Tài liệu Các phương pháp gây đa bội cùng nguồn docx

Các phương pháp gây
đa bội cùng nguồn



Cho đến nay người ta đã sử dụng 7
phương pháp chính để gây đa bội thể ở
thực vật và động vật (chủ yếu là trên
đối tượng thực vật).



1. Phương pháp ly tâm :
Người ta đặt cơ thể hoặc cơ quan có tế
bào phân chia vào ly tâm để ngăn cản sự
hình thành sợi của thoi vô sắc hăọc ngăn
cản các nhiễm sắc thể di chuyển về các
cực của tế bào.
2. Phương pháp gây chấn thương :
Phương pháp này áp dụng có hiệu quả
nhất đối với các cây thuộc họ cà. Ở
những cây thuộc họ cà, chỗ bị chấn
thương do cắt hoặc ghép dễ hình thành
mô sẹo. Từ mô sẹo, từ nách của lá bị cắt
ngang sẽ mọc thành chồi bất định có số
lượng nhiễm sắc thể trong tế bào tăng
gấp đôi.
Người ta còn ghép cây cà chua non còn
mang lá mầm vào cây đã có 4 – 5 lá. Khi

chỗ ghép đã liền thì người ta cắt ngang,
từ chỗ dó dễ mọc chồi bất định.
3. Phương pháp sốc nhiệt :
Sốc nhiệt cản trở sự chuyển dịch của các
nhiễm sắc thể từ mặt phẳng xích đạo của
thoi vô sắc về các cực của tế bào.
Đối với thực vật, người ta thường sử
dụng nhiệt độ từ 43 – 45 độ C, trong 24h
đối với tế bào ở mô phân sinh, tế bào mẹ
hạt phấn và tế bào mẹ túi phôi hoặc hợp
tử.
4. Phương pháp đa phôi :
Sauk hi thụ tinh, một số phôi đa bội có
thể được hình thành, từ đó trở thành thể
đa bội.
5. Phương pháp phóng xạ :
Chiếu xạ tế bào sắp hoặc đang phân chia
bằng bức xạ ion hóa sẽ ngăn cản hoặc
làm đứt sợi của thoi vô sắc. Nhiễm sắc
thể ở lại mặt phẳng xích đạo của thoi vô
sắc, tạo nên tế bào đa bội.
6. Phương pháp xử lý bằng các tác
nhân hóa học :
Một số chất như acenaften,
paradiclorbenzen, monoclorbenzen, …
có thể ngăn cản sự hình thành thoi vô
sắc, gây đứt sợi của thoi vô sắc hoặc cản
trở sự hình thành màng ngăn trong tế bào
đang phân chia. Kết quả tạo ra tế bào
nhiều nhân, có số lượng nhiễm sắc thể

tăng gấp bội.
7. Phương pháp gây đa bội thể bằng
xử lý consixin :
Nói chung, phương pháp này cho hiệu
quả cao nhất (cả động vật và thực vật),
hiện nay được dùng rất phổ biến.
Consixin có công thức hóa học
C
22
H
25
NO
5
, là một loại kiềm thực vật, có
độc tính cao, rút ra từ lá cây colchicum
autumnale mọc ở bờ Địa Trung Hải, dễ
tan trong rượu, benzene và nước.
Consixin ngăn cản nhiễm sắc thể di
chuyển từ mặt phẳng xích đạo về hai cực
tế bào, làm tăng gấp đôi số lượng nhiễm
sắc thể trong tế bào. Người ta thường
dùng consixin ở nồng độ 0,1 – 0,2% để
xử lý hạt, bôi lên đỉnh sinh trưởng của
cây hoặc xử lý tế bào động vật nuôi cấy.
Theo giáo trình DTH của Phan Cự Nhân