BỆNH PHONG (bệnh Cùi, leprosy, hansen disease) (Kỳ 1) ppt

BỆNH PHONG
(bệnh Cùi, leprosy, hansen disease)
(Kỳ 1)

Bệnh phong là gì?
Bệnh phong là một bệnh nhiễm trùng hệ thống mạn tính do trực khuẩn
phong gây ra. Bệnh gây tổn thương chủ yếu ở da và thần kinh ngoại biên. Trong
những thể nặng hoặc không được điều trị sớm bệnh có thể gây tổn thương cơ quan
khác như mắt, mũi, họng, thanh quản, viêm tinh hoàn, tổn thương xương, khớp.
Tình hình bệnh phong hiện nay
Bệnh phong là bệnh lây truyền chứ không phải là do di truyền, tuy nhiên
không dễ lây. Tỉ lệ lây lan trong các cặp vợ chồng hoặc trong các gia đình có
người bị bệnh phong từ 2-5%. Điều kiện lây lan phụ thuộc vào nhiều yếu tố.
Tỉ lệ hiện mắc và tỉ lệ phát hiện tại thành phố Hồ Chí Minh vào năm 2004
là 0,41/10.000 và 1,22/100.000.
Bệnh phong lây từ đâu?
Bệnh phong hầu như chỉ có ở người, mặc dù một số trường hợp giống như
bệnh phong được tìm thấy ở những con trúc và một vài loài khỉ. Vậy bệnh nhân
phong chưa được điều trị chính là nguồn lây lan, trong đó bệnh nhân phong nhiễm
khuẩn là nguồn lây lan chủ yếu.
Đường bài xuất trực khuẩn phong
Có hai đường bài xuất chính là đường hô hấp và da bị lở loét, trong đó chủ
yếu qua đường hô hấp. Bệnh nhân phong u không điều trị có thể phóng thích mỗi
ngày đến 100 triệu trực khuẩn phong từ các chất tiết ở mũi. Trực khuẩn phong có
thể sống được ở môi trường ngoài cơ thể 1-2 tuần, đặc biệt là trong môi trường tối
và ẩm thấp. Trực khuẩn phong rất nhạy cảm với ánh nắng và môi trường khô
nóng.
Đường xâm nhập của đường trực khuẩn phong
Hai đường chính là hô hấp và da bị trầy xước chấn thương. Đường hô hấp
cũng là đường vào chủ yếu, qua đó trực khuẩn phong được chuyển đến những vị
trí thích hợp để nhân lên.

Khả năng mắc bệnh
Phụ thuộc vào miễn dịch trung gian tế bào của cơ thể. Đa số mỗi người đều
có miễn dịch trung gian tế bào mạnh đối với trực khuẩn phong. Những người này
không bị bệnh, hoặc nếu có thì chỉ mắc bệnh phong thể nhẹ. Trái lại một số người
không có hoặc chỉ có miễn dịch tế bào yếu thì dễ mắc bệnh hơn và dễ bị thể phong
nặng.
Ai dễ bị bệnh phong
- Tuổi nào cũng có thể bị song thanh thiếu niên dễ bị hơn. Tuổi khởi phát
bệnh cao nhất là giữa 10 và 20 tuổi.
- Giới tính: nam bị nhiều hơn nữ, tỉ lệ khoảng 2/1.
- Khí hậu: lưu hành cao hơn ở các xứ nhiệt đới nóng và ẩm thấp.
- Mức sống: ăn uống kém dinh dưỡng làm giảm sức đề kháng của cơ thể,
sống chen chúc trong những căn nhà chật hẹp, đông người làm tăng sự tiếp xúc
gần gũi với nguồn lây.
Nguyên nhân bệnh phong là gì?
Bệnh phong là do vi tùng có tên khoa học là Mycobaterium leprae gây ra.
Vi trùng này được ông Armauer Hansen tìm ra vào năm 1873.

Có bao nhiêu thể hay nhóm phong?
Tùy theo cách phân loại bệnh phong mà chia ra các thể hay nhóm phong
khác nhau.

Phân loại theo hội nghị bệnh phong quốc tế lần thứ 6 (Madrid 1953)
Gồm 4 nhóm: phong bất định (1), phong củ (T), phong trung gian (B) hay
phong nhị dạng (dimorphous), và phong u (L).

Phân loại theo miễn dịch học của Ridley và Jopling
Gồm 6 nhóm :
- Nhóm phong bất định (I, indeterminate)
- Nhóm phong củ (TT, tuberculoid)

- Nhóm phong trung gian gần củ (BT,border-line tuberculoid )
- Nhóm phong trung gian (BB, mid-borderline)
- Nhóm phong trung gian gần u (BL, border-line leppromatous)
- Nhóm phong u (LL, leppromatous leprosy)