Giải pháp phát triển thị trường chứng khoán Việt Nam.doc

Tiểu luận: Lý thyết tài chính
PHầN Mở ĐầU
Công cuộc đổi mới kinh tế để này của nớc ta trong những năm qua đã và
kéo theo hàng loạt những thay đổi tích cực tạo nên những cơ sở quan trọng ban
đầu để tiến tới một thị trờng tài chính đảm bảo cho sự tăng trởng và phát triển
kinh tế một cách bền vững.
Để có thể xây dựng và phát triển một nền kinh tế với sự tham gia của
nhiều thành phần kinh tế nh ở nớc ta hiện nay đòi hỏi ngày càng nhiều vốn. Bên
cạnh vốn của Nhà nớc cần phải huy động vốn của dân c trong nớc và nớc ngoài.
Vấn đề huy động và sử dụng có hiệu quả các nguồn vốn là một trong những
nhiệm vụ chiến lợc quan trọng. Thực tiễn sinh động của công cuộc đổi mới ỏ n-
ớc ta đã chỉ ra rằng để đáp ứng yêu cầu về vốn đặc biệt là vốn trung và dài hạn
nhằm thực hiện sự nghiêp CNH- HĐH đất nớc thì việc xây dựng TTCK ở nớc ta
trong giai đoạn hiện nay là rất cần thiết nh trong Nghị quyết đại hội Đảng VIII
Đảng Cộng sản Việt Nam đã khẳng định phải xây dựng thị trờng vốn từng bớc
hình thành TTCK. Việt Nam hiện nay tín dụng thơng mại về cổ phiếu mới ra
đời TTCK chính thức hoạt động từ tháng 7/ 2000 chính là sự đòi hỏi cấp thiết
của đời sống kinh tế những kiến thức về TTCK- một vấn đề bức xúc đang đợc
rất nhiều các ngành các cấp, các nhà nghiên cứu, các doanh nghiệp và sinh viên
quan tâm. Thị trờng vốn nói chung và TTCK nói riêng là một thực thể phức tạp
và là hình thức phát triển cao của kinh tế đối với nớc ta. Em mạnh dạn chọn đề
tài: Giải pháp để phát triển Thị trờng chứng khoán ở Việt nam, bài viết
đã song nhng không thể nào tránh đợc những hạn chế và sai sót, rất mong sự
quan tâm góp ý, giúp đỡ của các thầy cô và các bạn.
Sinh viên: Nông văn Lực
Lớp: K41- 01.04
Sinh viên: Nông Văn Lực Lớp K41 01.04
1
Tiểu luận: Lý thyết tài chính
phần i: Lý luận chung
I. Những vấn đề cơ bản về thị trờng chứng khoán.

1. Khái niệm và quá trình hình thành, phát triển thị trờng chứng khoán.
a. Khái niệm.
Khái niệm về thị trờng chứng khoán rất đa dạng và phong phú cho đến nay
cha có một định nghĩa chung cho thị trờng chứng khoán (TTCK).
Theo nghiên cứu của các nhà chuyên môn thì thị trờng chứng khoán có tiếng
Latinh là Btursa, có nghĩa là cái ví đựng tiền! Còn gọi là Sở giao dịch chứng
khoán. Đó là một thị trờng có tổ chức và hoạt động có điều khiển (The Stock
Exchange- dịch ra tiếng Việt là thị trờng chứng khoán, theo chữ Hán là chứng khoán
giao dịch sở, Sở là nơi chốn, còn giao dịch là hoạt động mua bán trao đổi).
Theo Longman Dictionary of Business English-1985 thì TTCK đợc định
nghĩa nh sau: An organized market Where Securities are Bought Sold undiel fixed
rule. Dịch ra tiếng Việt đó là một thị trờng có tổ chức là nơi chứng khoán đợc mua
bán tuân theo những qui tắc đã ấn định. Định nghĩa này đã đa ra một định nghĩa nêu
lên đợc các loại chứng khoán (Securities) đó là cổ phiếu (Share) và trái phiếu (Bond).
Chứng khoán thực ra là từ ghép của hai từ đồng nghĩa. Chứng và khoán đều có nghĩa
là bằng cứ (Evidence). Trong tiếng Anh ngời ta dùng từ Secueitier có nghĩa Writen
Evidence of Ownership. Từ những phân tích trên có thể hiểu một cách căn bản
chứng khoán là bằng chứng giấy trắng mực đen về quyền sở hữu.
Cùng với sự phát triển đổi mới của thị trờng vốn, thị trờng tiền tệ, sự đa dạng
hoá trong đời sống kinh tế. Thuật ngữ thị trờng chứng khoán đã thoát ly định nghĩa
ban đầu và có thêm những nội dung mới.
Dù có rất nhiều định nghĩa về TTCK nhng mỗi định nghĩa chỉ cung cấp
một khái niệm tổng quát về một vấn đề nào đó. Vì vậy sẽ thật là thiếu sót khi 0ta
nghiên cứu về TTCK mà chỉ đứng trên góc độ một định nghĩa nào đó mà muốn
hiểu đợc vấn đề thì phải nghiên cứu quá trình phát sinh và phát triển lâu dài của nó.
Sinh viên: Nông Văn Lực Lớp K41 01.04
2
Tiểu luận: Lý thyết tài chính
b. Lịch sử hình thành phát triển TTCK
Lịch sử loài ngời đã ra đời và tồn tại hàng ngàn năm nay. Trong đó lịch sử

phát triển xã hội loài ngời đã trải qua các hình thái xã hội khác nhau từ thấp đến cao.
ứng với mỗi hình thái xã hội khác nhau thì có một lực lợng sản xuất và quan hệ sản
xuất khác nhau tơng ứng với chúng xã hội muốn tồn tại thì phải lao động sản xuất ra
hàng hoá, của cải vật chất phục vụ nhu cầu con ngời.
Trong đó thị trờng chứng khoán là hình thức phát triển cao của nền sản xuất
hàng hoá. Thị trờng chứng khoán nguyên thuỷ đã tồn tại hàng trăm năm nay. Vào
khoảng giữa thế kỷ XI ở tại những thành phố trung tâm buôn bán ở phơng Tây, các
thơng gia thờng tụ tập tại các quán Cafe để thơng lợng việc mua bán, trao đổi các
loại hàng hoá (nông sản, khoáng sản, ngoại tệ và giá khoán động ...). Điểm đặc biệt
là tại các cuộc thơng lợng này, các thơng gia chỉ dùng lời nói để trao đổi với nhau,
không có hàng hoá, ngoại tệ, giá khoán động sản, hay bất cứ một loại giấy tờ nào.
Những cuộc thơng lợng này nhằm thống nhất với nhau, hợp đồng mua bán, trao đổi.
Không biết do sự phát triển của các thơng gia hay hiệu quả của kiểu thơng lợng
này mà số lợng ngời tham gia ngày càng đông lên. Đến cuối thời Trung cổ, phiên
chợ riêng này trở thành một thị trờng và khoảng cách các phiên chợ ngày càng rút
ngắn. Những qui ớc trao đổi dần dần đợc tu bổ thành các qui tắc có giá trị bắt buộc
đối với ngời tham gia. Từ đó thị trờng chứng khoán bắt đầu đợc hình thành.
Đến 1986 ở một số nớc, các giá trị động sản đã lần lợt đợc yết giá trên hệ
thống vi tính các (yết giá liên tục) nh vậy việc yết giá cổ phiếu, trái phiếu, không còn
đợc tập trung nữa, không đợc giao dịch dới dạng giao miệng. Các nhà giao dịch sẽ
truyền lệnh cho công ty chứng khoán của mình thông qua điểm cuối mạng vi tính.
Năm 1991, hệ thống RELIT đã tiêu chuẩn hoá tiến trình thanh toán tiền và
giao dịch chứng khoán. Sau khi đã giao dịch thơng lợng trên thị trờng.
+ Thành lập các thị trờng biến tớng: 1986 ở Pháp lập thị trờng Matif, 1987 thị
trờng Monep. Các thị trờng này lập ra cho các nhà quản lý hồ sơ chứng khoán phòng
ngừa các rủi ro liên quan đến biến động về cổ phiếu, tỉ lệ lãi suất, tỉ giá hối đoái. Và
Sinh viên: Nông Văn Lực Lớp K41 01.04
3
Tiểu luận: Lý thyết tài chính
thị trờng này cũng có mục đích tăng vốn khả duy trên thị trờng giao ngay qua khả

năng kinh doanh chênh lệch giá. Và đây cũng là thị trờng thực sự trong thời đại mới.
Sự hình thành của TTCK trên thế giới vào thế kỉ 15 và cùng với thăng trầm
của lịch sử nó vẫn tồn tại đến ngày nay. Sau nhiều năm chờ đợi và chuẩn bị vào ngày
11.7.1998. Chính phủ nớc ta đã ký nghị định 18/CP ban hành về chứng khoán và thị
trờng chứng khoán. Và ngày đó cũng là ngày đánh dấu sự ra đời của thị trờng chứng
khoán Việt Nam.
2. Vai trò TTCK trong nền kinh tế thị trờng.
Với quá trình phát triển lâu dài của mình, TTCK đã cho thấy vị trí không thể
thiếu của mình trong nền kinh tế thị trờng. Nó có vai trò quan trọng trong sự nghiệp
phát triển kinh tế của các nớc có nền kinh tế thị trờng. TTCK là kênh bổ sung nguồn
vốn trung và dài hạn cho Nhà nớc và các doanh nghiệp. Nó là yếu tố hạ tầng quan
trọng nhất một công cụ đem lại nhiều lợi ích. Vai trò của TTCK thì rất là nhiều nhng
nhìn chung lại thì nó có các vai trò chủ yếu sau:
a) Tạo vốn cho nền kinh tế quốc dân.
Nh ta đã thấy trong nền kinh tế kế hoạch hoá tập trung không có khái niệm
về giao lu vốn và cũng không có nhu cầu về tiền và vốn để đầu t cho sản xuất. Nền
kinh tế hoạt động nh một cỗ máy chứng nhắc dới sự chỉ đạo tập trung của Nhà nớc.
Cơ chế phân phối bình quân theo giá cả bao cấp đã làm tê liệt chức năng của đồng
tiền phá vỡ quan hệ cung cầu và qui luật giá trị. Nền kinh tế phát triển què quặt.
Khi chuyển sang chơ chế thị trờng doanh nghiệp chủ động trong sản xuất
kinh doanh các vấn đề đều do thị trờng quyết định. Tạo môi trờng cạnh tranh cho các
doanh nghiệp. Nhu cầu giao lu về vốn đã xuất hiện, phản ánh qui luật cung cầu và
qui lụât giá trị. Nhu cầu này bắt nguồn từ hai phía: ngời cần vốn và ngời có vốn.
Ngời ta ví thị trờng chứng khoán, nh một trung tâm thu gom mọi nguồn vốn
tiết kiệm lớn nhỏ của từng bộ phận dân c, nh một nam châm cực mạnh thu hút nguồn
vốn to lớn từ nớc ngoài, thu hút nguồn vốn tạm thời nhàn rỗi từ các doanh nghiệp,
các tổ chức tài chính, chính phủ, tạo thành một nguồn vốn khổng lồ cho nền kinh tế
Sinh viên: Nông Văn Lực Lớp K41 01.04
4
Tiểu luận: Lý thyết tài chính

quốc dân. Đồng thời nó tạo ra cho các doanh nghiệp có vốn để mở rộng sản xuất
kinh doanh và thu đợc lợi nhuận nhiều hơn, kích thích doanh nghiệp sử dụng vốn có
hiệu quả bằng cách vừa sản xuất vừa mua bán chứng khoán. TTCK giúp Nhà nớc giải
quyết các vấn đề cơ bản nh ngân sách, hạ tầng cơ sở, trực tiếp cải thiện đời sống của
ngời tiêu dùng.
b. Thị trờng chứng khoán tạo điều kiện cho các doanh nghiệp sử dụng vốn
kinh doanh và có hiệu quả hơn.
Khả năng linh động tức thì của chứng phiếu là một yếu tố rất cần đối với nhà
đầu t khi đầu t vốn.
Thị trờng chứng khoán giúp doanh nghiệp sử dụng vốn linh hoạt và tối u. Khi
một doanh nghiệp cần vốn để mở rộng qui mô doanh nghiệp có thể phát hành các
loại chứng khoán để huy động vốn. Phơng thức này còn gọi là vay vốn qua phát
hành. Doanh nghiệp vay vốn của ngời có tiền tích luỹ. Những ngời này mong muốn
đầu t tiền nhàn rỗi vào giá trị động sản. Doanh nghiệp phát hành cổ phiếu hoặc trái
phiếu để ngời dân ghi mua, phát hành cổ phiếu doanh nghiệp tăng vốn tự có bằng
cách góp vốn, cổ phiếu. Khi phát trái phiếu doanh nghiệp đã tăng nguồn vốn vay dân.
Ngợc lại khi doanh nghiệp cha có cơ hội sản xuất kinh doanh, doanh nghiệp
có thể dự trữ chứng khoán nh một tài sản kinh doanh.
Mặt khác TTCK còn giúp doanh nghiệp xâm nhập lẫn nhau thông qua việc
mua bán cổ phiếu việc sát nhập mở rộng hợp đồng kinh doanh của doanh nghiệp đều
đợc thực hiện thông qua TTCK.
Mặc dù các chứng khoán đợc mua bán trên thị trờng nh mua bán tài sản
doanh nghiệp, nhng vốn khả dụng của nền kinh tế luôn đợc phát triển và duy trì.
Thậm chí khi một doanh nghiệp bị phá sản nó cũng không mất đi nó sẽ bám vào tay
một cổ đông khác và cổ đông này sẽ duy trì và phát triển các HDDN.
c. Công cụ đánh giá doanh nghiệp, dự đoán tơng lai.
Sinh viên: Nông Văn Lực Lớp K41 01.04
5
Tiểu luận: Lý thyết tài chính
Thị trờng chứng khoán biến động rất phức tạp và nhanh chóng. Để lựa chọn

phơng án đầu t thích hợp ngời ta phải có phơng pháp xác định cho từng tình hình cụ
thể với tham vọng theo dõi sự biến động chung của giá cả của chứng khoán ngời ta
đã cố gắng tìm các biện pháp xác định khác nhau. Đó là lí do ra đời chỉ số thị trờng
(market index) các chỉ số cung cấp thông tin về thị trờng nói chung.
Sự hình thành thị trờng chứng khoán của một doanh nghiệp trên thị trờng
chứng khoán đã bao hàm sự đánh giá thực trạng của doanh nghiệp đó. Trong hiện tại
và dự đoán trong tơng lai. Thị trờng cổ phiếu cao hay thấp biểu hiện mức độ đầu t tài
chính. Trạng thái kinh tế của doanh nghiệp đặc biệt là mức độ cổ tức mà các cổ đông
đợc hởng và giá thặng d của cổ phiếu thể hiện ở khả năng mang lại lợi tức và thu
nhập cho doanh nghiệp cho cổ đông của mình. Thuờng những doanh nghiệp làm ăn
tốt, thì có khả năng trả lợi tức cổ phần cao và chỉ có doanh nghiệp có quản lý tốt mới
ăn lên làm ra. Tuy nhiên có những cổ phiếu cổ tức khiêm tốn vẫn có giá trị thị trờng
cao. Vì đó là doanh nghiệp có nhiều triển vọng trong tơng lai.
Nhìn chung thị trờng chứng khoán còn vốn vào các chức năng khác nh chức
năng TTCK khuyến khích dân chúng tiết kiệm và sử dụng nguồn vốn tiết kiệm vào
công cuộc đầu t. TTCK là công cụ làm giảm áp lực lạm phát, TTCK đảm bảo tính
thanh khoản cho số tiền tiết kiệm đầu t dài hạn TTCK tạo thói quen đầu t... nhng ba
chức năng trên là ba chức năng quan trọng đặc biệt, dù để ý ở tầm vi mô hay vĩ mô.
3. Nguyên tắc hoạt động và điều kiện cho sự hình thành TTCK
a. Nguyên tắc hoạt động.
Sự hoạt động của TTCK là rất phức tạp, nhng nhìn chung nó hoạt động tuân
theo các nguyên tắc sau:
+ Nguyên tắc trung gian thị trờng chứng khoán hoạt động không phải trực
tiếp do những ngời muốn mua hay bán chứng khoán thực hiện mà do ngời môi giới
trung gian thực hiện. Đây là nguyên tắc trung gian cơ bản cho tổ chức và hoạt động
của thị trờng chứng khoán.
Sinh viên: Nông Văn Lực Lớp K41 01.04
6
Tiểu luận: Lý thyết tài chính
Nguyên tắc trung gian nhằm bảo đảm các loại chứng khoán đợc giao dịch là

chứng khoán thực và thị trờng chứng khoán hoạt động lành mạnh, đều đặn, hợp pháp
và ngày càng phát triển, bảo vệ lợi ích của ngời đầu t. Trong đó có môi giới trung
gian và thơng gia chứng khoán.
* Nguyên tắc đấu giá: mọi việc mua bán chứng khoán đều phải tuân thủ theo
nguyên tắc đấu giá. Vì vậy không phải bạn muốn mua là mua đợc ngay mà nó còn
phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác. Hiện nay có ba hình thức đấu giá cơ bản.
+ Đấu giá trực tiếp: các nhà môi giới trực tiếp gặp nhau. Thông qua một
trung gian (chuyên gia chứng khoán tại quầy giao dịch trong sân).
+ Đấu giá gián tiếp: là hình thức các môi giới không trực tiếp gặp nhau.
+ Đấu giá tự động: là hình thức đấu giá qua hệ thống Computer nối mạng
giữa máy chủ và các cơ sở giao dịch với hệ máy và công ty chủ máy khoán thành
viên.
* Nguyên tắc công khai: là nguyên tắc mà tất cả các hoạt động trên thị trờng
chứng khoán ra công chúng đều đợc công khai, nh là các loại chứng khoán trên thị
trờng chứng khoán, tình hình tài chính. Kết quả kinh doanh của các công ty có chứng
khoán đăng ký niêm yết trên thị trờng, số lợng và giá cả từng loại chứng khoán đã
mua bán đều đợc thông báo công khai trên thị trờng và trên các phơng tiện thông tin
đại chúng.
b) Điều kiện cho sự hình thành TTCK
Không phải bất kì lúc nào ta muốn thành lập TTCK là có thể thành lập đợc
ngay. Mà muốn thành lập TTCK và hoạt động có hiệu quả thì phải đảm bảo một số
những điều kiện nhất định.
* Điều kiện về cổ phần hoá có nền kinh tế ổn định rồi vấn đề tạo nguồn hàng
cho thị trờng. Gắn liền với lĩnh vực này là chơng trình cổ phần hoá và việc phát hành
trái phiếu công ty cũng nh trái phiếu chính phủ.
Sinh viên: Nông Văn Lực Lớp K41 01.04
7
Tiểu luận: Lý thyết tài chính
Để tạo môi trờng cho cổ phần hoá chúng ta phải: xây dựng cơ sở dữ liệu để
phân loại các doanh nghiệp Nhà nớc, trên cơ sở đó quản lý và áp dụng hình thức cổ

phần hoá cho từng loại hình. Xử lý vấn đề nợ tồn đọng, trên cơ sở nâng cao tài sản có
của doanh nghiệp tạo điều kiện cho quá trình cổ phần.
Xây dựng hệ thống kế toán và đánh giá giá trị doanh nghiệp.
* Điều kiện pháp lý: thị trờng chứng khoán liên quan đến vấn đề sở hữu,
quan hệ vay mợn và quan hệ kinh tế giữa chủ thể và toàn bộ đời sống kinh tế xã hội.
Bởi vậy có rất nhiều văn bản pháp lý liên quan đến hoạt động của TTCK. Do nhu cầu
về vốn cao nên trong giai đoạn đầu TTCK hoạt động sẽ không có tổ chức nếu không
có hệ thống pháp lí điều chỉnh kịp thời. Vì vậy xây dựng hệ thống pháp lý là điều
kiện quan trọng tạo hành lang pháp lý cho TTCK phát triển là tiêu đề duy trì lòng tin
và bảo vệ các nhà đầu t.
Có nhiều văn bản pháp lí đợc xây dựng.
+ Luật /pháp lệnh nghị định về CK và TTCK.
+ Luật /nghị định về lu giữ CK.
+ Luật/ nghị định về Uỷ ban CK quốc gia.
+ Quy định về niêm yết, giao dịch, quĩ đầu t...
Những văn bản gián tiếp tác động đến TTCK:
+ Luật dân sự
+ Luật thơng mại.
+ Luật Thuế.
+ Luật doanh nghiệp.
+ Luật đầu t.
* Điều kiện kĩ thuật và tổ chức.
Để giúp cho hoạt động trên thị trờng diễn ra trôi chảy, hiệu quả cần xây dựng
một hệ thống giao dịch, hệ thống xử lý dữ liệu, hệ thống thông tin, hệ thống thanh
Sinh viên: Nông Văn Lực Lớp K41 01.04
8
Tiểu luận: Lý thyết tài chính
toán bù trừ, lu giữ chứng khoán với mô hình và mức độ tự động hoá thích hợp đáp
ứng đợc khối lợng giao dịch ban đầu, mặt khác tính đợc xu hớng mở rộng của thị tr-
ờng và khả năng có thể nâng cấp trên cơ sở có sẵn. Bên cạnh xây dựng cơ sở hạ tầng

cho TTCK cần phát triển các tổ chức hoạt động trên thị trờng.
+ Các công ty bảo hành phát hành CK.
+ Các công ty môi giới CK.
+ Các công ty giao dịch CK cho chính mình.
+ Các quĩ đầu t.
+ tổ chức t vấn.
+ Nhân viên giao dịch C/I.
Xây dựng hệ thống tiêu chuẩn kế toán quốc tế áp dụng thống nhất trong toàn
ngành. Đồng thời phát triển các công ty kiểm toán trong và ngoài nớc đáp ứng yêu
cầu thẩm định cả hai phía các tổ chức CK các tổ chức KDCK.
* Điều kiện về con ngời.
Nhân tố con ngời đóng vị trí hết sức quan trọng đối với sự thành công của
TTCK. Vì đây là một ngành mới, rủi ro cao nên phải có đội ngũ cán bộ nhanh nhậy,
tinh thông nghiệp vụ và có t cách. Vì vậy cần đào tạo cán bộ cho TTCK, cần thực
hiện trớc khi thành lập TTCK khoảng ba năm các đối tợng cán bộ cần đào tạo.
+ Cán bộ quản lý giám sát thị trờng, công tác tại ủy ban chứng khoán.
+ Cán bộ quản lý, điều hành tại sở giao dịch CK và tại các hệ thống phụ trợ.
+ Nhân viên KDCK tại các công ty KDCK.
4. u và nhợc điểm của TTCK.
a. Những u điểm.
+ Thị trờng chứng khoán khuyến khích dân chúng tiết kiệm và thu hút mọi
nguồn vốn nhàn rỗi vào đầu t. Nhờ TTCK mà đại đa số dân chúng đều có thể tha gia
Sinh viên: Nông Văn Lực Lớp K41 01.04
9