Giải phẫu tổng hợp hệ thống và định khu chi dưới (Kỳ 2) pdf

Giải phẫu tổng hợp hệ thống và
định khu chi dưới
(Kỳ 2)
Bài giảng Giải phẫu học
Chủ biên: TS. Trịnh Xuân Đàn
2. CƠ CHI DƯỚI
Do tư thế và chức năng của chi dưới nên cơ mông phát triển, các cơ duỗi
nằm phía trước, cơ gấp nằm phía sau. Gan chân chịu sức nặng của người, có nhịp
tựa ở ngoài là mặt phẳng ở gót, bờ ngoài bàn chân và đầu trước các xương
đốt bàn chân; nhịp chuyển ở trong là một cung dẻo và chắc (vòm gan chân). Ở
cẳng chân không có cơ sấp và cơ ngửa nhưng có các cơ mác và đặc biệt là cơ mác
dài có tác dụng giữ vòm gan chân và tăng độ căng của vòm.
2.1. Ở đùi
- Gấp đùi vào bụng và xoay ngoài đùi là do cơ thắt lưng chậu bám từ cột
sống thắt lưng và xương chậu (mào chậu và hố chậu trong) đến mấu chuyển nhỏ
xương đùi. Khi 2 cơ cùng co và tì lên xương đùi thì gấp thân vào bụng, 1 bên co
thì nghiêng cột sống thắt lưng.
- Duỗi, dạng và xoay đùi là do các cơ mông đi từ xương chậu (mào chậu,
hố chậu ngoài) tới đầu trên xương đùi. Khi lấy điểm tỳ ở xương đùi thì làm
ngửa chậu hông hoặc nghiêng sang bên (nếu 1 bên co).
- Xoay ngoài đùi chính là do các cơ chậu hông và ụ ngồi mấu chuyển đó là
cơ sinh đôi (trên và dưới), cơ bịt trong và ngoài, cơ hình lê và cơ vuông đùi. Cơ
hình lê còn có tác dụng dạng, cơ vuông đùi có tác dụng khép đùi.
- Khép đùi là do cơ lược và 3 cơ khép (ngắn, dài và lớn) đi từ xương
chậu (mào lược, ngành ngồi mu hoặc ụ ngồi) đến đường ráp xương đùi.
2.2. Ở cẳng chân
- Khép cẳng chân: là do cơ thon nằm ở khu đùi trong đi từ ngành ngồi mu
tới xương chày.
- Gấp cẳng chân vào đùi là do 3 cơ ngồi cùng ở đùi sau: cơ bán mạc (m.
semi membranosus), Cơ bán gân (m. semi tendinosus), cơ nhị đầu đùi (m.
biceps femoris). Ba cơ này đi từ ụ ngồi tới xương mác ở phía ngoài hoặc tới

xương chày. Sau khi cẳng chân được gấp vào đùi thì 3 cơ tác dụng là duỗi đùi


Hình 3.47. Các cơ chi dưới (A. mặt nước; B. mặt sau)
và xoay trong đùi (cơ bán gân, bán mạc) hoặc xoay ngoài đùi (cơ nhị đầu
đùi).
Ngoài ra còn có cơ kheo (m. popliteus) đi từ lồi cầu ngoài tới mặt trên
đường chéo của xương chày. Cơ may (m. sarlorious) có tác dụng gấp cẳng chân,
kéo đùi vào trong và gấp đùi vào bụng.
- Duỗi cẳng chân: là do cơ tứ đầu đùi (m. quadriceps femoris) đi từ xương
chậu và xương đùi tới xương bánh chè, và qua xương này xuống bám vào lồi củ
trước xương chày; cơ căng cân đùi (m. tensor fascia latae) đi từ xương chậu (mào
chậu, gai chậu trước trên) tới xương chày. Cơ tứ đầu đùi còn gấp đùi vào bụng (do
cơ thẳng trước).