Sinh học 8 - HÔ HẤP VÀ CÁC CƠ QUAN HÔ HẤP pps

CHƯƠNG IV : HÔ HẤP
BÀI 20 : HÔ HẤP VÀ CÁC CƠ QUAN HÔ HẤP

I . MỤC TIÊU :
1 . Kiến thức :
– Trình bày được khái niệm của hô hấp và vai trò của hô hấp với
cơ thể sống .
– Xác định được trên hình các cơ quan hô hấp của người và nêu
được chức năng của chúng .
2 . Kỹ năng :
– Rèn luyện kỹ năng quan sát – phân tích
3 . Thái độ : Giữ gìn bảo vệ cơ thể , ham thích môn học
II . ĐỒ DÙNG DẠY HỌC :
1 . Giáo viên :
 Sơ đồ sản sinh và tiêu dùng năng lượng .
 Hình phóng to 20 – 1 ; 20 – 2 ; 20 – 3 .
– Bảng : Đặc điểm cấu tạo của các cơ quan hô hấp ở người .

Các cơ quan Đặc điểm cấu tạo
Mũi



Có nhiều lông mũi



Có lớp niêm mạc tiết chất nhày .



Có lớp mao mạch dày đặc .
Họng



Có tuyến Amiđam và tuyến V.A chứa nhiều tế
bào Lymphô.
Thanh
quản



Có nắp thanh quản ( sụn thanh thiệt ) có thể cử
động để đậy kín đường hô hấp .
Khí quản



Cấu tạo bởi 15 – 20 vòng sụn khuyết xếp chồng
lên nhau .



Có lớp niêm mạc tiết chất nhày với nhiều lông
rung chuyển động liên tục .
Đường

Dẫn
Khí
Phế quản




Cấu tạo bởi các vòng sụn . Ở phế quản nơi tiếp
xúc các phế nang thì không có vòng sụn mà là các
thớ cơ .
Hai
Lá
Phổi
Lá phổi
phải có 3
thùy
Lá phổi



Bao ngòai 2 lá phổi có 2 lớp màng , lớp ngòai
dính với lồng ngực , lớp trong dính với phổi , giữa 2
lớp có chất dính .



Đơn vị cấu tạo của phổi là các phế nang tập hợp
trái có 2
thùy
thành từng cụm và được bao bởi mạng mao mạch
dày đặc . Co tới 700 – 800 triệu phế nang .

2 . Học sinh : chuẩn bị bài trước ở nhà .
III . HOẠT ĐỘNG DẠY và HỌC :

1 . Ổn định lớp :
2 . Bài mới :
– GV máu vận chuyển Oxi đến môi trường trong để chuyển đến cho
các tế bào , còn cacbonic thì ngược lại được thải ra ( theo sơ đồ ) . Vậy
nhờ đâu mà máu lấy được Oxi để cung cấp cho Tế bào 7 thải được CO
2
ra
khỏi cơ thể ? Vậy Hô hấp là gì ? Có vai trò như thế nào đối với đời sống
con người ? thì hôm nay chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu :
HÔ HẤP VÀ CÁC CƠ QUAN HÔ HẤP .
HOẠT ĐỘNG GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG HS BÀI GHI
Hoạt động 1 : Khái niệm về hô
hấp
Mục tiêu : Hs hiểu được khái
niệm về hô hấp và vai trò của
nó đối với cơ thể sống .
Tiến hành :



Từ trước tới giờ , chúng ta
chỉ biết môi trường trong vận
chuyển chất dinh dưỡng và khí

– HS đọc thông tin

I . Khái niệm hô
hấp :
– Hô hấp là
quá trình không
ngừng cung cấp
Oxi cho các tế
bào và lọai khí
CO
2
do các tế bào
thải ra, ra khỏi cơ
Oxi đến các tế bào để sử dụng .
Nhưng có phải tế bào sử dụng
những thứ đó không ?



Gv cho HS đọc thông tin .



GV treo sơ đồ  yêu cầu
HS quan sát .



Thức ăn sau khi tiêu hóa sẽ

được biến đổi thành chất dinh
dưỡng đã được hấp thu dưới
dạng gì ? ( gluxit ,lipit , prôtêin
)



Mà mọi họat động sống của
tế bào đều cần cái gì ? ( năng
lượng )



Do đó các chất dinh dưỡng
này phải trải qua một quá trình
biến đổi để trở thành năng
lượng cung cấp cho tế bào .



Quá trình biến đổi chất dinh
– HS quan sát sơ
đồ và trả lời câu hỏi :
+ Gluxit , lipít và
prôtêin

+ Năng lượng

+ Oxi hóa các chất
dinh dưỡng .
+ Khí Oxi




+ Quá trình hô hấp
+ Hô hấp là quá
thể .
– Quá trình hô
hấp gồm : sự thở ,
trao đổi khí ở
phổi và trao đổi
khí ở tế bào













dưỡng thành năng lượng , người

ta gọi quá trình đó là gì ?



Muốn có quá trình Oxi hóa
xảy ra thì phải cần những yếu tố
nào ?



Sau quá trình Oxi hóa sẽ tạo
năng lượng , CO
2
và hơi nước .



Vậy Oxi được cung cấp vào
từ đâu và ngược lại CO
2
từ tế
bào được thải ra môi trường
nhờ quá trình gì ?



Hô hấp là gì ?



Ghi bài :





GV treo hình 20 -1 :  HS
quan sát



Qua sơ đồ này ta thấy hô hấp
trải qua mấy giai đọan ?
trình không ngừng
cung cấp Oxi cho các
tế bào và lọai khí
CO
2
do các tế bào
thải ra khỏi cơ thể .
– HS quan sát
tranh và trả lời
+ Có 3 giai đọan :
sự thở , trao đổi khí
ở phổi và trao đổi
khí ở tế bào .



+ Nhiều khí Oxi và

ít CO
2



























Ghi bài :




Trong quá trình tạo năng
lượng thì nó cũng tạo ra 1
lượng CO
2
, CO
2
này sẽ được
máu vận chuyển đến Phổi và
thải ra ngòai nhơ sự chênh lệch
nồng độ các khí tại phổi .



Ở phổi khí gì sẽ nhiều , khí
gì sẽ ít ?



Do đó các khí này sẽ khuyết
tán vào nhau để cho nồng độ 2
khí của 2 môi trường này bằng
nhau . Hiện tượng này người ta
gọi là hiện tượng trao đổi khí ở
phổi . Còn tế bào thì ngược lại .



Vậy nhờ giai đọan nào mà
phổi lúc nào cũng có nhiều Oxi
và ít CO
2
?



Ý nghĩa của sự thở ?


+ Sự thở

+ Thông khí ở phổi
.











– HS quan sát
tranh  lên điền các

II . Các cơ quan
trong hệ hô hấp
người và chức
năng của chúng
– Hệ hô hấp
gồm 2 phần :
+ Đường dẫn
khí gồm các cơ
quan
: Mũi , họng ,
thanh quản , khí



Muốn xảy ra hô hấp thì phải
có sự thông khí ở phổi . Vậy
nhờ các cơ quan nào trong hệ
hô hấp mà không khí lúc nào
cũng được cung cấp đủ , ta hãy
vào phần 2 :
Hoạt động 2 : Các cơ quan
trong hệ hô hấp người và chức
năng của chúng .
Mục tiêu : HS xác định được vị

trí các cơ quan và biết cấu tạo
của các cơ quan đó . Từ đó
hiểu được chức năng và nhiệm
vụ của từng cơ quan .
Tiến hành :
– GV treo tranh cấu tạo tổng
thể hệ hô hấp của người ( tranh
câm )  HS quan sát



Gv yêu cầu HS lên chú thích
bộ phận của hệ hô
hấp .

– HS khác nhận
xét vàbổ sung .



+ Trao đổi khí dễ
dàng . và nhiều .
– HS quan sát đặc
điểm cấu tạo từng cơ
quan trong hệ hô hấp
để thảo luận trả lời
các câu hỏi :
+ Làm ẩm không khí
là do lớp niêm mạc
tiết chất nhày có ở (

mũi , khí quản ) lót
quản , phế quản
. Có chức năng :
Dẫn khí vào và
ra , làm ẩm ,
làm ấm không
khí đi vào và
tham gia bảo vệ
phổi

+ Hai lá phổi :
Là nơi trao đổi
khí giữa cơ thể
và môi trường
ngoài .

các cơ quan của hệ hô hấp trên
hình ?
– GV nhận xét
– Chúng ta thấy phổi được
cấu tạo từ đâu ?
– GV cho HS xem hình 20 –
3 : cấu tạo chi tiết một phế nang
và mô tả : phế nang là những túi
nhỏ và mỏng chỉ có một lớp tế
bào . Nhưng lúc nào xung quanh
nó cũng có rất nhiều mao mạch
bao quanh . Để làm gì ?
– GV treo bảng : đặc điểm
cấu tạo của các cơ quan hô hấp

người  HS tìm hiểu cấu tạo
của từng cơ quan trong hệ hô
hấp để thảo luận và trả lời các
câu hỏi trong SGK :
 Những đặc điểm cấu tạo
bên trong đường dẫn
khí .
+ Làm ấm không khí
là do lớp mao mạch
dày đặc dưới lớp
niêm mạc ở mũi và
phế quản .

lỗ mũi
thường ấm hơn và đỏ
khi ta ở vùng lạnh



Tham gia bảo vệ
phổi :
+ Lông mũi giữ lại
các hạt bụi lớn , chất
nhày do niêm mạc
tiết ra giữ lại các hạt
bụi nhỏ , lớp lông
rung quét chúng ra
khỏi khí quản .
+ Nắp thanh quản
đậy kín đường hô

nào của các cơ quan trong
đường dẫn khí có tác dụng
làm ẩm , làm ấm không khí
đi vào phổi ?



 Đặc điểm nào tham gia bảo
vệ phổi tránh khỏi tác tác
nhân có hại ?
 Đặc điểm cấu tạo nào giúp
phổi tăng diện tích bề mặt
trao đổi khí ?
– GV nhận xét :



Giáo dục HS nên thở bằng
mũi không nên thở bằng miệng
.



Cấu tạo của khí quản có lớp
niêm mạc tiết chất nhày với
hấp không cho thức
ăn đi vào khi nuốt .
+ Các tế bào
Lymphô ở các hạch
Amiđam , V.A tiết ra

kháng thể để vô hiệu
hóa các tác nhân gây
nhiễm .



Phổi có 2 lớp
màng , ở giữa có
dịch mỏng làm cho
áp suất trong đó lúc
nào cũng = 0  làm
phổi nở rộng và xốp .

+ Có tới 700 – 800
triệu phế nang


diện tích trao đổi
khí lớn ( 70 – 80 m
2

)
nhiều lông để giữ lại các chất
bẩn và tạo thành đàm nhớt . Nó
bám vào khí quản gây ngứa khí
quản  hình thành phản xạ ho
và khạc để thải ra ngòai nhờ các
cơ và các vòng sụn ở khí quản .
 không được nuốt bàm để
khỏi làm mất phản xạ tự nhiên

bảo vệ cơ thể .



Có thể giới thiệu bệnh hen
suyễn là do sự co thắt của các
cơ và vòng sụn ở khí quản và
phế quản  không có thông khí
 thường chết  phải uống
thuốc chống hen xuyễn .
 HS nêu nhận xét về chức
năng của đường dẫn khí và của
2 lá phổi ?
Kết luận : bài ghi .

IV . CỦNG CỐ :
 Hô hấp là gì ? Có mấy giai đọan ?
 Chọn câu trả lời đúng nhất :
1 / Cơ quan hô hấp có vai trò quan trọng như thế nào đối với cơ thể?
o  Cung cấp Oxi cho tế bào
họat động .
o  Lọai thải CO
2
ra khỏi cơ
thể
o  Giúp khí lưu thông trong
phổi
o  Cả 2 câu a, b đều đúng
2 / Khi thức ăn xuống thực quản thì không khí có qua được khí quản
không ?

a)  Không , vì thực quản phình to ra đè bẹp khí quản .
b)  Có nhưng ít , vì khí quản bị thu hẹp do thực quản phình to .
c)  Qua lại bình thường , vì khí quản được cấu tạo bởi các vòng sụn .
d)  Khí quản được cấu tạo bởi các vòng sụn , chỗ tiếp giáp với thực
quản là cơ trơn nên cả hai quá trình lưu thông khí và nuốt thức ăn đều
diễn ra bình thường .
V . DẶN DÒ :
 GV yêu cầu mỗi HS về nhà tự làm bài trong sách bài tập và trả lời cây
hỏi trong SGK .
 Chuẩn bị bài mới : “ Hoạt động hô hấp “