Vật lý lớp 10 cơ bản - CHUYỂN ĐỘNG THẲNG BIẾN ĐỔI ĐỀU (Tiết 1) doc

CHUYỂN ĐỘNG THẲNG BIẾN ĐỔI ĐỀU
(Tiết 1)


I. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức:
- Viết được biểu thức định nghĩa và vẽ được vectơ biểu diễn của vận tốc
tức thời, nêu được ý nghĩa của các đại lượng vật lý trong biểu thức.
- Nêu được định nghĩa của chuyển động thẳng biến đổi đều, nhanh dần
đều, chậm dần đều.
- Viết được phương trình vận tốc của CĐTNDĐ, nêu được ý nghĩa cuả
các đại lượng vật lý trong phương trình đó và trình bày rõ được mối
tương quan về dấu và chiều của vận tốc và gia tốc trong chuyển động đó.
- Viết được công thức tính và nêu được đặc điểm về phương, chiều và độ
lớn của gia tốc trong CĐTNDĐ.
2. Kỹ năng:
- Giải được các bài tập đơn giản về CĐTBĐĐ.


II. PHƯƠNG PHÁP:
- Đàm thoại và quan sát.
III. CHUẨN BỊ:
1. Giáo viên:
- Giải trước các bài tập để lường trước được khó khăn, vướng mắc của
HS.
2. Học sinh:
- Ôn lại kiến thức về chuyển động thẳng đều.
IV. TIẾN TRÌNH DẠY - HỌC:
1. Ổn định lớp: 1 phút
2. Kiểm tra bài cũ: 5 phút
- Tốc độ trung bình là gì? Chuyển động thẳng đều là gì?

- Viết công thức tính quãng đường và phương trình chuyển động
thẳng đều.
3. Bài mới: 29 phút

Hoạt động của giáo
viên
Hoạt động của học sinh Nội dung ghi bảng
Hoạt động 1: Ghi nhận
các khái niệm:



I. Vận tốc tức thời. Chuyển động
CĐTBĐĐ, vectơ vận
tốc tức thời:
- Nêu và phân tích độ
lớn vận tốc tức thời và
vectơ vận tốc tức thời.
- Nêu ý nghĩa của độ lớn
vận tốc tức thời.

- Yêu cầu trả lời C
1
.

- Nêu và phân tích vectơ
vận tốc tức thời.

- Yêu cầu trả lời C
2

.
- Nêu và phân tích định
nghĩa: CĐTBĐĐ,
CĐTNDĐ và
CĐTCDĐ.



- Ghi nhận độ lớn vận tốc
tức thời.




- Trả lời C
1
.

- Ghi nhận vectơ vận tốc
tức thời và cách biểu diễn
vectơ vận tốc tức thời.
- Trả lời C
2
.
- Ghi nhận các định
nghĩa: CĐTBĐĐ,
CĐTNDĐ và CĐTCDĐ.

thẳng biến đổi đều:
1. Độ lớn vận tốc tức thời:

t
s
v




(1)
- Ý nghĩa: Độ lớn của vận tốc tức
thời của vật tại một điểm, cho biết
tại điểm đó vật chuyển động nhanh
hay chậm
2. Vectơ vận tốc:
Vectơ vận tốc tức thời của một
vật tại một điểm là một vectơ có
gốc tại vật chuyển động, có hướng
của chuyển động và có độ dài tỉ lệ
với độ lớn của vận tốc tức thời theo
một tỉ lệ xích nào đó.
3. Chuyển động thẳng biến đổi
đều:
- Chuyển động thẳng biến đổi đều
là chuyển động có quỹ đạo là


Hoạt động 2: Tìm hiểu

về gia tốc trong
CĐTNDĐ:
- Yêu cầu xác định độ
biến thiên vận tốc và
công thức tính gia tốc
trong CĐTNDĐ. Gợi ý
CĐTNDĐ có vận tốc
tăng đều theo thời gian.
- Nêu và phân tích định
nghĩa gia tốc.

- Chỉ ra gia tốc là đại
lượng vectơ và được xác
định theo độ biến thiên
vectơ vận tốc.




- Xác định độ biến thiên
vận tốc và công thức tính
gia tốc trong CĐTNDĐ.



- Ghi nhận đơn vị của gia
tốc.

- Biểu diễn vectơ gia tốc.

đường thẳng và có độ lớn của vận
tốc tức thời hoặc tăng đều, hoặc
giảm đều theo thời gian.
- Chuyển động nhanh (chậm) dần
đều là chuyển động thẳng có độ lớn
của vận tốc tức thời tăng (giảm)
đều theo thời gian.
II. Chuyển động thẳng nhanh
dần đều:
1. Gia tốc trong chuyển động thẳng
nhanh dần đều:
a) Khái niệm gia tốc:
Gọi v
o
, v là vận tốc ở thời điểm t
o
,
t.
- Độ biên thiên vận tốc:
0
vvv 

trong khoảng thời gian

0
ttt 

- Khái niệm: Gia tốc của chuyển
động là đại lượng xác định bằng
thương số giữa độ biến thiên vận


Hoạt động 3: Xây dựng
và vận dụng công thức
trong CĐTNDĐ:
- Nêu và phân tích bài
toán xác định vận tốc
khi biết gia tốc của
CĐTNDĐ.
- Yêu cầu vẽ đồ thị vận
tốc - thời gian của
CĐTNDĐ. Gợi ý giống
cách vẽ đồ thị của
CĐTĐ.
- Yêu cầu trả lời C
3
và
C
4
.
- Xây dựng công thức
tính vận tốc của
CĐTNDĐ.

- Vẽ đồ thị.


- Trả lời C
3
và C
4
.

tốc ∆v và khoảng thời gian vận tốc
biến thiên ∆t.
- Ý nghĩa: Gia tốc của chuyển động
cho biết vận tốc biến thiên nhanh
hay chậm theo thời gian.
- Đơn vị: m/s
2

b) Vectơ gia tốc:

0
0
v v
v
a
t t t


 
 
r r

r
r

- Trong CĐTNDĐ:
a

cùng hướng
với các vectơ vận tốc (a cùng dấu
với v
0
).
2. Vận tốc của chuyển động thẳng
nhanh dần đều:
a) Công thức tính vận tốc:

atvv 
0

(4 )
b) Đồ thị vận tốc - thời gian: là đồ
thị biểu diễn sự biến thiên của vận
tốc tức thời theo thời gian.
- Đồ thị vận tốc - thời gian là một
đoạn thẳng.


4. Củng cố: 8 phút
Hướng dẫn HS làm bài tập 1, 2, 10 trang 22 SGK.
5. Hướng dẫn học tập về nhà: 2 phút
- Cần nắm được: khái niệm và biểu thức của vận tốc tức thời; kn chuyển

động thẳng biến đổi đều, nhanh dần đều, chậm dần đều; khái niệm và
biểu thức vectơ gia tốc; khái niệm đồ thị vận tốc - thời gian; phương trình
vận tốc của CĐTNDĐ; mối tương quan về dấu và chiều của vận tốc và
gia tốc trong chuyển động này.
- Đọc phần “Em có biết?”