Giáo án Sinh 11 (NC) - SỰ TIÊU HÓA Ở CÁC ĐỘNG VẬT ĂN THỰC VẬT ppsx

Bài 16:
SỰ TIÊU HÓA Ở CÁC ĐỘNG VẬT ĂN THỰC VẬT

A. MỤC TIÊU BÀI HỌC:
1. Kiến thức: - Nêu được đặc điểm cấu tạo phù hợp với chế độ ăn của hệ tiêu hóa ở
các ĐV ăn TV như trâu, bò, ngựa, thỏ
- Trình bày được biến đổi thức ăn ở các nhóm ĐV này trong đó lưu ý đến
biến đổi SH.
- Thấy được nguồn prôtêin chủ yếu ở các ĐV này là VSV phát triển mạnh
trong điều kiện pH và nhiệt độ thích hợp.
2. Kỹ năng: - Rèn kỹ năng phân tích tổng hợp, suy luận - thấy được sự phù hợp về cấu
tạo với chức năng của cơ quan tiêu hóa ở động vật ăn cỏ.
3. Thái độ: - Thấy được sự biến đổi sinh học đối với tiêu hóa xellulôzơ ở động vật ăn
thực vật là vô cùng đặc biệt chỉ có ở động vật ăn thực vật.
B. TRỌNG TÂM BÀI HỌC: Phần II biến đổi hóa học và biến đổi sinh học.
C. CHUẨN BỊ:
1. GV: - Tài liệu: SGK, SGV
- ĐDDH: Hình phóng to 16.1/55 và 16.2-16.4/56 và 57
2. HS: - Quan sát hình, chuẩn bị một số kiến thức về tiêu hóa ở động vật ăn
thực vật.

D. PHƯƠNG PHÁP VÀ HÌNH THỨC TỔ CHỨC DẠY HỌC: Phương pháp giảng giải
kết hợp với vấn đáp dựa trên những hiểu biết và quan sát của học sinh.
E. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC:
1. Ổn định
2. Kiểm tra bài cũ:
3. Bài mới:

Hoạt động giáo viên Hoạt động học sinh
- Thành phần chủ yếu trong thức

ăn của động ăn thực vật? Liên
quan như thế nào với cấu tạo cơ
quan tiêu hóa?
- Quá trình tiêu hoá ở ĐV ăn TV
có những biến đổi chính nào?


- Đặc điểm răng và dạ dày của
động vật ăn thực vật?
- Cho HS quan sát H.16.1

- Động vật nhai lại có đặc điểm gì
Thành phần chủ yếu trong thức ăn của động ăn thực vật là
xellulôzơ, đạm và chất béo rất ít nên chúng phải ăn nhiều
và có nới chứa thức ăn đồng thời ruột phải dài để tiêu hóa
và hấp thụ thức chất dinh dưỡng kịp thời.
I. BIẾN ĐỔI CƠ HỌC:
- Ở động vật ăn thực vật hàm răng có bề mặt nghiền rộng
và nhiều nếp men răng cứng hoặc có dạ dày cơ dày, chắc,
khỏe như ở chim và gà.
- Quá trình biến đổi thức ăn cơ học thực hiện trong
khoang miệng và dạ dày.
1. Ở động vật nhai lại: Lúc ăn chỉ ăn qua loa rồi nuốt
ngay, lúc nghỉ ngơi mới ợ lên nhai lại.
2. Ở động vật có dạ dày đơn: Ngựa, thỏ chúng nhai kỹ

khi ăn?

- Gà ăn như thế nào?

Cho HS quan sát H.16.2:
- Dạ dày của nhóm động vật nhai
lại có những đặc điểm gì?
- Nêu quá trình biến đổi sinh học
và vai trò của nó?
- Dạ có có vai trò gì đối với quá
trình tiêu hoá ở trâu bò?
- Tại sao thành phần chính của
thức ăn chỉ là xelulozo mà các
ĐV này vẫn to khoẻ, sinh trưởng
phát triển tốt?
- Quá trình biến đổi hóa học diễn
ra ở đâu? Cơ chế biến đổi như
thế nào?
Cho HS QS hình 16.3:
hơn động vật nhai lại.
3. Gà và các loài chim ăn hạt: Không có răng nên mổ và
nuốt ngay thức ăn vào diều: có dịch nhày làm mềm thức
ăn tạo điều kiện cho biến đổi ở phần tiếp theo của đường
ống tiêu hoá.
II. BIẾN ĐỔI HÓA HỌC VÀ BIẾN ĐỔI SINH HỌC:
1. Ở động vật nhai lại:
- Dạ dày chia 4 ngăn: dạ cỏ, da tổ ong, dạ lá sách, dạ múi
khế (dạ dày chính thức.
- Dạ dày cỏ là ngăn lớn nhất khoảng 150 dm
3
như ở bò.
- Thức ăn đa dạng: cỏ, thân ngô hoặc rơm.

- Ở dạ cỏ thức ăn lưu lại và được hệ vi sinh vật tiết ra
enzime xenlulaza phân giải xellulôzơ thành acid béo, lúc
này số lượng vi sinh vật tăng lên rất lớn là nguồn cung
cấp prôtêin cho cơ thể. Sau đó thức ăn được chuyển dạ tổ
ong, dạ lá sách và dạ múi khế. Quá trình biến hóa học
diễn ra chính ở dạ múi khế và ruột tương tự như các động
vật khác.
2. Ở các động vật có dạ dày đơn:
- Quá trình biến đổi sinh học nhờ vi sinh vật xảy ra trong
ruột tịt, ruột tịt rất phát triển được coi như dạ dày thứ 2.

- Quá trình biến đổi sinh học nhờ
vi sinh vật ở động vật có dạ dày
đơn?
Cho HS QS hình 16.4:
- Cho biết cấu tạo của cơ quan
tiêu hoá ở chim? Khác ntn với ĐV
nhai lại?
- Quá trình tiêu hóa thức ăn ở
chim ăn hạt và gia cầm? Khác ntn
với ĐV nhai lại và ĐV dạ dày
đơn?
- Sự hấp thụ thức an đã tiêu hóa
như thế nào?
Cho HS tái hiện lại kiến thức
phần III3 bài 15.
3. Ở chim ăn hạt và gia cầm:
- Thức ăn được chuyển từ diều xuống dạ dày tuyến và dạ
dày cơ
Dạ dày tuyến tiết dịch tiêu hóa, dạ dày cơ nghiền nát thức

ăn, sau đó chuyển xuống ruột. Tại đây thức ăn được biến
đổi nhờ các enzim tiêu hóa tiết ra từ tuyến gan, tuyến tụy,
tuyến ruột.
III. SỰ HẤP THỤ THỨC ĂN ĐÃ TIÊU HÓA:
- Sản phẩm cuối cùng trong quá trình tiêu hóa là các chất
hữu cơ đơn giản để hấp thụ qua màng ruột, sau đó vận
chuyển khắp cơ thể giống như các động vật khác.







4. Củng cố: - Trình bày sự tiêu hóa của nhóm động vật nhai lại?
- Vai trò của biến đổi sinh học?
- Tại sao khi mổ mề của gà thường thấy rất nhiều hạt sỏi nhỏ?
5. Dặn dò: - Học bài theo câu hỏi SGK trang 58 + Soạn trước bài 17.
F. KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ: Câu 4 SGK
G. RÚT KINH NGHIỆM BÀI SOẠN GIẢNG: Cho HS phân biệt được quá trình tiêu hoá
ở 3 dạng ĐV ăn TV.