Lịch sử 10 - ĐỜI SỐNG VĂN HOÁ - TƯ TƯỞNG NỬA ĐẦU THẾ KỈ XIX ppt

ĐỜI SỐNG VĂN HOÁ - TƯ TƯỞNG NỬA ĐẦU THẾ KỈ XIX


I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
Sau khi học xong bài học yêu cầu HS cần :
1. Kiến thức
- Nắm được nhà Nguyễn thi hành chính sách độc tôn Nho giáo, hạn
chế Phật giáo và cấm đoán Thiên Chúa giáo, nhưng đời sống văn hoá tư
tưởng ở nước ta đầu thế kỉ XIX vẫn phát triển phong phú, đa dạng.
- Nắm được những thành tựu trên các lĩnh vực văn học nghệ thuật,
khoa học, giáo dục.
2. Tư tưởng, tình cảm
- Thấy được những cống hiến của văn hoá đầu thời Nguyễn vào kho
tàng văn hóa dân tộc chủ yếu thuộc về quần chúng nhân dân lao động.
3. Kĩ năng
- Bồi dưỡng nhận thức về đánh giá văn hoá.
II. THIẾT BỊ, TÀI LIỆU DẠY - HỌC
- Một số tranh ảnh, tư liệu về những thành tựu văn hoá, văn học nghệ
thuật tiêu biểu.
III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY - HỌC
1. Kiểm tra bài cũ
Câu hỏi 1: Những mặt tích cực và hạn chế của các chính sách kinh tế
thời Nguyễn.
Câu hỏi 2 : Nguyên nhân, ý nghĩa của phong trào nông dân thời
Nguyễn?
2. Dẫn dắt vào bài mới
Trong các thế kỷ XVI - XVIII, văn hoá nước ta, nhất là văn hoá dân
gian, vượt ra khỏi sự cấm đoán của chính quyền phong kiến, đã đạt nhiều
thành tựu quan trọng. Bước sang thế kỉ XIX, xu thế phát triển ngày càng
mạnh mẽ hơn, để tìm hiểu những nội dung trên chúng ta cùng tìm hiểu nội
dung bài học hôm nay.

3. Tổ chức các hoạt động dạy và học trên lớp

Hoạt động của thầy và trò Nội dung kiến thức HS cần nắm
Hoạt động 1: Cá nhân 1. Tư tưởng, tôn giáo, tín ngưỡng
- Trước hết GV nêu câu hỏi: Nhà
Nguyễn đã thực hiện chính sách tôn
giáo như thế nào?

- HS đọc SGK trả lời câu hỏi.
- GV nhận xét và chốt ý:
+ Nhà Nguyễn thi hành chính sách độc
tôn Nho giáo, phục hồi Nho giáo đã bị
suy đồi.
- Nhà Nguyễn thi hành chính sách độc
tôn Nho giáo, phục hồi Nho giáo đã bị
suy đồi.
+ Đối với Phật giáo và các tín ngưỡng
khác thì hạn chế.
- Đối với Phật giáo và các tín ngưỡng
khác thì hạn chế.
- GV nhấn mạnh thêm: Đối với Thiên
chúa giáo, nhà Nguyễn thi hành những
biện pháp cấm đoán gắt gao, thậm chí
còn thẳng tay đàn áp.
- Đối với Thiên chúa giáo, nhà Nguyễn
thi hành những biện pháp cấm đoán gắt
gao, thậm chí còn thẳng tay đàn áp.
- GV trình bày: Tuy nhiên, Phật giáo và
các tín ngưỡng khác vẫn tiếp tục phát
triển, nhất là ở nông thôn.

- Phật giáo và các tín ngưỡng khác vẫn
tiếp tục phát triển, nhất là ở nông thôn.
- GV nêu câu hỏi: Hãy cho biết những
biểu hiện phát triển của Phật giáo và
các tín ngưỡng khác?

- HS đọc SGK trả lời câu hỏi.
- GV nhận xét và kết luận:
+ Tục thờ cúng tổ tiên và tôn thờ các
anh hùng dân tộc, những người có công
với làng với nước trở thành phổ biến.

+ Đình, đền, chùa được tôn tạo hoặc
được xây dựng ở khắp nơi.

- HS lấy các ví dụ về các đền, chùa
được xây dựng trong thời kì này ở địa
phương mình và phong tục thờ cúng ở
nơi sinh sống.

Hoạt động 1: Cá nhân và cả lớp 2. Giáo dục, khoa cử
- GV nêu câu hỏi: Nhà Nguyễn có chính
sách gì về khoa cử?

- HS đọc SGK trả lời câu hỏi.
- GV nhận xét và chốt ý:
+ Năm 1807, ban hành quy chế thi
Hương và thi Hội. Tính đến năm 1851
nhà Nguyễn tổ chức 14 khoa thi Hội, lấy
được 136 tiến sĩ và 87 phó bảng.

- Ban hành quy chế thi, tổ chức các kì
thi. Đến năm 1851 nhà Nguyễn tổ chức
14 khoa thi Hội, lấy được 136 tiến sĩ và
87 phó bảng.
+ Tổ chức các kì thi.
+ Chấn chỉnh lại việc tổ chức học tập và
thi cử.
- Chấn chỉnh lại việc tổ chức học tập và
thi cử.
- GV nêu rõ: Mặc dù vậy, nội dung giáo
dục và thi cử không có gì khác trước vì

thế mà chất lượng đều giảm sút.
- GV trình bày: Vua Gia Long cho xây
dựng trường Quốc học (1808) ở kinh đô
Phú Xuân, xây Văn miếu (1808) để thờ
Khổng Tử và 72 vị tiên hiền Nho học.
- Xây dựng trường Quốc học (1808) ở
kinh đô Phú Xuân, xây Văn miếu (1808).

Hoạt động 1: Nhóm
- GV chia HS thành các nhóm, nhiệm
vụ cụ thể của nhóm là: Lập bảng thống
kê các thành tựu về văn học, khoa học,
kiến trúc và các nghệ thuật theo nội
dung sau:
3. Văn học, khoa học, kiến trúc và các
loại hình nghệ thuật.
(Cấu trúc lại mục 3 và 4 làm một)

Các lĩnh vực
Thành tựu

- Giáo dục





Các lĩnh vực
Thành tựu

- Giáo dục
- Giáo dục nho học được củng cố song
không bằng các thế kỷ trước.

- Tôn giáo







- Tôn giáo

- Văn học






- Độc tôn Nho giáo, hạn chế Thiên chúa
giáo.

- Văn học
- Văn học chữ Nôm phát triển. Tác phẩm
xuất sắc của Nguyễn Du, Hồ Xuân
Hương, Bà Huyện Thanh Quan.

- Sử học
Quốc sử quán thành lập nhiều bộ sử lớn
được biên soạn: Lịch triều Hiến chương
loại chí

- Kiến trúc
Kinh đô Huế, Lăng tẩm, Thành lũy ở các
tỉnh, cột cờ ở Hà Nội.

Nghệ thuật dân gian
- Tiếp tục phát triển.



- Sử học

- Kiến trúc









Nghệ thuật dân gian



- HS làm việc theo nhóm cử đại diện
trình bày kết quả của mình.

- GV nhận xét, bổ sung, hoàn thiện bảng
thống kê.

4. Sơ kết bài học
- Tình hình tư tưởng, tôn giáo, tín ngưỡng.

- Những thành tựu chủ yếu về văn học, khoa học, kiến trúc và các
nghệ thuật.
5. Dặn dò, bài tập về nhà
- Học bài cũ, đọc trước bài mới.
- Trả lời câu hỏi bài tập trong SGK.