bài giảng lưu biệt khi xuất dương

(Xuất dương lưu biệt)
GV
:
Tr
ươ
ng
T
hị
Lệ
D
uy
ên



I, Tìm hiểu chung:
I, Tìm hiểu chung:
•
1, Tác giả:
1, Tác giả:


•
PHAN BỘI CHÂU - YouTube - Shortcut.lnk
PHAN BỘI CHÂU - YouTube - Shortcut.lnk
•
a, Cuộc đời : (1867-1940)

a, Cuộc đời : (1867-1940)
•


- Là nh
- Là nh
à yêu nước và cách mạng lớn đầu
à yêu nước và cách mạng lớn đầu
TK
TK
XX, lãnh tụ của các phong trào: Duy Tân,
XX, lãnh tụ của các phong trào: Duy Tân,
Đông Du, Việt Nam quang phục Hội.
Đông Du, Việt Nam quang phục Hội.
•
- Là một chí sĩ có tấm lòng yêu nước và khát
- Là một chí sĩ có tấm lòng yêu nước và khát
vọng cứu nước nồng cháy
vọng cứu nước nồng cháy
, là “ vị anh hùng,
, là “ vị anh hùng,
vị thiên sứ, đấng xả thân vì độc lập dân tộc”
vị thiên sứ, đấng xả thân vì độc lập dân tộc”
•
b, Những tác phẩm chính:
b, Những tác phẩm chính:


-
-

Là một nhà văn, nhà thơ lớn của dân tộc.
Là một nhà văn, nhà thơ lớn của dân tộc.
Ông là người khơi
Ông là người khơi
nguồn cho văn chương trữ tình chính trị .
nguồn cho văn chương trữ tình chính trị .
•
2, Tác phẩm:
2, Tác phẩm:
•


a, Hoàn cảnh ra đời
a, Hoàn cảnh ra đời
:
:
•
Hoàn cảnh lịch sử : Tình hình chính trị trong nước đen tối, các
Hoàn cảnh lịch sử : Tình hình chính trị trong nước đen tối, các
phong trào yêu nước thất bại; ảnh hưởng của tư tưởng dân chủ
phong trào yêu nước thất bại; ảnh hưởng của tư tưởng dân chủ
tư sản từ nước ngoài vào
tư sản từ nước ngoài vào
•
Hoàn cảnh bài thơ : 1905 trước khi chia tay bạn bè lên đường
Hoàn cảnh bài thơ : 1905 trước khi chia tay bạn bè lên đường
sang Nhật Bản
sang Nhật Bản
•

b ,
b ,
Thể loại:
Thể loại:
Viết bằng chữ Hán theo thể Thất ngôn bát cú
Viết bằng chữ Hán theo thể Thất ngôn bát cú
Đường luật
Đường luật
•


c, Chủ đề
c, Chủ đề
:
:
Bài thơ thể hiện khát vọng cứu nước thoát khỏi ách
Bài thơ thể hiện khát vọng cứu nước thoát khỏi ách
thống trị của bọn thực dân và lòng hăm hở quyết tâm lên đường
thống trị của bọn thực dân và lòng hăm hở quyết tâm lên đường
tìm đường cứu nước của nhà thơ
tìm đường cứu nước của nhà thơ
•
d, Bố cục: 4 phần : Đề , thực , luận , kết
d, Bố cục: 4 phần : Đề , thực , luận , kết

II, Đọc hiểu văn bản:
II, Đọc hiểu văn bản:
•
1,Đọc , chú thích, so sánh phần phiên âm dịch nghĩa,

1,Đọc , chú thích, so sánh phần phiên âm dịch nghĩa,
dịch thơ
dịch thơ
•


2, Tìm hiểu bài thơ :
2, Tìm hiểu bài thơ :
•


a, Hai câu đề:
a, Hai câu đề:
Một chí làm trai với ý thức về hoài
Một chí làm trai với ý thức về hoài
bão, sứ mệnh
bão, sứ mệnh
Sinh vi nam tử yếu hi kì
Sinh vi nam tử yếu hi kì
Khẳng hứa càn khôn tự chuyển di
Khẳng hứa càn khôn tự chuyển di

Quan niệm mới về chí làm trai
Quan niệm mới về chí làm trai
•
Lý tưởng làm trai : lẽ sống đẹp , sống cho phi thường
Lý tưởng làm trai : lẽ sống đẹp , sống cho phi thường
hiển hách, phải dám mưu đồ xoay chuyển càn khôn.
hiển hách, phải dám mưu đồ xoay chuyển càn khôn.
•

Há : từ nghi vấn? Câu hỏi tu từ thể hiện tình cảm mãnh
Há : từ nghi vấn? Câu hỏi tu từ thể hiện tình cảm mãnh
liệt tạo cho người làm trai với một tư thế mới khỏe
liệt tạo cho người làm trai với một tư thế mới khỏe
khoắn, ngang tàng, với ý tưởng táo bạo.
khoắn, ngang tàng, với ý tưởng táo bạo.

Quan niệm của Nguyễn Công Trứ:
Quan niệm của Nguyễn Công Trứ:
Làm trai đứng ở trong trời đất
Làm trai đứng ở trong trời đất
Phải có danh gì với núi sông
Phải có danh gì với núi sông


Phạm Ngũ Lão :
Phạm Ngũ Lão :


Múa giáo non sông đã mấy thu
Múa giáo non sông đã mấy thu


Luống thẹn tai nghe chuyện Vũ hầu.
Luống thẹn tai nghe chuyện Vũ hầu.



b,
b,

Hai câu thực: ý thức khẳng định mình
Hai câu thực: ý thức khẳng định mình
trong cuộc đời:
trong cuộc đời:
•
Khẳng định ý thức trách nhiệm cái tôi trước thời
Khẳng định ý thức trách nhiệm cái tôi trước thời
cuộc, không chỉ là trách nhiệm hiện tại mà còn
cuộc, không chỉ là trách nhiệm hiện tại mà còn
là trách nhiệm trước lịch sử dân tộc
là trách nhiệm trước lịch sử dân tộc
•
=>
=>
Giọng thơ k
Giọng thơ k
hẳng định
hẳng định
đan xen với cảm
đan xen với cảm
thán, câu hỏi tu từ hàm ý
thán, câu hỏi tu từ hàm ý
khẳng định
khẳng định
thể hiện
thể hiện
một thái độ tự tin, khí lực dồi dào của bản thân
một thái độ tự tin, khí lực dồi dào của bản thân
kẻ nam nhi đang khao khát việc hi kì trong sự
kẻ nam nhi đang khao khát việc hi kì trong sự

nghiệp cứu nước.
nghiệp cứu nước.

C, hai câu luận :
C, hai câu luận :
Một quan điểm
Một quan điểm
dứt khoát, táo bạo về lẽ sống-
dứt khoát, táo bạo về lẽ sống-
chết và sách vở thánh hiền
chết và sách vở thánh hiền
•
+ nêu hiện tình của đất nước : ý thức về lẽ vinh
+ nêu hiện tình của đất nước : ý thức về lẽ vinh
nhục gắn với sự tồn vong của đất nước
nhục gắn với sự tồn vong của đất nước
•
+Đề xuất tư tưởng mới mẻ táo bạo về nền học
+Đề xuất tư tưởng mới mẻ táo bạo về nền học
vấn cũ, bộc lộ khí phách ngang tàng, táo bạo
vấn cũ, bộc lộ khí phách ngang tàng, táo bạo
quyết liệt, của một nhà cách mạng tiên phong
quyết liệt, của một nhà cách mạng tiên phong
Sách vở ích gì cho buổi ấy
Sách vở ích gì cho buổi ấy


Áo xiêm nghĩ lại thẹn thân già
Áo xiêm nghĩ lại thẹn thân già
( Nguyễn Khuyến )

( Nguyễn Khuyến )

d, hai câu kết :
d, hai câu kết :
Một khát vọng, một tư
Một khát vọng, một tư
thế lên đường lãng mạn và kì vĩ:
thế lên đường lãng mạn và kì vĩ:
•
.
.
- Đây là khoảnh khắc “xuất dương” trong tâm tưởng
- Đây là khoảnh khắc “xuất dương” trong tâm tưởng
của người chí sĩ CM Phan Bội Châu: khát vọng và tư thế
của người chí sĩ CM Phan Bội Châu: khát vọng và tư thế
đều vươn lên tầm vóc sánh ngang hàng với vũ trụ như:
đều vươn lên tầm vóc sánh ngang hàng với vũ trụ như:
Đông hải(Biển đông), thiên trùng bạch lãng (ngàn đợt
Đông hải(Biển đông), thiên trùng bạch lãng (ngàn đợt
sóng bạc), trường phong (ngọn gió lớn) nhất tề phi
sóng bạc), trường phong (ngọn gió lớn) nhất tề phi
(cùng bay lên)
(cùng bay lên)
•
→
→
tạo nên sự rộng lớn, hoành tráng
tạo nên sự rộng lớn, hoành tráng
•
- Đây là một dự cảm, một khát vọng, một liên tưởng

- Đây là một dự cảm, một khát vọng, một liên tưởng
hào hùng bất chợt đến trong niềm tin mãnh liệt của nhà
hào hùng bất chợt đến trong niềm tin mãnh liệt của nhà
thơ
thơ
, sẵn sàng ra khơi giữa muôn trùng sóng bạc, tìm
, sẵn sàng ra khơi giữa muôn trùng sóng bạc, tìm
đường làm sống lại giang san đã chết
đường làm sống lại giang san đã chết

III, Tổng kết :
III, Tổng kết :
•
1, Nghệ thuật : Ngôn ngữ khoáng đạt, hình ảnh
1, Nghệ thuật : Ngôn ngữ khoáng đạt, hình ảnh
kì vĩ, sánh ngang tầm với vũ trụ
kì vĩ, sánh ngang tầm với vũ trụ
•


Hình tượng đẹp giàu chất sử thi.
Hình tượng đẹp giàu chất sử thi.
•


2, Ý nghĩa văn bản:
2, Ý nghĩa văn bản:
•
Lí tưởng cứu nước cao cả, nhiệt huyết sục sôi,
Lí tưởng cứu nước cao cả, nhiệt huyết sục sôi,

tư thế đẹp đẽ và khát vọng lên đường cháy
tư thế đẹp đẽ và khát vọng lên đường cháy
bỏng của nhà chí sĩ cách mạng trong buổi ra đi
bỏng của nhà chí sĩ cách mạng trong buổi ra đi
tìm đường cưu nước.
tìm đường cưu nước.