Bài giảng môn Tư tưởng - TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐẠI ĐOÀN KẾT DÂN TỘC VÀ ĐOÀN KẾT QUỐC TẾ pdf

CHƯƠNG V
TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
VỀ ĐẠI ĐOÀN KẾT DÂN TỘC VÀ ĐOÀN KẾT QUỐC TẾ
Mục đích:
Cung cấp cho sinh viên những luận điểm cơ bản của tư tưởng Hồ Chí Minh về
đại đoàn kết dân tộc và đoàn kết quốc tế. Người đã đưa ra quan điểm của mình về vai
trò của việc xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc trong sự nghiệp cách mạng, về nội dung
của đại đoàn kết dân tộc và hình thức tổ chức khối đại đoàn kết dân tộc.
Cung cấp cho người học những quan niệm của Hồ Chí Minh về vai trò, nội dung,
hình thức và những nguyên tắc của đoàn kết quốc tế từ đó là những kết luận được rút ra
về tính sáng tạo, đúng đắn và ý nghĩa của vấn đề này trong sự nghiệp của cách mạng
Việt Nam.
Yêu cầu:
Sinh viên cần nắm được vai trò của sức mạnh dân tộc trong tiến trình phát triển
của dân tộc Việt Nam và thấy được mối quan hệ biện chứng giữa sức mạnh dân tộc và
sức mạnh thời đại.
Hoạt động của GV và SV Nội dung bài học
TTHCM đoàn kết dân tộc và quốc tế
được hình thành từ cơ sở nào ?
1. Xuất phát từ tinh thần YN gắn liền với ý
thức cộng đồng.
2. Tổng kết kinh nghiệm của PTCMVN,
PTCM trên thế giới - nhất là PTGPDT TĐ
3. Xuất phát từ những quan điểm cơ bản
của CN MLN
I. Tư tưởng HCM về đại đoàn kết dân
tộc
1. Vai trò của đại đoàn kết dân tộc trong
sự nghiệp cách mạng
a. Đại đoàn kết dân tộc là vấn đề có
ý nghĩa chiến lược, quyết định thành công

của cách mạng
Theo HCM, để đánh bại đế quốc
thực dân nhằm giải phóng dân tộc, giải
phóng giai cấp và giải phóng con người,
nếu chỉ có tinh thần yêu nước chưa đủ mà
cần phải tập hợp được tất cả mọi lực lượng
có thể tập hợp, xây dựng khối đại đoàn kết
dân tộc bền vững. Vì vậy, trong tư tưởng
HCM đại đoàn kết dân tộc là vấn đề có ý
nghĩa chiến lược, cơ bản nhất quán và lâu
dài, xuyên suốt tiến trình cách mạng.
Để quy tụ được mọi lực lượng vào
khối đại đoàn kết toàn dân cần phải có chính
sách và phương pháp phù hợp với từng đối
tượng, trong từng thời kỳ, từng giai đoạn cách
mạng, đại đoàn kết dân tộc phải luôn luôn
được nhận thức là vấn đề sống còn, quyết
định thành bại của CM.
Vai trò của khối đại đoàn kết: Đoàn
kết làm ra sức mạnh; đoàn kết là then
1
HCM xác định Dân và nhân dân là gì
trong khố đại đoàn kết toàn dân?
chốt của thành công; đoàn kết, đoàn kết,
đại đoàn kết, thành công, thành công, đại
thành công.
b. Đại đoàn kết dân tộc là mục tiêu là
nhiệm vụ hàng đầu của Đảng của dân tộc
Đoàn kết là sức mạnh, là mạch nguồn
của mọi thắng lợi. Do đó, ĐĐKDT phải

được xác định là nhiệm vụ hàng đầu của
Đảng, phải được quán triệt trong tất cả mọi
lĩnh vực.
Ngày 3.3.1951, HCM thay mặt Đảng
tuyên bố trước toàn thể dân tộc: “ Mục đích
của Đảng Lao động Việt Nam có thể gốm
trong 8 chữ: Đoàn kết toàn dân, phụng sự
Tổ quốc.”.
Cách mạng muốn thành công nếu chỉ
có đường lối đúng chưa đủ mà trên cơ sở
của đường lối đúng, Đảng phải cụ thể hóa
thành những mục tiêu, nhiệm vụ và phương
pháp cách mạng phù hợp với từng giai đoạn
lịch sử để lôi kéo, tập hợp quần chúng, tạo
thực lực cho cách mạng, thực lực đó chính
là khối đại đoàn kết dân tộc.
2. Nội dung của đại đoàn kết dân tộc
a. Đại đoàn kết dân tộc là đại đoàn
kết toàn dân
Đứng trên lập trường giai cấp công
nhân và quan điểm quần chúng, HCM đã đề
cập vấn đề Dân và nhân dân một cách rõ
ràng, toàn diện.
Vấn đề: Dân và nhân dân họ là chủ
thể của khối đại đoàn kết dân tộc, đại đoàn
kết dân tộc thực chất là khối đại đoàn kết
toàn dân.
HCM cho rằng: “Đoàn kết của ta
không những rộng rãi mà còn đoàn kết lâu
dài… Người chỉ rõ, trong quá trình xây

dựng khối đại đoàn kết toàn dân, phải đứng
vững trên lập trường giai cấp công nhân,
giải quyết hài hòa mối quan hệ giai cấp- dân
tộc để tập hợp lực lượng và Người đã định
hướng cho việc xây dựng khối đại đoàn kết
toàn dân trong tiến trình cách mạng Việt
Nam từ CMDTDCND đến CMXHCN.
b. Thực hiện đại đoàn kết toàn dân
2
Nòng cốt của khối đại đoàn kết là gì?
Liên minh công - nông.
Vì sao HCM luôn nhấn mạnh và tin vào
khả năng của nhân dân?
Theo HCM trong con người, ai cũng
có ít nhiều tiềm ẩn lòng YN, vì nhiều lý do
nó bị che mờ, cần làm thức tỉnh lương tri
con người thì lòng YN sẽ bộc lộ. à Như
vậy, lòng YN chính là mẫu số chung để
thức tỉnh, để quy tụ mọi người cùng phấn
đấu: vì nền độc lập và thống nhất của Tổ
quốc; vì cuộc sống tự do và hạnh phúc của
nhân dân.
phải kế thừa truyền thống yêu nước- nhân
nghĩ a- đoàn kết của dân tộc; đồng thời
phải có tấm lòng khoan dung, độ lượng, tin
vào nhân dân, tin vào con người.
Để xây dựng khối đại đoàn kết toàn
dân, phải kế thừa truyền thống yêu nước
của dân tộc, truyền thống này được xây
dựng, củng cố và phát triển trong suốt quá

trình dựng nước và giữ nước.
Theo HCM, trong mỗi con người ai
cũng có mặt tốt, mặt xấu…cho nên, vì lợi
ích cách mạng, cần phải có lòng khoan
dung độ lượng, trân trọng phần thiện ở mỗi
con người.
Để thực hành đoàn kết rộng rãi, cần
có niềm tin vào nhân dân. Vì vậy, nguyên
tắc tối cao của Người là yêu dân, tin dân,
dựa vào dân, sống, đấu tranh vì hạnh phúc
của nhân dân, tiếp nối truyền thống dân tộc
“nước lấy dân làm gốc”.
3. Hình thức tổ chức khối đại đoàn kết
dân tộc
a. Hình thức tổ chức của khối đại
đoàn kết dân tộc là Mặt trận dân tộc thống
nhất
Đại đoàn hết dân tộc trong tư tưởng
HCM là một chiến lược cách mạng và trở
thành khẩu hiệu của toàn Đảng, toàn dân
tộc. Và nó biến thành sức mạnh vật chất, trở
thành lực lượng vật chất có tổ chức. Tổ
chức đó chính là Mặt trận dân tộc thống
nhất.
MTDTTN là nơi quy tụ mọi tổ chức
và cá nhân yêu nước. Tùy theo từng thời kỳ,
căn cứ và yêu cầu nhiệm vụ cách mạng,
cương lĩnh và điều lệ của Mặt trận dân tộc
thống nhất có những nét khác nhau và tên
gọi của Mặt trận dân tộc thống nhất cũng

khác nhau:
+ Hội đồng phản đế đồng minh (1930)
+ Mặt trận dân chủ (1936)
+ Mặt trận nhân dân phản đế (1939)
+ Mặt trận Việt Minh (1941)
+ Mặt trận Liên Việt (1946)
3
Để khối ĐĐK của chúng ta có thể tồn tại
và trường tồn thì nó cần thoạt động trên
những nguyên tắc nào?
Tại sao phải lại cần phải đoàn kết quốc
tê?
+ Mặt trận dân tộc GPMNVN (1960)
+ Mặt trận Tổ quốc Việt Nam
(1955à 1976)
Song chỉ là sự phấn đấu vì mục tiêu
là độc lập dân tộc, thống nhất của Tổ
quốc và hạnh phúc của nhân dân.
b. Một số nguyên tắc cơ bản của
Mặt trận dân tộc thống nhất
- Mặt trận dân tộc thống nhất phải
được xây dựng trên nền tảng liên minh
công- nông- trí, đặt dưới sự lãnh đạo của
Đảng.
- Mặt trận dân tộc thống nhất phải
hoạt động trên cơ sở bảo đảm lợi ích cao
của dân tộc, quyền lợi cơ bản của các tầng
lớp nhân dân.
- Mặt trận dân tộc thống nhất phải
hoạt động theo nguyên tắc hiệp thương dân

chủ, bảo đảm đoàn kết ngày càng rộng rãi
và bền vững.
II. TTHCM về đại đoàn kết quốc tế
1. Sự cần thiết xây dựng đoàn kết
quốc tế.
a. Thực hiện đại đoàn kết quốc tế
nhằm kết hợp sức mạnh dân tộc với sức
mạnh thời đại, tạo sức mạnh tổng hợp cho
cách mạng.
Sức mạnh của dân tộc Việt Nam là
sự tổng hợp của các yếu tố vật chất và tinh
thần. Trước hết là chủ nghĩa yêu nước và ý
thức tự lực, tự cường dân tộc; sức mạnh của
tinh thần đoàn kết, của ý chí đấu tranh anh
dũng, bất khuất cho độc lập tư do…chính
sức mạnh đó được lịch sử cách mạng Việt
Nam chứng minh trong suốt quá trình dựng
nước và giữ nước.
Dưới ánh sáng chủ nghĩa Mác- Lênin,
Người đã từng bước phát hiện ra sức mạnh
vĩ đại tiềm ẩn trong các trào lưu cách mạng
thế giới mà Việt Nam cần tranh thủ, điển
hình là cách mạng Tháng Mười Nga năm
1917.
Theo Người, đối tượng đoàn kết quốc
tế rất rộng lớn. Đó là phong trào đấu tranh
4
Trong việc đoàn kết các lực lượng, theo
HCM cần đoàn kết những lực lượng
nào?

giải phóng dân tộc, phong trào cách mạng
của giai cấp công nhân và nhân dân lao
động ở chính quốc và các nước TBCN nói
chung, đoàn kết với nước Nga XôViết và
các nước dân chủ. Đặc biệt là đoàn kết với
Lào và Campuchia, đấu tranh chống CNĐQ
thực dân giành độc lập, tự do cho nhân dân
mỗi nước.
b. Thực hiện đoàn kết quốc tế, nhằm
góp phần cùng nhân dân thế giới thực hiện
thắng lợi các mục tiêu cách mạng.
HCM cho rằng, Đảng phải lấy toàn
bộ thực tiễn của mình để chứng minh: chủ
nghĩa yêu nước triệt để không thể nào tách
rời với chủ nghĩa quốc tế vô sản trong sáng.
- Các Đảng Cộng sản phải kiên trì
chống lại mọi khuynh hướng sai lầm của
chủ nghĩa cơ hội, chủ nghĩa vị kỷ dân tộc,
chủ nghĩa Sôvanh…những khuynh hướng
làm suy yếu sức mạnh đoàn kết thống nhất
của các lực lượng cách mạng thế giới.
Như vậy, trong tư tưởng HCM, thực
hiện đoàn kết quốc tế góp phần cùng nhân
dân thế giới thực hiện thắng lợi các mục
tiêu cách mạng của dân tộc và của thời đại.
2. Nội dung và hình thức đoàn kết
quốc tế
a. Các lực lượng cần đoàn kết
- Theo HCM các lực lượng cần đoàn
kết là:

+ Phong trào cộng sản và công nhân
quốc tế
+ Phong trào đấu tranh GPDT
+ Phong trào hòa bình dân chủ thế
giới
- Đối với phong trào cộng sản và
công nhân thế giới: Sự đoàn kết giữa giai
cấp vô sản quốc tế là một đảm bảo vững
chắc cho thắng lợi của chủ nghĩa cộng sản.
- Đối với phong trào đấu tranh giải
phóng dân tộc: CNĐQ là kẻ thù của nhân
loại, chúng có âm mưu chia rẽ dân tộc, tạo
sự biệt lập, đối kháng và thù ghét dân tộc,
chủng tộc…nhằm làm suy yếu phong trào
5
Tư tưởng đại đoàn kết, HCM đã định
hướng cho việc hình thành những tầng
mặt trận nào và ý nghĩa của các tầng
mặt trận đó?
Trong đoàn kết quốc tế chúng ta cần
đảm bảo những nguyên tắc nào?
Là sinh viên chúng ta vận dụng tư tưởng
của HCM về đại đoàn kết như thế nào?
- Thấy rõ được sức mạnh của khối đại
đoàn kết, tin tưởng vào tiềm năng cách
mạng quần chúng.
- Đóng góp sức mình vào xây dựng, củng
cố khối đại đoàn kết dân tộc và quốc tế.
đấu tranh giải phóng dân tộc ở các nước
thuộc địa.

- Đối với các lực lượng tiến bộ,
những người yêu chuộng hòa bình dân chủ,
tự do và công lý: HCM cũng tìm mọi cách
để thực hiện đoàn kết.
b. Hình thức đoàn kết
HCM đã từng bước xây dựng và củng
cố khối đại đoàn kết quốc tế tranh thủ sự
đồng tình, ủng hộ của các trào lưu cách
mạng thời đại, góp phần thực hiện thắng lợi
các nhiệm vụ của cách mạng Việt Nam.
Trong mối quan hệ quốc tế, HCM
luôn dành sự quan tâm đặc biệt đối với các
dân tộc trên bán đảo Đông Dương. Bởi lẽ,
cả ba dân tộc đều là láng giềng gần gũi của
nhau, có nhiều điểm tương đồng về lịch sử,
văn hóa và cùng chung một kẻ thù là thực
dân Pháp.
Đối với các nước khác, Người chăm
lo củng cố mối quan hệ đoàn kết, hữu nghị,
hợp tác nhiều mặt theo tinh thần “ vừa là
đồng chí, vừa là anh em”.
Như vậy, trong tư tưởng đại đoàn kết,
HCM đã định hướng cho việc hình thành
bốn tầng mặt trận:
+ Mặt trận đại đoàn kết dân tộc
+ Mặt trận đk Việt- Miên- Lào
+ Mặt trận nhân dân Á- Phi đk với VN
+ Mặt trận nhân dân thế giới đoàn kết với
VN chống đế quốc xâm lược.
3. Nguyên tắc đoàn kết quốc tế

a. Đoàn kết trên cơ sở thống nhất
mục tiêu và lợi ích có lý, có tình
b. Đoàn kết trên cơ sở độc lập, tự
chủ, tự lực, tự cường
6
thật sự đoàn kết trong tập, nhằm tương trợ
giúp đỡ lẫn nhau.
KẾT LUẬN
- Đại đoàn kết dân tộc là chiến lược cách mạng, là cội nguồn sức mạnh làm nên
mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam, một đóng góp quan trọng vào cách mạng thế
giới. Đây là đóng góp sáng tạo của HCM mà các nhà sáng lập chủ nghĩa Mác- Lênin
chưa đề cập tới.
- Tư tưởng đại đoàn kết dân tộc của HCM là một đóng góp quan trọng vào kho
tàng kinh nghiệm cách mạng thế giới, làm phong phú lý luận chủ nghĩa Mác- Lênin về
công tác vận động và tổ chức quần chúng của Đảng Cộng sản.
- Thực tiễn CMVN đã và đang chứng minh sức sống ký diệu của tư tưởng đại
đoàn kết HCM để tiến tới mục tiêu: “Dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ,
văn minh”.
Trong điều kiện hiện nay, đại đoàn kết theo tư tưởng HCM đòi hỏi phải xây dựng
được một Đảng cầm quyền thật sự trong sạch, vững mạnh, cán bộ, đảng viên thật sự vừa
là người lãnh đạo, vừa là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân.
Trong khuôn khổ luật pháp, tiếp tục đổi mới chính sách giai cấp, chính sách xã hội,
hoàn thiện chính sách dân tộc, chính sách tôn giáo…
Thực hiện chính sách mở cửa giao lưu, hợp tác, đa dạng hóa, đa phương hóa, củng cố
khối đoàn kết với mọi lực lượng tiến bộ trên thế giới vì mục tiêu hòa bình, độc lập dân
tộc dân chủ và phát triển.
7