Bài giảng Kế toán tài chính Chương 3: Công ty cổ phần

CHƯƠNG 3
CÔNG TY CỔ PHẦN

1


Nội dung chương bao gồm:
- Những vấn đề chung.
- Kế toán bán cổ phiếu huy động vốn.
- Kế toán các nghiệp vụ liên quan đến
cổ phiếu quỹ.
- Lãi cơ bản trên cổ phiếu.
- Thơng tin trình bày trên BCTC.

2


3.1- NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG
Các khái niệm
Công ty cổ phần đại chúng
- Công ty cổ phần

Công ty cổ phần tư nhân
- Cơ cấu tổ chức công ty cổ phần
Cổ đông
Đại hội cổ đơng thường kỳ
Hội đồng quản trị
Ban kiểm sốt
3

Chứng khoán nợ (TP,TP,KP..)
- Chứng khoán

Chứng khoán vốn (Cổ phiếu)

Cổ phiếu thường
- Cổ phiếu

Cổ phiếu ưu đãi

4


Quyền phát hành cổ phiếu
(Số lượng cổ phiếu được phép phát hành)

Số lượn
chưa phá
hành

Số lượng cổ phiếu đã phát hành

ượng CP đang lưu hành

Số lượng
CP quỹ

Số lượng
CP đã hủy
bỏ

5


3.2- KẾ TOÁN BÁN CỔ PHIẾU HUY ĐỘNG
VỐN
TK chủ yếu sử dụng :

TK 411

TK 411 có 3 tài hoản cấp 2:
TK 4111 - Vốn đầu tư của chủ sở hữu
TK 4112 - Thặng dư vốn cổ phần
TK 4118 - Vốn khác

6


111,112…

4111

(4) Mua CP để hủy
bỏ ngay
GM

111,112…
(1) Phát hành cổ phiếu

MG

MG

Giá PH

421,414,3531..
(3) Chia cổ tức bằng phát
hành CP, phát hành CP từ
quỹ ĐTPT, quỹ khen thưởng
MG
Giá PH
(2) PHCP từ TDư VCP

4112

(..) CPhí p/hành CP

7


3.3- KẾ TOÁN CÁC NGHIỆP VỤ LIÊN
QUAN ĐẾN CỔ PHIẾU QUỸ

TK chủ yếu sử dụng:
TK 419 - Cổ phiếu quỹ

8


111,112..

419

4111

(2) Hủy bỏ CP quỹ
(1) Mua CP quỹ
GG
MG
Gía gốc=GM+CPmua
4112
(3b)CP tái PH

111,112
(3a) Tái p/hành CP quỹ
GG
Gph
421
GG
Gph
(4)Chia cổ tức = CP quỹ
9


VD:
Một cơng ty cổ phần có tình hình sau:
Vốn điều lệ 1.000.000.000đ chia thành 100.000 cổ phần.
Số dư đầu kỳ của một số tài khoản: TK 4111: 1.000.000.000đ, TK 4112
(dư có) 200.000.000đ, TK 419: 0;
Trong năm N có các nghiệp vụ lien quan đến vốn chủ sở hữu như

sau:
1/ Mua lại 10.000 CP (để tái phát hành) với giá 9.500đ/CP, phí mơi
giới 950.000đ, tất cả thanh tốn bằng tiền mặt.
2/ Tái phát hành 5.000 CP với giá 10.500đ/CP, đã thu bằng tiền mặt.
Chi tiền phí mơi giới 105.000đ.
3/ Dùng 3.000 cổ phiếu quỹ để trả thưởng với giá phát hành để trả
thưởng tử quỹ khen thưởng là 10.000đ/CP.
4/ Phát hành 10.000 CP bổ sung vốn điều lệ, giá phát hành
10.200đ/CP thu tiền mặt. Chi tiền mặt thanh tốn chi phí phát
hành 1.000.000đ.
Yêu cầu: Định khoản các nghiệp vụ trên.
10


9.4- LÃI CƠ BẢN TRÊN CỔ PHIẾU
Lợi nhuận hoặc lỗ phân bổ cho
cổ đông sở hữu CP phổ thông (1)
Lãi cơ bản =
trên cổ phiếu

Số bình quân gia quyền của CP
đang lưu hành trong kỳ (2)

Trong đó:
(1)LN hoặc lỗ phân = LN hoặc lỗ sau
bổ cho CP Pthông
thuế TNDN

+/-

Các khoản
điều chỉnh

Số ngày l/hành trg kỳ
(2)= Số CP +
đầu kỳ
-

Số CP p/h x
thêm trg kỳ

Tổng số ngày trg kỳ
Số ngày không lưu hành trg kỳ
Số CP mua x
lại trong kỳ
Tổng số ngày trong kỳ

11


Ví dụ:
Lợi nhuận sau thuế TNDN năm N của DN: 507.000.000đ
Đầu năm N: số CP đang lưu hành: (MG 10.000đ/CP)
CP phổ thơng: 800.000cp; CP ưu đãi lũy kế: 30.000cp
Tình hình biến động cổ phiếu đang lưu hành trong năm
- 1/4 phát hành bổ sung 100.000 CP phổ thông
- 1/7 Mua lại để hủy bỏ ngay 50.000 CP phổ thông
- 1/10 Mua làm CP quỹ 20.000 CP phổ thông
Cho biết cổ tức cổ phiếu ưu đãi 15%/năm.
Yêu cầu:

Tính lãi cơ bản trên CP năm N

12


9.5- THƠNG TIN TRÌNH BÀY TRÊN BCTC
Trên BCĐKT
Phần Nguồn vốn – Loại B – Vốn chủ sở hữu
- Vốn đầu tư của chủ sở hữu
- Thặng dư vốn cổ phần
- Vốn khác của chủ sở hữu
- Cổ phiếu quỹ

Chi tiết trên TMBCTC
13


Trên BCKQHĐKD
- Lãi cơ bản trên cổ phiếu

14