. Nhiều giá trị đạo đức từ đó được tích luỹ như:
đạo lý yêu quê hương đất nước, yêu thương, quý trọng con người; đồng cam
cộng khổ cứu giúp lẫn nhau; cần cù trong lao động sản xuất, dũng cảm hy
sinh trong đánh giặc cứu nước sống có thuỷ chung, có tình có nghĩa; uống
nước nhớ nguồn; đói cho sạch rách cho thơm rất lạc quan yêu đời nhưng
cũng rất căm ghét cái ác, căm thù bọn cướp nước hiếu thảo với cha mẹ;
Thượng Hoàng Vinh. XD09A4 3
Giá trị đạo đức trong tư tưởng Hồ Chí Minh
trọng tình nghĩa vợ chồng, anh em, tiết kiệm và dung dị trong đời sống Tất
cả những giá trị đạo đức ấy đã đi vào tâm hồn Hồ Chí Minh ngay từ khi còn
nằm trong nôi ngày càng nồng đượm trở thành khát vọng thôi thúc Người ra
đi tìm đường cứu nước.
1.3.2.2. Tinh hoa đạo đức nhân loại
Trước khi đến với chủ nghĩa Mác-Lênin, Hồ Chí Minh tiếp thu, vận
dụng nhiều tinh hoa đạo đức như: Nho giáo, Phật giáo, Thiên Chúa giáo,
Mặc gia Người viết “học thuyết của Khổng tử có ưu điểm là sự tu dưỡng
đạo đức cá nhân”. Thế nhưng Người vẫn phê phán và loại bỏ lập trường
phong kiến của Khổng Tử trên các mặt: tôn thờ chế độ phong kiến, phân biệt
đẳng cấp; trọng nam khinh nữ; phân biệt nghề nghiệp
Hồ Chí Minh viết: “Học thuyết của Khổng Tử có ưu điểm là sự tu
dưỡng đạo đức cá nhân. Tôn giáo của Chúa Giê-su có ưu điểm là lòng bác ái
cao cả. Chủ nghĩa Mác có ưu điểm là phương pháp biện chứng. Chủ nghĩa
Tôn Dật Tiên có ưu điểm là chính sách "tam dân" thích hợp với điều kiện
nước ta tôi cố gắng làm người học trò nhỏ của các vị ấy”.
1.3.2.3. Sự tu dưỡng đạo đức của bản than Hồ Chí Minh
Cả cuộc đời Người là một tấm gương vĩ đại về tu dưỡng, rèn luyện
đạo đức. Quá trình rèn luyện, tu dưỡng đạo đức của Hồ Chí Minh đã nâng
Người lên thành bậc đại nhân, đại trí, đại nghĩa, đại dũng, đại liêm của thế
kỷ XX, khiến kẻ thù cũng phải kính phục, bị cảm hóa và nhân loại tin tưởng
noi theo.
Hồ Chí Minh không chỉ thương yêu con người và dân tộc Việt Nam,
mà còn thương yêu thương yêu nhân loại. Người không chỉ muốn cứu nước
Việt Nam mà còn muốn cứu giúp các dân tộc khác. Chính quyền Pháp nhiều
lần dụ dỗ, đe doạ, tử hình vắng mặt, nhưng Hồ Chí Minh không sợ hãi mà
càng tăng thêm quyết tâm hoạt động cách mạng. Sau này Người tâm sự: “Cả
đời tôi chỉ có một mục đích, là phấn đấu cho quyền lợi tổ quốc, và hạnh
phúc của quốc dân. Những khi tôi phải ẩn nấp nơi núi non, hoặc ra vào
chốn tù tội, xông pha sự hiểm nghèo - là vì mục đích đó”.
1.3.3. Quan điểm Hồ Chí Minh về những chuẩn mực đạo đức cách mạng.
1.3.3.1. Trung với nước, hiếu với dân
Trong mối quan hệ đạo đức thì mối quan hệ giữa mỗi người với đất
nước, với nhân dân, với dân tộc là mối quan hệ lớn nhất. Trung, hiếu là
phẩm chất quan trọng nhất, bao trùm nhất.
Trung, hiếu là những khái niệm đã có trong tư tưởng đạo đức truyền
thống Việt Nam và phương Đông, xong có nội dung hạn hẹp. “Trung với
vua, hiếu với cha mẹ”, phản ánh bổn phận của dân đối với vua, con đối với
Thượng Hoàng Vinh. XD09A4 4
Giá trị đạo đức trong tư tưởng Hồ Chí Minh
cha mẹ. Hồ Chí Minh đã vận dụng và đưa vào nội dung mới. Hồ Chí Minh
đã kế thừa những giá trị đạo đức truyền thống và vượt trội. Trung với nước
là trung thành với sự nghiệp giữ nước và dựng nước. Nước là của dân, còn
nhân dân là chủ của đất nước. “Bao nhiêu quyền hạn đều của dân, bao nhiêu
lợi ích đều vì dân”. Đây là chuẩn mực đạo đức có ý nghĩa quan trọng hàng
đầu.
Trung với nước, hiếu với dân là suốt đời phấn đấu hy sinh vì độc lập
tự do của Tổ quốc, vì CNXH, nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào
cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng. Bác vừa kêu gọi hành động vừa
định hướng chính trị - đạo đức cho mỗi người Việt Nam
Đối với cán bộ đảng viên phải suốt đời đấu tranh cho Đảng, cho cách
mạng, đó là điều chủ chốt của đạo đức cách mạng. Phải tuyệt đối trung
thàmh với Đảng, với dân, phải tận trung, tận hiếu, thì mới xứng đáng vừa là
đầy tớ trung thành, vừa là người lãnh đạo của dân; dân là đối tượng để phục
vụ hết lòng. Phải nắm vững dân tình, hiểu rõ dân tâm, cải thiện dân sinh,
nâng cao dân trí để dân hiểu được quyền và trách nhiệm của người chủ đất
nước.
Nội dung chủ yếu của trung với nước là:
- Đặt lợi ích của đảng, của tổ quốc, của cách mạng là trên hết.
- Quyết tâm phấn đấu thực hiện mục tiêu cách mạng.
- Thực hiện tốt chủ trương, chinh sách của Đảng và Nhà nước
Nội dung chủ yếu của hiếu với dân là:
- Khẳng định vai trò sức mạnh thực sự của nhân dân.
- Tin dân, lắng nghe dân, học dân, tổ chức cùng nhân dân thực hiện tốt
đường lối chính sách của đảng và nhà nước.
- Chăm lo đến đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân
1.3.3.2. Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư
Cần là lao động cần cù, siêng năng, lao động có kế hoạch, sáng tạo
năng suất cao; lao động với tinh thần tự lực cánh sinh, không lười biếng,
không ỷ lại, không dựa dẫm. Lao động là nghĩa vụ thiêng liêng, là nguồn
sống, nguồn hạnh phúc của con người.
Kiệm là tiết kiệm sức lao động, tiết kiệm thì giờ, tiết kiệm tiền của của
nhân dân, của đất nước, của bản thân mình. Tiết kiệm từ cái nhỏ đến cái to;
“Không xa sỉ, không hoang phí, không bừa bãi.”
Thượng Hoàng Vinh. XD09A4 5
Giá trị đạo đức trong tư tưởng Hồ Chí Minh
Liêm là “luôn luôn tôn trọng giữ gìn của công và của dân; không xâm
phạm một đồng xu, hạt thóc của nhà nước, của nhân dân”. Phải trong sạch,
không tham lam địa vị, tiền của, danh tiếng, sung sướng. Không tâng bốc
mình. Chỉ có một thứ ham là ham học, ham làm, ham tiến bộ. Hành vi trái
với chữ liêm là: cậy quyền thế mà đục khoét, ăn của dân, hoặc trộm của
công làm của riêng.
Cần, kiệm, liêm, chính cần thiết đối với tất cả mọi người. Hồ Chí
Minh viết:
*Trời có bốn mùa: Xuân, Hạ, Thu, Đông
* Đất có bốn phương: Đông, Tây, Nam, Bắc
*Người có bốn đức: Cần, Kiệm, Liêm, chính
- Thiếu một mùa thì không thành trời
- Thiếu một phương thì không thành đất
- Thiếu một đức thì không thành người.
Cần, kiệm, liêm, chính rất cần thiết đối với người cán bộ, đảng viên.
Nếu đảng viên mắc sai lầm thì sẽ ảnh hưởng đến uy tín của Đảng, nhiệm vụ
của cách mạng. Cần, kiệm, liêm, chính còn là thước đo sự giàu có về vật
chất, vững mạnh về tinh thần, sự văn minh của dân tộc. “Nó” là cái cần để
“làm việc, làm người, làm cán bộ, để phụng sự Đoàn thể, phụng sự giai cấp
và nhân dân, phụng sự tổ quốc và nhân loại”.
Chí công vô tư, là làm bất cứ việc gì cũng đừng nghĩ đến mình trước,
chỉ biết vì Đảng, vì Tổ quốc, vì nhân dân, vì lợi ích của cách mạng. Thực
hành chí công vô tư là quét sạch chủ nghĩa cá nhân, nâng cao đạo đức cách
mạng. “phải lo trước thiên hạ, vui sau thiên hạ (tiên thiên hạ chi ưu nhi ưu,
hậu thiên hạ chi lạc nhi lạc). Chủ nghĩa cá nhân chỉ biết đến mình, muốn
“mọi người vì mình”. Nó là giặc nội xâm, còn nguy hiểm hơn cả giặc ngoại
xâm. Hồ Chí Minh viết: “ Một dân tộc, một đảng và mỗi con người, ngày
hôm qua là vĩ đại, có sức hấp dẫn lớn, không nhất định hôm nay vẫn được
mọi người yêu mến và ca ngợi, nếu lòng dạ không trong sáng nữa, nếu sa
vào chủ nghĩa cá nhân”. Hồ Chí Minh cũng phân biệt lợi ích cá nhân và chủ
nghĩa cá nhân. Chí công vô tư là tính tốt có thể gồm 5 điều: nhân, nghĩa, trí,
dũng, liêm. Bồi dưỡng phẩm chất đạo đức cần, kiệm, liêm, chính, chí công
vô tư là để vững vàng qua mọi thử thách : “Giàu sang không quyến rũ,
nghèo khó không thể chuyển lay, uy vũ không thể khuất phục”.
Thượng Hoàng Vinh. XD09A4 6
Giá trị đạo đức trong tư tưởng Hồ Chí Minh
1.3.3.3. Yêu thương con người
Tình yêu rộng lớn dành cho những người cùng khổ, những người lao
động bị áp bức, bóc lột. Hồ Chí Minh chỉ ham muốn cho đất nước được
hoàn toàn độc lập, dân được tự do, mọi người ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai
cũng được học hành. Chỉ có tình yêu thương con người bao la đến như vậy
mới có cách mạng, mới nói đến CNXH và CNCS
Nghiêm khắc với mình, độ lượng với người khác, phải có tình thân ái
với cả những ai có sai lầm đã nhận rõ và cố gắng sửa chữa, đánh thức những
gì tốt đẹp trong mỗi con người. Bác căn dặn Đảng phải có tình đồng chí
thương yêu lẫn nhau, trên nguyên tắc tự phê bình và phê bình chân thành.
Tình yêu thương con người còn là tình yêu bạn bè, đồng chí, có thái
độ tôn trọng con người, điều này có ý nghĩa đối với người lãnh đạo.
1.3.3.4. Tinh thần quốc tế trong sang
Đó là tinh thần quốc tế vô sản, bốn phương vô sản đều là anh em. Đó
là tinh thần đoàn kết với các dân tộc bị áp bức, với nhân dân lao động các
nước. Đó là tinh thần đoàn kết của nhân dân Việt Nam với tất cả những
người tiến bộ trên thế giới vì hoà bình, công lý và tiến bộ xã hội. Sự đoàn
kết là nhằm vào mục tiêu lớn của thời đại hoà bình, độc lập dân tộc, dân chủ
và tiến bộ xã hội.
2. Thực trạng
2.1. Đạo đức trong cán Bộ Đảng viên
Trong cuộc sống hiện tại với nhiều áp lực chi phối về tiền bạc, danh
vọng, một bộ phận cán bộ Đảng viên đã đi sai với quy chuẩn đạo đức. “Sự
suy thoái về đạo đức, lối sống dẫn đến tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí,
nhũng nhiễu dân của một bộ phận không nhỏ cán bộ Đảng viên vẫn diễn ra
rất nghiêm trọng”- Phó chủ nhiệm Ủy ban kiểm tra Trung ương Vũ Quốc
Hùng nhấn mạnh trong bản tham luận của ông trước Đại hội Đảng X.
Có 5 suy thoái về đạo đức cán bộ Đảng viên là:
[1]
- Thứ nhất, suy thoái về đạo đức, lối sống trong cán bộ, Đảng
viên có xu hướng tăng cả về số lượng và phạm vi. Tình trạng tham nhũng,
nhũng nhiều dân, trước kia diễn ra ở một số cán bộ, Đảng viên hoạt động
trong lĩnh vực kinh tế, thì nay xảy ra tất cả các ngành, các lĩnh vực: y tế,
giáo dục, văn hóa,
- Thực hiện chính sách xã hội, tổ chức cán bộ, công tác tham
mưu, hoạch địch chính sách cụ thể… mức độ ngày càng tăng trước kia là
“ăn cắp vặt”, bớt xén. Nay là chia chat đấu thầu, vặt tư
[1] theo http//vietbao.vn
Thượng Hoàng Vinh. XD09A4 7
Giá trị đạo đức trong tư tưởng Hồ Chí Minh
- Thứ hai, bệnh cơ hội, chủ nghĩa cá nhân có chiều hướng gia
tăng. Lối sống này trái với đạo đức, phẩm chất của người cộng sản “cần
kiệm liên chính, chí công vô tư” như sinh thời Bác Hồ đã dạy. Lối sống này
trái với đạo đức, phẩm chất của người cộng sản “cần kiệm liên chính, chí
công vô tư” như sinh thời Bác Hồ đã dạy. Báo cáo của Bộ Chính trị trình
Hội nghị trung ương VI (lần 2) khóa VIII đã đề cập đến 5 kiểu “chạy”. Đó là
“chạy chức”, trước khi bầu cử; “chạy quyền” trước khi bổ nhiệm, thuyên
chuyển công tác cán bộ; “chạy chỗ”, tìm “chỗ thơm”, “chỗ ngon”, chỗ kiếm
được nhiều lợi (chẳng những cho bản thân mà còn cho cả người thân, người
nhà); “chạy lợi” khi phân chia ngân sách, xét duyệt dự án đầu tư, giao thầu,
tính thuế, xét duyệt đề tài nghiên cứu….; “chạy tội” cho bản thân cho người
thân, có trường hợp cho cả những tên tội phạm.
- Thứ ba, nói nhiều làm ít; nói nhưng không làm. Tình trạng này
còn xảy ra ở không ít cán bộ, Đảng viên, trái với lời dạy của Bác Hồ là “nói
phải đi đôi với làm”, “dù khó khăn đến mấy cũng kiên quyết làm đúng chính
sách và nghị quyết của Đảng” đúng như báo cáo chính trị trình đại hội đã
nêu: “Tình trạng nói nhiều, làm ít, làm không đến nơi đến chốn hoặc không
làm còn diễn ra ở nhiều nơi”.
- Thứ tư, quan liêu, xa dân, thích nghe thành tích, ngại nghe sự
thật. Trong Đảng ta hiện nay còn không ít cấp ủy, người lãnh đạo… còn xa
dân, không sát cơ sở, không hiểu thực tiễn, ít lắng nghe ý kiến cấp dướ, nên
có trường hợp đề ra chủ trương chính sách không phù hợp với thực tế, người
dân không đồng tình. Vụ tham nhũng và tha hóa đạo đức, lối sống của một
số cán bộ Đảng viên ở PMU 18 nghiêm trọng vậy mà Phó bí thư Đảng ủy cơ
quan Bộ vẫn khẳng định: “Trước khi bị khởi tố, họ đều là Đảng viên tốt”.
Khẳng định như vậy thì “thật là quan liêu, vô chính trị, vô trách nhiệm, có
thể nói là vô cảm, không thể chấp nhận được”.
- Thứ năm, tham nhũng, nhũng nhiễu dân gây hậu quả nặng nề
trên nhiều mặt, làm thất thoát tài sản, tiền vốn của nhà nước, của nhân dân
và sự hư hỏng của một bộ phận không nhỏ cán bộ, Đảng viên.
Tóm lại, có thể nói tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, về phẩm
chất đạo đức, lối sống dẫn đến tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí, sách nhiễu
của một bộ phận không nhỏ cán bộ, công chức, Đảng viên diễn ra nghiêm
trọng làm cho nhân dân bất bình, lo lắng, giảm lòng tin đối với Đảng, nhà
nước, là nhân tố kìm hãm bước tiến của công cuộc đổi mới và vẫn là nguy
cơ, hiểm họa lớn đe dọa sự tồn vong của Đảng, chế độ ta.
Thượng Hoàng Vinh. XD09A4 8
Giá trị đạo đức trong tư tưởng Hồ Chí Minh
2.2. Đạo đức học sinh sinh viên
Học sinh (HS) mầm non biết chửi thề, nói tục, bắt chước các hành vi
“nhạy cảm” quan hệ nam nữ trong phim ảnh. HS tiểu học xé bài vở trước
mặt thầy cô khi bị điểm thấp. HS trung học vô lễ với thầy cô, sửa điểm trong
sổ liên lạc, đánh nhau xé áo quần. Sinh viên (SV) mua điểm, sao chép luận
văn, đồ án… GS-TS Vũ Dũng, viện trưởng Viện Tâm lý học, cho rằng việc
vi phạm các chuẩn mực đạo đức hiện nay dã đến mức đáng lo ngại với
những hành vi vi phạm bạo lực trong nhà trường, đe dọa hành hung thầy cô
giáo, quay cóp bài, mua điểm, cờ bạc, nghiện rượu… Ngoài ra, thanh thiếu
niên còn có nhiều biểu hiện sống hưởng thụ, coi nặng giá trị vật chất, tiêu
xài hoang phí, lười lao động, sống ích kỷ…
36% sinh viên từng đi mua hoặc xin điểm. TS Phạm Thị Kim Anh,
Trường ĐH Sư phạm Hà Nội, dẫn ra kết quả một cuộc điều tra, khảo sát của
thanh tra Bộ GD- ĐT với 1.827 SV tại 12 cơ sở giáo dục cho thấy: 89% SV
từng sử dụng tài liệu trong phòng thi, 85% từng quay cóp, 42% sao chép
luận văn, đồ án, 36% từng xin hoặc mua điểm
Nội dung khảo
sát
Tiểu học Trung học cơ sở Trung học phổ
thông
Tỉ lệ đi học ko
đúng giờ (%)
20 21 58
Tỉ lệ quay cóp 8 56 60
Tỉ lệ nói dối cha
mẹ
22 50 64
Vi phạm luật giao
thông
4 35 70
(Nguồn: Kết quả khảo sát của Viện Nghiên cứu và phát triển giáo dục Việt
Nam)
[1]
[1] theo />ngai-tu-mam-non-den-DH.html
Thượng Hoàng Vinh. XD09A4 9
Giá trị đạo đức trong tư tưởng Hồ Chí Minh
2.3. Đạo đức xã hội
Hiện trạng đạo đức suy thoái gây nhức nhối cho xã hội, làm cho lòng
dân không yên, xã hội tiềm ẩn những mất ổn định. An ninh xã hội và an toàn
cuộc sống bị đe dọa.
Những biểu hiện đó chứng tỏ rằng, dù đã ra khỏi lạm phát và khủng hoảng
kinh tế từ năm 1996, nhưng giờ đây dường như chúng ta đang phải đối mặt
với sự xuống cấp về mặt đạo đức, tinh
thần xã hội, từ những đổ vỡ, phân rã trong gia đình (ly hôn và ly thân,
xung đột thế hệ) đến những giảm sút nghiêm trọng vai trò và ý nghĩa của
đạo đức trong quan hệ con người ở các cơ quan, công sở, trong Đảng, chính
quyền các tổ chức đoàn thể của hệ thống chính trị
Khi nói đến "Văn hóa giao thông" hẳn ai cũng biết người tham gia
giao thông phải tôn trọng trật tự và luật giao thông, cụ thể hơn nữa là không
vượt đèn đỏ, không đi ngược chiều, v.v. và v.v Có thể nói tình hình văn hóa
giao thông hiện nay là kết quả của đạo đức xã hội đang xuống cấp khi mà
thói vị kỷ đang tràn lan, những quy ước xã hội và luật pháp bị coi thường,
nghiêm trọng đến mức con người biết là đang làm điều sai điều xấu nhưng
không còn biết xấu hổ với xung quanh, với chính mình. Khi lòng tự trọng bị
mất đi thì văn hóa giao thông hay văn hóa công sở, văn hóa ẩm thực, văn
hóa bệnh viện và tất cả các loại văn hóa khác cũng trở nên thiếu hụt. Chữa
bệnh và xây dựng văn hóa giao thông phải chữa từ gốc, xây trên nền móng
đạo đức xã hội với việc hình thành nhân cách và lối sống mới thành thói
quen văn minh trong xã hội.
3. Vận dụng giá trị tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức trong thời đại mới
Hiện nay nước ta đang xây dựng nền kinh tế thị trường theo định
hướng xã hội chủ nghĩa, đó là “nhà nước của nhân dân lao động dưới sự lãnh
đạo của Đảng”, “nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần, kinh tế nhà nước
đóng vai trò chủ đạo, cùng với kinh tế hợp tác trở thành nền tảng”, “tăng
trưởng kinh tế gắn liền với tiến bộ và công bằng xã hội”.
Như vậy, mục tiêu định hướng xã hội chủ nghĩa của cách mạng nước
ta đồng nhất với mục tiêu của chủ nghĩa nhân đạo là làm cho mọi người đều
có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành, xã hội công bằng, dân chủ, văn
minh.
Đảng ta xác định nhiệm vụ trọng tâm là phát triển kinh tế, điều đó
không có nghĩa là xem nhẹ vai trò của đạo đức. Đảng ta luôn khẳng định vai
Thượng Hoàng Vinh. XD09A4 10
Giá trị đạo đức trong tư tưởng Hồ Chí Minh
trò quyết định của nhân tố con người, đó phải là những con người phát triển
cao về trí tuệ, cường tráng về thể chất, trong sáng về đạo đức, phong phú về
tinh thần, trong đó đạo đức mới là một động lực tinh thần to lớn thúc đẩy
phong trào thi đua yêu nước, hăng say lao động sản xuất, thực hành tiết
kiệm, phát huy sáng kiến kỹ thuật, làm việc có chất lượng và hiệu quả cao
của nhân dân lao động.
3.1. Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh
Ngày 7/11/2006, Bộ Chính trị đã ra Chỉ thị số 06 - CT/TW về tổ chức
cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”.
Cuộc vận động được phát động rộng rãi trong toàn xã hội, bắt đầu từ ngày
3/2/2007 và tổng kết vào ngày 3/2/2011.
Mục đích của cuộc vận động là: Làm cho toàn Đảng, toàn dân nhận
thức sâu sắc về những nội dung cơ bản và giá trị to lớn của tư tưởng đạo đức
và tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh; tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về ý thức
tu dưỡng, rèn luyện và làm theo tấm gương đạo đức của Người; đẩy lùi sự
suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và các tệ nạn xã hội, góp
phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội X của Đảng…các cuộc vận
động như
- Học tập đạo đức, tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng
trong sạch, vững mạnh "là đạo đức, là văn minh"
- Học tập và tèn luyện sức khoẻ theo
gương Bác hồ
3.2. Về nhận thức
3.2.1. Tư tưởng Hồ Chí Minh về thực hành tiết kiệm
Hồ Chí Minh đã nhận xét: “ Tiết kiệm là không xa xỉ, không hoang
phí, không bừa bãi “.
Tiết kiệm không phải là bủn xỉn, mà những việc lợi ích cho đồng bào,
cho tổ quốc, là tích cực, tiết kiệm là để dần dần nâng cao mức sống của bộ
đội, cán bộ, nhân dân. Tiết kiệm là tích cực chứ không phải tiêu cực. Những
nội dung đó được cụ thể như sau :
Tiết kiệm sức lao động Tiết kiệm thời giờ Tiết kiệm tiền củ
Thượng Hoàng Vinh. XD09A4 11
Giá trị đạo đức trong tư tưởng Hồ Chí Minh
3.2.2. Tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh về chống tham ô, lãng
phí, quan liêu :
- Tham ô: Theo cách nói của Hồ Chí Minh là trộm cướp, là hành
động xấu xa nhất, tội lỗi đê tiện nhất trong xã hội. Mà nguyên nhân chủ quan
là thiếu lương tâm, kém lòng trách nhiệm.
- Lãng phí: Hồ Chí Minh đưa ra nguyên nhân Do lãng phí sức lao
động, lãng phí thì giờ và lãng phí tiền của nhà nước, cơ quan và bản thân
mình như : “ăn tiêu xa xỉ, liên hoan sắm sửa lu bù, xài tièn như nước “
- Quan liêu: Theo Hồ Chí Minh là xa rời thực tế, quần chúng
nhân dân, xa rời mục tiêu lý tưởng của Đảng.
Theo Hồ Chí Minh tham ô lãng phí, quan liêu là kẻ thù nguy hiểm của nhân
dân ; là bạn đồng minh của thực dân và phong kiến ; là tội ác làm hại đến sự
nghiệp xây dựng nước nhà, hại đến công việc cải thiện đời sống nhân dân,
hại đến đạo đức cách mạng .
Hồ Chí Minh đã đề xuất phong trào “ 3 xây, 3 chống “ , 6 điều về
chống tham ô lãng phí, quan liêu trong đó chống tham ô lãng phí, quan liêu
phải có tổ chức và kế hoạch, triển khai các cấp cúng thực hiện, tổ chức các
cuộc học tập và vận động tuyên truyền các cấp cùng thực hiện. Giao cho
nhân dân giám sát và kiểm tra.
3.3. Liên hệ bản than
3.3.1. Thực hành tiết kiệm
Là sinh viên, tôi luôn đảm bảo chi sài hợp lý, không dung vào những
việc vô ích. Không tiêu xài hoang phí, ăn chơi liêu lỏng
3.3.2. Về tham nhũng, lãng phí, quan liêu.
Do đặc thù về công việc, nên tôi tiếp xúc chưa nhiều với các vấn đề
trên, nhưng sẵn sàng tham gia cùng phối hợp với nhân dân sống lành mạnh,
sống có trách nhiệm, không phung phí trong cuộc sống hằng ngày, khi thấy
người nào có tư tưởng quan liêu, sống lãng phí, bản thân phải cùng với nhân
dân đóng góp ý kiến, giúp nhau cùng sữa chữa với hướng tích cực, không lợi
dụng để trù dập.
Tránh xa các trường hợp, mua bằng, mua điểm, hối lộ giáo viên.
3.3.3. Hướng phấn đấu
Thương xuyên trau dồi, học tập và làm theo Tấm gương đạo đức Hồ
Chí Minh.
Luôn giữ gìn phẩm chất đạo đức cách mạng, có ý thức tập thể phấn
đấu vì lợi ích chung, có lối sống lành mạnh, trong sáng, giản dị, không phô
trương hình thức, nói đi đôi với làm, không quan liêu, tham nhũng, lãng phí.
Thượng Hoàng Vinh. XD09A4 12
Giá trị đạo đức trong tư tưởng Hồ Chí Minh
Tôi sẽ cố gắng xắp xếp công việc của mình ngày càng có tính khoa
học hơn để tránh lãng phí thời gian, trong cuộc sống thường ngày luôn lấy
phương châm sống để cho ngày mai.Khắc phục, nâng cao tính phê bình và
tự phê bình ngày càng tốt hơn.
Thượng Hoàng Vinh. XD09A4 13