Quản lý nước lúa ĐX giai đoạn thu hoạch docx

Quản lý nước lúa ĐX giai
đoạn thu hoạch








Phần lớn các giống lúa gieo trồng trong vụ đông xuân (ĐX) ở
ĐBSCL có thời gian sinh trưởng từ 90-100 ngày. Lúa được bắt đầu gieo
trồng trong tháng 11, tháng 12. Khi gieo sạ được 30 ngày, cây lúa đã đẻ
nhánh tối đa.
Tháo nước ra cho thật cạn ruộng trong vòng 10 ngày từ 30-40 ngày
sau sạ ( NSS ) sẽ giúp cho các chất độc trong dung dịch đất theo nước thoát
thủy di chuyển ra khỏi vùng rễ lúa. Các chất độc tích tụ trong đất dưới dạng
khử như acid sulfidric (H2S) sẽ bị oxid hóa, bay hơi lên làm giảm ngộ độc
cho cây lúa. Nếu ruộng đang cạn thì không nhất thiết nôn nóng bơm nước
vào ngay.

Quan sát ống nhựa đóng trong ruộng cho đến khi mực nước trong ống
xuống cách mặt đất 15 cm thì hãy bơm nước vào. Đất thoáng khi kích thích
hệ thống rễ mới phát triển và chúng sẽ hấp thụ tốt chất dinh dưỡng lúc bón
phân đón đòng và hạn chế lúa đỗ ngã. Không có nước mặt trong ruộng vào
giai đọan này, giúp cho các lá ủ bên dưới khô lại, tạo môi trường tiểu khí
hậu dưới gốc lúa thông thoáng, giảm sâu bệnh. Tưới luân phiên giữa ngập và
khô giúp giảm chi phí tưới nước, năng suất lúa tăng cao, lợi nhuận gia tăng.

Việc xác định thời điểm bơm nước trở lại sau khi rút nước cạn là quan

trọng. Quan niệm xưa cho rằng trồng cây lúa nước thì lúc nào trên mặt ruộng
cũng có nước thì lúa mới tốt. Khoa học ngày nay đã chứng minh rằng điều
đó không còn đúng nữa. Tưới luân phiên giữa ướt và khô xen kẻ thì cây lúa
sinh trưởng tốt hơn và tiết kiệm được lượng nước tưới, giảm chi phí sản
xuất.

Tuy nhiên có hai giai đoạn cần giữ nước ngập trên mặt ruộng cho an
toàn là từ 10-20 NSS để cây lúa hấp thụ phân bón dễ dàng, đẻ nhánh tốt và
ém không cho hạt cỏ dại mọc. Một giai đọan khác là đòng trỗ tức khoảng
40-60NSS, cây lúa cần rất nhiều nước do đó cũng nên giữ nước mặt cho
chắc ăn. Gần đây, đối với cây lúa nước, các nhà khoa học tại Viện nghiên
cứu lúa gạo quốc tế đã nghiên cứu tìm ra một phương pháp mới, đơn giản, rẻ
tiền, dễ áp dụng để xác định giới hạn lượng nước thấp nhất còn giữ lại trong
đất mà cây lúa vẫn hấp thụ được.


Cách sử dụng là dùng một ống nhựa cứng có bề dày từ 3 đến 4 mm,
đường kính là 15cm, chiều dài ống là 30 cm. Hai phần ba của ống (20cm)
được khoan các lỗ nhỏ bên hông, mỗi lỗ có đường kính khoảng 0,5-1 cm, lỗ
này cách lỗ kia khoảng 5cm. Phần ống có khoan lỗ được chôn xuống đất.
Chôn ống lúc 7 đến 10 NSS và móc hết đất sình trong ống ra cho đến tận
đáy. Mỗi mảnh ruộng nên chôn được ba ống để lấy số liệu trung bình ba nơi
thì tốt hơn là chỉ chôn một ống. Lúc 30 NSS, tháo nước ra cạn toàn bộ
ruộng. Quan sát trong ống nhựa hàng ngày. Khi nào mực nước trong ống
nhựa xuống sâu cách mặt đất ruộng 15cm thì bắt đầu bơm nước trở lại. Đối
với vùng đất có sa cấu nhẹ, có cao trình cao thì rút nước khô dễ dàng. Ở
vùng đất sét nặng thì thời gian nước vực xuống sâu lâu hơn.

Giai đoạn từ tượng khối sơ khởi ( 40-45 NSS) cho đến khi trổ đều thì
cây lúa cần rất nhiều nước. Cần đảm bảo mực nước trong ruộng ngập

khoảng 5- 7 cm khi bơm vào và quan sát không để bất cứ ngày nào mực
nước trong ống xuống thấp hơn 15 cm cách mặt đất. Ngay cả khi mực nước
trong ống chỉ xuống khoảng 10 cm cách mặt đất vào giai đoạn đòng trỗ, thì
cũng nên bắt đầu bơm nước lại vào ngập ruộng để đảm bảo an toàn.

Vào giai đoạn lúa chín, cần rút nước cạn ruộng để lúa chín sớm và
đồng đều. Ngày thu họach được xác định là lúc bông cái trong bụi lúa có
85% số hạt trên bông có vỏ trấu chuyển sang màu vàng. 15% số hạt ở cây
bông, vỏ trấu vẫn còn màu xanh nhưng đã chín sinh lý, phôi nhũ đã cứng,
vẫn cho hạt gạo tốt. Trung bình lúc 10 ngày trước khi thu hoạch, cần tháo
nước cạn toàn bộ ruộng để giúp lúa chín đều, nền đất cứng giúp thu họach và
vận chuyển lúa hạt dễ dàng, nhất là thu họach bằng máy gặt đập liên hợp.
Ở vùng đất sét nặng, nhiều chất bã hữu cơ, lầy thụt, nên bắt đầu rút
cạn ruộng khoảng 15 ngày trước khi thu hoạch. Nếu quanh ruộng có mương
nuôi cá thì cũng nên tát cạn mương bắt cá luôn để cho ruộng mau khô.
Không nên giữ nước trong mương vì như vậy chỗ trũng trong ruộng sẽ
không cạn, máy móc hoạt động dễ bị sa lầy, máy di chuyển ngang mương từ
ruộng này sang ruộng khác khó khăn. Ở những vùng đất giồng cát, phù sa
cổ, ven chân núi, phù sa ven bờ sông lớn có sa cấu nhẹ, nên rút nước khoảng
một tuần trước khi thu hoạch vì ruộng khô rất nhanh.