Khả năng thấu cảm của nhà lãnh đạo docx

Khả năng thấu cảm
của nhà lãnh đạo
Giữa tất cả các yếu tố làm nên trí tuệ cảm xúc, thì khả năng thấu
cảm là điều dễ nhận thấy nhất. Ai trong chúng ta cũng đều cảm
nhận được sự đồng cảm từ một người thầy kính yêu hay từ một
người bạn thiết thân biết cảm thông, chia sẻ; và ai cũng đều cảm
thấy tổn thương khi sự cảm thông ấy không hề hiện diện nơi một
người thầy hay một ông chủ có thái độ lạnh trơ như đá gỗ.

Khả năng thấu cảm
Khi đi vào trong thế giới kinh doanh, hiếm khi nào ta nghe ai đó được
khen - chứ chưa nói gì đến chuyện được thưởng - về khả năng thấu cảm
của họ. Dường như thấu cảm là thứ từ ngữ chẳng hề có dính líu gì với
thế giới kinh doanh; nó không hề có được một chỗ đứng nào giữa những
gì rát thô trong thương trường khốc liệt.
Tuy nhiên, sự thấu cảm không mang một ý nghĩa theo kiểu ủy mị đại
loại như "tôi ổn, anh ổn". Tức là, đối với một nhà lãnh đạo, thấu cảm
không có nghĩa là việc cố gắng hùa theo cảm xúc của những người khác,
lấy cảm xúc của họ làm cảm xúc của mình, với mục đích làm hài lòng
mọi người; trái lại, nó mang ý nghĩa chỉ về việc trong tiến trình đưa ra
các quyết định sáng suốt, nhà lãnh đạo ấy biết ân cần quan tâm đến
những tâm tư tình cảm - cũng như đến nhiều yếu tố khác nữa - của các
nhân viên mình.
Để thấy rõ sự thấu cảm được thể hiện cách cụ thể ra sao trong thực tế, ta
cùng xem xét những gì đã xảy ra lúc hai công ty khổng lồ chuyên nghề
môi giới nọ tiến hành việc sáp nhập vào nhau, dẫn đến tình trạng thừa
mứa nhân sự ở khắp mọi bộ phận làm việc. Người quản lý một bộ phận
nọ tập hợp đội ngũ nhân viên của mình lại và buồn bã tuyên bố nhấn
mạnh cho họ biết số người sẽ sớm bị sa thải trong lần này. Trong khi đó,
người quản lý một bộ phận khác lại xử sự với các nhân viên mình theo
cách khác hẳn. Anh đã thẳng thắn mà nói về nỗi lo lắng và bối rối của

anh về tình trạng chung này, hứa rằng nếu có quyết định gì thì sẽ thông
báo cho họ biết và sẽ đối xử cách công bằng với hết mọi người.
Nét khác biệt giữa hai người quản lý kia chính là sự thấu cảm. Người
thứ nhất quá đỗi lo lắng về "số phận" của chính bản thân, đến độ không
thiết đoái hoài gì đến nỗi lo âu của các nhân viên mình. Người thứ hai
thì bằng trực giác mà biết được những cảm giác của các nhân viên anh,
hiểu được những nỗi lo sợ họ đang mang trong lòng, và anh đã tìm cách
dùng lời lẽ mà động viên họ.
Như thế, sẽ không có gì đáng lấy làm lạ về việc người thứ nhất sẽ thấy
bộ phận mình quản lý đang thực sự rã đám khi mà nhiều người - đặc biệt
là những người giỏi giang nhất - đang bị làm cho chán nản tinh thần để
rồi phải quyết định ra đi. Ngược lại, người quản lý thứ hai kia vẫn cho
thấy mình là người vững vàng về khả năng lãnh đạo: những nhân viên
giỏi giang nhất của anh sẽ tiếp tục ở lại làm việc, và bộ phận anh quản lý
sẽ vẫn hoạt động hiệu quả như thường.
Ngày nay, sự thấu cảm là một yếu tố giữ vai trò đặc biệt quan trọng
trong nghệ thuật lãnh đạo xét vì ít nhất ba nguyên do: tính cách ích lợi
ngày càng thấy rõ của lề lối làm việc theo nhóm; tốc độ gia tăng nhanh
chóng của tiến trình toàn cầu hóa; và nhu cầu khẩn thiết trong việc giữ
chân người tài.
Hãy xem xét những yếu tố cho thấy tính cách cam go của việc lãnh đạo
một đội ngũ làm việc. Những ai đã từng là thành viên của một nhóm làm
việc nào đó đều có thể chứng thực rằng các đội ngũ làm việc chính là
những chiếc vạc dầu sục sôi các thứ cảm xúc. Những người làm việc với
nhau trong cùng một nhóm, có trách nhiệm phải tìm cách đạt đến cho
được một mối đồng tâm nhất trí - chuyện giữa hai người đã khó chứ
chưa nói gì đến chuyện giữa nhiều người với nhau.
Cả trong những nhóm làm việc ít người - chừng bốn đến năm người -
các phe phái cũng được hình thành và các vấn đề mỗi phe đưa ra cũng
đã có thể đụng nhau chan chát. Người lãnh đạo một đội ngũ làm việc

nhất thiết phải có khả năng trực cảm và nắm bắt rõ quan điểm của từng
người trong đội ngũ của mình.
Đó chính là điều mà người quản lý bộ phận tiếp thị - tại một công ty lớn
nọ trong ngành công nghệ thông tin - đã làm được vào lúc cô được đặt
vào vị trí lãnh đạo một nhóm làm việc hết sức lộn xộn. Nhóm làm việc
này đang rơi vào tình trạng lộn xộn: công việc thì quá tải, các công tác
được giao thì không được hoàn thành đúng hạn. Bầu không khí căng
thẳng đang gia tăng giữa các thành viên trong nhóm. Mọi nỗ lực tìm
cách hàn gắn để thống nhất lại nhóm làm việc này, và để làm cho nó trở
thành một bộ phận hoạt động hiệu quả trong công ty, đều tỏ ra không
mấy ăn thua.
Thế là cô quản lý kia đã quyết định tiến hành một số bước đi để giải
quyết vấn đề này. Trong một loạt các cuộc họp một-một (giữa hai người
với nhau), cô dành thì giờ chăm chú lắng nghe hết thảy những gì từng
người trong nhóm trình bày - chẳng hạn, điều gì đang khiến họ cảm thấy
chán nản, họ đánh giá thế nào về các đồng nghiệp còn lại của mình, họ
có cảm giác mình bị bỏ rơi hay không.
Rồi tiếp đó, cô đã chỉ huy nhóm làm việc này theo một cách thức đã
giúp nó cố kết lại được với nhau: Cô khuyến khích mọi người trong
nhóm cứ thẳng thắn hơn mà nói về những gì làm cho họ chán nản, và cô
đã giúp mọi người cảm thấy thoải mái, sôi nổi nêu lên những lời phê
bình có tính cách xây dựng trong mọi cuộc họp. Vắn tắt mà nói, khả
năng thấu cảm của cô đã giúp cô nắm bắt được tâm tư tình cảm của mọi
người trong nhóm làm việc này.
Và kết quả là: không những các thành viên trong nhóm đã bắt đầu biết
bắt tay cộng tác với nhau, mà cả nhóm làm việc này đã cùng nhau tạo ra
được hiệu quả trong hoạt động kinh doanh của bộ phận mình, đạt được
nhiều thành công to lớn trong các thương vụ.
Tiến trình toàn cầu hóa là một nguyên do khác làm gia tăng tầm quan
trọng của sự thấu cảm nơi các nhà lãnh đạo trong thế giới kinh doanh.

Cuộc đối thoại giữa các nền văn hóa khác nhau có thể dễ dàng đưa đến
tình trạng hiểu lầm và bất hòa. Và sự thấu cảm chính là một liều thuốc
giải nguy.
Những người có khả năng thấu cảm đều bắt nhịp được với những gì tinh
tế được biểu hiện qua ngôn ngữ cơ thể; họ có thể nghe ra được thứ thông
điệp nằm sâu bên dưới lớp vỏ ngôn từ. Trên hết, họ có được một cách
nắm bắt sâu xa về cả sự tồn tại lẫn tầm quan trọng của những nét khác
biệt giữa các nền văn hóa hay giữa các dân tộc với nhau.
Hãy xem xét trường hợp một nhà tư vấn người Mỹ có nhóm làm việc
vừa suýt phá hỏng một dự án làm ăn với một khách hàng tiềm năng
người Nhật. Làm ăn với các khách hàng người Mỹ, nhóm này đã quen
với việc bị chất vấn dồn dập sau khi đưa ra bản đề xuất kế hoạch kinh
doanh; còn ở lần này, với khách hàng người Nhật, nhóm này chỉ nhận
được thái độ im lặng hồi lâu. Coi sự im lặng như thái độ bất tán thành,
một số thành viên trong nhóm đã chuẩn bị kéo ghế để ra về. Nhưng nhà
tư vấn lãnh đạo nhóm này ra hiệu bảo họ hãy khoan.
Tuy cũng chẳng hiểu gì mấy về nền văn hóa Nhật Bản, nhưng đọc nét
mặt và cử chỉ của ông khách hàng người Nhật kia, anh ta có cảm giác
rằng ông này đang tỏ ra thái độ quan tâm - thậm chí còn sâu sắc là khác -
chứ không phải phản đối. Và anh này đã đúng: sau hết, ông khách hàng
kia đã lên tiếng và chấp nhận ký kết hợp đồng làm ăn với hãng tư vấn
này.
Cuối cùng, sự thấu cảm cũng đóng một vai trò cốt yếu đối với việc giữ
chân người tài, đặc biệt là trong nền kinh tế thông tin ngày nay. Từ trước
đến giờ, các nhà lãnh đạo luôn cần có nơi mình một khả năng thấu cảm
để phát triển và giữ được cho mình những người tài giỏi, nhưng ngày
nay thì điều đó lại còn cần thiết hơn bao giờ hết. Một khi những người
tài giỏi khăn gói ra đi, họ sẽ mang theo cùng mình mọi tri thức của công
ty nơi họ từng làm việc.
Đó chính là nơi mà việc đào tạo và huấn luyện phát huy vai trò. Thực tế

đã nhiều lần cho thấy rằng việc đào tạo và huấn luyện ấy có tác dụng
không những giúp nâng cao năng suất làm việc, nhưng còn làm gia tăng
được thái độ hài lòng trong công việc và làm giảm thiểu đi tình trạng
nhảy việc từ công ty này sang công ty khác.
Tuy nhiên, bản chất của các mối quan hệ lại chính là thứ làm cho việc
huấn luyện và đào tạo kia phát huy được tối đa hiệu quả. Những nhà đào
tạo và huấn luyện xuất chúng thường có thể thấu rõ tâm tư cảm nghĩ của
những người họ đang giúp đỡ. Họ cảm thức được cách đáp ứng làm sao
cho có hiệu quả đối với từng người, trong từng hoàn cảnh khác nhau.
Họ biết rõ khi nào thì nên ra tay tạo sức ép để giúp cải thiện cho tốt hơn
năng suất làm việc, và lúc nào thì không nên làm như thế. Trong cách
thức tạo động lực thúc đẩy cho những người thụ huấn, họ thể hiện ra cho
thấy khả năng thấu cảm nơi hành động của mình.
Tôi muốn nhắc lại ở đây điều này: trong thế giới kinh doanh, sự thấu
cảm thường không được coi trọng cho đủ. Có thể người ta sẽ thắc mắc tự
hỏi không biết làm cách gì các nhà lãnh đạo có thể đưa ra được các
quyết định cứng rắn nếu như lúc nào họ cũng có thái độ "cảm thông" đối
với hết thảy mọi người sẽ chịu tác động của các quyết định ấy.
Dù vậy, phải nói rằng các nhà lãnh đạo có khả năng thấu cảm, sẽ có cách
xử sự còn vượt hơn cả sự cảm thông dành cho những người khác chung
quanh họ: bằng các cách thức tinh tế nhưng quan trọng, họ dùng sự hiểu
biết mình có mà làm cho các công ty họ lãnh đạo được vận hành cách
hiệu quả hơn.