Luu biet khi xuat duong - Van 11

Lưu biệt khi xuất dương
( Phan Bội Châu)


I/ TÌM HIỂU CHUNG
1/ Tác giả ( 1867-1940) :
- Phan Bội Châu là chiến sĩ
yêu nước vĩ đại, là nhà văn,
nhà thơ lớn của đất nước trong
thế kỷ 20.
- Thơ văn Phan Bội Châu là
thơ văn yêu nước và tuyên
truyền, cổ động bầu nhiệt
huyết Cách mạng.



Transitional Page
NHÀ T NG NI M PHAN B I CHÂU NGH ANƯỞ Ệ Ộ Ở Ệ




2/ T¸c phÈm
- Hoàn cảnh sáng tác: năm 1905, khi chia tay đồng chí, bạn bè, trước
lúc bí mật sang Nhật theo phong trào Đông du.
- Bố cục : 4 phần.
+ Quan niệm về chí làm trai.
+ ý thức trách nhiệm cá nhân trước thời cuộc.
+ Thái độ quyết liệt trước tình cảnh đất nước và những tín điều

xưa cũ.
+ Khát vọng, hành động tư thế buổi lên đường.
- Chủ đề:
Bài thơ khẳng định chí làm trai và quyết tâm xuất dương làm nên sự
nghiệp lớn cứu nước, cứu dân.


2. Phân tích
Mở đầu bài thơ, Phan Bội Châu
đã thể hiện quan niệm của mình
về chí làm trai như thế nào?
Nét độc đáo trong cách thể hiện
quan niệm ấy của tác giả?


2. Phân tích
a. Hai câu đề :
- Quan niệm về chí làm trai .
+ Làm trai phải lạ …/ Không sống tầm thường mà phải làm nên
nghiệp lớn, lưu lại tiếng thơm muôn đời.
+ Há để càn khôn tự chuyển dời / Là nam nhi thì phải sống chủ
động , tích cực, có tinh thần làm chủ thiên nhiên, làm chủ cuộc
đời.
* Câu khẳng định, lời thơ mộc mạc, rắn rỏi, dứt khoát… => Hai
câu thơ thể hiện một quan niệm hết sức mới mẻ về chí làm trai,
khẳng định một lẽ sống đẹp và cũng là lý tưởng và tầm vóc của
người làm trai : khoẻ khoắn, ngang tàng, ngạo nghễ, thách thức
với càn khôn.

b. Hai câu thực :
Quan niệm làm trai được
nhà thơ thể hiện cụ thể như
thế nào?
Nhận xét về nghệ thuật biểu
đạt trong 2 câu thơ?


b. Hai câu thực :
- Ý thức trách nhiệm của người trai trước thời cuộc.
Trong khoảng trăm năm cần có tớ
Sau này muôn thuở há không ai?
+ Câu 1: Tác giả tự ý thức về cái TÔI ( ngã, tôi, tớ)  tự hào về
vai trò của mình trong cuộc đời ( 100) và trong xã hội lịch sử
( ngàn năm sau)
Khẳng định dứt khoát : Chí làm trai gắn với ý thức về “ cái
tôi” – “ cái tôi” công dân đầy tinh thần trách nhiệm trước cuộc
đời.
+ Câu 2: nghi vấn nhưng nhằm khẳng định quyết liệt hơn quan
niệm công danh mới mẻ, tiến bộ về Tổ quốc, nhân dân.


c.Hai câu luận: Quan niệm sống của kẻ sĩ trước thời cuộc.
Non s
ông đã chết sống thêm nhục
Hiền thánh còn đâu học cũng hoài.
- Gắn chí làm trai vào thời cuộc :
+ “Non sông đã chết” / một cách nói rất hay, rất cảm động về nỗi
đau thương của đất nước bị nô lệ.

 Là nam nhi – là kẻ sĩ sống phải sống nô lệ là sống nhục.
+ Hiền thánh còn đâu…/ Phủ định cách học cũ kỹ, lạc hậu là đọc
sách thánh hiền – cách học không hợp thời , vô nghĩa
=> Tư tưởng tiến bộ và sâu sắc , cho thấy Phan Bội Châu là một chí
sĩ tiên phong.


* Bài thơ kết lại trong tư thế
và khát vọng buổi lên đường
của nhân vật trữ tình như thế
nào?
*Nhận xét cách dùng hình ảnh
của tác giả trong hai câu thơ?
d. Hai câu kết


d. Hai câu kết :
Khát vọng, tư thế buổi lên đường.
Muốn vượt biển đông theo cánh gió
Muôn trùng sóng bạc tiễn ra khơi.
- Hình ảnh: bể đông, cánh gió, muôn trùng sóng bạc…  tầm vóc
lớn lao, kỳ vĩ.
 tất cả đều hoà nhập với con người trong tư thế “bay lên” .
= > Hình ảnh thơ đẹp, lãng mạn, hào hùng giàu chất sử thi. Nhân
vật ra đi như được chắp thêm đôi cánh thiên thần, bay bổng trên
thực tại tối tăm, khắc nghiệt, vươn ngang tầm vũ trụ bao la.

Your Topic Goes
Here


* Theo em, những yếu tố
nào đã tạo nên sức lôi
cuốn mạnh mẽ của bài
thơ?


III/ TỔNG KẾT
1. NghÖ thuËt
Thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật, viết bằng chữ Hán.
Giäng thơ trang nghiêm, đĩnh đạc, hào hùng, mạnh mẽ, lôi
cuốn.
2. Nội dung
- Khát vọng sống hào hùng, mãnh liệt.
- Tư thế con người kỳ vĩ, sánh ngang tầm vũ trụ.
- Lòng yêu nước cháy bỏng và ý thức về lẽ nhục – vinh gắn
liền sự tồn vong của Tổ quốc.
- Tư tưởng đổi mới táo bạo, đi tiên phong cho thời đại.
- Khí phách ngang tàng, cứng cỏi, dám đương đầu với mọi thử
thách.