Giải phẫu tai (Kỳ 10) pdf

Giải phẫu tai
(Kỳ 10)
Bài giảng Giải phẫu học
Chủ biên: TS. Trịnh Xuân Đàn
3.3. Nội dịch, ngoại dịch và cơ chế nghe
3.3.1. Nội dịch
Mê nhĩ màng chứa một chất dịch lỏng gọi là nội dịch. Đó là một chất
dịch tương tự như chất dịch trong tế bào nhưng ít protein hơn. Nội dịch được tiết
ra từ mào xoắn.
3.3.2. Ngoại dịch
Mê nhĩ màng nằm trong khoang ngoại dịch, là một khoang được giới hạn
bởi các thành xương và các mê nhĩ xương. Khoang ngoại dịch chứa ngoại
dịch. Ngoại dịch có thành phần giống nước não tuỷ, nhưng có nhiều protein hơn
nước não tuỷ. Như vậy mê đạo màng được ngâm trong ngoại dịch và chứa chất
nội dịch.
Khoang ngoại dịch của ống xoắn ốc được mảnh xoắn xương và ống ốc
tai màng chia thành 2 tầng: tầng trên là tầng tiền đình, tầng dưới là tầng màng nhĩ,
hai tầng này thông với nhau ở đỉnh ốc tai qua khe xoắn ốc ở đỉnh ống xoắn
ốc. Tầng màng nhĩ được ngăn cách với hòm nhĩ bởi màng nhĩ phụ, nhưng lại
thông với khoang dưới nhện qua cống ốc tai.
3.3.3. Cơ chế nghe
* Đường khí đạo: nhận cảm âm thanh là do kích thích các tế bào có lông
của cơ quan xoắn ốc, nằm ở màng nền của ống ốc tai màng. Sóng âm từ không
khí qua loa tai và ống tai ngoài, tới màng nhĩ được chuyển thành rung động
cơ học, truyền qua chuỗi xương con tới cửa sổ tiền đình.
Những rung động truyền vào ngoại dịch do chuyển động của xương bàn
đạp ở cửa sổ tiền đình lan toả qua tầng tiền đình tới đỉnh ốc tai, rồi qua khe
xoắn ốc tới ngoại dịch ở tầng màng nhĩ, và được cân bằng bởi những rung động bù
trừ của màng nhĩ phụ ở cửa sổ ốc tai. Kích thích theo vùng các tế bào có lông của
cơ quan xoắn là kết quả chuyển động sóng của ngoại dịch, dẫn đến thụ cảm âm
thanh và truyền theo các sợi thần kinh ốc tai lên não.

* Đường cốt đạo: sóng âm từ không khí đập trực tiếp vào da đầu rồi truyền
xung động vào xương làm chuyển động chuỗi xương con (quá trình diễn biến
như trên).

3.4. Mạch, thần kinh của tai trong
3.4.1. Mạch của tai trong
- Động mạch: động mạch mê đạo là nhánh của động mạch tiểu não trước
dưới thuộc động mạch nền. Động mạch chia thành 2 nhánh:
+ Nhánh ốc tai chia thành 12 - 14 nhánh nhỏ chạy theo các ống ở trong trụ
ốc, cấp máu cho trụ, mảnh xoắn xương và mảnh nền. Các nhánh nhỏ này tạo
nên cuộn tiểu động mạch ốc tai.
+ Nhánh tiền đình cấp máu cho soan nang, cầu nang và các ống bán
khuyên.
- Tĩnh mạch: các nhánh tiền đình đi kèm động mạch và nhận tĩnh mạch
xoắn trụ ốc ở nền trụ ốc, tạo nên các tĩnh mạch mê đạo, các tĩnh mạch mê đạo tận
hết ở phần sau xoang tĩnh mạch đá trên hoặc trong xoang ngang.
3.4.2. Thần kinh
Thần kinh tiền đình ốc tai đi vào ống tai trong thì phân chia thành 2
nhánh chính: phần ốc tai đi đến cơ quan xoắn ốc, đảm nhận chức năng nghe. Phần
tiền đình vào các ống bán khuyên, soan nang và cầu nang, đảm nhận chức năng
thăng bằng.
3.4. Ống tai trong
Là một ống xương đào ở trong phần đá xương thái dương, hướng từ sau
ra trước, từ trong ra ngoài, dài trung bình lcm, đường kính 5mm. Trong ống có
thần kinh tiền đình ốc tai và thần kinh mặt.
Ống mở ra mặt sau phần đá xương thái dương bởi một lỗ, gọi là lỗ tai
trong. Phần tận của ống tai trong ở phần đá, gọi là đáy ống tai trong.
Trên đáy ống có mào ngang, chia đáy ống thành 2 tầng:
- Tầng trên gồm 2 khu: khu trước là diện thần kinh mặt, có lỗ ống thần kinh
mặt để các sợi thần kinh mặt chui qua. Phần sau là diện tiền đình trên có các sợi từ

soan nang và ống bán khuyên của thần kinh tiền đình ốc tai đi qua.
- Tầng dưới: khu sau là diện tiền đình dưới, có các sợi từ cầu nang của thần
kinh tiền đình ốc tai đi qua. Khu trước là diện ốc tai tương ứng với đáy trụ ốc
tai, có dải lỗ xoăn ốc đế các sợi của thần kinh ốc tai đi qua.