Các phương pháp gây đa bội cùng nguồn pps

Các phương pháp gây
đa bội cùng nguồn




Cho đến nay người ta đã sử dụng 7
phương pháp chính để gây đa bội
thể ở thực vật và động vật (chủ yếu
là trên đối tượng thực vật).


1. Phương pháp ly tâm :
Người ta đặt cơ thể hoặc cơ quan
có tế bào phân chia vào ly tâm để
ngăn cản sự hình thành sợi của thoi
vô sắc hăọc ngăn cản các nhiễm sắc
thể di chuyển về các cực của tế bào.
2. Phương pháp gây chấn thương
:
Phương pháp này áp dụng có hiệu
quả nhất đối với các cây thuộc họ
cà. Ở những cây thuộc họ cà, chỗ
bị chấn thương do cắt hoặc ghép dễ
hình thành mô sẹo. Từ mô sẹo, từ
nách của lá bị cắt ngang sẽ mọc
thành chồi bất định có số lượng
nhiễm sắc thể trong tế bào tăng gấp
đôi.

Người ta còn ghép cây cà chua non
còn mang lá mầm vào cây đã có 4 –
5 lá. Khi chỗ ghép đã liền thì
người ta cắt ngang, từ chỗ dó dễ
mọc chồi bất định.
3. Phương pháp sốc nhiệt :
Sốc nhiệt cản trở sự chuyển dịch
của các nhiễm sắc thể từ mặt phẳng
xích đạo của thoi vô sắc về các cực
của tế bào.
Đối với thực vật, người ta thường
sử dụng nhiệt độ từ 43 – 45 độ C,
trong 24h đối với tế bào ở mô phân
sinh, tế bào mẹ hạt phấn và tế bào
mẹ túi phôi hoặc hợp tử.
4. Phương pháp đa phôi :
Sauk hi thụ tinh, một số phôi đa bội
có thể được hình thành, từ đó trở
thành thể đa bội.
5. Phương pháp phóng xạ :
Chiếu xạ tế bào sắp hoặc đang phân
chia bằng bức xạ ion hóa sẽ ngăn
cản hoặc làm đứt sợi của thoi vô
sắc. Nhiễm sắc thể ở lại mặt phẳng
xích đạo của thoi vô sắc, tạo nên tế
bào đa bội.
6. Phương pháp xử lý bằng các
tác nhân hóa học :
Một số chất như acenaften,
paradiclorbenzen, monoclorbenzen,

… có thể ngăn cản sự hình thành
thoi vô sắc, gây đứt sợi của thoi vô
sắc hoặc cản trở sự hình thành
màng ngăn trong tế bào đang phân
chia. Kết quả tạo ra tế bào nhiều
nhân, có số lượng nhiễm sắc thể
tăng gấp bội.
7. Phương pháp gây đa bội thể
bằng xử lý consixin :
Nói chung, phương pháp này cho
hiệu quả cao nhất (cả động vật và
thực vật), hiện nay được dùng rất
phổ biến.
Consixin có công thức hóa học
C
22
H
25
NO
5
, là một loại kiềm thực
vật, có độc tính cao, rút ra từ lá cây
colchicum autumnale mọc ở bờ Địa
Trung Hải, dễ tan trong rượu,
benzene và nước. Consixin ngăn
cản nhiễm sắc thể di chuyển từ mặt
phẳng xích đạo về hai cực tế bào,
làm tăng gấp đôi số lượng nhiễm
sắc thể trong tế bào. Người ta
thường dùng consixin ở nồng độ

0,1 – 0,2% để xử lý hạt, bôi lên
đỉnh sinh trưởng của cây hoặc xử lý
tế bào động vật nuôi cấy.