Lịch sử 10 nâng cao - PQUỐC GIA CỔ CHAM-PA VÀ PHÙ NAM pot

QUỐC GIA CỔ CHAM-PA VÀ PHÙ NAM


I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
Sau khi học xong bài học, yêu cầu HS cần :
1. Kiến thức
- Hiểu được quá trình thành lập, phát triển và suy tàn của hai quốc gia
cổ Cham-pa và Phù Nam từ thế kỉ II đến thế kỉ X.
- Nắm được thể chế chính trị, đời sống kinh tế - xã hội, phạm vi lãnh
thổ của hai quốc gia này từ thế kỉ II đến thế kỉ X. Những điểm giống và
khác nhau, có quan hệ với quốc gia cổ Văn Lang - Âu Lạc.
2. Tư tưởng, tình cảm
Giúp HS thấy được cư dân Cham-pa và Phù Nam là những thành viên
trong đại gia đình dân tộc Việt Nam.
3. Kĩ năng
Bồi dưỡng kĩ năng xem xét, đánh giá các sự kiện lịch sử trong mối
quan hệ không gian, thời gian.
II. THIẾT BỊ, ĐỒ DÙNG DẠY - HỌC
- Bản đồ Giao Châu và Cham-pa thế kỉ IV - X.
- Bản đồ hành chính Việt Nam có các di tích Đồng Nai, Óc Eo ở Nam
Bộ.
Sưu tầm một số tranh ảnh về đền tháp Chăm và văn hoá Phù Nam.
III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY - HỌC
1. Kiểm tra bài cũ
Câu hỏi 1: Nêu những chuyển biến về kinh tế, xã hội đưa đến sự ra
đời nhà nước Văn Lang?
Câu hỏi 2: Những điểm giống và khác nhau giữa nhà nước Văn Lang
và nhà nước Âu Lạc?
2. Dẫn dắt vào bài mới
Trên cơ sở văn hoá Sa Huỳnh và văn hoá Óc Eo, vào thế kỉ II, trên đất
nước ta đã hình thành hai quốc gia cổ Cham-pa và Phù Nam. Quá trình

thành lập, phát triển và suy tàn của hai quốc gia cổ Cham-pa và Phù Nam từ
thế kỉ II đến thế kỉ X như thế nào? Thể chế chính trị, đời sống kinh tế - xã
hội, phạm vi lãnh thổ của hai quốc gia này từ thế kỉ II đến thế kỉ X. Những
điểm giống và khác nhau, có quan hệ với quốc gia cổ Văn Lang - Âu Lạc ra
sao? Bài học hôm nay sẽ trả lời các câu hỏi nêu trên.
3. Tổ chức các hoạt động trên lớp

Hoạt động của thầy và trò Nội dung kiến thức HS cần nắm
Hoạt động 1: Cả lớp, cá nhân
- GV dùng lược đồ Giao Châu và
Cham-pa thế kỷ VI đến X để xác định
địa bàn Chăm-pa: Được hình thành
trên cơ sở văn hoá Sa Huỳnh (Quảng
Ngãi) gồm khu vực đồngg bằng ven
biển miền Trung và Nam Trung Bộ.
1. Quốc gia cổ Cham-pa hình thành
và phát triển
- HS theo dõi lược đồ ghi nhớ.
- GV tiếp tục thuyết minh kết hợp chỉ
lược vùng đất này thời Bắc thuộc bị
nhà Hán xâm lược và cai trị. Vào cuối
thế kỷ II nhân lúc tình hình Trung
Quốc rối loạn, Khu Liên đã hô hào
nhân dân Tượng Lâm nổi dậy giành
chính quyền tự chủ, sau đó Khu Liên
tự lập làm vua, đặt tên nước là Lâm
Ấp, lãnh thổ ngày càng mở rộng phía
bắc đến Hoành Sơn - Quảng Bình, phía
nam đến Bình Thuận - Phan Rang. Thế
kỷ VI đổi tên thành Chăm-pa.

- HS theo dõi và ghi chép địa bàn, sự
hình thành Nhà nước Chăm-pa.
- Địa bàn: Trên cơ sở văn hoá Sa
Huỳnh gồm khu vực miền Trung và
Nam Trung Bộ cuối thế kỷ II Khu Liên
thành lâp quốc gia Cổ Lam Ấp, đến thế
kỷ VI đổi tên thành Chăm-pa phát triển
từ X - XV sau đó suy thoái và hội nhập
với Đại Việt.
- GV xác định trên lược đồ vị trí kinh
đô Chăm-pa.
- Kinh đô: Lúc đầu là Trà Kiệu -
Quảng Nam sau đó rời đến Đồng
Dương - Quảng Nam, cuối cùng
chuyển đến Trà Bàn - Bình Định.
Hoạt động 2: Nhóm - cá nhân
- Tình hình Chăm-pa từ thế kỷ II - X.
- GV chia lớp làm 3 nhóm yêu cầu các
nhóm theo dõi SGK, thảo luận trả lời
câu hỏi của từng nhóm.

+ Nhóm 1: Tình hình kinh tế của
Chăm-pa từ thế kỷ II - X.

+ Nhóm 2: Tình hình chính trị - xã
hội.

+ Nhóm 3: Tình hình văn hoá.
- HS theo dõi SGK, thảo luận theo

nhóm, cử đại diện trả lời.

- GV nhận xét bổ sung câu trả lời của
từng nhóm, cuối cùng kết luận.
+ Kinh tế:
- Hoạt động chủ yếu là trồng lúa nước.

- HS theo dõi, ghi nhớ. - Sử dụng công cụ sắt và sức kéo trâu
bò.
- GV minh họa kỹ thuật xây tháp của
người Chăm-pa bằng một số tranh ảnh
sưu tầm được như khu di tích Mĩ Sơn,
tháp Chàm, tượng Chăm
- Thủ công: Dệt, làm đồ trang sức, vũ
khí, đóng gạch và xây dựng, kỹ thuật
xây tháp đạt trình độ cao.
+ Chính trị - Xã hội:
- Theo chế độ quân chủ chuyên chế.
- Chia nước làm 4 châu, dưới châu có
huyện, làng.
- XH gồm các tầng lớp: Quý tộc, nông
dân tự do, nô lệ.
- GV nhấn mạnh văn hoá Chăm-pa
chịu ảnh hưởng sâu sắc văn hoá Ấn
Độ.
+ Văn hoá:
- Thế kỷ IV có chữ viết từ chữ Phạn
(Ấn Độ).
- Theo Ba-la-môn giáo và Phật giáo.
- Ở nhà sàn, ăn trầu, hỏa táng người

chết.
Hoạt động: Cá nhân 2. Quốc gia Cổ Phù Nam
- GV thuyết trình kết hợp sử dụng lược
đồ giúp HS nắm được những kiến
thức cơ bản về thời gian ra đời phạm vi
lãnh thổ thành phần dân cư Phù Nam :
Trên địa bàn châu tổ sông Cửu Long
đã hình thành nền văn hoá cổ cách
ngày nay khoảng 1500 - 2000 năm văn
hoá Óc Eo, trên cơ sở văn hoá Óc Eo
đã hình thành quốc gia cổ Phù Nam
vào thế kỉ I của cư dân cổ Nam Á và
Nam Đảo sống trên đồng bằng sông
Cửu Long, phát triển vào thế kỉ III -V.
a) Sự hình thành
- HS nghe, ghi nhớ. - Trên cơ sở văn hoá Óc Eo (An
Giang) thuộc châu thổ đồng bằng sông
Cửu Long hình thành quốc gia cổ Phù
Nam (Thế kỷ I), phát triển thịnh vượng
(Thế kỷ III - V) đến cuối thế kỷ VI suy
yếu và bị Chân Lạp thôn tính.
- Hoạt động 2: Cá nhân
b) Tình hình kinh tế, chính trị và văn
hoá
- GV yêu cầu HS đọc SGK để thấy
được tình hình kinh tế, văn hóa xã hội
của Phù Nam.

- Trước hết GV nêu câu hỏi: Hãy cho
biết tình hình kinh tế của Phù Nam.

- HS đọc SGK trả lời câu hỏi.
- GV nhận xét và chốt ý: Nghề nông
trồng lúa, chăn nuôi; nghề thủ công rất
phát triển: gốm, kim loại, kim hoàn,
ngoại thương biển.
- Kinh tế: Sản xuất nông nghiệp kết
hợp với thủ công, đánh cá, buôn bán.
- GV nêu câu hỏi: Xã hội Phù Nam có
những giai cấp nào?

- HS đọc SGK trả lời câu hỏi.
- GV nhận xét và chốt ý: Xã hội gồm:
Quý tộc, bình dân, nô lệ.

GV nhấn mạnh: Thể chế chính trị quân
chủ theo kiểu Ấn Độ: Do vua đứng đầu
và nắm mọi quyền hành.

- Tiếp theo GV trình bày và phân tích
về đời sống văn hoá của cư dân Phù
Nam.
- Chính trị: Theo thể chế quân chủ
đứng đầu là vua nắm mọi quyền hành;
- Xã hội gồm: Quý tộc, bình dân, nô lệ.

- Văn hoá: Ở nhà sàn, theo Phật giáo
Balamôn giáo, nghệ thuật ca, múa nhạc
phát triển.

4. Sơ kết bài học
GV tổ chức sơ kết bài học bằng việc cho HS làm bài tập.
Lập bảng thống kê về hai quốc gia Cham pa và Phù Nam theo nội
dung sau
Tên
quốc gia

Thể chế chính
trị, xã hội
Đời sống kinh
tế
Đời sống văn hoá: tôn
giáo, phong tục, tập quán,
tôn giáo
Chăm -
pa

Phù
Nam

5. Dặn dò, bài tập
- Học bài cũ, đọc trước bài mới.
- Trả lời các câu hỏi bài tập trong SGK.
THỜI BẮC THUỘC VÀ CUỘC ĐẤU TRANH GIÀNH ĐỘC
LẬP DÂN TỘC (TỪ THẾ KỶ II TCN ĐẾN THẾ KỶ X)

Chương III