Nghiên cứu sử dụng oxylosop vào công tác chẩn đoán kỹ thuật động cơ đốt trong, chương 1 docx

Chương 1

TỔNG QUAN VỀ CHẨN ĐOÁN KỸ
THUẬT ĐỘNG CƠ ĐỐT
TRONG


1.1. KHÁI NIỆM VỀ CHẨN ĐỐN KỸ THUẬT
1.1.1. Chẩn đốn kỹ thuật và bảo dưỡng kỹ
thuật
1. Định nghĩa
Chẩn đoán kỹ thuật là phương pháp dùng thiết bị máy móc để
kiểm tra trạng thái kỹ thuật, mà không cần phải tháo rời các cụm,
các tổng thành đó. Nó dựa trên hệ thống các quy luật, tiêu chuẩn
đặc trưng cho trạng thái kỹ thuật của cụm máy, tổng thành để phán
đốn tình trạng kỹ thuật tốt hay xấu.
Cơng cụ chẩn đốn là tập hợp các trang bị kỹ thuật, phương
pháp và trình tự để tiến hành đo đạc, phân tích đánh giá tình trạng
kỹ thuật.Nó bao gồm : Các cảm nhận của con người, sự phân tích
đánh giá của các chuyên gia, các bộ vi sử lý, các phần mềm tính tốn
…
Đối tượng chẩn đoán là đối tượng áp dụng chẩn đoán kỹ
thuật. Nó có
thể là một cơ cấu, tập hợp các cơ cấu, hay tồn bộ hệ thống.
Tình trạng kỹ thuật của đối tượng là tập hợp các đặc tính kỹ
thuật bên trong tại một thời điểm. Nó được đặc trưng bởi các
thơng số cấu trúc, hình dáng các q trình vật lý, hố học… Việc
xác định các thơng số trạng thái kỹ thuật nhằm xác định chất lượng
chi tiết, tổng thể hệ thống là hết sức cần thiết.
2. Yêu cầu
Việc xác định trạng thái kỹ thuật của cụm, tổng thành không

cần tháo rời, không thay đổi sơ đồ lắp ráp và sơ đồ động, mà vẫn
cung cấp cho ta thông tin về mức độ hư hỏng của chi tiết. Do đó,
chẩn đốn kỹ thuật địi hỏi phải có độ tin cậy cao.


3. Ý nghĩa
- Giảm giờ công lao động cho công tác bảo dưỡng kỹ thuật.
- Nâng cao độ bền lâu, giảm chi phí phụ ù ng thay thế, giảm
t
độ hao
mịn các chi tiết do không phải tháo rời các cụm tổng thành.


- Giảm tiêu hao nhiên li u, dầu nhờn do phát hiện kịpthời
ệ
để điều
chỉnh các bộ phận đưa về trạng thái làm việc tối ưu.
- Đánh giá tình trạng kỹ thuật của đối tượng kiểm tra một
cách chính
xác, nhanh chóng.
- Chẩn đoán kỹ thuật giúp đưa ra phương án bảo dưỡng, sửa
chữa thích
hợp.
4. Chẩn đốn kỹ thuật, bảo dưỡng kỹ
thuật
Chẩn đoán kỹ thuật là biện pháp hỗ trợ trong hệ thống bảo
dưỡng. Nó đánh giá trạng thái kỹ thuật của đối tượng kiểm tra một
cách chính xác, khách quan và nhanh chóng. Mặt khác, cũng dự báo
khả năng hoạt động an toàn của đối tượng kiểm tra và quyết định
phương án bảo dưỡng hoặc sửa chữa kịp thời những hư hỏng đã

phát hiện.
Vì vậy, ngày nay hướng sử dụng chẩn đốn kỹ thuật là một biện
pháp chính để kiểm tra trạng thái kỹ thuật mà khơng cần phải tháo
rời.
Chẩn đốn kỹ thuật ngày càng hoàn thiện và phát huy vai trị của nó.
Trong sửa chữa, chẩn đốn kỹ thuật phải:
Phát hiện được nguyên nhân gây ra sự cố hư hỏng, từ đó xác
định biện
pháp kỹ thuật để khắc phục tình trạng hư hỏng đó.
Phương án bố trí vị trí của chẩn đốn kỹthuật trong quy
trình cơng nghệ bảo dưỡng và sửa chữa:
-Sử dụng cùng với bảo dưỡng kỹ thuật và sửa chữa .
- Sử dụng riêng trên một tuyến chẩn đoán.


Trong đó phương án thứ nhất được dùng khá phổ biến. Cơng tác
chẩn đốn được tiến hành ngay trên dây chuyền bảo dưỡng kỹ thuật.
Người ta còn tiến hành chẩn đốn kết hợp với cơng tác chăm sóc
dự phịng và sửa chữa trên các cầu chuyên dùng có trang bị thiết bị
chẩn đoán kỹ thuật .


1.1.2. Vị trí cơng tác trong dây chuyền bảo dưỡng và sửa chữa
Chẩn đoán trạng thái kỹ
một khâu rất quan trọng trong
q

thuật à
l
trình sản xuất của xí nghiệp sửa chữa và bảo dưỡng nhằm đảm bảo

nâng cao
chất lượng, hạ giá thành của sửa chữa, tiết kiệm thời gian sửa chữa .
Áp dụng phương pháp chẩn đốn kỹ thuật, có thể xác định các
thông số biểu thị trạng thái kỹ thuật của tổng thành và của chi tiết.
Do đó, có thể xác định được công việc phải làm,đánh giá được
kết quả, chất lượng của cơng việc đó…
Áp dụng chẩn đốn kỹ thuật có thể giảm bớt một khối lượng
lớn lao động trong quá trình bảo dưỡng sửa chữa .
Tuy nhiên, trong thực tế sản xuất hiện nay có rất nhiều
phương pháp cũng như thiết bị chẩn đốn. Do đó tùy theo điều kiện
sản xuất, sửa chữa cụ thể mà lựa chọn phương án chẩn đốn, cơng
việc bảo dưỡng phải phù hợp với quy mơ của xí nghiệp để tăng tính
kinh tế.
1.1.3. Một số thơng số đặc trưng trong chẩn đốn kỹ thuật
1. Tính hư hỏng
Trong q trình sử dụng, tính năng kỹ thuật của động cơ đốt
trong thay đổi, các sự cố kỹ thuật xuất hiện dưới dạng này hay dạng
khác.
Hư hỏng kỹ thuật được chia thành 4 loại:
+ Hư hỏng do kết cấu : Là hư hỏng phát sinh theo quy luật,
trùng lặp nhiều lần có đặc trưng giống nhau nhưng thường chỉ phát
sinh ở một vị trí nhất định. Những hư hỏng thường là : chi tiết bị
gãy, rạn nứt do sức bền của chi tiết kém…


+ Hư hỏng do công nghệ : Không đảm bảo độ bóng, độ cứng
bề mặt,
nhiệt luyện sai…
+ Hư hỏng do vận hành : Như quá tải, thiếu dầu bôi trơn,
dùng nhiên

liệu xấu…


+ Hư hỏng hỏng do quá trình già cỗi: Là dạng hư hỏng tự
nhiên tuân theo quy luật mài mòn tự nhiên. Khi độ mịn tăng, q
trình già cỗi càng rút ngắn lại vì các hiện tượng va đập, rung động…
Theo số kiệu thống kê: Xác suất của bốn loại hư hỏng này có
giá trị gần
giống nhau.
2.Tham số cấu trúc
Cấu trúc của hệ động lực được hiểu là vị trí tương quan giữa
các chi tiết trong một bộ phận. Theo thời gian sử dụng, cấu trúc bị
thay đổi do sự mài mòn. Sự thay đổi cấu trúc là sự thay đổi tính chất
lắp ghép của chi tiết.
Cấu trúc của đối tượng chẩn đoán được biểu thị bằng tham
số gọi à
l
tham số cấu trúc.
Vậy tham số cấu
trúc à
l

những tham số chỉ rõ đặc điểm kết cấu
của

cụm máy, do nhà chế tạo quy định như : kích thước, khe hở lắp
ghép, góc đánh lửa sớm, góc phun sớm…
3.Tham số ra
Tham số ra là những tín hiệu mà động cơ tổng thành biểu
hiện ra bên ngồi trong q trình làm việc, như : cơng suất, nhiệt độ,

màu sắc khí xả …
4.Tham số chẩn đoán
Tham số chẩn đoán là những tham số ra được sử dụng trong
q trình chẩn đốn.
5. Giá trị giới hạn của các tham số
Đó là những chỉ tiêu nếu vượt quá, động cơ không thể làm việc
được.


Giá trị giới hạn của tham số cấu trúc được nhà chế tạo quy
định. Tương ứng với mỗi giá trị giới hạn của th am số cấu trúc sẽ có
một giá trị của thơng số ra Khi chẩn đốn động cơ, các giá trị giới
hạn của tham số ra d
ùng để
chẩn đoán, sẽ là căn cứ để quyết định cho động cơ được làm việc
tiếp tục hay đưa vào sửa chữa .


6. Điều kiện để tham số ra được dùng làm thơng số chẩn đốn
Chẩn đốn là phép đo gián tiếp tham số cấu trúc dựa tr kết
ên
quả đo đạc các tham số ra tương ứng.
Ứng với một tham số cấu trúc có thể có một hoặc nhiều tham
số ra. Tuy nhiên không phải các thông số ra được dùng làm thơng
số chẩn đốn mà phải thỏa mãn các điều kiện sau:
+ Tính đơn trị
Mỗi tham số ra được sử dụng làm thơng số chẩn đốn khi
chúng chỉ
phản ánh duy nhất một giá trị của tham số cấu trúc .
Mối quan hệ của tham số chẩn đoán và tham số cấu trúc là các

hàm đơn trị, tức là ứng với mỗi trị số của tham số cấu trúc chỉ có
một giá trị của tham số chẩn đoán .
+ Khả năng biến đổi rộng
Điều này đòi hỏi các tham số ra dùng làm tham số chẩn đốn
có phạm vi thay đổi rộng ứng với thay đổi tham số cấu trúc .
Ví dụ : Sự mài mịn làm tăng khe hở của nhóm piston –
xylanh ở trạng thái mịn giới hạn thì cơng suất động cơ giảm (15 –
20)%. Nhưng sự mài mòn đó gây sự lọt khí xuống cacte động cơ,
mà ở trạng thái mịn giới hạn khí lọt
tăng 14 -15 lần so với ban đầu. Như vậy, việc sử dụng tham số ra
lượng khí
lọt cacte để đánh giá mức độ mịn cặp piston –xylanh chính xác
hơn
ho
a
nhiều so với dùng tham số ra công suất.
+ Dễ thực hiện
Khi dùng tham số chẩn đoán, tham số ra phải đo đếm được một
cách dễ


dàng, thuận tiện.
Ví dụ : Trước kia, việc phân tích hàm lượng khí xả khơng thể
dùng để chẩn đốn động cơ. Ngày nay, với các thiết bị hiện đại như
quang phổ hồng ngoại… cho phép xác định rất nhanh các chất khí và
thao tác đơn giản thì việc


dùng tham số thành phần khí xả để chẩn đốn động cơ hoàn toàn
được.