Giải phẫu xương chi dưới (Kỳ 3) potx

Giải phẫu xương chi dưới
(Kỳ 3)
Bài giảng Giải phẫu học
Chủ biên: TS. Trịnh Xuân Đàn
- Hai đầu xương
* Đầu trên: lần lượt có:
Chỏm xương đùi (caput fermoris) hình 2/3 khối cầu hướng lên trên, vào
trong và hơi ra trước. Đỉnh chỏm có hố dây chằng tròn (hõm chỏm xương
đùi). - Cổ xương (collum fermoris) hay cổ giải phẫu (dài khoảng 3-4cm), hợp với
thân xương một góc 1300.
- Mấu chuyển lớn (trochanter major) và mấu chuyển bé (tr. minor).
Giữa hai mấu chuyển ở phía trước có đường liên mấu, phía sau có mào liên
mấu. Phía sau mấu chuyển lớn có hố mấu chuyển (hố ngón tay). Đầu trên tiếp với
thân xương bởi cổ tiếp hay cổ phẫu thuật.
* Đầu dưới: gồm 2 lồi cầu trong và ngoài.
Lồi cầu trong: lồi tròn tiếp khớp với mâm chày, mặt trong phía trên có
lồi củ cơ khép lớn.
- Lồi cầu ngoại: lồi tròn tiếp khớp với mâm chày.
- Phía trước, giữa 2 lồi cầu có rãnh ròng rọc tiếp khớp với xương bánh
chè.
Phía sau, giữa 2 lồi cầu là nghẽn lồi cầu.
1.3. Xương chày (tibia)
Xương chày hay còn gọi là xương ống quyển (theo Nguyễn Thế Khánh -
Đỗ Xuân Hợp). Là xương dài, chắc, và là xương chính ở cẳng chân.
1.3.1. Định hướng
- Đầu bé xuống dưới
- Mấu của đầu nhỏ (mắt cá trong) vào trong
- Bờ sắc cong hình chữ S của thân xương ra trước.
1.3.2. Mô tả
Thân xương: hình lăng trụ tam giác có 3 mặt, 3 bờ.
* Ba mặt:

+ Mặt trong phẳng, nằm ngay dưới da.
+ Mặt ngoài lõm thành rãnh ở trên, ở dưới lồi.
+ Mặt sau có đường bám của cơ dép ở 1/3 trên chạy chếch xuống dưới
vào trong, dưới đường chéo có lỗ nuôi xương.
* Ba bờ:
+ Bờ trước (mào chày) cong hình chữ S, sắc ở giữa, nhẵn ở 2 đầu.
+ Bờ trong mờ ở trên rõ ở dưới.
+ Bờ ngoài sắc có màng liên cất bám.
- Hai đầu:
* Đầu trên: to hình khối vuông.
+ Mặt trên, ở giữa có 2 gai chày (lồi gian lồi cầu), có diện trước gai và
diện sau gai. Hai bên là 2 mâm chày, hơi lõm tiếp khớp với 2 lồi cầu xương
đùi.
+ Ở phía trước dưới và giữa hai mâm chày có lồi củ
chày trước.
+ Ở phía sau ngoài lồi cầu ngoài có diện khớp với xương mác. Giữa
diện khớp với xương mác và lồi củ chày trước có lồi củ Gerdy.
* Đầu dưới: nhỏ hơn đầu trên, cũng có hình khối vuông.
+ Mặt dưới tiếp khớp với ròng rọc của xương sên, ở phía sau có 1 phần
xương xuống thấp hơn gọi là mắt cá thứ 3

A. Nhìn mặt trước B. Nhìn mặt sau
1. Lồi cầu ngoài 11. Đường cơ dép
2. Lồi củ chày 12. Lồi cẩu trong
3. Mặt ngoài xương 13. Củ gian lồi cầu trong mác
4. Mặt ngoài xương 14. Mắt cá ngoài chày
5. Mặt trong xương 15. Đầu dưới xương mác mác
6. Mắt cá ngoài 16. Mắt cá thứ ba
7. Mắt cá trong 17. Mặt sau xương mác
8. Mặt trong xương 18. Mặt ngoài xương mác chày

9. Bờ gian cốt xương 19. Chỏm xương mác chày
10. Bở trước xương chày
Hình 3.4. Xương chày và xương mác (bên phải)
+ Mặt trưc và mặt sau lồi, tròn.
+ Mặt ngoài có diện khớp với xương mác.
+ Mặt trong có mắt cá trong (mặt ngoài mắt cá trong tiếp khớp với
xương sên).