Chuyển đổi mô hình quản lý và chuyển đổi sở hữu công ty kiểm toán pptx

Chuyển đổi mô hình quản lý và chuyển
đổi sở hữu công ty kiểm toán
Khi bàn về các hình thức sở hữu và mô hình hoạt động của các
công
ty kiểm toán ở Việt Nam, có thể nhận xét rằng qua gần 13 năm
hoạt động
(1991-2003) của ngành kiểm toán độc lập Việt Nam chưa có quy
định nào
cụ thể và riêng biệt về các hình thức sở hữu của các công ty kiểm
toán
hoạt động tại Việt Nam.
Chúng ta cùng nhìn lại lịch sử hình thành và phát triển của kiểm
toán
độc lập ở Việt Nam: Được thành lập từ năm 1991 với sự ra đời
của hai
công ty kiểm toán đầu tiên có sở hữu vốn của Nhà nước. Sau đó
là một số
công ty kiểm toán nước ngoài thành lập và hoạt động theo Luật
Đầu tư
nước ngoài với mô hình trách nhiệm hữu hạn (TNHH). Nhiều
công ty kiểm
toán sở hữu tư nhân theo mô hình TNHH được thành lập sau khi
có Luật
Doanh nghiệp năm 2000. Một số công ty cổ phần kiểm toán có sở
hữu tư
nhân cũng đã được thành lập từ mấy năm trước đây theo nhu
cầu hợp tác
của các công ty kiểm toán tư nhân. Trong xu thế chung về việc
sắp xếp
lại các doanh nghiệp nhà nước nói chung và các công ty thuộc
Bộ Tài

chính quản lý nói riêng, gần đây Bộ Tài chính đã cổ phần hóa 02
công
ty, chuyển đổi 01 công ty thành công ty TNHH một thành viên.
Tính đến
thời điểm hiện nay, tại Việt Nam, các công ty kiểm toán đang tồn
tại 7
hình thức sở hữu và mô hình quản lý là: TNHH tư nhân, TNHH có
vốn đầu
tư nước ngoài, TNHH có sở hữu của Nhà nước, công ty cổ phần
sở hữu tư
nhân, công ty cổ phần nhà nước, công ty hợp danh và công ty
nhà nước.
Tại Điều 20 của Nghị định 105/2004/NĐ-CP về kiểm toán độc lập
và
Nghị định 133/2005/NĐ-CP sửa đổi Nghị định 105 do Chính phủ
ban hành có
quy định rõ là các công ty kiểm toán được thành lập và hoạt động
theo
một trong bốn mô hình sau: công ty có vốn đầu tư nước ngoài,
công ty
hợp danh, doanh nghiệp tư nhân và công ty TNHH. Với quy định
này, được
hiểu là các công ty kiểm toán có sở hữu nước ngoài sẽ luôn
được thành
lập và hoạt động theo mô hình TNHH theo quy định của Luật Đầu
tư; đồng
thời, sẽ không có mô hình công ty kiểm toán là công ty cổ phần,
doanh
nghiệp nhà nước. Đối với công ty cổ phần, doanh nghiệp nhà
nước (bao

gồm công ty nhà nước và công ty TNHH một thành viên) cần phải
chuyển
đổi xong trước ngày 21/4/2007.
Như vậy, việc chuyển đổi mô hình quản lý (đối với các công ty cổ
phần kiểm toán) và chuyển đổi sở hữu (đối với các công ty cổ
phần kiểm
toán có sở hữu của Nhà nước và các doanh nghiệp nhà nước)
được coi là
một bắt buộc mang tính pháp lý. Đồng thời, đây cũng là một
nhu cầu rất bức thiết của các công ty này vì yêu cầu của sự phát
triển,
vì yêu cầu của việc nâng cao năng lực quản lý và năng lực cạnh
tranh. Các lý do chủ yếu được phân tích là:
1. Thông lệ và xu thế tất yếu phát triển ngành nghề kế toán, kiểm
toán trên thế giới. Việt Nam không thể nằm ngoài xu thế này. Dù
các quy
định này được ban hành hơi chậm, nhưng các công ty kiểm toán
của Việt
Nam đã sẵn sàng cho việc chuyển đổi, và coi việc chuyển đổi này
như là
một trong những cơ hội tốt để các công ty tiếp tục phát triển và
thành
công.
2. Với cam kết gia nhập WTO và với chiến lược sắp xếp lại các
doanh nghiệp nhà nước của Việt Nam, không thể có sự tiếp tục
tồn tại
các công ty kiểm toán có sở hữu Nhà nước. Thêm nữa, các Tổ
chức tài trợ
quốc tế và các nhà đầu tư nước ngoài thường thuê các công ty
kiểm toán

danh tiếng, có chất lượng đã được khẳng định và đặc biệt là phải
có
tính độc lập, minh bạch rất cao để kiểm toán, phù hợp với yêu
cầu của
Công ty mẹ cũng như của các nhà đầu tư trên toàn thế giới.
3. Đối với các công ty kiểm toán có sở hữu vốn của nhà nước,
việc
chuyển đổi sở hữu còn có tác động tích cực và mạnh mẽ trên một
số mặt
quan trọng sau:
- Chủ động hoàn toàn trong chính sách trả lương cho nhân viên -
không bị khống chế tỷ lệ quỹ lương; không bị trừ quỹ lương theo
cơ chế
“Lợi nhuận năm sau phải cao hơn năm trước và không được thấp
hơn lợi
nhuận kế hoạch”. Điều này thực sự quan trong vì nó cho phép
các công ty
được trả lương cao để thu hút các nhân viên giỏi, đồng thời cho
phép
công ty chủ động đầu tư chi phí vào đào tạo và nâng cao chất
lượng nhân
viên và chất lượng dịch vụ;
- Tăng cường trách nhiệm cá nhân của các thành viên Ban Giám
đốc
trong việc điều hành công ty, quản lý và nâng cao chất lượng dịch
vụ
gắn với trách nhiệm vật chất;
- Các thành viên của Ban Giám đốc các công ty sau khi chuyển
đổi
cũng phải có trách nhiệm trong việc nâng cao năng lực cá nhân

cả về
diều hành và kiến thức chuyên môn để duy trì ổn định hoạt động
và tiếp
tục phát triển công ty cao hơn;
- Giải quyết hoàn toàn tính độc lập nghề nghiệp do ảnh hưởng
bởi sở hữu Nhà nước.
- Tuy nhiên, việc chuyển đổi các công ty kiểm toán cũng sẽ gặp
không ít khó khăn do các qui định pháp lý về chuyển đổi chưa
đầy đủ,
chưa sát với thực tế hoạt động của các công ty đã có thời gian
hoat
động dài trên 10 năm (và 15 năm), trong khi đó mỗi công ty lại
đang ở
một mô hình quản lý khác nhau.
- Chúng tôi xin có hai ý kiến liên quan đến quy định về việc thành
lập và hoạt động đối với doanh nghiệp kiểm toán hoạt động theo
mô hình
công ty TNHH tại Thông tư 60/2006/TT-BTC của Bộ Tài chính, đề
nghị Bộ
Tài chính xem xét lại, đó là:
- Theo quy định tại Phần II mục 1b của Thông tư 60: Thành viên
của
công ty có thể là cá nhân hoặc tổ chức, và tổ chức có thể lại là
một
doanh nghiệp nhà nước cử đại diện tham gia. Như vậy, yêu cầu
về chuyển
đổi loại hình doanh nghiệp kiểm toán tách ra khỏi sở hữu Nhà
nước để
đảm bảo tính độc lập, khách quan, minh bạch lại không đạt được;
- Theo quy định tại điểm 4 mục II Thông tư 60: Chúng tôi hiểu là

các thành viên được phép tự do chuyển nhượng phần vốn góp
của mình cho
người không phải là thành viên nếu đạt được các tiêu chuẩn, điều
kiện
như phẩm chất đạo đức, nghề nghiệp, có tham gia góp vốn, có
chứng chỉ
hành nghề. Đây chính là một yếu tố sẽ ảnh hưởng rất lớn đến sự
ổn định,
phát triển của một công ty kiểm toán. Điều này cũng không phù
hợp với
thông lệ hoạt động của các công ty kiểm toán trên thế giới. Với
một
nghề nghiệp có tính chuyên môn và chuyên nghiệp cao, hoạt
động có điều
kiện như kiểm toán, trình độ và năng lực của con người là yếu tố
quan
trong hàng đầu chứ không phải là vốn thì quy định này cần phải
được xem
lại. Việc thay đổi chủ sở hữu của công ty sẽ gây ảnh hưởng rất
lớn tới
định hướng phát triển của công ty, chính sách quản trị, chiến
lược
khách hàng cũng như chất lượng dịch vụ của công ty. Ngoài ra,
đây có
thể sẽ là một kẽ hở để các công ty cạnh tranh thực hiện các họat
động
cạnh tranh không phù hợp luật pháp bằng cách góp vốn vào một
công ty
thông qua các trung gian, từ đó phá vỡ chiến lược kinh doanh,
chiến

lược khách hàng, chất lượng dịch vụ của đối thủ cạnh tranh.
Kết luận: Việc chuyển đổi lọai sở hữu của các doanh nghiệp kiểm
toán dù có nhiều khó khăn nhưng được đánh giá là một bước tiến
quan
trọng cho mỗi công ty và cho sự phát triển chung của nghề kiểm
toán tại
Việt Nam. Chúng tôi tin tưởng rằng các công ty kiểm toán sẽ
chuyển đổi
thành công. Việc chuyển đổi này sẽ làm tăng thêm tính độc lập,
khách
quan, minh bạch và đáp ứng yêu cầu đổi mới của pháp luật kiểm
toán cũng
như yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế./.