Giáo án sinh học 8 - Trao đổi chất doc

Trao đổi chất
I. Mục tiêu:
1. Kiến thức:
- Trình bày được sự trao đổi chất diễn ra ở hai cấp độ: Cơ thể và tế bào
- Nêu được mối quan hệ giữa trao đổi chất ở cấp độ cơ thể với trao đổi chất
ở cấp độ tế bào
2. Kỹ năng:
- quan sát, so sánh
- Phân tích sơ đồ
II. Phương pháp:
- Quan sát - tìm tòi
- Hỏi đáp - tìm tòi
III. Chuẩn bị:
- Tranh vẽ phóng to sơ đồ H31.1, 31.2
- Phiếu học tập




Phiếu 1
Hệ cơ quan Vai trò trong quá trình trao đổi chất
Hệ tiêu hoá
Hệ hô hấp
Hệ tuần hoàn
Hệ bài tiết
Phiếu 2

Trao đổi chất Nơi trao đổi Cơ quan thực hiện
Cấp độ cơ thể
Cấp độ tế bào
- Bảng phụ

IV. CÁC HOẠT ĐỘNG
ĐVĐ: Em hiểu thế nào là sự trao đổi chất? Vật thể ( bàn, ghế ) Có sự trao
đổi chất không? (Có). Vậy sự trao đổi chất oẻ cơ thể sống (người) có gì khác
với các vật thể không sống ?
HOẠT ĐỘNG 1:
TRAO ĐỔI CHẤT GIỮA CƠ THỂ VÀ MÔI TRƯỜNG NGOÀI
Mục tiêu:
- Trình bày được quá trình trao đổi chất ở cấp độ cơ thể
- Nêu được mối quan hệ của các cơ quan trong quá sự trao đổi chất

Tiến hành:

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO
VIÊN
HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH
? Môi trường ngoài cung cấp cho
cơ thể những chất gì?
? Cơ thể đưa ra môi trường những
chất gì?
? Thức ăn biến đổi thành các hợp
chất gì? Bộ phận nào vận chuyển?
? Vậy qua đó cho biết những hệ cơ
quan nào tham gia vào quá trình
trao đổi chất?
- GV: Sự trao đổi chất giữa cơ thể
- môi trường được thể hiện bằng sơ
đồ sau:
- Treo tranh H31.1
? Từ sơ đồ trên, em hãy mô tả
- oxy, nước, muối khoáng, thức

ăn…
- cacbonnic, phân, nước tiểu…
- Chất dinh dưỡng ( axit amin,
glyxêrin…) được máu vận chuyển.
- Hệ tiêu hoá, hệ hô hấp, hệ tuần
hoàn, hệ bài tiết

- Quan sát tranh.

- HS miêu tả
- Nhận phiếu học tập. Thảo luận
nhóm
- Mỗi nhóm cử đại diện trình bày
bằng lời biểu hiện của trao đổi chất
giữa cơ thể và môi trường?
Hướng dẫn: căn cứ vào chiều mũi
tên
? Vai trò cụ thể của từng hệ cơ
quan là gì?

- Ghi lại kết quả đúng của nhóm
trên bảng phụ
- GV nhận xét và chỉ ra những
nhóm sai hoặc thiếu sót

- Nhóm khác nhận xết
- Đối chiếu đáp án.


Hệ cơ quan Vai trò trong quá trình trao đổi chất

Hệ tiêu hoá Tiếp nhận từ môi trường thức ăn, nước, muối
khoáng, biến đổi thành dạng dễ hấp thu, thải phân.
Hệ hô hấp Tiếp nhận và vận chuyển oxy vào máu, thải
cacbonic ra môi trường
Hệ tuần hoàn Vận chuyển chất dinh dưỡng, oxy, cacbonic.
Hệ bài tiết Bài tiết nước tiểu ra môi trường

Kết luận 1:
Sử dụng sơ đồ 31.1
ĐVĐ: Năng lượng được sinh ra từ tổ chức nào? (tế bào). Vậy O
2
, chất dinh
dưỡng trong cơ thể trao đổi với tế bào như thế nào?

HOẠT ĐỘNG 2
TRAO ĐỔI CHẤT GIỮA TẾ BÀO VÀ MÔI TRƯỜNG TRONG

Mục tiêu:
Trình bày được cơ chế trao đổi chất giữa tế bào và môi trường trong
Tiến hành:
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO
VIÊN
HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC
SINH
? Tế bào thực hiện trao đổi chất
trực tiếp với thành phần nào?
? Những yếu tố đó gọi là gì?
- GV: sự trao đổi chất diễn ra như
thế nào, hãy thảo luận 3 nội dung
- HS đọc thông tin. Trả lời độc

lập:
- Máu, nước mô
- Môi trường trong của cơ thể
- Thảo luận nhóm
- GV lần lượt nêu từng vấn đề dể
các nhóm dễ so sánh và đối chiếu
? Kể những hoạt động sống của tế
bào? Sản phẩm?
? Sản phẩm tạo ra đổ vào nước
mô, máu sau đó được đưa đến
đâu?
? Điều gì xảy ra nếu tế bào không
thực hiện sự trao đổi chất với môi
trường trong?

- Đại diện các nhóm trả lời từng
câu
- Các nhóm cử đại diện trả lời:
+ Trao đổi chất ( đồng hoá, dị
hoá). Sản phẩm: Năng lượng,
cacbonic, chất thải…
+Tim
+ Chết

Kết luận 2:
Dùng sơ đồ sau để kết luận
Máu, nước mô Tế bào

HOẠT ĐỘNG 3
MỐI QUAN HỆ GIỮA TRAO ĐỔI CHẤT OẺ CẤP ĐỘ CƠ THỂ VỚI

TRAO ĐỔI CHẤT Ở CẤP ĐỘ TẾ BÀO
Mục tiêu: Trình bày được mối quan hệ mật thiết giữa trao đổi chất ở mức độ
cơ thể và tế bào
Tiến hành
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO
VIÊN
HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH

- Quan sát và thảo luận nhóm
- Phát phiếu học tập

- Đại diện nhóm trình bày
- Các nhóm khác chú ý, nhận xét
- Đối chiếu đáp án
Trao đổi
chất
Nơi trao
đổi
Cơ quan
thực
hiện
- Hướng dẫn quan sát H31.2
+ Quá trình thực hiện trao đổi chất
cấp đọ tế bào
+ Quá trình thực hiện trao đổi chất
cấp độ cơ thể
+ Xác định mối quan hệ


- Nhận xét, đối chiếu đáp án đúng

Cấp độ
cơ thể
Môi
trường
ngoài
Hệ hô
hấp, hệ
tiêu hoá,
hệ bài
tiết

Cấp độ
tế bào
Môi
trường
trong
Hệ tuần
hoàn



Kết luận 3
Quá trình trao đổi chất cấp độ cơ thể và cấp độ tế bào có mối quan hệ mật
thiết với nhau. Nếu thiếu một trong hai quá trình thì sẽ không xảy ra quá
trình kia


Trao đổi chất cáp độ cơ thể Trao đổi chất cấp độ tế bào
IV. KIỂM TRA - ĐÁNH GIÁ - CỦNG CỐ

- Sử dụng sơ đồ 31.2 để củng cố (2-3 HS trình bày)
- Chiếu bài tập sau, HS dùng bảng con để đưa đáp án khi có hiệu lệnh của
giáo viên. GV lựa chọn khoảng 3 kết quả đúng và 3 kết qủa sai để đối chiếu
và củng cố cho cả lớp:

Điều phát biểu nào dưới đây là không đúng?

Sự trao đổi chất diễn ra ở hai cấp độ:
1. Ơ cấp độ cơ thể, môi trường ngoài cung cấp:
a)  Chất dinh dưỡng, oxi, nước, muối khoáng qua hệ tiêu hoá
b)  Thức ăn, nước, muối khoáng, oxi qua hệ tiêu hoá, hệ hô hấp
c)  Tiếp nhận chất bã, sản phẩm phân huỷ và khí CO
2
từ cơ thể thải ra.
d)  Trong cơ thể, thứcc ăn được biến đổi thành các hợp chất đơn giản có
thể hấp thụ vào máu.

2. Ơ cấp độ tế bào, các chất dinh dưỡng và oxi tiếp nhận từ:
a)  Máu, nước mô được tế bào sử dụng cho các hoạt động sống
b)  Máu và nước mô
c)  Các sản phẩm phân huỷ được thải vào môi trường trong để đưa tới cơ
quan bài tiết.
d)  Khí CO
2
được đưa tới phổi để thải ra ngoài
Đáp án;
1. a
2. b
V. HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ:
- Trả lời câu hỏi: 1, 2, 3. Hướng dẫn câu 3:

+ Phân biệt: Nêu đặc điểm khác nhau cơ bản giữa 2 cấp độ trao đổi chất
+ Mối quan hệ: Mục 3
- Tìm hiểu các dạng năng lượng
- Tìm hiểu định luật bảo toàn năng lượng