tính toán thiết bị lái bằng phương pháp lí thuyết với yêu cầu quy phạm, chương 2 doc

Chương 2 :
Các bộ phận chính của thiết bị lái
- Bánh lái (hoặc đạo lưu quay): trực tiếp chịu áp lực thủy động
để lái t
àu.
- Tr
ụ lái: là phần của sống đuôi tàu, có các bản lề để lắp bánh
lái.
- Tr
ục lái: truyền mômen lái từ máy lái tới làm quay bánh lái
ho
ặc đạo lưu.
- Bộ phận tạo lực lái gồm nguồn động lực, hệ truyền động, hệ
điều khiển.
- Các thiết bị an toàn tín hiệu: thiết bị chỉ góc quay lái, thiết bị
giới hạn góc quay lái, thiết bị hãm…
II.2.1.3. Phân loại bánh lái và yêu cầu bố trí bánh lái trên tàu
th
ủy.
II.2.1.3.1. Phân loại bánh lái.
- Theo cách liên kết giữa bánh lái và vỏ tàu:
+ Bánh lái đơn giản (kiểu 1, 3): là bánh lái có ít nhất một gối đỡ
ở phía
trên và một
gối đỡ ở phía dưới bánh
lái. Ngoài ra có th
ể
thêm các gối đỡ trung
gian.
+ Bánh lái n
ửa treo (kiểu 2): là bánh lái có nửa phần dưới làm việc

như một đoạn công xôn.
+ Bánh lái treo (kiểu 4): là bánh lái liên kết với vỏ tàu qua các
g
ối của trục lái.
Hình II-2
.
Bánh lái đơn giản
Hình II-3. Bánh lái nửa treo
Hình II-4. Bánh lái treo
- Theo vị trí bánh lái so với đường tâm quay:
+ Bánh lái cân bằng: là bánh lái có đường tâm quay chia bánh
lái thành hai phần. Mômen do áp lực thủy động tác dụng lên phần
sau sẽ được cân bằng bởi áp lực tác dụng lên phần trước.
+ Bánh lái không cân bằng: là bánh lái có đường tâm quay nằm
sát cạnh trước của bánh lái. Mômen do áp lực thủy động tác dụng
lên bánh lái sẽ truyền hoàn toàn lên trục lái.
+ Bánh lái bán cân bằng: là bánh lái có phần dưới nhô ra phía
trước trục lái gây ra đối trọng.
- Theo số chốt liên kết: gồm bánh lái một chốt và bánh lái nhiều
chốt.
Các bánh lái đơn giản và bánh lái nửa treo có thể liên kết với
sống đuôi tàu bằng một hay nhiều chốt bản lề.
Có thể tóm tắt việc phân loại bánh lái qua sơ đồ dưới đây:
Một chốt
Bánh lái
Bánh lái nửa treoBánh lái đơn giản Bánh lái treo
Cân bằngKhông cân bằng Cân bằngCân bằng
Một chốt
Hai chốt
Hai ch

ốt
Một chốt
Hai chốt
II.2.1.3.2. Bố trí bánh lái và yêu cầu đối với vị trí bánh lái:
- Các kiểu bố trí bánh lái trên tàu:
 Tàu một chân vịt có các kiểu bố trí sau:
+ Kiểu 1: Bánh lái đặt sau chân vịt trong mặt phẳng đối xứng
của tàu (được sử dụng phổ biến).
+ Kiểu 2: Bánh lái đặt sau đạo lưu cố định trong mặt phẳng đối
xứng của tàu.
 Tàu hai chân vịt có các kiểu bố trí sau:
+ Kiểu 1: Mỗi bánh lái đặt trong mặt phẳng đối xứng (không
phổ biến).
+ Kiểu 2: Mỗi chân vịt một bánh lái (kiểu này được dùng cả ở
tàu biển và tàu nội thuỷ).
+ Kiểu 3: Hai bánh lái tiến đặt sau hai bánh lái lùi đặt trước từng
chân vịt (ít dùng).
+ Ki
ểu 4: Mỗi chân vịt có một đạo lưu cố định và một bánh lái
đặt sau đạo lưu.
+ Kiểu 5: Mỗi chân vịt có một đạo lưu cố định và chung một
bánh lái đặt trong mặt phẳng đối xứng.
- Các yêu cầu đối với vị trí bánh lái trên tàu.
+ Bánh lái ph
ải nằm trong dòng đẩy của chân vịt.
Khoảng cách a
giữa mép trước của
bánh lái và mép cánh
chân v
ịt không nhỏ

hơn 0.3 m (a
 0.3 m)
khi chiều dài tàu
b
ằng 120 m (đo cách
trục chân vịt một
kho
ảng 0.7*R
cv
- R
cv
là bán kính chân vịt. Nếu chiều dài tàu lớn hơn 120 m thì khoảng
cách a tương ứng tăng hoặc giảm 0.025 m ứng với một đoạn 15 m
thay đổi chiều d
ài. Trị số a càng nhỏ thì dao động của vùng đuôi
tàu càng tăng.
+ Khi tàu toàn tải, bánh lái phải ngập hoàn toàn trong nước.
Khoảng cách lớp nước phía trên bánh lái b không nhỏ hơn 0.25*
hbl
a
c
b
Hình II-6. Yêu cầu đối với vị trí bánh
lái
h
bl
(tàu sông - biển) và 0.125* h
bl
(tàu chạy trong hồ), với h
bl

là
chi
ều cao bánh lái. Tàu sông cấp “C” và “D” mặt trên bánh lái có
th
ể cao hơn đường nước chở hàng khoảng (0.05  0.1)* h
bl
nhưng
không quá 350 mm.
+ M
ặt dưới bánh lái cân bằng và nửa cân bằng không được
thấp hơn mép dưới cánh chân vịt (c>0).
+ Ở tàu có tốc độ trung bình, trục quay của bánh lái phải
vuông góc với mặt phẳng cơ bản của tàu và nằm trong mặt chứa
đường tâm quay của chân vịt.
+ Ở tàu cao tốc hai chân vịt, bánh lái nên đặt dịch sang phía
mạn nếu chân vịt có hướng quay ra ngoài và đặt dịch vào giữa nếu
chân vịt có hướng quay vào trong. Khi đó bánh lái sẽ không rơi
vào vùng xoáy.
+ Khi quay h
ết lái sang một bên mạn, mép sau bánh lái
không được vượt ra ngo
ài giới hạn chiều rộng tàu.
+ N
ếu bánh lái treo cân bằng được hàn với trục lái thì chiều
cao bánh lái phải chọn sao cho có thể tháo được bánh lái khi sửa
chữa.