Vấn đề xử lý ra hoa hiệu quả để nâng cao năng suất cây điều pps

Vấn đề xử lý ra hoa hiệu quả để nâng
cao năng suất cây điều

Cây điều là cây công nghiệp dài
ngày, có khả năng trồng trên nhiều loại đất
khác nhau. Cây có đặc tính chịu hạn khá
nên được trồng rộng rãi ở các tỉnh Đông
nam bộ và Tây Nguyên. Hiện nay, do thu
nhập từ cây điều khá cao nên bà con nông
dân đã biết tập trung thâm canh, chăm sóc, sử dụng phân bón và xử lý ra hoa
để điều trổ bông tập trung, giúp cho việc thu hoạch sớm và tăng năng suất
điều. Từ kinh nghiệm thực tế của các vùng trồng điều ở vùng Đông Nam bộ,
bài viết xin đề cập đến các giải pháp kỹ thuật xử lý ra hoa cho cây điều.
Trước hết, nói về đặc điểm của hoa cây điều. Hoa cây điều có hai
loại: hoa đực và hoa lưỡng tính. Hoa đực chỉ gồm nhị đực. Hoa lưỡng tính
thì ngoài 8 – 12 nhị đực còn có nhụy cái ở chính giữa. Hoa điều mọc thành
chùm có vài chục tới 1 – 2 trăm hoa, gồm hoa đực và hoa lưỡng tính. Số hoa
đực chiếm tỷ lệ cao, hoa cái chiếm thấp từ 0 – 30% tổng số hoa. Những
chùm hoa đầu và cuối vụ thường là hoa đực, hoa chính vụ tỷ lệ hoa lưỡng
tính cao. Tỷ lệ hoa lưỡng tính còn phụ thuộc vào cá thể cây trong vườn. Có
cây tỷ lệ hoa lưỡng tính thấp, có cây cao – còn gọi là điều chùm. Đây là chỉ
tiêu để chọn cá thể giống có năng suất cao làm giống gốc để nhân giống.
- Mùa hoa nở bắt đầu từ tháng 11 kéo dài tới tháng 3 năm sau. Rộ
nhất vào tháng giêng, tháng 2. Hoa chủ yếu thụ phấn nhờ côn trùng. Gặp
mưa thì phấn không tung được, dẫn đến tỷ lệ đậu trái thấp. Trong chùm có
hoa nở sớm, nở trễ. Có thể chênh lệch nhau 2 – 3 ngày. Giữa các chùm hoa
cùng một cây và giữa các cây trong vườn cũng có sự chênh lệch nở hoa. Do
đó việc xử lý ra hoa đồng loạt sẽ giúp cho việc thụ phấn, chăm sóc tốt, tỷ lệ
đậu trái sẽ cao hơn.
Để vấn đề xử lý ra hoa điều hiệu quả, ngay từ đầu mùa mưa phải áp
dụng chế độ chăm sóc, bón phân đủ cho cây tăng trưởng mạnh, ra đọt, cành

phát triển để cuối mùa mưa sẽ đủ sức ra hoa. Lượng phân bón giai đoạn đầu
mùa mưa được tập trung là phân đạm (nếu là phân vô cơ) phân hỗn hợp
NPK ưu tiên loại có hàm lượng đạm cao: 16-16-8, 20-20-16, 20-10-10. Đợt
này nên sử dụng kết hợp phân hữu cơ sinh học như Cugasa, Humix, Komix
liều lượng từ 3 – 4kg/gốc cho các loại cây từ 5 năm tuổi trở lên.
Vào cuối mùa mưa khoảng tháng 10, tháng 11 trên cây điều sẽ
xuất hiện đợt đọt non thứ hai, đây là đợt đọt rất quan trọng ảnh hưởng đến
năng suất điều sau này, vì vậy cũng phải phun thuốc trừ sâu bệnh ngay từ
khi đọt non mới nhú. Vào đợt này, khi ta quan sát thấy vườn điều bắt đầu
rụng lá khoảng 20%, ta sử dụng loại phân bón lá có chứa Thioure để xử lý
rụng lá điều. Sau khi phun được 5 – 7 ngày lá điều rụng rất nhanh, và đọt
non sẽ xuất hiện. Khi chồi non được khoảng 5 lá ta tiến hành phun thuốc
kích thích ra hoa điều. Thông thường lá các loại phân bón lá có hàm lượng
lân cao, trong khi đó đạm thấp, ví dụ như loại 6-30-30, 10-52-10. Có thể
phun liên tiếp hai lần, mỗi lần cách nhau 3 – 4 ngày, sau khi phun khoảng 10
ngày thì điều sẽ ra hoa đồng loạt. Lưu ý là giai đoạn này đối với phân bón
gốc cũng phải lưu ý không nên sử dụng phân đạm nhiều, đặc biệt là phân
urê, mà tăng cường loại phân NPK có hàm lượng lân cao, hoặc DAP hoặc
super lân. Có thể bón phân hữu cơ nhưng chỉ bón loại hữu cơ sinh học sẽ có
tác dụng nhanh và ta chỉ bón sau khi điều trổ hoa. Khi chồi hoa nhú ra
khoảng 1 tấc, ta có thể sử dụng các loại phân bón lá có hàm lượng kali
cao, có phối trộn thêm vi lượng (B) để giúp cho việc ra hoa và đậu trái điều
được tốt hơn. Thông thường có thể phun từ 2 – 3 lần.
Một số vấn đề cần chú ý thêm khi xử lý:
Để tranh thủ xử lý ra hoa điều: cần chọn thời điểm để khi vừa dứt
mưa khoảng 15 – 20 ngày là cây điều bắt đầu nở hoa. Như vậy phải xử lý
trước trong thời điểm còn một số cơn mưa cuối vụ. Do đó người trồng điều
phải theo dõi kỹ dự báo thời tiết để chuẩn bị cho chính xác.
Thời gian điều ra hoa, đất còn đủ ẩm hoặc nếu có điều kiện tưới
nước (tuỳ theo từng vùng và từng hộ trồng) thì năng suất hạt điều có thể tăng

25 – 30%. Có thể sử dụng phân bón lá loại 6-30-30 hoặc MKP (Mono
Potassium Phosphate). Có thể phun thêm GA3 (Gibberellin) cho phát hoa
dài, Botrac cho bớt rụng hoa, trái non.
Phòng trừ sâu bệnh cho cây điều thật tốt trong mùa mưa, đặc biệt
khi cây ra đọt non sẽ xuất hiện bọ xít muỗi, bọ cánh cứng, sâu ăn tạp thì ta
cần xử lý các loại thuốc như Cyperan, Sherpa, Hopsan, Visher hoặc Bian.
Các loại thuốc phòng trừ sâu bệnh thường sử dụng: Ridomil Gold,
Cyperan, Actara. Đối với bọ xít muỗi - vườn cây rậm rạp, không thông
thoáng thì mật độ sẽ cao hơn. Thường tập trung thành vùng, cụm. Nên phun
thuốc vào sáng sớm sẽ có hiệu quả cao hơn. Sử dụng các loại thuốc dạng
nhũ dầu hoặc loại lưu dẫn vào đọt non. Đối với sâu đục thân, đục ngọn:
Basudin 50ND, Diazan 60ND, tiêm trực tiếp vào cây 30 – 50cc/lần/cây.
Giai đoạn này bông và hoa điều rất nhạy cảm với các loại sâu hại
như bọ xít muỗi, các loại bệnh như thán thư, phấn trắng. Vì vậy phải phun
xịt các loại thuốc trừ sâu bệnh kịp thời, tuy nhiên tránh vào thời điểm hoa
đang nở sẽ làm giảm khả năng thụ phấn. Đặc biệt lưu ý thời tiết giai đoạn
này vẫn còn một số cơn mưa cuối mùa nên rất dễ gây bệnh khô bông, cháy
lá trên cây điều. Vì vậy, sau mỗi cơn mưa nên dùng các loại thuốc như
Benlate, Captan, Anvil, Mancozeb, Benomyl, Carban, Carbendazim,
Appencarb để phun xịt.
* Vấn đề rụng trái non trên vườn điều: Thường xảy ra vào cuối
tháng giêng, đầu tháng 2 khi thời tiết khô hạn. Nhiệt độ chênh lệch giữa
ngày và đêm cao, ban ngày có thể là 35 – 36
0
C, ban đêm là 20 – 21
0
C. Dẫn
đến trái lớn cũng có thể bị rụng. Do đó nên tìm cách tránh để cây điều đậu
trái non vào thời điểm này do bất lợi về thời tiết. Tuy nhiên sớm quá sẽ gặp
những cơn mưa cuối mùa sẽ ảnh hưởng do bọ xít muỗi hoặc thán thư. Có thể

do bón phân không đủ nên cây không có khả năng nuôi trái dẫn tới rụng trái
non.
- Trừ cỏ vườn điều: Các loại thuốc trừ cỏ như Paragoat, Glamoxol
trừ nhóm cỏ trên mặt đất. Glyphosat (lưu dẫn) trừ nhóm cỏ có thân ngầm,
phun khi cây đang sinh trưởng tốt.
* Tận dụng tàn dư thực vật tại vườn điều (lá điều) ủ làm phân
bón hữu cơ: tại vườn điều hàng năm, lượng tàn dư thực vật như lá điều rụng
xuống vườn rất lớn. Nếu tận dụng ủ làm phân bón hữu cơ rất tốt, giảm được
chi phí đầu tư phân bón của nhà vườn. Chế phẩm sinh học BIMA (có chứa
nấm đối kháng Trichoderma) của Trung tâm Công nghệ Sinh học TP. Hồ
Chí Minh được sử dụng rất hiệu quả trong việc ủ các chất hữu cơ: phân
chuồng, rơm rạ, lá điều, vỏ cà phê làm phân bón hữu cơ, hữu cơ sinh học.